Przemówienie senatora Marka Pęka w dyskusji nad punktami 1. i 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Marka Pęka w dyskusji nad punktami 1. i 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Na początek przypomnę słowa śp. Lecha Kaczyńskiego: „Rosja ma wobec Polski i wszystkich krajów byłego bloku wschodniego swoje cele. Zrezygnuje z nich tylko wówczas, gdy będzie musiała, a nie z powodu jakichś sentymentów”. Te słowa, wypowiedziane w 2008 r., są i, co najważniejsze, zawsze będą aktualne. Wielu polityków od tego czasu ironizowało na temat antyrosyjskiej ostrożności Prawa i Sprawiedliwości. Ale ta ostrożność zawsze wynikała z głębokiej świadomości historycznej i wielkiej troski o ojczyznę. Zawsze byliśmy zwolennikami ostrożnej polityki zagranicznej wobec Federacji Rosyjskiej. W przeciwieństwie do naszych kolegów z opozycji, których polityka była przychylna wobec Rosji. Już w swoim pierwszym exposé w 2007 r. Donald Tusk mówił o tym, że chce dialogu z Rosją „taką, jaka ona jest”. Podejścia Donalda Tuska nie zmieniły ani agresja na Gruzję, ani katastrofa smoleńska, ani zajęcie Krymu.

Dzisiaj, kiedy za naszą wschodnią granicą toczą się brutalne walki, nie mamy satysfakcji, że mieliśmy rację, ale odczuwamy jeszcze większą potrzebę i motywację, aby podejmować kolejne działania, które uczynią nasz kraj silniejszym zarówno militarnie, jak i gospodarczo. Jesteśmy państwem frontowym. Zawsze nim byliśmy. Dlatego musimy być silniejsi. Siła narodu ukraińskiego w tej wojnie wynika z wielkiej motywacji i patriotyzmu żołnierzy. Ale ta siła to również olbrzymie zasoby militarne, którymi kraje Zachodu wspomagają naszych sąsiadów. W sytuacji takich konfliktów współpraca międzynarodowa jest kluczowym elementem obronnym. Współpraca międzynarodowa w ramach Sojuszu Północnoatlantyckiego jest odpowiedzią na agresję i każde wzmocnienie tego Sojuszu jest w interesie naszego państwa i naszych obywateli. Zwiększy to zdecydowanie nasze poczucie bezpieczeństwa, ale oczywiście zagrożenie wciąż pozostanie realne.

Należy wspomnieć tutaj o tym i podziękować rządowi Zjednoczonej Prawicy, jak również prezydentowi Rzeczypospolitej Andrzejowi Dudzie za wielką ofensywę dyplomatyczną od samego początku trwania konfliktu, której celem było uświadomienie innym krajom tego, z jak bardzo realnym zagrożeniem mamy dziś do czynienia.

Wielu analityków zwraca uwagę na to, że obecny rok odpowiada 1937 r. ubiegłego wieku. Mówi się, że najbardziej dramatyczne wydarzenia są jeszcze przed nami. Wydłużenie granicy NATO i Rosji o ponad 1 tysiąc km to zdecydowane osłabienie pozycji geopolitycznej Rosji i jest to bardzo korzystna decyzja dla państwa polskiego. Uczynienie Morza Bałtyckiego wewnętrznym akwenem Sojuszu dodatkowo umacnia nasza północną flankę.

Dobra decyzją jest również zwiększenie sił szybkiego reagowania NATO z 40 tysięcy do 300 tysięcy. Zwiększenie zaangażowania militarnego Stanów Zjednoczonych i umacnianie ich pozycji w Europie to na pewno duży pozytyw ostatniego szczytu. Zmniejszy to jednocześnie dominację naszych zachodnich sąsiadów w Europie i zwiększy równowagę w tej części świata.

Jestem przekonany, że wszyscy tutaj zgadzamy się co do słuszności decyzji o rozszerzeniu Sojuszu Północnoatlantyckiego o 2 nowe kraje: Finlandię i Szwecję. Finlandia i Szwecja, będące wcześniej państwami neutralnymi i przystępujące teraz do wspólnoty Traktatu Północnoatlantyckiego, przekazują wyraźną deklarację, kto jest największym aktualnym wrogiem Sojuszu i zagrożeniem dla Europy. Jest nim Federacja Rosyjska. Nie możemy o tym zapominać, podobnie jak nie możemy zapominać faktów historycznych, które doprowadziły Europę do tego smutnego miejsca, w którym aktualnie się znajduje.

W pełni popieram ustawę o ratyfikacji Protokołu do Traktatu Północnoatlantyckiego w sprawie akcesji Republiki Finlandii, podpisanego w Brukseli dnia 5 lipca 2022 r., oraz ustawę o ratyfikacji Protokołu do Traktatu Północnoatlantyckiego w sprawie akcesji Królestwa Szwecji, podpisanego w Brukseli dnia 5 lipca 2022r.; druki sejmowe odpowiednio nr 2416, 2439 i nr 2415, 2438 oraz druki senackie odpowiednio nr 760 i 759.

Przemówienie senator Jolanty Hibner w dyskusji nad punktami 1. i 2. porządku obrad

Przemówienie senator Jolanty Hibner w dyskusji nad punktami 1. i 2. porządku obrad

Punkt 1.

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W dniu 8 lipca 2022 r. została przesłana do Senatu RP uchwalona przez Sejm – druk sejmowy nr 2439 – ustawa o ratyfikacji Protokołu do Traktatu Północnoatlantyckiego w sprawie akcesji Republiki Finlandii, podpisanego w Brukseli dnia 5 lipca 2022 r., druk senacki nr 260. Przedstawiona ustawa wyraża zgodę na dokonanie przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ratyfikacji Protokołu do Traktatu Północnoatlantyckiego w sprawie akcesji Republiki Finlandii.

Projekt ustawy zawiera informację o zaproszeniu Republiki Finlandii do Sojuszu Północnoatlantyckiego i stanowi potwierdzenie kontynuacji polityki tzw. otwartych drzwi oraz wolę państw sojuszu dotyczącą wzmocnienia bezpieczeństwa sfery środkowoeuropejskiej, szczególnie w obliczu agresji Rosji na Ukrainę.

Rzeczypospolita Polska, po akcesji Republiki Finlandii, będzie zobowiązana do udzielania, w razie potrzeby, wsparcia wojskowego nowemu członkowi. Nie zmieni się natomiast istniejący już mechanizm podejmowania decyzji i współpracy państw członkowskich w ramach NATO.

Protokół upoważnia sekretarza generalnego NATO do przekazania w imieniu wszystkich sojuszników zaproszenia Republiki Finlandii do akcesji do Traktatu Północnoatlantyckiego. Przewiduje również, że Republika Finlandii w dniu złożenia dokumentu przystąpienia depozytariuszowi tj. rządowi Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej, stanie się stroną Traktatu Północnoatlantyckiego.

Ze względu na fakt, że protokół dotyczy sojuszu i układu wojskowego, wymaga on ratyfikacji z uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 1 konstytucji.

Rząd Stanów Zjednoczonych poinformuje wszystkie kraje członkowskie w NATO o notyfikacji przyjęcia protokołu przez poszczególne państwa członkowskie. Protokół w języku angielskim i francuskim po jego poświadczeniu zostanie przekazany wszystkim państwom członkowskim NATO.

Projekt ustawy został przyjęty przez Sejm jednogłośnie. Senat również poprze ten projekt, gdyż przyjęcie nowych członków do sojuszu NATO zwiększa bezpieczeństwo naszego kraju oraz wszystkich sojuszników traktatu.

Punkt 2.

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Pod obrady Wyższej Izby parlamentarnej trafiła przyjęta na posiedzeniu Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej ustawa o ratyfikacji Protokołu do Traktatu Północnoatlantyckiego w sprawie akcesji Królestwa Szwecji, podpisanego w Brukseli dnia 5 lipca 2022 r. – druk senacki nr 759.

W ustawie wyraża się zgodę na dokonanie przez prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ratyfikacji Protokołu do Traktatu Północnoatlantyckiego w sprawie akcesji Królestwa Szwecji. Wg uzasadnienia projektu ustawy decyzja o przystąpieniu Królestwa Szwecji do Sojuszu Północnoatlantyckiego stanowi kontynuację polityki „otwartych drzwi” i jest świadectwem woli sojuszników, stanowiącym o umacnianiu bezpieczeństwa sfery środkowoeuropejskiej, szczególnie w obliczu napaści zbrojnej Rosji na Ukrainę.

Na mocy postanowień Traktatu Północnoatlantyckiego Rzeczpospolita Polska, po akcesji Królestwa Szwecji, będzie zobowiązana do udzielania, w razie potrzeby, wsparcia wojskowego nowemu członkowi. Nie zmienia się istniejący już mechanizm podejmowania decyzji i współpracy państw członkowskich w ramach NATO.

Przedstawiony do ratyfikacji protokół składa się z 3 artykułów.

Pierwszy upoważnia sekretarza generalnego NATO do przekazania w imieniu wszystkich sojuszników poparcia dla Królestwa Szwecji w kwestii przystąpienia do Traktatu Północnoatlantyckiego. Przewiduje również, że Królestwo Szwecji stanie się stroną traktatu w dniu złożenia swego dokumentu przystąpienia depozytariuszowi, tj. rządowi Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej.

Artykuł drugi dotyczy warunków wejścia protokołu w życie oraz obowiązku rządu Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej w sprawie poinformowania członków NATO o dacie otrzymania notyfikacji przyjęcia protokołu przez poszczególne państwa.

Artykuł trzeci obejmuje obowiązek przekazywania poświadczonych kopii protokołu jego stronom, sporządzonych w języku angielskim i francuskim.

Przedstawiony protokół, zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 1 Konstytucji RP, wymaga ratyfikacji przez Sejm i Senat przed podpisem prezydenta RP.

Przedstawiony projekt ustawy został jednogłośnie przyjęty przez Sejm i bez zbędnej zwłoki powinien być przyjęty przez Senat oraz podpisany przez prezydenta. Dzięki przystąpieniu kolejnych państw do sojuszu NATO wzmocni się nasze wspólne bezpieczeństwo.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktami 1. i 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktami 1. i 2. porządku obrad

Punkt 1.

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Gdyby nie wojna w Ukrainie, z pewnością nie procedowaliśmy ustawy w sprawie akcesji Finlandii do NATO, gdyż do momentu brutalnej agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę jedynie ok. 25% obywateli Finlandii wyrażało akceptację dla przystąpienia tego państwa do NATO. Po 24 lutego br., a zwłaszcza po odkryciu zbrodni popełnionych w Ukrainie przez wojska rosyjskie, procent poparcia dla akcesji Finlandii do NATO wzrósł do 55%, a teraz jest nawet wyższy.

Akcesja Republiki Finlandii, państwa należącego do Unii Europejskiej, do Sojuszu Północnoatlantyckiego wydaje się czymś naturalnym, bezdyskusyjnym i chyba bardzo oczekiwanym. Akceptacja akcesji Republiki Finlandii do Paktu Północnoatlantyckiego znacząco podniesie poziom bezpieczeństwa w regionie Morza Bałtyckiego, co sprzyjać będzie także zwiększeniu bezpieczeństwa naszego państwa.

Finlandia ma ok. 5 milionów 600 tysięcy mieszkańców i stałą armię liczącą zaledwie 23 tysiące żołnierzy, ale posiada także armię rezerwową, świetnie wyszkoloną, która liczy 900 tysięcy członków, oraz ma 14 tysięcy członków sił paramilitarnych. Roczny budżet wojskowy w kraju mającym 5 milionów 600 tysięcy mieszkańców to ekwiwalent 29 miliardów zł, a więc w porównaniu z naszym budżetem wojskowym, wcale niemałym – to 55 miliardów zł na 38 milionów mieszkańców – wydaje się on imponujący. Wejście Finlandii do NATO zwiększa siłę obronną Sojuszu, i to w bardzo strategicznych obszarach. To największy podarunek, jeśli nie byłoby tylu cierpień ludzkich, w tym dzieci, i tylu zniszczeń w Ukrainie, jaki Putin mógł uczynić dla integracji Paktu Północnoatlantyckiego.

To historyczna ustawa, która powinna zostać przyjęta przez aklamację. Dziękuję za uwagę.

Punkt 2.

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Przed chwilą, przy okazji dyskusji nad ustawą w sprawie akcesji Republiki Finlandii do NATO, powiedziałem – i jeszcze raz to powtórzę – że gdyby nie wojna w Ukrainie, z pewnością nie procedowalibyśmy takiej ustawy.

Zarówno Szwecja, jak i Finlandia w obliczu agresji Rosji na Ukrainę poczuły się tak zagrożone, że błyskawicznie zdecydowały się na przystąpienie do NATO. Ale z tego wniosek, że bez Stanów Zjednoczonych nie ma bezpieczeństwa w Europie i nie ma NATO bez Stanów Zjednoczonych.

W ostatnich miesiącach mamy do czynienia z silną konsolidacją Zachodu. Te decyzje, które zapadają, pokazują, że świat zachodni musi, ale też chce działać bardziej zjednoczony.

Akcesja Szwecji do NATO, tak jak mówiłem również w przypadku Finlandii, jest rzeczą naturalną i bezdyskusyjną – i w pełni oczekiwaną. Szwecja, jako partner na Morzu Bałtyckim, z bardzo dobrą flotą, z doskonałym wywiadem, w szczególności radioelektronicznym, będzie stanowić wielką wartość dodaną w NATO.

Akcesja Szwecji i Finlandii zmieni też bezpieczeństwo państw nadbałtyckich, zmieni cały środek ciężkości NATO. To jest najważniejsza decyzja madryckiego szczytu NATO i bardzo istotne wzmocnienie sojuszu w obszarze szczególnie istotnym dla naszego kraju.

Ustawa o ratyfikacji Protokołu do Traktatu Północnoatlantyckiego w sprawie akcesji Królestwa Szwecji, podpisanego w Brukseli dnia 5 lipca 2022 r., to historyczna ustawa, która powinna zostać przyjęta przez aklamację. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Roberta Mamątowa w dyskusji nad punktami 1. i 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Roberta Mamątowa w dyskusji nad punktami 1. i 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Sejm przyjął 2 ustawy, w których wyrażona została zgoda, aby prezydent Rzeczypospolitej Polskiej ratyfikował akcesję Republiki Finlandii oraz Królestwa Szwecji do Traktatu Północnoatlantyckiego, czyli do NATO. W głosowaniu nad projektem ustawy dotyczącym ratyfikacji akcesji Szwecji do NATO wynik był jednogłośny – za zagłosowało 442 posłów, czyli wszyscy biorący udział w głosowaniu. W drugim głosowaniu, w sprawie przystąpienia do NATO Finlandii, za było 440 posłów, 1 poseł był przeciw, 1 wstrzymał się od głosu.

Należy podkreślić, że aby nowe kraje mogły przystąpić do liczącego obecnie 30 członków NATO, każde państwo członkowskie sojuszu musi wyrazić na to zgodę. W Polsce zgoda na ratyfikację w formie ustawy uchwalana jest w Sejmie zwykłą większością głosów w obecności połowy ustawowej liczby posłów. Następnie ustawa trafia pod obrady Senatu, a potem do prezydenta. Po jej podpisaniu przez prezydenta i wejściu w życie prezydent ratyfikuje protokół do Traktatu Północnoatlantyckiego w sprawie akcesji nowych członków sojuszu.

Dotąd 4 kraje ratyfikowały akcesję Szwecji i Finlandii do NATO. Jako pierwsze zrobiły to Dania, Norwegia, Islandia i Kanada. We wtorek ambasadorowie krajów NATO podpisali protokoły akcesyjne Finlandii i Szwecji w kwaterze głównej sojuszu w Brukseli, w obecności fińskiego ministra spraw zagranicznych Pekki Haavisto i szefowej szwedzkiej dyplomacji Ann Linde.

Przyjęcie nowych członków do NATO jest regulowane przez art. 10 Traktatu Północnoatlantyckiego, podpisanego 4 kwietnia 1949 r. w Waszyngtonie, dokumentu stanowiącego podstawę sojuszu. Traktat został przyjęty przez 12 państw założycielskich NATO. Z czasem ratyfikowało go 18 kolejnych krajów, które przystąpiły tym samym do sojuszu.

Z formalnego punktu widzenia kraje ubiegające się o członkostwo w NATO zostają zaproszone do przyjęcia traktatu za jednomyślną zgodą wszystkich jego stron – tak brzmi zapis art. 10. Dodano w nim, że takie zaproszenie może otrzymać każde państwo europejskie, które jest w stanie realizować zasady niniejszego traktatu i wnosić wkład do bezpieczeństwa obszaru północnoatlantyckiego.

Proces akcesji nowych państw do sojuszu opiera się na polityce otwartych drzwi, według której o przyjęcie do NATO może się ubiegać każda europejska demokracja. W ostatnich miesiącach władze sojuszu i wchodzących jego skład państw wielokrotnie przypominały, że decyzję o członkostwie podejmują jednomyślnie wszystkie kraje paktu, a na proces akcesji nie wpływa stanowisko państw trzecich. Podkreślano też, że NATO jest sojuszem obronnym, który nie stanowi zagrożenia dla żadnego państwa i dąży do pokojowego rozwiązywania sporów międzynarodowych.

Należy również przypomnieć, iż Polska stała się członkiem NATO w 1999 r.

Panie i Panowie Senatorowie, ratyfikowanie ustaw w sprawie rozszerzenia NATO jest w pełni uzasadnione, ponieważ dzięki temu Polska będzie bardziej bezpieczna. Szwecja dysponuje wysoko rozwiniętą technologią uzbrojenia, a Finlandia ma dobrze zorganizowaną obronę powszechną. Dziękuję.

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktami 1. i 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktami 1. i 2. porządku obrad

Punkt 1.

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W dniu 5 lipca 2022 r. w Brukseli podpisano Protokół o akcesji Republiki Finlandii do Traktatu Północnoatlantyckiego. Postanowienie to jest żywym dowodem otwartości sojuszników oraz chęci pomocy państwom w potrzebie w obliczu tak tragicznego wydarzenia, jakim jest wciąż trwająca wojna na Ukrainie, oraz nieustępliwości Rosji w jej działaniach. Świadczy to również o randze polityki NATO. Jej postulaty mają ogromny wpływ na bezpieczeństwo i równowagę na kontynencie europejskim. W obliczu makabrycznej sytuacji na Ukrainie wywołanej przez Rosję zadaniem krajów wchodzących w skład UE oraz NATO jest obrona państw nawet w najmniejszym stopniu zagrożonych agresją ze strony Władimira Putina.

Wystąpienie Republiki Finlandii o akcesję przekonuje nas o tym, iż sojusz ten wzmocni bezpieczeństwo międzynarodowe RP i obszaru euroatlantyckiego. Republika Finlandii sformułowała podobne stanowisko jak Rzeczpospolita Polska, obawia się agresji Rosji na kolejne państwa UE, chce wzmocnienia więzi transatlantyckich. Finlandia posiada świetnie rozwinięty przemysł wojskowy.

Wojska Finlandii już teraz działają wspólnie z siłami NATO, regularnie biorą udział w ćwiczeniach sojuszniczych NATO. Finlandia ma zamiar podnieść poziom wydatków obronnych. Przystąpienie Finlandii do Sojuszu będzie miało zdecydowanie pozytywny skutek, m.in. podniesie poziom bezpieczeństwa na obszarze Bałtyku, co wpłynie na poczucie spokoju w naszym kraju, jak i w innych krajach nadbałtyckich. Jeśli chodzi o stosunki fińsko-polskie, to akcesja Republiki Finlandii zawiąże silniejsze porozumienie między Polską a Finlandią. Wraz z Finlandią Polska będzie otwarta na nowe propozycje o podłożu politycznym, gospodarczym oraz kulturowym.

Gdy Finlandia dołączy do Traktatu Północnoatlantyckiego, Polska będzie zobowiązana do pomocy w razie zagrożenia ze strony Rosji, lecz nie tylko z jej strony. Mimo to nie ulegną zmianie mechanizmy dotyczące podejmowania decyzji i współpracy obowiązujące w NATO.

Punkt 2.

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W dniu 5 lipca 2022 r. w Brukseli podpisano Protokół do Traktatu Północnoatlantyckiego w sprawie akcesji Królestwa Szwecji. Postanowienie to jest dowodem na otwartość sojuszników oraz chęć pomocy państwom będącym w potrzebie, zwłaszcza w obliczu tak tragicznego wydarzenia, jakim jest wciąż trwająca wojna na Ukrainie, oraz nieustępliwości Rosji w jej działaniach. Postulaty dotyczące polityki NATO mają ogromny wpływ na bezpieczeństwo i równowagę na kontynencie europejskim. Państwa rozwinięte gospodarczo czy nawet kulturowo powinny pomagać krajom zagrożonym, szczególnie tym, którym grozi agresja Rosji.

Wystąpienie Szwecji o akcesję wpłynie w dużym stopniu na bezpieczeństwo nie tylko Polski, ale i całego obszaru euroatlantyckiego. Jest to również przełom dla samego Królestwa Szwecji, bowiem od 200 lat władze królestwa prowadziły politykę bezaliansowości. Szwecja dysponuje również bardzo rozwiniętym potencjałem obronnym. Jej siły wojskowe już teraz współpracują z wojskami NATO, m.in. biorą udział w ćwiczeniach sojuszniczych. Królestwo Szwecji wraz ze wstąpieniem do NATO zamierza podnieść poziom wydatków obronnych. Akcesja Szwecji, państwa należącego do Unii Europejskiej, ułatwi prowadzenie dyskusji na temat współpracy NATO i UE. Będzie miała także znaczący wpływ na bezpieczeństwo w obszarze euroatlantyckim, gdyż kraje leżące nad Morzem Bałtyckim są w szczególności narażone na atak ze strony Rosji.

Jeśli chodzi o stosunki szwedzko-polskie, akcesja Królestwa Szwecji zawiąże jeszcze silniejsze porozumienie między Polską a Szwecją. Na ten moment nasz kraj współpracuje już ze Szwecją, świadczy o tym podpisana w maju 2011 r. deklaracja o współpracy politycznej między Polską a Szwecją w obszarach o znaczeniu strategicznym. Polska po akcesji Szwecji zyska np. w sektorze obronności i wysokich technologii. Gdy Szwecja dołączy do Traktatu Północnoatlantyckiego, Polska będzie zobowiązana do pomocy w razie zagrożenia ze strony Rosji, które jest teraz najbardziej prawdopodobne. Mimo to nie ulegną zmianie mechanizmy dotyczące podejmowania decyzji i współpracy obowiązujące w NATO.

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktami 1. i 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktami 1. i 2. porządku obrad

Punkt 1.

Decyzja Republiki Finlandii o akcesji do Sojuszu Północnoatlantyckiego i skorzystanie z polityki tzw. otwartych drzwi jest świadectwem woli sojuszników umacniania bezpieczeństwa strefy euroatlantyckiej, szczególnie w czasie agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę. Przyjęcie Finlandii do NATO będzie dowodem na to, iż polityka rozszerzenia sojuszu ma fundamentalne znaczenie dla rozszerzenia strefy bezpieczeństwa i stabilności w Europie oraz wokół jej granic.

Członkostwo Republiki Finlandii wzmocni sojusz politycznie i militarnie, a tym samym przyczyni się do zwiększenia bezpieczeństwa także Polski. Akcesja Republiki Finlandii do NATO w sposób znaczący podniesie też poziom bezpieczeństwa w regionie Morza Bałtyckiego, stanowiąc korzystną zmianę środowiska bezpieczeństwa wokół naszego kraju, sprzyjając bezpieczeństwu i rozwojowi Rzeczypospolitej Polskiej. Dlatego będę głosował za przyjęciem ustawy.

Punkt 2.

Przyjęcie Królestwa Szwecji, jak i Finlandii do Sojuszu Północnoatlantyckiego stanowi potwierdzenie kontynuacji polityki ,,otwartych drzwi” sojuszu i jest świadectwem woli umacniania bezpieczeństwa w Europie i na świcie.

Wniosek Królestwa Szwecji o akcesję jest też potwierdzeniem, że sojusznicze zobowiązania do kolektywnej obrony pozostają najlepszym gwarantem bezpieczeństwa dla krajów obszaru euroatlantyckiego, o czym przekonują się po latach także te kraje, które wcześniej uważały, iż ich bezpieczeństwo wystarczająco chronić będzie zasada niezależności i neutralności.

Cieszę się z decyzji Szwecji i Finlandii, bowiem ich członkostwo wzmocni sojusz politycznie i militarnie oraz przyczyni się do bezpieczeństwa także Rzeczypospolitej Polskiej. Dlatego będę głosował za przyjęciem ustaw przez Senat RP.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktami 1. i 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktami 1. i 2. porządku obrad

Punkt 1.

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Debatujemy dzisiaj w Wysokiej Izbie nad jakże ważną z perspektywy naszego państwa ratyfikacją Protokołu do Traktatu Północnoatlantyckiego w sprawie akcesji Republiki Finlandii do NATO. Szkoda, że dopiero teraz, że nie zwołano wcześniej nadzwyczajnego posiedzenia Senatu w tej sprawie. Decyzja o zaproszeniu Republiki Finlandii do Sojuszu Północnoatlantyckiego stanowi potwierdzenie kontynuacji polityki otwartych drzwi i jest świadectwem woli umacniania bezpieczeństwa strefy euroatlantyckiej, szczególnie w świetle agresji Rosji na Ukrainę. Stanowi potwierdzenie, że polityka rozszerzenia NATO ma nadal fundamentalne znaczenie dla rozszerzania strefy bezpieczeństwa i stabilności w Europie i wokół jej granic.

Jak podkreślono w uzasadnieniu, wniosek Republiki Finlandii o akcesję jest jednocześnie potwierdzeniem, że sojusznicze zobowiązania do kolektywnej obrony pozostają najlepszym gwarantem bezpieczeństwa dla krajów obszaru euroatlantyckiego. Członkostwo Republiki Finlandii wzmocni sojusz politycznie i militarnie, przyczyni się do zwiększenia bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej. Republika Finlandii ma zbieżną z Rzeczpospolitą Polską ocenę bezpieczeństwa regionalnego, podziela obawy co do destrukcyjnych działań Rosji, opowiada się za wzmocnieniem więzi transatlantyckich. Dysponuje też znaczącym potencjałem obronnym, w tym wysoko rozwiniętym przemysłem wojskowym. Siły zbrojne Republiki Finlandii już obecnie są w pełni interoperacyjne z siłami NATO. Republika Finlandii wydziela okresowo pododdziały do Sił Odpowiedzi NATO, bierze regularnie udział w ćwiczeniach sojuszniczych, wdrożyła system wymiany informacji z sojuszem o sytuacji w przestrzeni powietrznej. Zawarła też z NATO porozumienie o wsparciu przez państwo-gospodarza Host Nation Support, które daje polityczno-wojskowo-techniczne ramy wykorzystania fińskiego terytorium przez siły sojusznicze w czasie pokoju, w sytuacjach kryzysowych i w czasie wojny. Republika Finlandii zamierza też znacząco podnosić poziom wydatków obronnych. Akcesja Republiki Finlandii, państwa członkowskiego Unii Europejskiej, do sojuszu stworzy też korzystniejsze warunki do rozwoju współpracy NATO i UE oraz komplementarnej z NATO wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony UE. Członkostwo Republiki Finlandii w Sojuszu sprzyjać będzie upowszechnieniu percepcji zagrożeń państw flanki wschodniej i północnej flanki NATO w UE oraz określaniu potrzeb sił zbrojnych w zakresie planowania obronnego i procesów modernizacji sił zbrojnych w obszarze euroatlantyckim. Akcesja Republiki Finlandii do NATO w sposób znaczący podniesie poziom bezpieczeństwa w regionie Morza Bałtyckiego, stanowiąc korzystną zmianę środowiska bezpieczeństwa wokół naszego kraju, sprzyjając bezpieczeństwu i rozwojowi Rzeczypospolitej Polskiej. Jednocześnie poszerzy możliwości politycznej i gospodarczej współpracy bilateralnej.

Dzięki dalszemu zbliżaniu w wymiarze bezpieczeństwa polsko-fińskie relacje polityczne powinny ulec dalszemu pogłębieniu. Wspólna przynależność do NATO i UE powinna sprzyjać otwartości na nowe inicjatywy polityczne i wzmacnianiu już istniejącej kooperacji, w tym na podstawie przyjętego w grudniu 2011 r. Wspólnego Komunikatu w sprawie wzmocnionej współpracy między Polską a Finlandią. Stworzy też szansę na zacieśnienie i zdynamizowanie relacji polsko-fińskich, szczególnie w tych obszarach, które zostały zidentyfikowane jako najbardziej perspektywiczne, tj. w dziedzinie gospodarki, energetyki, technologii teleinformatycznych, środowiska, bezpieczeństwa, edukacji, wschodniego sąsiedztwa UE, a także kultury i rolnictwa. Wspólna troska o bezpieczeństwo w najbliższym sąsiedztwie może oznaczać szczególne zbliżenie obu państw w zakresie wzmacniania w ramach NATO optyki krajów północnych, nadbałtyckich i ulokowanych w bezpośrednim sąsiedztwie Rosji. Po tym, jak Republika Finlandii stanie się stroną Traktatu Północnoatlantyckiego, na mocy postanowień traktatu Rzeczpospolita Polska będzie zobowiązana do udzielania w razie potrzeby wsparcia wojskowego nowemu członkowi. Z wyjątkiem zakresu podmiotowego nie zmienią się jednak istniejące już mechanizmy podejmowania decyzji i współpracy sojuszników w ramach NATO.

W pełni popieram niniejszą ustawę. Wierzę, że tak jak na posiedzeniu senackiej Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej, przyjmiemy ją w Wysokiej Izbie jednogłośnie. Dziękuję bardzo.

Punkt 2.

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Debatujemy dzisiaj w Wysokiej Izbie nad jakże ważną z perspektywy naszego państwa ratyfikacją Protokołu do Traktatu Północnoatlantyckiego w sprawie akcesji Królestwa Szwecji do NATO. Szkoda, że dopiero teraz, że nie zwołano wcześniej nadzwyczajnego posiedzenia Senatu w tej sprawie. Decyzja o zaproszeniu Królestwa Szwecji do Sojuszu Północnoatlantyckiego stanowi potwierdzenie kontynuacji polityki otwartych drzwi i jest świadectwem woli umacniania bezpieczeństwa strefy euroatlantyckiej, szczególnie w świetle agresji Rosji na Ukrainę. Stanowi potwierdzenie, że polityka rozszerzenia NATO ma nadal fundamentalne znaczenie dla rozszerzania strefy bezpieczeństwa i stabilności w Europie i wokół jej granic.

Jak podkreślono w uzasadnieniu, wniosek Królestwa Szwecji o akcesję jest też potwierdzeniem, że sojusznicze zobowiązania do kolektywnej obrony pozostają najlepszym gwarantem bezpieczeństwa dla krajów obszaru euroatlantyckiego. Decyzja rządu Królestwa Szwecji o złożeniu wniosku akcesyjnego do NATO jest zasadniczym przełomem w sytuacji politycznej tego kraju, który od blisko 200 lat prowadził politykę bezaliansowości. Członkostwo Królestwa Szwecji wzmocni sojusz politycznie i militarnie i przyczyni się do bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej. Królestwo Szwecji ma zbieżną z Rzeczpospolitą Polską ocenę bezpieczeństwa regionalnego, podziela obawy co do destrukcyjnych działań Rosji, opowiada się za wzmocnieniem więzi transatlantyckich. Dysponuje też znaczącym potencjałem obronnym, w tym wysoko rozwiniętym przemysłem wojskowym. Siły zbrojne Królestwa Szwecji już obecnie są w pełni interoperacyjne z siłami NATO. Królestwo Szwecji wydziela okresowo pododdziały do Sił Odpowiedzi NATO, bierze regularnie udział w ćwiczeniach sojuszniczych, wdrożyło system wymiany informacji z sojuszem o sytuacji w przestrzeni powietrznej. Zawarło też z NATO porozumienie o wsparciu przez państwo-gospodarza Host Nation Support, które stworzyło polityczno-wojskowo-techniczne ramy wykorzystania szwedzkiego terytorium przez siły sojusznicze w czasie pokoju, w sytuacjach kryzysowych i w czasie wojny. Królestwo Szwecji zamierza też znacząco podnosić poziom wydatków obronnych. Akcesja Królestwa Szwecji, państwa członkowskiego Unii Europejskiej, do sojuszu stworzy też korzystniejsze warunki do prowadzenia dyskusji na temat rozwoju współpracy NATO i UE oraz komplementarnej z NATO wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony UE. Członkostwo Królestwa Szwecji w sojuszu sprzyjać będzie upowszechnieniu percepcji zagrożeń państw flanki wschodniej i północnej flanki NATO w UE oraz określaniu potrzeb sił zbrojnych w zakresie planowania obronnego i procesów modernizacji sił zbrojnych w obszarze euroatlantyckim. Akcesja Królestwa Szwecji do NATO w sposób znaczący podniesie poziom bezpieczeństwa w regionie Morza Bałtyckiego, stanowiąc korzystną zmianę środowiska bezpieczeństwa wokół naszego kraju, sprzyjając bezpieczeństwu i rozwojowi Rzeczypospolitej Polskiej. Jednocześnie poszerzy możliwości politycznej i gospodarczej współpracy bilateralnej. Dzięki dalszemu zbliżaniu w wymiarze bezpieczeństwa polsko-szwedzkie relacje polityczne powinny ulec dalszemu pogłębieniu. Wspólna przynależność do NATO i UE powinna sprzyjać otwartości na nowe inicjatywy polityczne i wzmacnianiu już istniejącej kooperacji, w tym na podstawie podpisanej w maju 2011 r. Deklaracji o współpracy politycznej między Polską a Szwecją w obszarach o znaczeniu strategicznym, zrewidowanej w sierpniu 2018 r. Rozwój współpracy politycznej z Królestwem Szwecji dotyczyć może zwłaszcza dalszej udanej współpracy na kierunku wschodnim – polsko-szwedzka inicjatywa Partnerstwa Wschodniego, ostatnio wspólna międzynarodowa konferencja w Warszawie, dotycząca pomocy humanitarnej dla Ukrainy – spójnej polityki UE wobec Rosji, budowy jednolitego rynku UE, polityki rozszerzenia UE, współpracy wielostronnej nad Bałtykiem, zacieśniania współpracy państw europejskich na forum ONZ.

Relacje polsko-szwedzkie zostaną wzmocnione o bliższą współpracę w istotnych dla polskiej gospodarki obszarach, takich jak np. sektor obronności i wysokich technologii. Polska zyska dodatkową płaszczyznę współpracy ekonomicznej i inwestycyjnej z krajem, który należy do czołówki technologicznej w świecie. Liczymy też na bliższą współpracę w tych gałęziach przemysłu i usług, które mają technologiczne znaczenie oraz są istotne dla rozwoju przemysłu polskiego. Spodziewamy się, że dotychczas uznawane za perspektywiczne obszary współpracy gospodarczej uzyskają dodatkowy impuls do rozwoju – innowacyjne rozwiązania z zakresu budownictwa pasywnego i niskoemisyjnego, morska energetyka wiatrowa, energetyka jądrowa, infrastruktura morska, przemysł stoczniowy. Po tym, jak Królestwo Szwecji stanie się stroną Traktatu Północnoatlantyckiego, na mocy postanowień traktatu Rzeczpospolita Polska będzie zobowiązana do udzielania w razie potrzeby wsparcia wojskowego nowemu członkowi. Z wyjątkiem zakresu podmiotowego nie zmienią się jednak istniejące już mechanizmy podejmowania decyzji i współpracy sojuszników w ramach NATO.

W pełni popieram niniejszą ustawę. Wierzę, że tak jak na posiedzeniu senackiej Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej, przyjmiemy ją w Wysokiej Izbie jednogłośnie. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

22 lipca 1942 r. Niemcy rozpoczęli „wysiedlenie” mieszkańców warszawskiego getta. W ciągu 2 miesięcy trwania akcji 254 tysiące ludzi wywieziono do obozu zagłady w Treblince, 11 tysięcy skierowano do obozów pracy, na miejscu rozstrzelano ok. 6 tysięcy. W getcie legalnie pozostało 35 tysięcy osób , a około 25 tysięcy żyło w ukryciu.

Warszawskie getto było największym spośród założonych przez Niemców. Według spisu dokonanego na rozkaz władz niemieckich przez Judenrat w październiku 1939 r., w Warszawie przebywało około 360 tysięcy Żydów. Ich liczba zwiększyła się po zarządzeniu wydanym 30 października 1939 r. przez Heinricha Himmlera, które nakazywało przesiedlenie ludności polskiej i żydowskiej do Generalnego Gubernatorstwa z ziem włączonych do Rzeszy. W jego wyniku od listopada 1939 r. do października 1940 r. do Warszawy przybyło około 90 tysięcy Żydów. Mimo że liczba mieszkańców na skutek wysokiej śmiertelności i ucieczek pozornie malała, to kolejne migracje wciąż zagęszczały getto, którego terytorium kurczyło się. Od stycznia do marca 1941 r. przybyło do niego 50 tysięcy Żydów z zachodniej części dystryktu warszawskiego, wtedy też liczba mieszkańców getta osiągnęła maksimum i wynosiła ok. 460 tysięcy. Podyktowane przez władze niemieckie obwieszczenie o przesiedleniu podpisała warszawska Rada Żydowska, Judenrat, lecz już następnego dnia jej przewodniczący Adam Czerniaków odebrał sobie życie, nie chcąc wykonywać poleceń o wyznaczaniu codziennych kontyngentów wysiedleńców. Zamieszczone w obwieszczeniu o wysiedleniu zalecenie, by zabrać ze sobą prowiant na 3 dni, sugerowało, że chodzi o podróż do nowego miejsca zatrudnienia. Jedzenia zresztą w getcie bardzo brakowało. Marek Stok tak opisywał warszawskie getto w zimie 1941 r.: „Tysiące nędzarzy, żebraków stale biwakuje na ulicy. To nie są ludzie – jakieś straszliwe mary. Upiorne postacie w brudnych łachmanach, szmatach, wychudzone twarze o rozgorączkowanych oczach i spuchniętych od głodu nogach. Są wszędzie. Na podwórkach, chodnikach, pod murami i na jezdniach, zawodzą, krzyczą, proszą o jałmużnę. Nie można przejść dłuższego odcinka ulicy, by nie spotkać trupów ludzkich. Leży trup w łachmanach na chodniku, a ludzie spiesznie, starając się nie patrzeć, przechodzą obok, aż jakaś litościwa dusza przykryje go gazetami. Trupy mężczyzn, kobiet, dzieci. Na wszystkich ulicach”. Pewna liczba osób zgłosiła się na wyjazd dobrowolnie skuszona ogłoszoną w końcu lipca obietnicą przydziału żywności na drogę: 3 kg chleba i 1 kg marmolady. „Dalej już propaganda i głód robiły swoje. Pierwszym daje do ręki niezbity argument przeciwko wszelkim «bajkom» («bo po cóż by dawali chleb, gdyby chcieli mordować»), głód – jeszcze mocniejszy przesłania wszystko obrazem trzech brązowych, wypieczonych bochenków”. Dzień w dzień z Warszawy odchodziły do Treblinki transporty liczące 5–7 tysięcy, a nawet 10 tysięcy osób. Wywózki trwały cały sierpień do pierwszych dni września. Ludzie z plecakami uciekali z ulicy na ulicę, starali się ominąć przewidywany teren blokady. Zgodnie biorą w niej udział żandarmi, Ukraińcy i żydowska policja. Role są podzielone składnie, porządnie: żandarmi otaczają ulicę, Ukraińcy przed nimi ciasnym łańcuszkiem oplatają domy, policja żydowska wchodzi na podwórze i zwołuje wszystkich mieszkańców. Kto nie zejdzie, będzie rozstrzelany. Osoby chore i w podeszłym wieku zabijano na miejscu. Pozostałą ludność prowadzono na Umschlagplatz, gdzie w koszmarnych warunkach ich przytrzymywano przed załadunkiem do bydlęcych wagonów. Likwidacją getta kierował Hermannn Höfle. W ciągu dwóch miesięcy, od 22 lipca do 21 września 1942 r., Niemcy deportowali do Treblinki nie mniej niż 254 tysięcy warszawskich żydów. W tzw. getcie szczątkowym pozostało 35 tysięcy osób. Ostateczna zagłada getta warszawskiego nastąpiła w maju 1943 r. po stłumieniu przez Niemców powstania kwietniowego.

Jak podkreślono w uchwale, „w lipcu 2022 r. przypada 80. rocznica rozpoczęcia przez niemieckiego okupanta wielkiej akcji likwidacyjnej warszawskiego getta i masowych deportacji żydowskiej ludności Warszawy do niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady w Treblince. […] Początek wielkiej akcji likwidacyjnej warszawskiego getta to bez wątpienia jedna z najtragiczniejszych dat w dziejach ludności żydowskiej na okupowanych ziemiach Polski. Ale pamiętać należy, że akcja ta stanowiła tylko jeden z etapów operacji «Reinhardt», mającej na celu wymordowanie wszystkich Żydów w Generalnym Gubernatorstwie, a w dalszym planie – realizację zaplanowanej przez III Rzeszę eksterminacji europejskich Żydów.

W tym dniu upamiętniamy Żydów, mieszkańców Warszawy i osoby przymusowo przesiedlone do warszawskiego getta z innych miejscowości przez niemieckich okupantów. Przypominamy tę tragedię ludności żydowskiej – tragedię ludzką, tragedię narodu – ale także tragedię Warszawy oraz Polski. Wspominamy mordowany naród żydowski, wspominamy polskich Żydów, naszych współobywateli. Niech pamięć o tych dramatycznych wydarzeniach stanowi wyraz sprzeciwu i potępienia zbrodniczych, ludobójczych działań, tak by okrucieństwo, jakie wydarzyło się przed 80 laty, nigdy już się nie powtórzyło.

W 80. rocznicę początku zagłady getta warszawskiego i tysięcy jego mieszkańców, chcąc też uczcić pamięć blisko 2 milionów żydowskich ofiar niemieckiej akcji «Reinhardt» z innych miejscowości okupowanego kraju, Senat Rzeczypospolitej Polskiej oddaje hołd pomordowanym polskim Żydom oraz składa cześć Ich pamięci”. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Jak wynika z lektury uzasadnienia ustawy o zmianie ustawy o rezerwach strategicznych, wprowadzone nią regulacje mają na celu uelastycznienie mechanizmów tworzenia rezerw strategicznych poza Rządowym Programem Rezerw Strategicznych oraz wprowadzenie szczególnych mechanizmów likwidacji rezerw strategicznych utworzonych poza Rządowym Programem Rezerw Strategicznych, co ma doprowadzić do uproszczenia dotychczasowych procedur. Co jednak znamienne, takie działania w istocie niosą poważne zagrożenie utratą kontroli i odpowiedzialności osób decydujących za działania w ramach dokonywanych transakcji. W rezultacie wprowadzana regulacja może być wykorzystywana do nadużyć przede wszystkim poprzez obchodzenie zapisów ustawy o finansach publicznych.

Przeciwnicy tejże ustawy wskazują, że wprowadzone zmiany pozwolą rządowi płynniej zlikwidować swoje zasoby poprzez ich wyprzedaż poza granice kraju, czyli wyprzedać z magazynów towary zakupione np. na podstawie ustawy COVID-owej. Wprowadzone zmiany dadzą możliwość zwolnienia z odpowiedzialności za niefrasobliwe transakcje.

Należy przy tym zwrócić uwagę na to, że do ustawy nie załączono żadnych opinii ani ekspertyz. Sposób, w jaki procedowana jest niniejsza ustawa, również budzi poważne wątpliwości. Projekt ustawy wpłynął do Sejmu w dniu 5 lipca 2022 r., tymczasem już w dniu następnym, 6 lipca 2022 r., były podejmowane działania legislacyjne. Takie działanie w kwestii tak niezwykle kluczowej jak finanse publiczne wydaje się nieodpowiedzialne i niepożądane. Jednocześnie jeśli weźmie się pod uwagę doświadczenia z ostatnich lat dotyczące decyzji rządu w aspektach finansowych, to do wprowadzanych zmian należy podejść z dużą dozą ostrożności.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Głównym celem będącej rządowym przedłożeniem nowelizacji ustawy o rezerwach strategicznych jest uelastycznienie mechanizmu tworzenia rezerw strategicznych poza Rządowym Programem Rezerw Strategicznych, a także określenie przesłanki likwidacji tych rezerw. Regulacja ma ograniczyć negatywne skutki sytuacji kryzysowej związanej z zagrożeniem bezpieczeństwa państwa.

Jak podkreślono w uzasadnieniu: „Stworzenie dla organów i podmiotów z art. 8 ust. 2 u.r.s. możliwości wnioskowania do prezesa Rady Ministrów o utworzenie rezerwy strategicznej poza RPRS jest racjonalne w kontekście pełnej świadomości sytuacyjnej poszczególnych resortów (w ramach ich właściwości) co do wysoce prawdopodobnego wystąpienia sytuacji kryzysowej czy skali negatywnych skutków już zaistniałej sytuacji kryzysowej. Proponowana zmiana skraca dotychczas istniejącą ścieżkę tworzenia rezerw strategicznych poza RPRS. Projektowana regulacja przyspieszy procedurę tworzenia rezerw w tym trybie – będzie ona inicjowana wnioskiem jednego z organów lub podmiotów wskazanych w art. 8 ust. 2 u.r.s. Wspomniany wniosek powinien określić: rodzaj, ilość, preferowany okres utworzenia, potencjalne koszty utworzenia i przeznaczenie niezbędnej ze względu na bezpieczeństwo narodowe rezerwy wskazanej we wniosku. (…) W kontekście powyższego należy zauważyć, że istotą proponowanego odstępstwa od zastosowania ogólnych reguł likwidacji rezerw strategicznych w razie zaistnienia którejś z określonych wyżej przesłanek jest inny niż w warunkach ogólnych tryb sprzedaży. Zgodnie z projektem agencja, wykonując decyzję likwidacyjną wydaną w tym szczególnym trybie, ma dokonywać: po pierwsze, sprzedaży asortymentu zlikwidowanych rezerw na rzecz osób fizycznych, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej po cenach określonych przez prezesa Rady Ministrów w decyzji likwidacyjnej z zastosowaniem wybranych przepisów dotyczących ogólnej sprzedaży zlikwidowanych rezerw strategicznych – jeśli dana rezerwa była zlikwidowana w oparciu o przesłankę konieczności złagodzenia zakłóceń dostaw związanych z funkcjonowaniem gospodarki lub służących zaspokojeniu podstawowych potrzeb obywateli; po drugie, sprzedaży asortymentu zlikwidowanych rezerw na rzecz podmiotów prawa międzynarodowego publicznego – jeśli dana rezerwa była zlikwidowana w oparciu o przesłankę konieczności udzielenia pomocy i wsparcia podmiotom prawa międzynarodowego publicznego ze względu na potrzebę ochrony bezpieczeństwa i obronności państwa polskiego (projektowany art. 27b)”.

W Sejmie za niniejszym projektem głosowało 428 posłów. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Mając świadomość potrzeb związanych z wojną na Ukrainie, uważam, że niezbędne jest znowelizowanie przepisów ustawy o rezerwach strategicznych z dnia 17 grudnia 2020 r. poprzez rozbudowanie możliwości utworzenia określonego asortymentu rezerw poza Rządowym Programem Rezerw Strategicznych oraz wprowadzenie mechanizmu likwidacji rezerw strategicznych utworzonych wcześniej w trybie poza RPRS. Słusznie umożliwia się wydawanie decyzji o utworzeniu rezerwy strategicznej nieobjętej programem przez prezesa Rady Ministrów nie tylko z urzędu, ale także na wniosek organów lub podmiotów enumeratywnie wymienionych w przepisie art. 8 ust. 2 przedmiotowej ustawy. Wskutek tej regulacji przyspieszony zostanie proces tworzenia rezerw strategicznych poza RPRS – dzięki znajomości aktualnej sytuacji w poszczególnych resortach. Wskazanie dodatkowych sytuacji, w których prezes Rady Ministrów może zlikwidować w drodze decyzji asortyment rezerw strategicznych ze względu na konieczność załagodzenia zakłóceń w ciągłości dostaw danego asortymentu rezerw strategicznych służących funkcjonowaniu gospodarki lub zaspokojeniu podstawowych potrzeb obywateli, a także na konieczność udzielenia pomocy i wsparcia podmiotom prawa międzynarodowego publicznego lub ochrony bezpieczeństwa i obronności państwa, jest dobrym kierunkiem, ponieważ odpowiada dynamicznym zmianom, z jakimi mamy do czynienia w zakresie bezpieczeństwa. Kluczowym źródłem tych zmian, zwłaszcza drugiej z nich, jest wojna tocząca się na terytorium państwa ukraińskiego. Ma to na celu ograniczanie negatywnych skutków destabilizacji w bliskim otoczeniu międzynarodowym Polski, która może mieć wpływ także na funkcjonowanie polskiej gospodarki czy polskiego społeczeństwa.

Niniejsza ustawa reguluje kwestię Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych, zasad jej funkcjonowania oraz zasad pozyskiwania, jak również odsprzedawania rezerw strategicznych utworzonych poza RPRS w celu zapewnienia bezpieczeństwa naszego kraju, dlatego będę głosował za jej przyjęciem.

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Procedowana przez Senat RP ustawa z druku nr 766 – ustawa o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego oraz ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej – dotyczy wprowadzenia zmian w ustawie dnia 13 kwietnia 2022 r., która wprowadzała szczególne rozwiązania w zakresie przeciwdziałania wspierania agresji na Ukrainę oraz służące ochronie bezpieczeństwa. W tzw. ustawie sankcyjnej wprowadzono regulacje prawne na poziomie krajowym, które umożliwiają stosowanie sankcji wobec podmiotów potencjalnie mogących wspierać agresję na Ukrainę oraz umożliwiały stworzenie odrębnej od wykazów zawartych w aktach prawa Unii Europejskiej listy osób i podmiotów objętych sankcjami.

Omawiana ustawa ma na celu uzupełnienie regulacji zawartych w ustawie sankcyjnej o instytucje tymczasowego zarządu przymusowego oraz zapewnienie wsparcia pracownikom świadczącym prace na rzecz podmiotów objętych sankcjami.

Celem wprowadzenia opisanej instytucji jest umożliwienie zbycia środków finansowych, funduszy lub zasobów gospodarczych lub przejęcie na rzecz Skarbu Państwa własności środków finansowych, funduszy lub zasobów gospodarczych należących do osoby lub podmiotu wpisanych na listę.

Rząd zdecydowanie zbyt późno zdał sobie sprawę z tego, że w tzw. ustawie sankcyjnej z dnia 13 kwietnia 2022 nadaje zły kształt temu aspektowi polskiego prawa. Obecna struktura kapitałowa podmiotów objętych sankcjami, w której kapitał rosyjski (lub białoruski) stanowi część udziałów, mimo wszystko może doprowadzić do sytuacji, w których konsekwencje tych sankcji ponoszą nie tylko właściciele przedsiębiorstw, ale również szeregowi pracownicy, w tym polscy obywatele. Często skutkiem tego jest brak wynagrodzenia.

Zaproponowane zmiany wydają się zatem niezbędne do sprawnego i bezkolizyjnego funkcjonowania ustawy sankcyjnej. Bez uregulowania tych aspektów ustawa z dnia 13 kwietnia 2022 r. nie spełnia zamierzonych celów, bowiem skutki jej wprowadzenia są lub mogą być niekorzystne dla obywateli polskich, którzy nie mają nic wspólnego ze wspieraniem agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Dyskutujemy dzisiaj nad zmianą ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego oraz ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej, którą procedowaliśmy dopiero co, bo w kwietniu tego roku, a już jest pilna potrzeba dokonania w niej wielu zmian. Musimy ich dokonać, są one konieczne, ponieważ w pierwotnej ustawie nie przewidziano, że objęcie sankcjami podmiotów, w których strukturze kapitałowej kapitał rosyjski czy białoruski mają część udziałów, może doprowadzić do sytuacji, w której konsekwencje tych sankcji ponoszą lub ponosić będą nie tylko właściciele przedsiębiorstw, lecz także zwykli pracownicy, w tym obywatele polscy, którzy nie mogą przez to otrzymać należnych im wynagrodzeń. Podobnie zresztą nie przewidziano konsekwencji wejścia w życie pierwotnej ustawy i w wyniku wprowadzonych sankcji kilkanaście gmin w Polsce zostało pozbawionych dostaw gazu.

Omawiana ustawa ma na celu uzupełnienie regulacji zawartych w ustawie sankcyjnej o instytucję tymczasowego zarządu przymusowego oraz zapewnienie wsparcia pracownikom świadczącym pracę na rzecz pomiotów objętych sankcjami. Wprowadzenie instytucji zarządu przymusowego ma na celu umożliwienie zbycia środków finansowych, funduszy lub zasobów gospodarczych albo przejęcia na rzecz Skarbu Państwa własności środków finansowych, funduszy lub zasobów gospodarczych. Zarząd będzie mógł być ustanawiany, jeżeli jest to niezbędne dla zapewnienia funkcjonowania podmiotu gospodarczego prowadzącego przedsiębiorstwo na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w celu utrzymania miejsc pracy w tym przedsiębiorstwie lub utrzymania w zakresie działalności tego przedsiębiorstwa świadczenia usług użyteczności publicznej, lub wykonywania innych zadań o charakterze publicznym lub jeżeli jest to niezbędne dla ochrony ważnego interesu publicznego albo ze względu na bezpieczeństwo państwa.

Proponowane rozwiązania ustawowe należy ocenić pozytywnie, zarówno jeśli chodzi o pierwszeństwo w nabyciu przedsiębiorstwa dla spółki z udziałem ponad połowy pracowników tego podmiotu, jak i jeżeli chodzi o proces wywłaszczenia, który, zgodnie z polską konstytucją, dopuszczalny będzie wówczas, gdy zostanie dokonany na cele publiczne i za odszkodowaniem.

Wątpliwości budzą m.in. koszty związane z wykonywaniem zarządu i ustalaniem wynagrodzenia zarządcy, gdyż przepisy w tym zakresie są niewystarczająco precyzyjne.

Pomimo uwag będę głosował za przyjęciem tej ustawy wraz z poprawkami. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Wiktora Durlaka w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Wiktora Durlaka w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Polska podejmuje wszelkie możliwe działania, aby wspierać walczącą o wolność i suwerenność Ukrainę. Nasza aktywność w tym zakresie nie dotyczy tylko pomocy humanitarnej i wojskowej. Od początku wojny polski rząd stanowczo zabiega na forum międzynarodowym o wprowadzenie dotkliwych sankcji na Federację Rosyjską oraz podmioty i osoby wspierające reżim Putina. Ponadto przyjęta w kwietniu br. ustawa o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego stworzyła podstawy prawne do zamrożenia aktywów – funduszy oraz zasobów gospodarczych – osób i podmiotów działających na terytorium RP, mogących pośrednio lub bezpośrednio wspierać agresję Rosji na Ukrainie. W wyniku przyjęcia tej ustawy powstała tzw. lista sankcyjna, która była uzupełnieniem listy unijnej. Obecnie obejmuje ona 16 osób i 35 podmioty gospodarcze. W ten sposób zamrożono aktywa w wysokości 13 miliardów zł należące do kapitału rosyjskiego.

Dziś zajmujemy się nowelizacją tzw. ustawy sankcyjnej, która ma na celu przede wszystkim wprowadzenia instytucji tymczasowego zarządu przymusowego, maksymalnie na okres 6 miesięcy. Z kolei głównym celem ustanowienia zarządu przymusowego ma być umożliwienie zbycia środków finansowych, funduszy lub zasobów gospodarczych należących do osoby albo podmiotu wpisanego na listę sankcyjną – za zgodą właściciela, a w określonych przypadkach po decyzji sądu – albo umożliwienie ich przejęcia przez Skarb Państwa za odszkodowaniem, którego wypłata ma być zamrożona na czas trwania sankcji. Warto w tym miejscu podkreślić, że zgodnie z zapisanymi w ustawie rozwiązaniami pierwszeństwo w zakupie przedsiębiorstwa objętego sankcjami będą miały spółki utworzone przez pracowników.

Wprowadzenie zarządu przymusowego ma umożliwić również utrzymanie miejsc pracy w przedsiębiorstwie objętym sankcjami lub utrzymanie działalności tego przedsiębiorstwa w zakresie świadczenia usług użyteczności publicznej lub wykonywania innych zadań o charakterze publicznym na czas trwania zarządu tymczasowego. W tym celu zarządcy mają zostać nadane odpowiednie uprawnienia, które umożliwią mu m.in. zarządzanie przedsiębiorstwem, zapewnienie ciągłości działania czy też wykonywanie np. praw z akcji. Ponadto firma objęta sankcjami będzie mogła wystąpić z wnioskiem o przyznanie świadczeń z FGSP na zaspokajanie należności pracowniczych.

Szanowni Państwo, zgodnie z obowiązującą Konstytucją RP nie ma obecnie możliwości konfiskaty aktywów podmiotów wpisanych na tzw. listę sankcyjną. Dlatego też ustawa wprowadza instytucję tymczasowego zarządu przymusowego, która ma z jednej strony umożliwić czasową ciągłość funkcjonowania firmy objętej sankcjami pod specjalnym nadzorem, z drugiej zaś doprowadzić do zbycia jej udziałów lub przejęcia ich na rzecz Skarbu Państwa, za odszkodowaniem. Ponadto, co warto podkreślić, nowelizacja ustawy sankcyjnej wprowadza instrumenty wsparcia dla pracowników zatrudnianych przez podmioty wpisane na listę sanacyjną, którzy znaleźli się w trudnym położeniu nie ze swojej winy.

Ze względu na powyższe należy stwierdzić, że ustawa wprowadza dobre rozwiązania, realizuje założone przez MSWiA cele i należy ją przyjąć.

Przemówienie senator Danuty Jazłowieckiej w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senator Danuty Jazłowieckiej w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego oraz ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej umożliwia podmiotowi objętemu sankcjami na podstawie przepisów ustawy sankcyjnej wystąpienie z wnioskiem o przyznanie świadczeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na zaspokojenie należności pracowniczych.

Konieczność wprowadzenia obecnych zmian wynika z wcześniejszego bubla prawnego, czyli niechlujnie przygotowanej ustawy z dnia 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę. Na jej podstawie minister właściwy do spraw wewnętrznych wydał do końca czerwca 2022 r. 51 decyzji dotyczących wpisu na listę 16 osób i 35 podmiotów gospodarczych. Podmioty te posiadają często złożoną strukturę kapitałową, a kapitał rosyjski czy białoruski stanowi część udziałów.

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ze względu na zagrożony interes społeczny i publiczny, a przede wszystkim interes pracowników przedsiębiorstw – bo przecież oni także ponoszą konsekwencje sankcji nałożonych na firmę – trzeba obecnie wprowadzić rozwiązanie umożliwiające tym podmiotom funkcjonowanie do czasu zbycia lub przejęcia przez na rzecz Skarbu Państwa całości należących do nich środków finansowych, funduszy lub zasobów gospodarczych. Bez tego zwykli pracownicy – w tym obywatele polscy i uchodźcy z Ukrainy – nie będą w stanie uzyskać od pracodawcy należnych wynagrodzeń lub innych świadczeń. Obecne przepisy rozwiązują bowiem problem wypłaty należnych i niezaspokojonych wynagrodzeń dla pracowników tylko w ograniczonym zakresie, nie pozwalając do czasu ogłoszenia upadłości lub wszczęcia restrukturyzacji – a tu mamy sytuację zamrożenia środków – na wypłatę świadczeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Dlatego też w nowelizacji pojawiły się zapisy odnoszące się do instytucji tymczasowego zarządu przymusowego oraz do zapewnienia wsparcia pracownikom świadczącym pracę na rzecz pomiotów objętych sankcjami. Zarząd może być ustanowiony, gdy zaistnieje potrzeba zapewnienia funkcjonowania podmiotu gospodarczego prowadzącego przedsiębiorstwo na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Chodzi o utrzymanie miejsc pracy w tym przedsiębiorstwie lub utrzymanie w zakresie działalności tego przedsiębiorstwa świadczenia usług użyteczności publicznej bądź wykonywania innych zadań o charakterze publicznym, a także o sytuacje, kiedy wspomniane działanie jest niezbędne dla ochrony ważnego interesu publicznego albo ze względu na bezpieczeństwo państwa. Tak więc podmioty, które są istotne z punktu widzenia pracowniczego, społecznego czy gospodarczego, będą nadal prowadzić działalność gospodarczą, ale pod przymusowym zarządem, ograniczonym czasowo do 6 miesięcy, który będzie kontrolował, czy środki wypracowane przez dane przedsiębiorstwo nie płyną do wspierających Putina rosyjskich oligarchów. Ostatecznym celem zarządu jest przygotowanie przedsiębiorstwa do sprzedaży. Sprzedaż ta może się odbywać jedynie za zgodą właścicieli. Jeżeli jej nie będzie, sprzedaż takich podmiotów zarządzi sąd. Przepisy zakładają też, że zarządca nie będzie ponosił konsekwencji ewentualnych decyzji niekorzystnych z punktu widzenia firmy lub jej właściciela.

Prawo pierwokupu będą miały spółki zarządzane i utworzone przez pracowników danego podmiotu. Jednak ze względu na to, że polska konstytucja nie zezwala na konfiskowanie majątku, środki ze sprzedaży będą zamrożone w sposób nieoprocentowany. Jeżeli w przyszłości dojdzie do sytuacji, że sankcje zostaną zdjęte, środki te trafią do właściciela. W wyjątkowych przypadkach – kiedy wymaga tego interes państwa – będzie można dokonać wywłaszczenia dotychczasowego właściciela za odszkodowaniem.

Szanowny Panie Marszałku, Wysoka Izbo, nowelizacja tzw. ustawy sankcyjnej wprowadza również nowy instrument, który daje możliwość wystąpienia przez podmiot objęty sankcjami z wnioskiem o przyznanie świadczeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na zaspokojenie należności pracowniczych w razie, gdy nie zostały one zaspokojone przez pracodawcę z powodu braku środków finansowych. W przypadku, gdy pracodawca nie wystąpi z takim wnioskiem, będzie to mógł indywidualnie uczynić także pracownik. Jednak wsparcie to będzie miało charakter jednorazowy – a więc świadczenia z tytułu niewypłaconych wynagrodzeń nie będą wypłacane ponownie za ten sam okres dla tych samych pracowników w przypadku ewentualnych następnych postępowań, restrukturyzacji czy upadłości – i przyznawane będzie na okres do 3 miesięcy. Maksymalna wysokość świadczenia za jeden miesiąc ograniczona została do wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału.

Realizacją wniosków o wypłatę świadczeń zajmować się będą marszałkowie województw przy pomocy wojewódzkich urzędów pracy. W usprawnieniu ich działań ma pomóc wymiana informacji z szefem Krajowej Administracji Skarbowej w zakresie niezbędnym do rozpatrzenia wniosku.

Zabezpieczony został również interes Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – w przypadku wypłaty świadczeń ze środków funduszu roszczenia wobec pracodawcy albo innej osoby zarządzającej majątkiem pracodawcy albo roszczenia do masy upadłości o zwrot wypłaconych świadczeń będą przechodziły z mocy prawa na marszałka województwa, działającego w imieniu dysponenta FGŚP.

Zawarte w ustawie przepisy dotyczące możliwości ustanowienia zarządu oraz przyznania świadczeń z FGŚP będą miały zastosowanie również w przypadku, gdy środek sankcyjny został zastosowany przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.

Panie Marszałku, Wysoka Izbo, jestem przekonana, że nowelizacja ustawy jest potrzebna, gdyż konieczne jest sprawne zarządzanie zamrożonymi na mocy ustawy sankcyjnej majątkami i firmami, w których zatrudnionych jest wielu, również polskich, pracowników. Cieszę się, że zapewnione zostaną im świadczenia z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, choć takie rozwiązanie pojawiło się zbyt późno.

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Na podstawie przepisów zawartych w omawianej przez Izbę Wyższą ustawie o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę, zwanej ustawą sankcyjną, będzie można zamrażać majątki osób i firm podejrzewanych o wspieranie rosyjskiej agresji na Ukrainę. Ustawa wprowadza instytucję tymczasowego zarządu przymusowego w tych firmach oraz ustanawia świadczenia z tytułu niewypłaconych wynagrodzeń dla pracowników, którzy świadczą pracę na rzecz przedsiębiorstw objętych sankcjami.

Jest to dobry kierunek, który obrały już inne kraje Unii Europejskiej oraz innych regionów świata. Należy wspierać naszych wschodnich sąsiadów różnymi działaniami. Wpłynięcie na finanse majętnej części Rosjan będzie odczuwalne i może wzmocnić nastroje zmierzające do wywarcia presji na władze na Kremlu w celu zakończenia agresji na Ukrainę.

W noweli zawarto przepis, który mówi o tym, że prawo pierwokupu firm podejrzewanych o wspieranie rosyjskiej agresji na Ukrainę będą miały spółki zarządzane i utworzone przez pracowników sprzedawanego podmiotu. To dobry kierunek, który zminimalizuje koszty społeczne nowych przepisów. Ochrona miejsc pracy jest niezwykle istotna, szczególnie w tych trudnych dla Polek i Polaków czasach.

Polskie sankcje mają stanowić uzupełnienie funkcjonujących już rozwiązań unijnych. Nie będą mogły powielać ograniczeń zastosowanych wobec poszczególnych osób i podmiotów przez całą Unię Europejską.

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego oraz ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej uzupełnia regulacje zawarte w ustawie z dnia 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainie oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego (tzw. ustawy sankcyjnej) o instytucje tymczasowego zarządu przymusowego, jak również zapewnia wsparcie pracownikom świadczącym pracę na rzecz tych podmiotów objętych tzw. listą sankcyjną.

Analiza wprowadzanej nowelizacji pozwala twierdzić, że zmierza ona w dobrym kierunku, dlatego że przede wszystkim wprowadza zarząd przymusowy, którego celem będzie głównie zapewnienie funkcjonowania podmiotu gospodarczego w celu utrzymania miejsc pracy. Będzie on mógł również doprowadzić do sprzedaży bądź wywłaszczenia za odszkodowaniem dzisiejszych właścicieli i dalej prowadzić tę działalność, umożliwiając m.in. wykup zakładu przez pracowników. Ostatnia część (dot. wykupu zakładu przez pracowników) wydaje się kontrowersyjna, albowiem trudno sobie wyobrazić sytuację, w której pracownicy będą dysponowali takimi środkami finansowymi.

Choć w ogólności projekt należy ocenić pozytywnie, to nie można pominąć faktu, że rząd dopiero teraz, co wydawać się winno czymś oczywistym, zdał sobie sprawę z faktu, że nakładanie sankcji na podmioty z udziałem kapitału rosyjskiego czy białoruskiego może odbić się konsekwencjami nie tylko na właścicielach tych przedsiębiorstw, lecz także na zwykłych pracownikach – w tym obywateli polskich, którzy nie mogą z powodu wprowadzonych sankcji otrzymać należnego im wynagrodzenia.

Ponadto nie można zignorować głosów środowiska prawniczego, które zwraca uwagę, że w tak krótkim czasie nie można przeprowadzić wnikliwej analizy, w szczególności dotyczącej wprowadzanego przepisu art. 6d, który wyłącza wszelkie możliwe roszczenia osób objętych sankcjami. Wątpliwości w tym zakresie budzi prawidłowość jego konstrukcji oraz zgodność ze względu na konstytucyjność i międzynarodowe standardy.

Niemniej w ogólnym założeniu nowelizację należy ocenić pozytywnie.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Ustawa z dnia 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązanych w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego jest narzędziem mającym poważne konsekwencje sankcyjne dla właścicieli poszczególnych firm powiązanych z rynkiem rosyjskim. Ważne jest jednak zabezpieczenie sytuacji pracowników oraz kontrahentów, jak stanowią przepisy omawianej przez nas ustawy, za której przyjęciem będę głosował.

Uzupełnienie regulacji o instytucję zarządu przymusowego pozwoli na dalsze funkcjonowanie podmiotu gospodarczego w celu utrzymania miejsc pracy. Ponadto zapewni bezpieczeństwo państwa, zarząd bowiem będzie powoływany decyzją administracyjną przez ministra gospodarki i będzie miał za zadanie przygotować podmiot do sprzedaży w ciągu 6 miesięcy, a jeżeli będzie to niemożliwe, to w ciągu 12 miesięcy. Słusznie koszty związane z wykonywaniem zarządu będą obciążały osobę lub podmiot objęte zarządem. Wiele zadań zarządcy ma przyczynić się do dalszego funkcjonowania przedsiębiorstwa podmiotu gospodarczego do czasu zbycia środków finansowych, funduszy lub zasobów gospodarczych objętych zarządem. Nie ulega wątpliwości, że należy zapewnić wsparcie polskim pracownikom świadczącym pracę na rzecz podmiotów objętych sankcjami. Podkreślenia wymaga fakt, że obecnie konsekwencje wpisu danej osoby lub podmiotu na tzw. listę sankcyjną przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, jak również wymieniony w wykazach określonych w rozporządzeniu 765/2006 lub rozporządzeniu 269/2014, ponoszą nie tylko właściciele firm, ale i pracownicy, którzy nie mogą otrzymać od pracodawcy należnych wynagrodzeń lub innych świadczeń. Dzięki niniejszej ustawie możliwe będzie wystąpienie przez podmiot objęty sankcjami z wnioskiem o przyznanie świadczeń z FGŚP na zaspokojenie należności pracowniczych. Ważne jest przy tym, że w przypadku niewystąpienia przez pracodawcę z tym wnioskiem wypłata świadczeń może nastąpić również na podstawie indywidualnego wniosku pracownika.

Uważam, że dzięki procedowanej ustawie przedsiębiorstwa wpisane na listę sankcyjną będą sprawnie sprzedawane. Jednocześnie utrzymane zostanie zatrudnienie w tych podmiotach, a tym samym ciągłość dostaw i rynków zbytu nie zostanie zakłócona.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Dzięki będącej rządowym przedłożeniem nowelizacji ustawy o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspieraniu agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa narodowego oraz ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej, zwanej potocznie sanacyjną, będzie można zamrażać majątki osób i firm podejrzewanych o wspieranie rosyjskiej agresji na Ukrainę. Ustawa wprowadza instytucję tymczasowego zarządu przymusowego w tych firmach oraz ustanawia świadczenia z tytułu niewypłaconych wynagrodzeń dla pracowników, którzy świadczą pracę na rzecz przedsiębiorstw objętych sankcjami.

Jak podkreślono w uzasadnieniu: „Ustawą z dnia 13 kwietnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie przeciwdziałania wspierania agresji na Ukrainę oraz służących ochronie bezpieczeństwa wprowadza się regulacje prawne na poziomie krajowym, które umożliwiają stosowanie sankcji wobec podmiotów potencjalnie mogących wspierać agresję na Ukrainę oraz umożliwiły stworzenie odrębnej od wykazów zawartych w aktach prawa Unii Europejskiej listy osób i podmiotów objętych sankcjami. Wśród sankcji można wyróżnić zamrożenie wszystkich środków finansowych, funduszy i zasobów gospodarczych w rozumieniu rozporządzenia Rady (WE) nr 765/2006 z dnia 18 maja 2006 r. dotyczącego środków ograniczających w związku z sytuacją na Białorusi i udziałem Białorusi w agresji Rosji wobec Ukrainy lub rozporządzenia Rady (UE) nr 269/2014 z dnia 17 marca 2014 r. w sprawie środków ograniczających w odniesieniu do działań podważających integralność terytorialną, suwerenność i niezależność Ukrainy lub im zagrażających (…). Projektowana ustawa ma na celu uzupełnienie regulacji zawartych w ustawie sankcyjnej o instytucję tymczasowego zarządu przymusowego oraz zapewnienie wsparcia pracownikom świadczącym pracę na rzecz pomiotów objętych sankcjami”.

Z kolei w ocenie skutków regulacji wskazano na dwa ważne skutki niniejszej regulacji: „Wejście w życie projektowanej ustawy będzie miało pozytywny wpływ na sytuację ekonomiczną w sektorze mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw poprzez zapewnienie ciągłości działalności przedsiębiorstw podmiotów gospodarczych prowadzonych przez podmioty gospodarcze objęte sankcjami”. Jak ponadto czytamy: „Wejście w życie projektowanej ustawy będzie miało pozytywny wpływ na sytuację ekonomiczną i społeczną rodzin, obywateli i gospodarstw domowych poprzez zapewnienie możliwości utrzymania miejsc pracy w przedsiębiorstwach prowadzonych przez podmioty gospodarcze objęte sankcjami, jak również utrzymanie w zakresie działalności tych przedsiębiorstw świadczenia usług użyteczności publicznej lub wykonywania innych zadań o charakterze publicznym”. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Przedłożona ustawa o zmianie ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg zakłada rozszerzenie funkcjonowania funduszu rozwoju dróg poprzez poszerzenie zakresu zadań, które mogą zostać dofinansowane z jego środków. Zmiana wprowadzana ustawą wynika z potrzeby dostosowania funkcjonowania funduszu do bieżących potrzeb w zakresie dofinansowania samorządowej infrastruktury drogowej w celu zapewnienia jej jak najsprawniejszego rozwoju oraz pobudzenia rozwoju transportu intermodalnego.

Ustawa zakłada dalsze podnoszenie bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce. W tym celu wyodrębnione mają zostać zadania mające na celu tylko i wyłącznie poprawę bezpieczeństwa ruchu pieszych, realizowane w ramach zadań powiatowych i gminnych. Do takich zadań należy m.in. rozwój infrastruktury drogowej takiej jak chodniki, przejścia dla pieszych, przejazdy, perony autobusowe itp.

Ustawa przewiduje również wyodrębnienie zadań powiatowych oraz gminnych takich jak zadania remontowe, które mają przyczynić się do utrzymania odpowiedniej jakości infrastruktury drogowej. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Wiktora Durlaka w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senatora Wiktora Durlaka w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg (RFRD) stanowi kompleksowy instrument wsparcia udzielanego przez rząd w realizacji inwestycji na drogach zarządzanych przez jednostki samorządu terytorialnego. Podstawowym celem tego mechanizmu wsparcia jest modernizacja i poprawa bezpieczeństwa infrastruktury drogowej na szczeblu lokalnym oraz zwiększenie atrakcyjności i dostępności terenów inwestycyjnych w mniejszych miejscowościach.

W latach 2019–2022 w ramach Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg dofinansowanych zostało ponad 12 tysięcy inwestycji na drogach samorządowych. Dzięki temu wsparciu udało się zmodernizować 18 tysięcy km dróg. Całkowity koszt realizacji tych zadań wyniósł ponad 13 miliardów zł. Te liczby oczywiście w sposób jednoznaczny wskazują, jak ogromny jest zakres prac realizowanych na drogach zarządzanych przez samorządy z wykorzystaniem środków z RFRD. Niemniej jednak każdy z nas, jeżdżąc po Polsce, szczególnie po mniejszych miejscowościach, dostrzega, jak na przestrzeni tych kilku ostatnich lat poprawił się stan sieci dróg gminnych i powiatowych

Procedowana ustawa ma na celu przede wszystkim rozszerzenie katalogu zadań, które będą mogły uzyskać dofinansowanie w ramach środków pochodzących z Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg. Ponadto okres wsparcia inwestycji samorządowych z RFRD ma zostać wydłużony do 1 stycznia 2031 r. Oznacza to, że fundusz będzie funkcjonował przez dodatkowe 2 lata, dzięki czemu zastanie zrealizowanych więcej zadań na drogach lokalnych. Nowelizacja ustawy przewiduje również, że Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg przestanie być państwowym funduszem celowym, a stanie się rachunkiem bankowym prowadzonym przez Bank Gospodarstwa Krajowego na zasadach podobnych do tych, na jakich zorganizowany jest obecnie funkcjonujący Krajowy Fundusz Drogowy. Zmiana ta usprawni i uelastyczni przepływy finansowe funduszu.

Nowelizacja ustawy wprowadza nowy rodzaj zadań polegających na dofinansowaniu budowy, przebudowy lub remontu dróg wojewódzkich lub zadań mających na celu wyłącznie poprawę bezpieczeństwa ruchu niechronionych uczestników ruchu, realizowanych w ramach zadań wojewódzkich poprzez budowę, przebudowę lub remont takich elementów drogi jak drogi dla pieszych, drogi dla pieszych i rowerów, drogi dla rowerów, przejścia dla pieszych, przejazdy dla rowerów, perony przystankowe wraz z dojściami do tych peronów na drogach wojewódzkich.

Poszerza również dotychczasowy katalog zadań na drogach powiatowych i gminnych, co ma na celu wyłącznie poprawę bezpieczeństwa w obszarze oddziaływań przejść dla pieszych o zadania polegające na poprawie bezpieczeństwa niechronionych uczestników ruchu – pieszych i rowerzystów. Podobnie jak w przypadku dróg wojewódzkich, chodzi tu o drogi dla pieszych, drogi pieszo-rowerowe, przejazdy dla rowerów oraz perony przystankowe wraz z dojściem do tych peronów.

Ponadto procedowana ustawa wyodrębnia w ramach zadań powiatowych i gminnych zadania remontowe jako oddzielne zadania realizowane na drogach powiatowych i gminnych, co ma ułatwić jednostkom samorządu terytorialnego utrzymanie infrastruktury drogowej w odpowiednim standardzie jakości.

Warto w tym miejscu także wspomnieć, że pula środków w ramach RFRD ma w tym roku zostać zwiększona o dodatkowe 2 miliardy zł. Dzięki temu samorządy będą mogły skutecznie aplikować o środki w ramach RFRD na nowe zadania przewidziane w nowelizacji ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg. Jeśli ustawa zostanie sprawnie przyjęta, to pierwsze nabory zostaną ogłoszone przez wojewodów już na jesieni bieżącego roku.

Szanowni Państwo, wprowadzenie zaproponowanych w ustawie rozwiązań bez wątpienia przyczyni się do szybszej i bardziej kompleksowej modernizacji sieci dróg lokalnych w Polsce. Co istotne, w znaczący sposób podniesie poziom bezpieczeństwa niechronionych uczestników ruchu, czyli pieszych i rowerzystów. Myślę, że każdemu z nas zależy na tym, aby wspierać inicjatywy zmierzające do powstawania nowoczesnej i bezpiecznej infrastruktury drogowej na szczeblu lokalnym, stanowiącej ważny element prawidłowego funkcjonowania i rozwoju gospodarki oraz przyczyniającej się do poprawy poziomu życia obywateli.

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Omawiana ustawa o zmianie ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg oraz niektórych innych ustaw wprowadza zmiany, które poszerzają zakres zadań, jakie będą mogły być dofinansowywane z Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg. Z tych środków będą realizowane przedsięwzięcia, które poprawią bezpieczeństwo ruchu pieszych i rowerzystów, tj. m.in. budowa, przebudowa lub remont dróg dla pieszych i rowerów, przejazdów dla rowerów oraz peronów przystankowych. W ustawie wyodrębniono również w ramach zadań powiatowych i gminnych zadania remontowe, jako oddzielne zadania realizowane na drogach powiatowych i gminnych, co ułatwi jednostkom samorządu terytorialnego utrzymanie infrastruktury drogowej.

Zmiany na polskich drogach są potrzebne i nie ulega to wątpliwości. Nie należy jednak zapominać, że wielu wypadków i kolizji można byłoby uniknąć, gdyby infrastruktura drogowa była na lepszym poziomie. Prostym przykładem jest oświetlenie przejść dla pieszych. Najwięcej wypadków z udziałem pieszych jest w okresie jesienno-zimowym. Niesprzyjające warunki atmosferyczne oraz zła widoczność pieszych przyczyniają się do wypadków, często ze skutkiem śmiertelnym. Należy jak najszybciej podnieść poziom infrastruktury m.in. poprzez budowę chodników, planowanie tzw. wysp azylu na przejściach, prawidłowe i dobrze oznaczone drogi.

Dofinansowanie budowy oraz rozbudowy i przebudowy obecnej infrastruktury drogowej to nie tylko bezpieczeństwo, które jest najważniejsze, ale też zapewnienie odpowiedniej infrastruktury do budowy i rozwoju polskich przedsiębiorstw. Planowane zmiany mające polegać na dostosowaniu organizacji pracy funduszu do bieżących potrzeb w zakresie dofinansowania samorządowej infrastruktury drogowej w celu zapewnienia jej jak najsprawniejszego rozwoju oraz pobudzenia rozwoju transportu intermodalnego lub skomunikowaniu specjalnych stref ekonomicznych w rozumieniu ustawy z dnia 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych oceniam pozytywnie.

Wprowadzenie nowego rodzaju zadań polegających na dofinansowaniu budowy, przebudowy lub remontu dróg wojewódzkich lub zadań mających na celu wyłącznie poprawę bezpieczeństwa ruchu niechronionych uczestników ruchu realizowanych w ramach zadań wojewódzkich poprzez budowę, przebudowę lub remont takich elementów drogi jak drogi dla pieszych, drogi dla pieszych i rowerów, drogi dla rowerów, przejścia dla pieszych, przejazdy dla rowerów, perony przystankowe wraz z dojściami do tych peronów na drogach wojewódzkich, zwanych dalej zadaniami wojewódzkimi, jest tym, o czym mówiłem na wstępnie – koniecznością, która zapewni bezpieczeństwo użytkownikom dróg, zarówno pieszym, jak i kierowcom.

Przemówienie senatora Macieja Łuczaka w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senatora Macieja Łuczaka w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o zmianie ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg oraz niektórych innych ustaw jest odpowiedzią na ogromną skalę dotychczasowego zainteresowania pomocą rządu w modernizacji i budowie dróg lokalnych. Wsparcie samorządów w realizacji ich zadań spotkało się z bardzo pozytywnym odbiorem.

Priorytetem obecnego rządu jest budowa spójnego układu komunikacyjnego kraju. W tym celu ustawodawca proponuje poszerzenie zakresu zadań, które mogą zostać zgłoszone do dofinansowania środkami z funduszu. Zmiany w ustawie pozwolą samorządom skupiać się na bezpieczeństwie niechronionych uczestników ruchu poprzez rozwój takich elementów infrastruktury drogowej, jak drogi rowerowe, chodniki, przejścia dla pieszych czy przejazdy dla rowerów. Te zadania będą mogły być realizowane jako oddzielne, co niewątpliwie pozwoli utrzymać drogi powiatowe i gminne na wysokim poziomie. Ustawodawca zwrócił także uwagę na rozwój transportu kolejowego czy drogowego, co wymusza konieczność poprawienia komunikacji lądowych terminali intermodalnych. To właśnie tam następuje przeładunek jednostek pomiędzy środkami transportu, które należą do różnych gałęzi. Od ich właściwej organizacji i infrastruktury zależy sprawne przeniesienie towaru lub jego składowanie. Dzięki proponowanym zmianom z funduszu będzie można otrzymać dofinansowanie na budowę lub remont dróg prowadzących do terminali towarowych, które zajmują się właśnie usługami przeładunkowymi drogowo-kolejowymi.

Jak wiadomo, ruch drogowy w Polsce ulega ciągłemu zwiększeniu. Jak pokazują badania przeprowadzone w ramach Generalnego Pomiaru Ruchu 2020/2021, średni dobowy ruch roczny na drogach wojewódzkich w 2021 r. wzrósł o około 20% w stosunku do 2015 r. To jednoznacznie wskazuje na konieczność rozwoju systemu komunikacyjnego i infrastruktury drogowej pomiędzy dużymi miastami. Mowa tutaj nie tylko o dofinasowaniu budowy, przebudowy czy remontu dróg wojewódzkich, ale także położeniu nacisku na zapewnienie bezpieczeństwa niechronionym uczestnikom ruchu.

Kolejną zmianą w ustawie, mającą na celu usprawnienie procesu dofinansowania wnioskodawców, jest zmiana charakteru funduszu z państwowego funduszu celowego na rachunek bankowy Banku Gospodarstwa Krajowego. Współpraca ministra właściwego do spraw transportu z wymienionym bankiem nie tylko usprawni przepływ środków finansowych na konto jednostki terytorialnej. Przede wszystkim pozwoli ona na większą elastyczność wnioskodawców w zakresie zwiększania wydatków bez konieczności równoczesnego zwiększenia przychodów, co często nie jest możliwe lub wymaga wielu procedur.

Źródła finansowania Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg to wpłaty pochodzące z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, dotacje z budżetu państwa, Państwowego Gospodarstwa Leśnego „Lasy Państwowe” oraz z zysku jednoosobowych spółek Skarbu Państwa i spółek, w których wszystkie akcje są własnością Skarbu Państwa. Ponadto fundusz może zostać zasilony środkami pochodzącymi z przekazania skarbowych papierów wartościowych, a także dobrowolnych wpłat na rzecz funduszu dokonanych np. przez spółki, w których udziały albo akcje posiada Skarb Państwa. W omawianej ustawie proponuje się wyłączenie spółek akcyjnych Skarbu Państwa radiofonii i telewizji z obowiązku wpłacania środków na fundusz. Wpływ na taką decyzję miało generowanie wielu problemów i sporów pomiędzy podmiotami publicznymi.

Proponowane przez ustawodawcę zmiany mogą realnie usprawnić działanie funduszu w oparciu o aktualną sytuację gospodarczą w Polsce. Wnioskodawcy będą mogli bardziej elastycznie zarządzać przyznanymi dotacjami, a to wpłynie na polepszenie warunków drogowych. Takie zmiany i rozwój samorządów zawsze przyniosą pozytywny skutek przy dynamicznie zwiększającym się ruchu drogowym. Dlatego też, reasumując, potwierdzam zasadność wprowadzenia rozwiązań zawartych w omawianej ustawie.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Głównym celem rządowego projektu nowelizacji ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg oraz niektórych innych ustaw są zmiany, które poszerzają zakres zadań, które będą mogły być dofinansowywane z Rządowego Funduszu Rozwoju Dróg. Z tych środków będą realizowane przedsięwzięcia, które poprawią bezpieczeństwo ruchu pieszych i rowerzystów, m.in. takie, jak budowa, przebudowa lub remont dróg dla pieszych i rowerów, przejazdów dla rowerów oraz peronów przystankowych. W ustawie wyodrębniono również w ramach zadań powiatowych i gminnych zadania remontowe jako oddzielne zadania realizowane na drogach powiatowych i gminnych, co ułatwi jednostkom samorządu terytorialnego utrzymanie infrastruktury drogowej.

Jak podkreślono w ocenie skutków regulacji, „podstawową zmianą w funkcjonowaniu Funduszu, jest znaczne poszerzenie zakresu zadań, jakie mogą zostać dofinansowane ze środków funduszu. W celu kontynuowania działań zmierzających do dalszego podnoszenia bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce rozwinięciu ulegną wyodrębnione zadania mające na celu wyłącznie poprawę bezpieczeństwa ruchu pieszych realizowane w ramach zadań powiatowych i gminnych jako zadania mające na celu ochronę przede wszystkim niechronionych uczestników ruchu. Do tych zadań należy rozwój takich elementów infrastruktury drogowej, jak: drogi dla rowerów, chodniki (drogi dla pieszych), przejścia dla pieszych, przejazdy dla rowerzystów (rowerów), perony (autobusowe) wraz z dojściami. Wyodrębnione zostaną również w ramach zadań powiatowych i gminnych zadania remontowe jako oddzielne zadania realizowane na drogach powiatowych i gminnych, co ułatwi jednostkom samorządu terytorialnego utrzymanie infrastruktury drogowej w odpowiednim standardzie jakości. Jednocześnie dynamiczny rozwój infrastruktury transportowej różnych gałęzi, tzn. transportu kolejowego czy drogowego, zmusza do podjęcia zdecydowanych działań w celu rozbudowy infrastruktury drogowej służącej komunikacji lądowych terminali intermodalnych. W tym celu Fundusz będzie wspierał nowy rodzaj zadań realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego w postaci budowy, przebudowy lub remontu infrastruktury drogowej służącej komunikacji terminali intermodalnych lub skomunikowaniu specjalnych stref ekonomicznych w rozumieniu ustawy z dnia 20 października 1994 r. o specjalnych strefach ekonomicznych. Dofinansowanie będą mogły otrzymać jednostki samorządu terytorialnego na budowę, przebudowę lub remont drogi publicznej stanowiącej odcinek dostępowy (tzw. ostatniej mili) do terminala towarowego (intermodalnego) świadczącego publiczne usługi przeładunkowe drogowo-kolejowe lub jednej ze specjalnych stref ekonomicznych, które znajdują się na terenie całej Polski. Nabór na te zadania będzie przeprowadzał minister właściwy do spraw transportu ze względu na ich ogólnokrajowy charakter. Dynamicznie rozwijający się transport drogowy powoduje ciągłe zwiększanie się natężenia ruchu drogowego w Polsce na drogach wojewódzkich. W związku z powyższym zachodzi potrzeba rozbudowy infrastruktury łączącej duże ośrodki miejskie i usprawnienia tym samym regionalnego systemu komunikacyjnego. W tym celu konieczne jest dofinasowanie budowy, przebudowy lub remontu dróg wojewódzkich oraz zadań dotyczących poprawy bezpieczeństwa niechronionych uczestników ruchu na tych drogach. Podobnie jak w przypadku zadań obwodnicowych i miejskich nabór na zadania wojewódzkie będzie przeprowadzał minister właściwy do spraw transportu”. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Głównym celem rządowego projektu nowelizacji ustawy o finansach publicznych oraz ustawy – Prawo ochrony środowiska jest dostosowanie formuły stabilizującej reguły wydatkowej (SRW) do obecnej sytuacji makroekonomicznej, na którą ma wpływ m.in. pandemia oraz wzrost cen energii w związku z rosyjską agresją na Ukrainę. Ponadto ustawa rozszerza katalog organów objętych stabilizującą regułą wydatkową o Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wprowadza zmiany porządkujące, które mają umożliwić przejście na uaktualnioną metodologię obliczania kwoty wy-datków.

Jak podkreślono w uzasadnieniu, „zmiany te były spójne z uruchomieniem przez Komisję Europejską w marcu 2020 r. ogólnej klauzuli wyjścia, umocowanej w unijnym Pakcie Stabilności i Wzrostu, umożliwiającej tymczasowe odejście od zaleceń Rady UE dotyczących polityki budżetowej. Ogólna klauzula wyjścia ma pozwolić na skoordynowany impuls fiskalny dla wsparcia gospodarki. Warunkiem jest jednak brak zagrożenia dla stabilności finansów publicznych w średnim okresie. Z końcem maja tego roku Komisja Europejska uznała za potrzebne utrzymanie ogólnej klauzuli wyjścia do końca 2023 r. Inwazja Rosji na Ukrainę, bezprecedensowe wzrosty cen energii, dalsze zakłócenia w łańcuchach dostaw sprawiają, że gospodarki UE i strefy euro nie wróciły bowiem do stanu normalności. Komisja Europejska, decydując o przedłużeniu klauzuli, miała też na względzie potrzebę zapewnienia elastycznej polityki budżetowej, zdolnej do reakcji w obliczu gospodarczych skutków rosyjskiej agresji na Ukrainę, takich jak utrudnienia w dostawach energii. Co do zasady tempo wzrostu wydatków bieżących powinno w 2023 r. być zgodne z neutralnym nastawieniem polityki budżetowej, a więc nie przekładać się ani na konsolidację, ani na ekspansję fiskalną.

Rada Ecofin, w projekcie opinii do polskiego «Programu konwergencji. Aktualizacji 2022», również rekomenduje Polsce neutralne nastawienie polityki budżetowej, kontynuację tymczasowego i celowego wsparcia dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw najbardziej dotkniętych wzrostem cen energii oraz wsparcia dla uchodźców z Ukrainy. Zaleca też zwiększyć inwestycje publiczne na zielone inwestycje, cyfrową transformację i bezpieczeństwo energetyczne z uwzględnieniem inicjatywy REPowerUE, wykorzystując do tego Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz inne fundusze unijne”. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Władysława Komarnickiego w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Przemówienie senatora Władysława Komarnickiego w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Stabilizująca reguła wydatkowa, jak sama nazwa wskazuje, ma stabilizować budżet państwowy. Jej celem jest to, aby rząd nie wydawał ponad miarę i nie zaciągał ogromnych długów. To jest forma bezpiecznika, kontroli społecznej nad naszymi pieniędzmi, którymi zarządza rząd Prawa i Sprawiedliwości. PiS chce zdjąć te bezpieczniki i wydawać bez opamiętania nasze pieniądze. Naprawdę w tej ustawie o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz ustawy – Prawo ochrony środowiska mówimy o pieniądzach Polaków, mówimy o naszych portfelach, a przede wszystkim mówimy o tym, że PiS chce zrobić wszystko, żeby ludzie za zarobione przez siebie pieniądze mogli kupić coraz mniej.

Bo jaki jest stan państwa po 7 latach rządów PiS? Na ustach wszystkich jest drożyzna, czyli dwucyfrowa inflacja; w podręcznikach ekonomii nazywają ją galopującą. Polacy, a szczególnie emeryci, są przerażeni tym, że nie będą mieli jak ogrzać swoich mieszkań i domów w zimę, a nawet jak będzie węgiel, to będzie tak drogi, że nie będzie ich stać, żeby go kupić. Młodzi Polacy, którzy zaciągnęli kredyt na swoje mieszkania, są przerażeni, że będą musieli je sprzedać, bo nie będzie ich stać na spłacanie rat. Przedsiębiorcy tracą płynność, zrywają kontrakty, a umowy zawierają z klauzulą warunkowości ceny, bo ich biznesplany legły w gruzach, zaś raty kredytów pikują w górę.

Co w tej sytuacji powinien zrobić rząd? Oczywiście to, co jest napisane w każdym podręczniku ekonomii. Powinien ściągnąć z rynku pieniądze, powinien ograniczyć ilość pieniądza na rynku, bo w przeciwnym razie wszystko będzie coraz droższe. A co robi rząd PiS? Przynosi do Sejmu ustawę, która zwiększa ilość pieniądza na rynku i pozwala podnieść deficyt w przyszłym roku. Podnosząc deficyt, tak naprawdę podnosicie dług publiczny, czyli za chwilę będziecie musieli wprowadzić po cichu, jak to zwykle robicie, jakieś podatki, żeby było na spłatę tego długu.

Przez 6 lat rząd PiS zadłużył nas – uwaga – na 0,5 biliona zł, a w wieloletnim planie finansowym państwa mówi, że przez ostatnie 2 lata swoich rządów do tego 0,5 biliona zł dorzuci jeszcze 0,25 biliona zł. Koszt obsługi długu w przyszłym roku wyniesie 100 miliardów zł. Powtórzę, żeby ktoś nie myślał, że się przesłyszał: za obsługę długu w przyszłym roku zapłacimy 100 miliardów zł. Rentowności polskich obligacji są prawie najwyższe w całej Unii Europejskiej, tylko Węgrzy i Rumuni muszą płacić więcej, żeby ktoś w ogóle chciał im pożyczyć pieniądze. Nam też zresztą nie chcą pożyczać, bo wiedzą, że rząd PiS to rząd nieodpowiedzialny i nieudolny. Bank Gospodarstwa Krajowego, który ma przecież gwarancje państwa polskiego, w tym roku 2 razy odwołał przetarg na obligacje, bo nie było zainteresowania.

Konsekwencją nieodpowiedzialnej polityki ekonomicznej PiS będzie kryzys państwa. Inflacja spowoduje dalsze zubożenie społeczeństwa. Droga energia spowoduje mniejszą konkurencyjność polskiej gospodarki w dłuższej perspektywie i wycofanie się firm z Polski do innych krajów, a to w konsekwencji – bezrobocie. Niskie płace w budżetówce spowodują brak pielęgniarek i lekarzy oraz zapaść systemu ochrony zdrowia. Niedofinansowanie edukacji spowoduje niższą jakość kształcenia i w dłuższej perspektywie brak innowacyjności naszej gospodarki itd., itd.

Ale w PiS nikt się nie przejmuje tym, co będzie w dłuższej perspektywie. Dla nich ważny jest tylko własny interes. Tłuste koty mają się dobrze w przeciwieństwie do większości Polek i Polaków, którym nie wystarcza na jedzenie i na podstawowe wydatki. Dziękuję.

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Nowelizacja ustawy o Polskiej Organizacji Turystycznej oraz ustawy o grach hazardowych ma na celu m.in. umożliwienie realizacji zadań dotyczących promocji naszego kraju przez kluby sportowe, które biorą udział w międzynarodowych rozgrywkach sportowych. Polska Organizacja Turystyczna będzie miała możliwość współpracowania z ministrem sportu i turystyki, który upoważniony zostanie do udzielenia jej dotacji z budżetu państwa na realizację zadań związanych z promowaniem naszej ojczyzny na tle międzynarodowym. Ponadto zwiększone zostaną środki pochodzące z budżetu państwa na zasilanie Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej. Dofinansowanie przysłuży się również samorządom, które co roku składają wnioski w sprawie Programu Inwestycji Strategicznych oraz programu „Sportowa Polska”.

Uważam, że przekazanie dodatkowych środków z budżetu państwa na Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej jest bardzo dobrym rozwiązaniem, ponieważ każde pieniądze zainwestowane w polski sport będą miały pozytywne skutki w przyszłości. Wpłynie to nie tylko na rozwój sportowy, ale i na unowocześnienie wielu obiektów sportowych, jak również na promocję zdrowia. W tym przypadku mowa o dodatkowych 200 miliardach zł. Są to duże środki finansowe, które, mam nadzieję, nie zostaną wyrzucone w błoto. Takie działania z pewnością przyczynią się do większego zainteresowania sportem wśród młodzieży. Dobrym pomysłem jest również to, że sportowcy będą mogli promować walory turystyczne Polski na różnych imprezach sportowych. Warto wykorzystać rozpoznawalność wielu naszych sportowców do zwiększania ruchu turystycznego w kraju.

Mimo to w ustawie nie sprecyzowano dokładnie tego, kto będzie miał możliwość ubiegania się o wsparcie, na jakich zasadach zostanie ono przydzielone oraz czy osoby z niepełnosprawnością też będą mogły z niego skorzystać. Warto byłoby uregulować tę kwestię, tak aby osoby zainteresowane dofinansowaniem wiedziały, czy mogą liczyć na wsparcie ze strony państwa. Dziękuję.

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Ustawa zakłada nowelizację przepisów dotyczących Polskiej Organizacji Turystycznej, która ma na celu wzmacnianie promowania polskiej turystyki w kraju i za granicą.

Aktualnie podstawowymi źródłami środków na finansowanie sportu są Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej oraz budżet państwa. Ustawa przewiduje regulację epizodyczną. W bieżącym roku minister właściwy do spraw kultury fizycznej będzie mógł zwiększyć dotację dla Centralnego Ośrodka Sportu, dla którego jest organem założycielskim, na realizację zadań publicznych związanych z zapewnieniem warunków organizacyjnych, ekonomicznych i technicznych do szkolenia sportowego w zakresie bieżącego utrzymania obiektów sportowych i zarządzania nimi oraz przygotowania kadry narodowej do udziału w igrzyskach olimpijskich, igrzyskach paraolimpijskich, igrzyskach głuchych, mistrzostwach świata lub w mistrzostwach Europy. Uzasadnienie ustawy wskazuje, że POT otrzyma nowe narzędzie prawne mające na celu promocję Polski poprzez kluby sportowe uczestniczące w rywalizacjach międzynarodowych. Kluby sportowe, które będą chciały uczestniczyć w programie, muszą być w danym sezonie reprezentantami Polski w rozgrywkach o europejskie puchary.

Wysokość środków przekazanych POT będzie określona w umowie pomiędzy ministrem do spraw sportu a prezesem POT. Należy jednak pamiętać, iż otrzymane środki mają być przeznaczone na wzmocnienie wizerunku kraju, a stać ma się to poprzez kluby sportowe. Ustawa zakłada, iż międzynarodowe wydarzenia sportowe stanowią dobrą bazę do promowania naszego kraju pod względem turystycznym. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Zgodnie z ustawą o zmianie ustawy o Polskiej Organizacji Turystycznej oraz ustawy o grach hazardowych Polska Organizacja Turystyczna (POT) będzie mogła realizować zadania dotyczące promocji Polski przez kluby sportowe, które biorą udział w międzynarodowych rozgrywkach sportowych. W tym celu POT będzie współpracowała z ministrem sportu i turystyki, który będzie mógł jej udzielić dotacji z budżetu państwa. Ponadto ustawa umożliwia zwiększenie środków pochodzących z budżetu państwa w celu zasilenia Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej.

Wydaje się to dobrym kierunkiem, który będzie korzystny dla obu stron. Wiele polskich klubów sportowych, które biorą udział w danych międzynarodowych rozgrywkach sportowych, cierpi na brak pieniędzy. Ich budżety są często o wiele niższe niż budżety ich rywali. Brak odpowiedniego finansowania powoduje niemożność realizacji pewnych założeń. Brak środków powoduje, że już najmłodsze roczniki mają gorsze możliwości niż ich zagraniczni rówieśnicy z racji braku odpowiedniej infrastruktury oraz kadry.

W drugim czytaniu zgłoszono poprawkę, która miałaby umożliwić zawieranie umów w zakresie promocji nie tylko z klubami sportowymi, ale także z polskimi sportowcami.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Promocja Polski jako kraju atrakcyjnego turystycznie jest ważnym i uzasadnionym przedsięwzięciem, a zmiany znowelizowanej ustawy o Polskiej Organizacji Turystycznej będą stanowiły dobry ku temu instrument, ze względu na pozwolenie na udzielenie POT przez ministra właściwego do spraw kultury fizycznej stosownej dotacji celowej z budżetu państwa, dzięki której będzie mogła zostać podjęta współpraca z klubami sportowymi w sportach drużynowych.

Słuszne wydaje się, aby umożliwić wykonywanie przez POT zadań powierzonych przez ministra właściwego do spraw kultury fizycznej w zakresie promocji Polski przez kluby sportowe w sportach drużynowych, uczestniczące we współzawodnictwie sportowym organizowanym przez polskie związki sportowe oraz biorące udział w międzynarodowych rozgrywkach sportowych, ponieważ organizacja ta dysponuje wiedzą i kompetencjami, aby skutecznie promować współpracę na arenie sportu i turystyki w Polsce. POT ma doświadczenie w realizacji wielu przedsięwzięć związanych z promocją sportu i promocją turystyczną Polski zarówno z instytucjami państwowymi i samorządowymi, jak i stowarzyszeniami czy innymi podmiotami komercyjnymi. Międzynarodowe wydarzenia sportowe należy traktować jako idealne do promocji Polski jako kraju o wielu walorach i atrakcjach turystycznych. Podkreślenia wymaga fakt, iż wielu kibiców, zwłaszcza drużyn sportowych, jest zainteresowanych nie tylko wydarzeniami sportowymi, ale również wzięciem udziału w atrakcjach rekreacyjnych, kulturalnych czy edukacyjnych. Dzięki zaś nowelizacji ustawy o grach hazardowych Fundusz Rozwoju Kultury Fizycznej zostanie zasilony corocznymi dotacjami z budżetu państwa, co pozwoli zwiększyć wsparcie finansowe w zakresie ustawowych zadań FRKF, m.in. na rozwój infrastruktury sportowej. Jestem przekonany, że omawiana nowelizacja przyczyni się do przebudowy i remontów obiektów sportowych na dużą skalę, a to z kolei pozwoli na rozwijanie sportu wśród dzieci i młodzieży, także tych niepełnosprawnych.

Z całą stanowczością należy stwierdzić, że międzynarodowe wydarzenia sportowe są dobrą okazją do promocji Polski jako miejsca atrakcyjnego turystycznie. Dlatego będę głosował za przyjęciem procedowanej ustawy.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o Polskiej Organizacji Turystycznej oraz ustawy o grach hazardowych dotyczy wprowadzenia rozwiązań umożliwiających realizowanie przez Polską Organizację Turystyczną zadania dotyczącego promocji Polski przez kluby sportowe w sportach drużynowych uczestniczące we współzawodnictwie sportowym organizowanym przez polskie związki sportowe oraz biorące udział w międzynarodowych rozgrywkach sportowych oraz zasilenia Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej corocznymi wpłatami z budżetu państwa.

Jak podkreślono w uzasadnieniu, „Polska Organizacja Turystyczna to państwowa osoba prawna utworzona na podstawie art. 1 ust. 1 ustawy o POT, w celu wzmocnienia promocji Polski w dziedzinie turystyki w kraju i za granicą. Zadania POT zostały wskazane w art. 3 ust. 1 ustawy o POT i są to:

1) promocja Polski, jako kraju atrakcyjnego turystycznie;

2) zapewnianie funkcjonowania i rozwijania polskiego systemu informacji turystycznej w kraju i na świecie;

3) inicjowanie, opiniowanie i wspomaganie planów rozwoju i modernizacji infrastruktury turystycznej;

4) wykonywanie innych zadań powierzonych przez organy i jednostki samorządu terytorialnego i organizacji zrzeszających przedsiębiorców z dziedziny turystyki, w tym samorządu gospodarczego i zawodowego, oraz stowarzyszeń działających w tej dziedzinie, na zasadach określonych w umowie zawieranej między tymi organami i jednostkami a POT;

5) inspirowanie tworzenia regionalnych organizacji turystycznych, obejmujących swoim zakresem działania obszar jednego lub więcej województw, oraz lokalnych organizacji turystycznych, obejmujących swoim zakresem działania obszar jednej lub więcej jednostek samorządu lokalnego, a także z nimi współdziałanie”.

W pełni zgadzam się z tezą, że przedkładany projekt ustawy daje możliwość powierzenia POT nowych zadań obejmujących promocję Polski przez kluby sportowe biorące udział w międzynarodowych rozgrywkach sportowych. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Ustawa o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw jest bardzo obszerna i w swych założeniach przewiduje 56 stron nowych regulacji. Głównym celem ustawy jest uproszczenie i odbiurokratyzowanie systemu awansu zawodowego nauczycieli i zagwarantowanie nauczycielom wyższego wynagrodzenia. Tymczasem ustawa w żaden sposób nie dotyka wynagrodzenia nauczycieli, z wyjątkiem nauczycieli początkowych, którzy od samego początku mają otrzymywać 120% kwoty bazowej. Wynagrodzenie pozostałych nauczycieli pozostanie bez jakichkolwiek zmian, co zdaje się ignorować założenia ustawy i postulaty środowisk oświaty.

Przedłożona ustawa ukazuje przy okazji brak konsekwencji w podejmowanych działaniach. Poprzednio ustawa zakładała wydłużenie czasu do osiągnięcia awansu nauczycielskiego, aktualnie projektowana ustawa zakłada jego skrócenie. Z kolei poprzednio wykreślono obowiązujące tzw. godziny karciane (dodatkowo wyodrębniony czas pracy nauczyciela, w którym będzie prowadził konsultacje dla uczniów i rodziców), tymczasem przedłożona ustawa zakłada ich przywrócenie.

Tempo prac jest zawrotne, odbywają się one bez większych konsultacji, w szczególności ze środowiskiem oświatowym. Takie działanie nie zasługuje na akceptację, albowiem problem wymaga głębszej analizy.

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Nowelizacja ustawy o zmianie ustawy – Karta nauczyciela oraz niektórych innych ustaw ma na celu uproszczenie systemu awansu zawodowego nauczyciela, zagwarantowanie uczniom i ich rodzicom możliwości konsultacji z nauczycielem oraz rozszerzenie oferty nauczania języka polskiego za granicą, m.in. poprzez wprowadzenie możliwości organizowania w polskich szkołach oraz szkołach przy przedstawicielstwach dyplomatycznych i urzędach konsularnych oddziałów dziecięcych dla dzieci w wieku od 3 do 6 lat. Ponadto nauczycielom, którzy dopiero rozpoczynają swoją karierę w placówce oświatowej, zagwarantowane zostanie wyższe wynagrodzenie.

Młodzi ludzie nie chcą wiązać swojej przyszłości z placówkami oświatowymi. Omawianą ustawę stworzono bez jakichkolwiek konsultacji ze środowiskiem oświatowym. W jaki sposób takie lekceważące działania mają wzmocnić pozycję nauczyciela? W wizji szkoły, którą promuje PiS, nie ma miejsca na kreatywność. Praca z dziećmi musi odbywać się według nałożonych przez ministerstwo schematów. Gdzie jest miejsce na twórczość oraz rozwój? Jaki jest cel w tym, że zlikwidowano plan rozwoju, a zamiast tego wprowadzono egzaminowanie oraz ocenianie? We współczesnym szkolnictwie nie ma miejsca na rozwijanie talentów dzieci oraz dbanie o ich mocne strony i psychikę.

Co więcej, rząd PiS doprowadził do tego, że nauczyciele muszą prosić się o wyższe wynagrodzenia, a sam zawód jest coraz mniej popularny. Jak to możliwe, że nauczyciele cały czas muszą bezskutecznie upominać się o podwyżki, a płace pracowników ministerstwa edukacji wzrosły o 11,1%?

Zawód nauczyciela powinien być powodem do dumy, a nie ciężarem. Powinien dawać satysfakcję, a nie ciągłe rozczarowania. Mam szczerą nadzieję, że rząd zacznie traktować nauczycieli z należytym szacunkiem i poważaniem, ponieważ to oni kształtują pokolenia młodych Polaków. Nauczyciele powinni być wspierani, a nie oceniani i ignorowani. Dziękuję.

Przemówienie senator Haliny Biedy w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senator Haliny Biedy w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Resort edukacji, argumentując wprowadzenie zmian do Karty Nauczyciela w części dotyczącej awansu zawodowego nauczyciela, wskazuje, iż głównym ich celem jest uproszczenie i odbiurokratyzowanie systemu awansu zawodowego oraz zagwarantowanie nauczycielom rozpoczynającym pracę w szkole wyższego wynagrodzenia. Wydaje się, że realizacja wspomnianych argumentów byłaby oczywiście pożądana i oczekiwana, jednak zaproponowane zmiany niestety tego nie gwarantują. Nie przedstawiono bowiem, na czym konkretnie to odbiurokratyzowanie miałoby polegać i jakie sensowne korzyści z tego tytułu ma mieć nauczyciel. Według mojej opinii zaproponowane zapisy nie są zmianami sprzyjającymi zachęcającymi do pracy nauczycielskiej, bowiem kolejny raz wprowadzają chaos i niepewność. Znów zatem będziemy mieć nauczycieli realizujących ścieżki awansu zawodowego „po staremu”, „po nowemu”, „ze skróconą ścieżką” itp. Wielość przepisów przejściowych, które funkcjonować będą aż do 2027 r., na pewno nie daje poczucia spokoju i bezpieczeństwa, a wprowadza dodatkowe utrudnienia i komplikacje. A tak na dobrą sprawę to przecież nie wiadomo, kiedy znów się coś zmieni. Nie do przyjęcia jest też wynikający z tej koncepcji brak stabilności zawodowej nauczycieli, objawiający się zawieraniem umów na czas określony i brakiem obiektywnych kryteriów oceny ich pracy. Proponowany zaś wzrost wynagrodzeń do 120% kwoty bazowej w przypadku dotychczasowych nauczycieli stażystów i nauczycieli kontraktowych oznacza zamrożenie wynagrodzeń dla tej grupy na czas od 2 do 6 lat.

Cieszy oczywiście wzrost wynagrodzenia dla nauczycieli rozpoczynających pracę w zawodzie, jednak konieczne jest równocześnie zwiększenie stawek wynagrodzenia dla nauczycieli pozostałych szczebli awansu zawodowego, i to nie o 4%, ale może chociaż o procent obecnej inflacji, a najlepiej do takiej wysokości wynagrodzenia, która umożliwiałaby godne życie tej grupie zawodowej i poprawiła wizerunkowo znaczenie i prestiż tego zawodu w strukturze społecznej. Uważam, że nie ma potrzeby zmian przepisów oświatowych stricte organizacyjnych. Za to z całą determinacją pragnę podkreślić, że dziś potrzebne są takie zmiany, które zagwarantują, że do zawodu będą chciały przyjść osoby z najlepszymi kwalifikacjami i umiejętnościami oraz mocną, pozytywną motywacją do pozostania w zawodzie.

Z pewnością przywrócenie 1 godziny tzw. karcianej takiej motywacji nie wyzwala, powoduje natomiast poczucie zniechęcenia i bezsilności. Wprowadzanie obowiązku prowadzenia dodatkowych konsultacji dla uczniów, wychowanków lub ich rodziców nie wnosi nic nowego, bowiem należy zauważyć, że obowiązek przeprowadzania tego typu konsultacji wynika z treści art. 42 ust. 2 pkt 2 KN i z postanowień statutu danej jednostki systemu oświaty. Nauczyciel jest zobowiązany do realizacji tego typu czynności statutowych w ramach podległości służbowej, a obecna praktyka funkcjonowania jednostek systemu oświaty, jak również praktyka wykonywania zawodu nauczyciela nie wskazuje, aby pojawiały się sygnały o trudnościach z wyegzekwowaniem wyżej wspomnianego obowiązku od nauczycieli. Nie wiadomo zatem, jak tę dodatkową godzinę traktować i jak ją dokumentować. Czy jest ona czymś „extra”, co w pracy nauczyciela funkcjonuje na co dzień w formie rozmów indywidualnych, konsultacji, SMS-ów, e-maili, dziennika elektronicznego itp., czy próbą zakulisowego zwiększenia obowiązkowego pensum zajęć nauczycieli, bez zagwarantowania prawa do adekwatnego wynagrodzenia z tego tytułu.

Mając na względzie powyższe uwagi i wątpliwości, jako nauczyciel z wykształcenia i praktyki, solidaryzując się z nauczycielską grupą zawodową, nie mogę pozytywnie odnieść się do zaproponowanych zapisów ustawowych.

Przemówienie senator Agnieszki Gorgoń-Komor w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senator Agnieszki Gorgoń-Komor w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo Senatorowie!

Jak wskazano w uzasadnieniu celem ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw jest uproszczenie i odbiurokratyzowanie systemu awansu zawodowego nauczycieli oraz zagwarantowanie nauczycielom rozpoczynającym pracę w szkole wyższego wynagrodzenia. Ustawa uszczegóławia także kryteria oceny pracy nauczyciela oraz wprowadza powiązanie awansu zawodowego nauczycieli z oceną ich pracy.

Formalnie pierwszym stopniem awansu stanie się stopień nauczyciela mianowanego, o który młody nauczyciel będzie mógł się starać po 4 latach pracy. W tym okresie przez 3 lata i 9 miesięcy młody nauczyciel będzie odbywał nie staż, a przygotowanie do zawodu. Czy to są dobre zmiany? Ciężko powiedzieć, ale sami zainteresowani, czyli doświadczeni nauczyciele, wypowiadają się negatywnie o tej ustawie, a to jest chyba najważniejszy głos.

Nowelizacja wprowadza też zmiany dotyczące wysokości tzw. średniego wynagrodzenia nauczycieli. Zgodnie z tą nowelizacją średnie wynagrodzenie nauczyciela nieposiadającego stopnia awansu zawodowego ma wynosić 120% kwoty bazowej, określanej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej. Obecnie średnie wynagrodzenie nauczycieli stanowi w przypadku nauczyciela stażysty 100% kwoty bazowej, a w przypadku nauczyciela kontraktowego – 111%. Te zmiany są niewystarczające. Wysokość średniego wynagrodzenia dla nauczyciela mianowanego i dyplomowanego nie ulegnie zmianie. Nauczyciele zarabiają za mało – każdy z nas jest tego świadomy – dlatego ten wskaźnik powinien być znacznie wyższy. Ponadto należy ten wskaźnik zwiększyć także w przypadku nauczyciela mianowanego i dyplomowanego.

W proponowanej nowelizacji zapisano też, że w ramach 40-godzinnego tygodnia pracy nauczyciel zostanie zobowiązany do dostępności w szkole w wymiarze 1 godziny tygodniowo, w której trakcie, odpowiednio do potrzeb, poprowadzi konsultacje dla uczniów lub wychowanków lub ich rodziców. To absurdalne. Nauczyciele są przeciążeni pracą, brakuje rąk do pracy, zarabiają zdecydowanie nieproporcjonalnie do świadczonej pracy, a rząd chce wcisnąć jeszcze w ten napiętych harmonogram dodatkowe zadanie. Te działania doprowadzą do katastrofy w polskim szkolnictwie – nauczyciele będą się masowo zwalniać z powodu wypalenia zawodowego i braku środków do życia.

Ta ustawa jest niegodna polskiego nauczyciela. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senator Danuty Jazłowieckiej w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senator Danuty Jazłowieckiej w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Zgodnie z procedowaną, jak zwykle w ekspresowym tempie, ustawą o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw ma zostać zmniejszona liczba stopni awansu zawodowego nauczycieli. Zlikwidowane zostaną 2 stopnie: nauczyciel stażysta i nauczyciel kontraktowy. Tym samym z 4 stopni awansu zawodowego pozostaną jedynie 2: nauczyciel początkujący, niemający stopnia awansu zawodowego, i nauczyciel mianowany bądź nauczyciel dyplomowany. Pod względem formalnym pierwszym stopniem awansu będzie stopień nauczyciela mianowanego. Młody nauczyciel będzie mógł się starać o niego po 4 latach pracy. Do tego czasu będzie – pod pieczą mentora, czyli wyznaczonego przez dyrektora nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego – prowadził lekcje pokazowe, przygotowywał tony papierów, zbierał pozytywne opinie specjalnych komisji, a także przechodził dokonywaną w drugim oraz ostatnim roku przygotowania do zawodu nauczyciela obligatoryjną ocenę pracy. W tym miejscu zadam pytanie retoryczne: czy będzie miał czas na zajmowanie się uczniami?

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nowa ocena pracy ma pozwolić na szerszy ogląd bieżącej pracy nauczycieli ubiegających się o stopnie awansu zawodowego. Powiązana została ona z możliwością awansu zawodowego. Uzyskanie co najmniej dobrej oceny pracy będzie warunkiem zatrudnienia na czas nieokreślony oraz uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego. Z kolei ocena pracy nauczyciela ubiegającego się o stopień nauczyciela dyplomowanego będzie dokonywana na jego wniosek. Kryteria oceny pracy nauczyciela mają zostać określone w rozporządzeniu ministra. Nie mam żadnych wątpliwości, że wprowadzenie, zamiast dotychczasowego stażu, praktyki przygotowania do zawodu tak naprawdę podważa jakość wykształcenia osiągniętego w trakcie studiów. Z kolei skupienie się na oszczędnościach w zakresie zatrudnienia może przełożyć się na obniżenie wymogów wykonywania zawodu nauczyciela – spowoduje to dezorganizację pracy szkoły – czy płynność kadr nieposiadających żadnego stopnia awansu zawodowego.

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Ze względu na okres przygotowania do zawodu nauczyciela zmienią się zasady nawiązywania stosunku pracy. Przez pierwsze 2 lata nauczyciel będzie zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas określony, później, po uzyskaniu co najmniej dobrej oceny pracy, może zostać zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. Przy czym nauczyciel, który w ciągu 6 lat od rozpoczęcia odbywania przygotowania do zawodu nie uzyska stopnia nauczyciela mianowanego, będzie mógł być zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas określony na 1 rok szkolny, z możliwością zawarcia takiej umowy więcej niż 1 raz. Muszę przyznać, że jestem zbulwersowana wprowadzonymi zmianami, gdyż ewidentnie przełożą się one na brak stabilności zatrudnienia nauczyciela oraz na małą atrakcyjność tego zawodu dla najlepszych absolwentów kierunków pedagogicznych. Przecież nowa ustawa nie przyciągnie do szkoły młodych nauczycieli. Kto z nich będzie chciał być przez 4–6 lat nauczycielem praktykantem bez stałej umowy o pracę? Co więcej, zawiązywany z młodym nauczycielem stosunek pracy będzie miał przez większą część okresu przygotowania do zawodu charakter niestabilny i tymczasowy. Ta niestabilność będzie niekorzystnie wpływała na standard życia rodzinnego nauczyciela.

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Nowelizacja wprowadza też zmiany dotyczące wysokości tzw. średniego wynagrodzenia nauczycieli. Zgodnie z nimi średnie wynagrodzenie nauczyciela nieposiadającego stopnia awansu zawodowego ma wynosić 120% kwoty bazowej, określanej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej. Obecnie średnie wynagrodzenie nauczycieli stanowi dla nauczyciela stażysty 100% kwoty bazowej, a dla nauczyciela kontraktowego – 111%. Nie jest przewidywana zmiana wysokości średniego wynagrodzenia nauczyciela mianowanego i dyplomowanego. Jak dotąd dla nauczyciela mianowanego ma ono wynosić 144% kwoty bazowej, a dla nauczyciela dyplomowanego – 184% kwoty bazowej.

Wydaje mi się, że wprowadzenie jednej stawki wynagrodzenia dla nauczycieli w okresie przygotowania do zawodu, czyli nawet 6 lat, jest skrajnym nieporozumieniem. Czy w tej sytuacji można mówić o jakiejkolwiek finansowej motywacji? Co gorsza, proponowany przez ministerstwo wzrost stawki średniego wynagrodzenia o jedynie 20% sprawi, że tak naprawdę już niedługo pensje nauczycieli bez stopnia awansu zawodowego będą niższe niż stawka ustawowego minimalnego wynagrodzenia, co wymusi wypłatę wyrównań. A ponieważ nie wzrosną pensje nauczycieli mianowanych i dyplomowanych, dojdzie do spłaszczenia systemu wynagrodzeń. Zatem zamiast wciskać nauczycielom kosmetyczne i propagandowe rozwiązania, co robi PiS, należy zwiększyć tzw. średnie wynagrodzenie nauczycieli początkujących do 130% kwoty bazowej, nauczycieli mianowanych do 167%, a nauczycieli dyplomowanych do 213%.

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Pod pretekstem zagwarantowania uczniom i ich rodzicom możliwości konsultacji z nauczycielem zapisano w nowelizacji, że w ramach 40-godzinnego tygodnia pracy nauczyciel będzie zobowiązany do dostępności w szkole w wymiarze 1 godziny tygodniowo. W przypadku nauczyciela zatrudnionego w wymiarze niższym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć zostanie on zobowiązany do dostępności w wymiarze 1 godziny w ciągu 2 tygodni. Co istotne, godziny dostępności w szkole nie będą dodatkowo płatne. Mają być one wygospodarowane ramach 40-godzinnego czasu pracy nauczyciela. Uważam, że to fatalny pomysł. Już kiedyś funkcjonowały w szkołach tzw. godziny karciane, które, ku uldze wielu nauczycieli, zostały uchylone w 2016 r. Próba ich reaktywowania wygląda mi na chęć kuluarowego zwiększenia obowiązkowego pensum zajęć nauczycieli, tyle że bez prawa do adekwatnego wynagrodzenia z tego tytułu.

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W nowej ustawie znalazły się także zapisy dotyczące m.in. ustanowienia Krajowej Administracji Skarbowej jako niezależnej instytucji audytowej dla realizowanych przez Polskę programów unijnych „Erasmus Plus” i „Europejski Korpus Solidarności”, a także umożliwiające tworzenie oddziałów dziecięcych dla dzieci w wieku 3–6 lat w szkołach polskich oraz w szkołach i zespołach szkół przy przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych i przedstawicielstwach wojskowych RP. Muszę z przykrością stwierdzić, że są to nieliczne zmiany w nowelizowanej ustawie, które nie budzą większych kontrowersji.

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Po 1 września 2022 r. rząd PiS zamierza dokonać rewolucji w prowadzonych demokratycznie oraz kreatywnych szkołach. Wymusi ona zmiany, których nikt ze środowiska oświatowego nie chce i nie potrzebuje. Mam przy tym poważne wątpliwości, czy u podstaw owych destrukcyjnych działań rządu leży jakakolwiek wiedza na temat polskiego systemu edukacji. Wygląda na to, że w Ministerstwie Edukacji i Nauki poważne i wiążące rozmowy z nauczycielami, dyrektorami szkół czy samorządami, które za te szkoły odpowiadają, nie są prowadzone. Gdyby faktycznie istniała taka efektywna komunikacja, wiedząc, że w polskich szkołach brakuje 13 tysięcy nauczycieli, nie poważylibyście się państwo na wywracanie do góry nogami całej dotychczasowej struktury umów o pracę i awansu nauczycieli oraz na wprowadzanie zagmatwanych, rodem z poprzedniej epoki, kryteriów oceny pracy.

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przedstawione zmiany do ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, DzU z 202l r. poz. 176 oraz z 2022 r. poz. 935 i 1116, wprowadzą m.in. następujące zmiany: likwidacji ulegną 2 stopnie awansu zawodowego nauczycieli – nauczyciel stażysta i nauczyciel kontraktowy. Po zastosowaniu proponowanych rozwiązań ulegną też zmianie zasady nadawania stopni awansu zawodowego. Pierwszym stopniem awansu stanie się nauczyciel mianowany, kolejnym – dyplomowany. Procedowane przepisy mają również na celu zastosowanie zmian dotyczących nawiązywania stosunku pracy z nauczycielem, co pogorszy sytuację nauczycieli i zasady wykonywanego przez nich zawodu. W tym miejscu trzeba podkreślić, iż ponad 80% nauczycieli to nauczyciele mianowani i dyplomowani. Dla nich ta ustawa oznacza zatrzymanie awansu placowego, a co za tym idzie – pewnie i zmniejszenie motywacji do pracy.

Niekorzystnym zapisem w ustawie jest przede wszystkim zmiana wysokości tzw. średniego wynagrodzenia nauczycieli oraz wprowadzenie godzin dostępności nauczyciela w szkole. Zgodnie z tym zapisem średnie wynagrodzenie nauczyciela nieposiadającego stopnia awansu zawodowego ma wynosić 120% kwoty bazowej. Dla przykładu: obecnie średnie wynagrodzenie nauczyciela stażysty to 100% kwoty bazowej, a nauczyciela kontraktowego – 111%. Nauczyciele otrzymali ostatnio bardzo niewielkie podwyżki, bo tylko 4,4% przy rekordowej inflacji, zatem proponowane rozwiązanie niczego w zasadniczy sposób nie zmieni w sprawach płacowych w oświacie.

W tym projekcie ustawy, poza zbyt niskim poziomem zaproponowanych minimalnych zarobków czy też szeregiem zmian dotyczących planowania awansu oraz dyspozycyjności nauczycieli w szkole, znajduje się wiele wręcz absurdalnych zapisów. Przede wszystkim ustawa zniechęca do podnoszenia kwalifikacji przez nauczycieli, a to jest absolutnie nieakceptowalne, bowiem od poziomu wiedzy i umiejętności nauczycieli zależy wiedza i umiejętności następnych pokoleń Polek i Polaków, zależy rozwój kraju. Z lektury ustawy i uzasadnienia do niej wynika, iż autorzy nie doceniają doświadczenia i wykształcenia osób pracujących w oświacie oraz trudu, jaki wkładają oni w rozwój młodego człowieka.

Jeśli analizuje się sytuację w oświacie, to trzeba brać pod uwagę czynniki wartościujące pracę takie jak: odpowiedzialność, wiedza, zaangażowanie w wychowanie dzieci. Wszystkie te cenne wartości, które następnym pokoleniom przekazuje nauczyciel. Inwestycja w edukację jest zatem najważniejsza, bowiem jest to inwestycja w przyszłość. Bez dobrych nauczycieli nie da się osiągać społecznych i państwowotwórczych celów.

W związku z powyższym jestem przeciwny proponowanym zmianom i zagłosuję przeciw ustawie.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw dotyczy uproszczenia i odbiurokratyzowania systemu awansu zawodowego nauczycieli oraz zagwarantowania nauczycielom rozpoczynającym pracę w szkole wyższego wynagrodzenia.

Jak podkreślono w uzasadnieniu, celem nowelizacji jest „uproszczenie i odbiurokratyzowanie systemu awansu zawodowego nauczycieli. W stosunku do dotychczasowego systemu awansu zawodowego są podnoszone bowiem zarzuty, że jest on nadmiernie zbiurokratyzowany. Zmiany w zakresie awansu zawodowego zapewnią wzrost wynagrodzenia nauczycieli, którzy nie uzyskali jeszcze stopnia nauczyciela mianowanego, tj. w pierwszych latach pracy w tym zawodzie. Obecny system awansu zawodowego wpływa bowiem niekorzystnie na poziom wynagrodzenia nauczycieli rozpoczynających pracę w szkole, co może zniechęcać kandydatów do pracy w zawodzie nauczyciela. Ponadto celem projektu ustawy jest zagwarantowanie uczniom i ich rodzicom możliwości konsultacji z nauczycielem. Realizacji tego celu służyć ma wyodrębnienie w ramach innych zajęć i czynności wynikających z zadań statutowych szkoły, realizowanych w ramach czasu pracy nauczycieli, czasu dostępności nauczyciela w szkole, w ramach którego, odpowiednio do potrzeb, będzie on prowadził konsultacje dla uczniów, wychowanków lub ich rodziców”.

Co równie ważne, projektowana ustawa ma na celu rozszerzenie oferty nauczania języka polskiego za granicą przez wprowadzenie możliwości organizowania w szkołach polskich oraz w szkołach i zespołach szkół przy przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych i przedstawicielstwach wojskowych Rzeczypospolitej Polskiej oddziałów dziecięcych dla dzieci w wieku 3–6 lat.

W pełni popieram tę ustawę. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Ustawa o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw ma na celu przede wszystkim odbiurokratyzowanie systemu awansu zawodowego nauczycieli, poprawę warunków płacowych nauczycieli oraz zagwarantowanie uczniom i ich rodzicom możliwości konsultacji z nauczycielem, dlatego będę głosował za jej przyjęciem.

Aby zachęcić kandydatów do pracy w zawodzie nauczyciela, niezbędne jest znowelizowanie wielu przepisów odnoszących się do wymogów formalnych związanych z etapami awansu zawodowego i zmniejszenie liczby stopni awansu zawodowego przez likwidację stopnia nauczyciela stażysty i nauczyciela kontraktowego. Powyższa zmiana zapewni nauczycielom odpowiedni czas na nabycie umiejętności praktycznych przed dokonaniem ich weryfikacji oraz przyczyni się do podwyższenia ich wynagrodzenia. Skrócenie okresu z 6 lat do 4 na uzyskanie stopnia nauczyciela mianowanego również przyczyni się do szybszego uzyskania wyższych dochodów za pracę nauczyciela oraz zatrudnienia na podstawie mianowania. Odejście od sformalizowanych staży jest bardzo dobrym i przemyślanym kierunkiem działania, zwłaszcza biorąc pod uwagę, że dotychczas każdy przerwany staż należało rozpoczynać na nowo. Dzięki procedowanej ustawie nie będzie już potrzeby, aby odbywać staż najpierw na stopień nauczyciela kontraktowego, następnie nauczyciela mianowanego, rozdzielonych okresem przepracowania. Przygotowanie do zawodu nauczyciela z pewnością ułatwi nauczycielowi wejście do zawodu i nabycie umiejętności praktycznych przy wsparciu bardziej doświadczonego nauczyciela. Wsparcie mentora przydzielonego przez dyrektora szkoły spośród nauczycieli mianowanych lub dyplomowanych należy ocenić pozytywnie. Zadaniem mentora będzie bieżące wsparcie nauczyciela w procesie wdrażania do pracy w zawodzie, dzielenie się wiedzą i doświadczeniem, udzielanie pomocy w wyborze właściwych form doskonalenia zawodowego. Ponadto sam mentor będzie obowiązany do poszerzania swojej wiedzy i doskonalenia umiejętności w zakresie niezbędnym do pełnienia wspomnianej funkcji.

Jestem za przyjęciem tej ustawy, ponieważ dzięki niej zmniejszy się biurokracja, z jaką mają do czynienia chcący awansować nauczyciele, jednocześnie zagwarantowana będzie możliwości zdobycia umiejętności praktycznych oraz równomierny rozwój w okresie całej ścieżki awansu zawodowego.

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Przedstawione zmiany ustawy o obronie Ojczyzny oraz ustawy o finansach publicznych poszerzają katalog źródeł zasilania Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych, zwiększając tym samym możliwość finansowania obronności kraju. Potrzeba wprowadzenia zmian narodziła się w wyniku przeprowadzenia w Ministerstwie Obrony Narodowej prac analitycznych dotyczących obowiązujących przepisów, w wyniku których zidentyfikowano przepisy wymagające zmian i uproszczenia. Procedowane propozycje mają również na celu usunięcie zapisów budzących wątpliwości interpretacyjne.

Zmiany w ustawie zakładają wprowadzenie w miejsce dotychczasowego źródła zasilania Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych, opierającego się na środkach pochodzących z wyemitowanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego obligacji, szerszego katalogu źródeł zasilania opierających się na pozyskiwanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego także innych zwrotnych środkach finansowych, takich jak kredyty i pożyczki z międzynarodowych instytucji finansowych. Wprowadzenie proponowanego rozwiązania ma zapewnić zwiększenie poziomu finansowania programu rozwoju Sił Zbrojnych, o którym mowa w art. 37 ustawy, oraz umożliwi bardziej elastyczne podejście do zasilania funduszu i wykorzystanie dostępnych na rynku innych instrumentów niż emisja obligacji.

Proponowane instrumenty dłużne w postaci wskazanych w nowelizacji kredytów i pożyczek funkcjonują także w konstrukcji innych funduszy utworzonych w Banku Gospodarstwa Krajowego. W szczególności stosowane są w finansowaniu Krajowego Funduszu Drogowego, który ma na celu usprawnienie procesu inwestycyjnego budowy dróg oraz podniesienie efektywności wykorzystania środków publicznych poprzez wsparcie realizacji rządowego programu budowy dróg.

W art. 49 dodano nowy ust. 9, na podstawie którego przepisów ust. 2–8 tego artykułu nie stosuje się do zamówień podlegających szczególnej procedurze na podstawie umowy międzynarodowej, której stroną jest Rzeczpospolita Polska, lub porozumienia zawieranego na szczeblu ministerialnym lub zamówień, o których mowa w art. 13 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych.

Przepisy ułatwiające finansowanie potrzeb obronnych kraju, zwłaszcza w czasie agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę, są potrzebne. Doświadczenia ostatnich lat rządów Prawa i Sprawiedliwości, opartych na rozdawnictwie i marnotrawstwie pieniędzy publicznych oraz występujących licznych nieprawidłowościach powstających w sytuacjach wyłączania przepisów prawa zamówień publicznych, nakazują jednak bardzo ostrożne podejście do omawianej ustawy i proponowanych w niej zapisów.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Celem procedowanej ustawy o zmianie ustawy o obronie Ojczyzny oraz ustawy o finansach publicznych jest nowelizacja ustawy o obronie Ojczyzny, którą to ustawę parlament przyjmował w tym roku. Wiemy, że rząd zamierza finansować obszar obrony narodowej zarówno środkami zapisanymi w budżecie państwa, jak i środkami z Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, które to środki finansowe miały pochodzić z emisji obligacji przez Bank Gospodarstwa Krajowego.

Z pozyskaniem planowanych na ten rok 20 miliardów zł z obligacji mogą być problemy, więc autorzy zmian w ustawie proponują rozszerzyć wachlarz źródeł zasilania funduszu o możliwość zaciągania przez BGK S.A. kredytów oraz pożyczek.

Drugą ważną zmianą proponowaną w ustawie jest zniesienie limitu zaliczek przy zawieraniu umów na dostawę sprzętu i uzbrojenia, co budzi duży niepokój o to, czy nie będziemy finansować w ten sposób modernizacji i rozwoju technologii zagranicznych firm, które w zdecydowanej większości będą dostawcami uzbrojenia polskiej armii.

Niepokojące jest również to, że ustawa wykreśla zapis, w którym mowa o tym, że wypłaty z Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych dokonuje się na wniosek ministra obrony narodowej. Kto jeszcze będzie mógł o te środki wnioskować? Na co będą wydatkowane te pieniądze? Odpowiedzi na te pytania nie ma, a wątpliwości pozostają.

Oczywiście, w czasie napaści Rosji na Ukrainę, w obliczu niebezpieczeństwa dla naszej Ojczyzny musimy zrobić wszystko, co możliwe, by czuć się bezpiecznie. Nikt nie kwestionuje konieczności ponoszenia coraz większych wydatków na obronność i rozwój polskiej armii, ale w obliczu wielkiej inflacji i trudnej sytuacji w gospodarce musimy robić to w sposób racjonalny i przejrzysty dla społeczeństwa. Nie wolno też rządzącym zapominać przy zamówieniach publicznych o polskim przemyśle zbrojeniowym i naszych firmach. Powinniśmy w każdy możliwy sposób zadbać, aby miały one udział w otrzymaniu zamówień, co wpływałoby na rozwój nowoczesnego polskiego przemysłu i całej gospodarki.

Pomimo tych uwag będę głosował za przyjęciem procedowanej ustawy, gdyż bezpieczeństwo Polski, bezpieczeństwo Polek i Polaków jest najważniejsze. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o obronie Ojczyzny oraz ustawy o finansach publicznych dotyczy wprowadzenia modyfikacji źródła zasilania Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych.

Jak podkreślono w uzasadnieniu, „proponowane zmiany do ustawy poszerzają katalog źródeł zasilania Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych («Fundusz»), zwiększając tym samym możliwość finansowania obronności kraju. Potrzeba wprowadzenia zmian powstała w związku z przeprowadzonymi w Ministerstwie Obrony Narodowej pracami analitycznymi dotyczącymi obowiązujących przepisów, w wyniku których zidentyfikowano przepisy wymagające zmiany i uproszczenia. Projektowane zmiany mają również na celu usunięcie zapisów budzących wątpliwości interpretacyjne. Projektowane zmiany polegają m.in. na wprowadzeniu modyfikacji w zakresie źródeł finansowania Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych.

Projekt zakłada wprowadzenie w miejsce dotychczasowego źródła zasilania Funduszu opierającego się na środkach pochodzących z wyemitowanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego obligacji, szerszego katalogu źródeł zasilania opierających się na pozyskiwanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego także innych zwrotnych środkach finansowych, takich jak kredyty i pożyczki. Umożliwi to dywersyfikację strumieni finansowych zasilających Fundusz przez pozyskiwanie dodatkowych zwrotnych środków finansowych (obok środków z dotychczasowych obligacji), pochodzących między innymi z kredytów i pożyczek z międzynarodowych instytucji finansowych. Wprowadzenie proponowanego rozwiązania zapewni również zwiększenie poziomu finansowania programu rozwoju Sił Zbrojnych, o którym mowa w art. 37 ustawy, oraz umożliwi bardziej elastyczne podejście do zasilania Funduszu i wykorzystanie dostępnych na rynku innych instrumentów niż emisja obligacji.

Proponowane instrumenty dłużne w postaci wskazanych w projektowanej zmianie kredytów i pożyczek funkcjonują także w konstrukcji innych funduszy utworzonych w Banku Gospodarstwa Krajowego. W szczególności stosowane są w finansowaniu Krajowego Funduszu Drogowego, który ma na celu usprawnienie procesu inwestycyjnego budowy dróg oraz podniesienie efektywności wykorzystania środków publicznych przez wsparcie realizacji rządowego programu budowy dróg”. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Ustawa o zmianie ustawy o obronie Ojczyzny oraz ustawy o finansach publicznych w swych założeniach ma na celu zwiększenie możliwości finansowania obronności kraju. Jednocześnie procedowana nowelizacja w pkcie 4 wprowadza zmiany do art. 45 ustawy o obronie Ojczyzny poprzez umożliwienie BGK zaciąganie na rzecz funduszu zobowiązań finansowych w postaci kredytów i pożyczek.

O ile pierwsze z założeń ustawy zasługuje na aprobatę, zwiększanie finansów na obronność kraju, zwłaszcza w obecnej sytuacji międzynarodowej, jest bowiem jak najbardziej zasadnym posunięciem. o tyle drugie z założeń wymaga rozwagi i ostrożnego rozpatrzenia.

Zwrócić należy uwagę, że jeszcze niedawno prowadzono procesy legislacyjne w zakresie finansowania armii, które uzyskały akcept i weszły w życie. Nie minęło wiele czasu, a partia rządząca zaproponowała zmianę konstytucji w taki sposób, aby reguła zadłużenia państwa nie obejmowała wydatków na potrzeby obronne. Propozycja nie uzyskała akceptacji. Tymczasem chwile później pojawił się projekt omawianej tu ustawy, która dla zasilenia Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych daje BGK możliwość zaciągania pożyczek i brania kredytów, w tym z instytucji międzynarodowych.

Nasuwa to wątpliwości co do intencji proponowanych zmian. W przypadku ich akceptacji niewątpliwie wszelkie działania BGK we wspomnianym zakresie winny zostać poddane szczególnej analizie i kontroli.

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt ustawy o transporcie materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną ma na celu określenie zasad, obowiązków, wymagań i ograniczeń w obszarze wykonywania tego transportu powietrznego oraz dotyczy wszystkich podmiotów zaangażowanych w wykonywanie tego przedsięwzięcia. Nowelizacja ustawy dotyczy m.in. osób zarządzających lotniskami, agentów obsługi naziemnej, operatorów lotniczych, nadawców oraz spedytorów przesyłek zawierających materiały niebezpieczne. Przepisy dotyczące transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną obecnie znajdują się w wielu aktach prawnych posiadających różną rangę.

Nowelizacja ustawy jest konieczna nie tylko dla bezpieczeństwa państwa, ale również dla bezpieczeństwa osób wykonujących pracę z materiałami niebezpiecznymi. Minister infrastruktury i budownictwa dokładnie 29 lipca 2016 r. przekazał do konsultacji omawiany projekt. Minęło 6 lat. Dlaczego rząd zaprzestał jakichkolwiek działań w tym kierunku? Tym bardziej jest to dla mnie niezrozumiałe, gdyż mowa tu o bezpieczeństwie.

Przedstawiciele wielu firm świadczących usługi transportowe wskazują na kilka problemów, które ustawa mogłaby uregulować. Chodzi np. o konieczność doprecyzowania niektórych definicji, tak aby nie dochodziło do nadużyć. Są to cenne wskazówki, które powinny być wzięte pod uwagę podczas nowelizacji. Adresaci przepisów będą mogli znaleźć rozwiązania w jednym akcie prawnym, a nie tak jak do tej pory w 6 rozporządzeniach, konwencji chicagowskiej oraz w ustawie – Prawo lotnicze. Z kolei osoby zajmujące się wykonywaniem zadań oraz działalnością związaną z transportem materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną znajdą wszystkie niezbędne informacje w jednym dokumencie, co ułatwi im wykonywanie obowiązków. Przepisy dotyczące transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną już dawno powinny być zawarte w jednej, odrębnej ustawie, a przede wszystkim powinny być spójne i zrozumiałe. Dziękuję.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Omawiamy dziś ustawę, a nie zmianę ustawy – z czym mamy do czynienia najczęściej – co oznacza, że do tej pory w systemie prawnym taka ustawa nie istniała. Nie ma wątpliwości, że procedowana ustawa o transporcie materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną jest konieczna zarówno ze względów praktycznych, jak i ze względów bezpieczeństwa. Dobrze się stało, że w końcu rząd przygotował projekt ustawy, nad którym prace rozpoczęto przed 6 laty. Tak, przed 6 laty, 29 lipca 2016 r., minister infrastruktury i budownictwa przekazał do konsultacji projekt dziś omawianej ustawy ponad 120 podmiotom. Warto odnotować, że wielkiego zainteresowania konsultacjami wówczas nie odnotowano, bo zaledwie 4 podmioty wniosły swoje uwagi do projektu, a teraz ich już nie powtórzono.

Obecnie Polska nie realizuje w pełni wszystkich postanowień wynikających z konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym w zakresie transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną. Transport ten jest normowany w wielu aktach prawnych różnej rangi, z odniesieniami do prawa lotniczego, do konwencji chicagowskiej i do wielu rozporządzeń. Taka sytuacja nie wpływa korzystnie na spójność i klarowność przepisów. Utrudnia też odbiorcom tych przepisów ich zrozumienie i stosowanie.

Dzięki tej ustawie kwestie dotyczące transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną zamiast w 6 rozporządzeniach i odniesieniach do prawa lotniczego i konwencji chicagowskiej znajdą rozwiązanie i unormowanie w 1 ustawie, a podmioty trudniące się taką działalnością w 1 dokumencie znajdą informację dotyczącą tak praw, jak i obowiązków z tym związanych. Również prezes urzędu lotnictwa będzie miał doprecyzowane obowiązki w oparciu o załącznik nr 18 do wymienionej konwencji.

Dzięki tej ustawie powinno dojść do pełnej implementacji przepisów międzynarodowych na grunt prawa krajowego oraz stworzenia klarownego prawa służącego zwiększeniu bezpieczeństwa państwa oraz poprawie spójności systemu prawnego.

Pomimo różnego rodzaju pojawiających się uwag dotyczących pracochłonności nowych zadań koniecznych dla wdrożenia i planowanej liczby pracowników, którzy będą musieli sprostać tym wyzwaniom, będę głosować za przyjęciem tej ustawy. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt ustawy o transporcie materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną dotyczy zwiększenia bezpieczeństwa w zakresie transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną, w tym w transporcie krajowym, wskazania obowiązku stosowania postanowień całego Załącznika 18 do Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, sporządzonej w Chicago dnia 7 grudnia 1944 r., oraz zapewnienia stosowania przepisów Instrukcji Technicznych Bezpiecznego Transportu Materiałów Niebezpiecznych Drogą Powietrzną przez wszystkie podmioty zaangażowane w transport materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną.

Jak podkreślono w uzasadnieniu: „Konieczność uregulowania problematyki transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną w Rzeczypospolitej Polskiej wynika z potrzeby przyjęcia kompleksowych rozwiązań prawnych w zakresie obowiązków Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego, zwanego dalej «Prezesem Urzędu», wynikających z przepisów Załącznika 18 «Bezpieczny transport materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną» do Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, sporządzonej w Chicago dnia 7 grudnia 1944 r. (…) Istniejące obecnie w przedmiotowym obszarze regulacje krajowe mają charakter rozproszony i odnoszą się jedynie do wybranych aspektów transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną – nie realizują obowiązku implementacji przepisów międzynarodowych na grunt prawa krajowego (art. 37 Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, sporządzonej w Chicago dnia 7 grudnia 1944 r.). Celem projektowanej regulacji jest zwiększenie bezpieczeństwa w zakresie transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną, w tym w transporcie krajowym”. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Władysława Komarnickiego w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Przemówienie senatora Władysława Komarnickiego w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Nie ma wątpliwości, że procedowana ustawa o transporcie materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną jest konieczna z wielu względów, i tych praktycznych, i tych dotyczących każdego państwa, czyli względów bezpieczeństwa. Rząd również dostrzegł tę konieczność i przedstawił Wysokiej Izbie projekt, nad którym prace rozpoczęto przed 6 laty. Tak, nie przewidzieli się państwo. 29 lipca 2016 r. minister infrastruktury i budownictwa przekazał do konsultacji projekt dziś omawianej ustawy ponad 120 podmiotom, konsultacje trwały 30 dni. I już po 6 latach, przynajmniej tak wynika z uzasadnienia dołączonego do tekstu projektu, możemy zapoznać się z wynikiem tych prac. Warto tutaj zastanowić się nad tym, co warte są konsultacje przeprowadzone tak dawno – ale ważne, że w ogóle doszło do dalszych prac nad tą ustawą.

Dlaczego ważne jest, aby transport materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną doczekał się własnej ustawy? Jak już wspomniano, obecnie Polska nie realizuje w pełni wszystkich postanowień wynikających z konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym w zakresie transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną. Transport ten jest normowany w wielu aktach różnej rangi, z odniesieniami do prawa lotniczego, do konwencji chicagowskiej i do wielu rozporządzeń. Taka sytuacja nie wpływa korzystnie na spójność i klarowność przepisów, utrudnia też odbiorcom tych przepisów ich zrozumienie i stosowanie.

Dzięki tej ustawie kwestie dotyczące transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną znajdą rozwiązanie i unormowanie w jednej ustawie, zamiast w 6 rozporządzeniach i odniesieniach do prawa lotniczego oraz konwencji chicagowskiej, a podmioty trudniące się taką działalnością w jednym dokumencie znajdą informację dotyczącą tak praw, jak i obowiązków z tym związanych. Również prezes urzędu lotnictwa będzie miał doprecyzowane obowiązki w oparciu o załącznik nr 18 do wyżej wymienionej konwencji. Czyli dzięki tej ustawie powinno dojść do pełnej implementacji przepisów międzynarodowych na grunt prawa krajowego oraz stworzenia klarownego prawa służącego zwiększeniu bezpieczeństwa państwa oraz poprawie spójności systemu prawnego.

Nowe przepisy obejmują wszystkie podmioty zaangażowane w proces transportu materiałów niebezpiecznych drogą powietrzną, w tym operatorów lotniczych zarządzających lotniskami, agentów obsługi naziemnej, wyznaczonych operatorów pocztowych, nadawców, producentów materiałów niebezpiecznych oraz edytorów przesyłek zawierających materiały niebezpieczne, osoby szkolące, instruktorów. I to są wszystko rzeczy ważne i istotne. Ale tak jak jest ważny przewóz, transport materiałów niebezpiecznych, tak ważny jest też bezpieczny przewóz innych towarów i pasażerów. I tutaj nie sposób pominąć tematu, o którym rozmawialiśmy 2 miesiące temu, zatem dzisiaj wracamy do niego.

Polska Agencja Żeglugi Powietrznej wycofuje się z porozumień, które wcześniej wstępnie zawarła z kontrolerami lotów. Jeśli nie będzie odpowiedniego zabezpieczenia, te loty też będą dla Polek i Polaków niebezpieczne – i dla tych, którzy są w powietrzu, i dla tych, którzy o to wszystko dbają. Zdaniem kontrolerów PAŻP nie zgadza się na 6 punktów porozumienia. Chodzi m.in. o wyrównanie ich pensji do wysokości uwzględniającej inflację czy też wprowadzenie programu, który umożliwiłby przejście ze stanowiska kontrolera do innych zadań po ukończeniu przez niego pięćdziesiątego siódmego roku życia. Brak tego porozumienia może znowu spowodować, że po 10 lipca ponad 100 kontrolerów odejdzie z pracy. Temat tego porozumienia, które było zawarte pod koniec kwietnia – kiedy wszyscy zastanawiali się, czy polecą na majówkę, czy będą mieli jak wrócić ze swoich podróży, często też podróży służbowych – wraca jak bumerang. PAŻP jest jedyną w kraju instytucją, która szkoli oraz zatrudnia kontrolerów ruchu lotniczego, pełnią oni służbę przez całą dobę, 7 dni w tygodniu, dbając o bezpieczeństwo pasażerów blisko 3 tysięcy samolotów przemieszczających się nad Polską. Dziękuję.

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw wynika z dostosowania polskich przepisów prawa do unijnej dyrektywy dotyczącej sprawowania nadzoru nad bezpieczeństwem infrastruktury drogowej. Celem nowelizacji jest ujednolicenie poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego we wszystkich państwach członkowskich, ze szczególnym uwzględnieniem bezpieczeństwa pieszych oraz rowerzystów.

Infrastruktura drogowa w Polsce wymaga wielu zmian, a niektóre drogi prezentują przeciętny poziom bezpieczeństwa. Dlatego uważam, że procedowane zmiany będą miały pozytywny wpływ na zwiększenie się bezpieczeństwa obywateli na polskich drogach. Zmiany w dużej mierze dotyczą dróg zarządzanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad, która w większości zarządza drogami krajowymi. W tej kwestii wprowadzona zostanie procedura przeprowadzenia oceny ryzyka wystąpienia wypadków. Te czynności przeprowadzane będą co 5 lat na podstawie wizji lokalnych w terenie. Jedyne wątpliwości budzi fakt, że zarządcy dróg otrzymają dodatkowe obowiązki oraz zadania, co przełoży się na wyższe koszty utrzymania.

Nowelizacja ustawy jest potrzebna i ważna, ponieważ może przyczynić się do zminimalizowania liczby ofiar śmiertelnych oraz odnoszących poważne obrażenia na polskich drogach. A można to osiągnąć m.in. właśnie poprzez zwiększenie kontroli dróg oraz drogowych obiektów inżynieryjnych. Najważniejsze jednak jest to, aby nowe przepisy prawa były przestrzegane. Bezpieczeństwo obywateli jest najważniejsze.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Omawiana dziś ustawa ma na celu wdrożenie do polskiego systemu prawnego zapisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2019/1936 w sprawie zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej i ujednolicenia tych przepisów na terenie całej Unii Europejskiej. Głównym celem tych zmian jest znaczące zmniejszenie liczby wypadków drogowych, ograniczenie liczby ofiar śmiertelnych i poważnych obrażeń u osób poszkodowanych. Dotyczyć to ma przede wszystkim mało chronionych uczestników ruchu drogowego, jakimi są piesi i rowerzyści. Dotychczasowe przepisy obowiązywały i ograniczały się do transeuropejskiej sieci drogowej TEN-T, a omawiana ustawa rozszerza zakres ich stosowania na autostrady, drogi ekspresowe, drogi krajowe i wojewódzkie zbudowane bądź rozbudowane z udziałem środków unijnych. Ustawa nakłada także na zarządców dróg obowiązek przeprowadzania co 5 lat oceny ryzyka wystąpienia wypadków na zarządzanych drogach i przesyłanie tych ocen do Ministerstwa Infrastruktury, gdzie zostanie opracowana ocena dla całej Polski, a na jej podstawie dalsza strategia prawie całkowitego wyeliminowania ofiar śmiertelnych do 2050. Przedłożona ustawa wprowadza także pewne ułatwienia dla zarządców dróg, np. w kwestii obowiązku budowy kanałów technologicznych, jak i audytorów bezpieczeństwa ruchu drogowego, wydłużając okres ważności ich certyfikatu do 5 lat.

Znając dobrze wielką liczbę wypadków drogowych i ich ofiar w Polsce, a także statystyki europejskie sytuujące Polskę wśród państw UE o największej liczbie wypadków, popieram i będę popierał wszelkie działania prowadzące do poprawy bezpieczeństwa wszystkich uczestników ruchu drogowego w Polsce. Będę głosował za przyjęciem ustawy. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw dostosowuje polskie prawo do unijnej dyrektywy dotyczącej zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej. Celem regulacji jest zmniejszenie liczby ofiar śmiertelnych poważnych obrażeń podczas wypadków oraz zapewnienie jednolicie wysokiego poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego we wszystkich państwach członkowskich, ze szczególnym uwzględnieniem zagrożonych uczestników ruchu drogowego, czyli pieszych i rowerzystów.

Jak już wielokrotnie podkreślałem i będę podkreślać, zmiany na polskich drogach są potrzebne. Nie ulega to wątpliwości. Nie należy jednak zapominać, że wielu wypadków i kolizji można byłoby uniknąć, gdyby infrastruktura drogowa była na lepszym poziomie. Prostym przykładem jest oświetlenie przejść dla pieszych. Najwięcej wypadków z udziałem pieszych jest w okresie jesienno-zimowym. Niesprzyjające warunki atmosferyczne oraz zła widoczność pieszych przyczyniają się do wypadków, często ze skutkiem śmiertelnym. Należy jak najszybciej podnieść poziom infrastruktury.

W celu zobrazowania, jak dużym problemem jest śmiertelność na polskich drogach, posłużę się przykładem okresu wakacyjnego w 2021 r. W ciągu 68 dni wakacji doszło do 451 wypadków drogowych ze skutkiem śmiertelnym, w których zginęło 509 osób. Daje to średnio 7 osób na dobę! Oczywiście winą nie jest tylko poziom infrastruktury, najczęściej zabija prędkość i lekkomyślność.

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Przedmiotowa nowelizacja ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw wynika z konieczności implementacji do polskiego systemu prawnego postanowień dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2019/1936 z dnia 23 października 2019 r. zmieniającej dyrektywę 2008/96/WE w sprawie zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej.

W procedowanej ustawie wprowadza się zmiany dotyczące kontroli stanu dróg i drogowych obiektów inżynieryjnych oraz przepraw mostowych. Co więcej, zakres zarządzania bezpieczeństwem dróg wykracza poza transeuropejską sieć transportową, zostaje rozszerzony o autostrady i drogi ekspresowe, drogi krajowe przebiegające poza granicami administracyjnymi miast i drogi wojewódzkie. Ponadto rozszerza się zakres zarządzania bezpieczeństwem dróg o sporządzanie oceny ryzyka wystąpienia wypadków i dotkliwości ich skutków.

Wprowadzane zmiany nakładają jednak dodatkowe obowiązki na zarządcę drogi i generują dodatkowe koszty utrzymania, które na obecnym etapie pozostają nie do przewidzenia. Pomimo tego przedstawione zmiany zmierzają do poprawy poziomu bezpieczeństwa infrastruktury drogowej, co ma przyczynić się do znacznego zmniejszenia liczby ofiar śmiertelnych i poważnych obrażeń w sieci drogowej. Konkludując, uważam, że przedstawione zmiany są potrzebne do tego, by podnieść poziom bezpieczeństwa na drogach.

Na marginesie należy jednak zwrócić uwagę na niespójność, która występuje w przedmiotowej ustawie. Mianowicie w art. 24ga ust. 4 ustawy o drogach publicznych posłużono się określeniem „odcinek budowany lub przebudowywany albo wybudowany lub przebudowany ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej”. W tym samym przepisie, w art. 24ga ust. 1 pkt 3b, mowa jest o odcinkach dróg, które są budowane lub przebudowywane albo zostały wybudowane lub przebudowane z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej. Ponieważ znaczenie obydwu tych określeń powoduje istotne różnice, należy rozważyć ich ujednolicenie.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw zmierza do dostosowania polskiego prawa do unijnej dyrektywy dotyczącej zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej, a więc zmniejszenia liczby ofiar śmiertelnych i poważnych obrażeń podczas wypadków; zapewnienia jednolicie wysokiego poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego we wszystkich państwach członkowskich, ze szczególnym uwzględnieniem zagrożonych uczestników ruchu drogowego, czyli pieszych i rowerzystów.

Jak podkreślono w uzasadnieniu: „Mając powyższe motywy preambuły na uwadze, należy wyjaśnić, że obecnie wdrażana dyrektywa 2019/1936 w stosunku do pierwotnej dyrektywy 2008/96/WE znacznie rozszerza swój zakres przedmiotowy i jednocześnie podmiotowy, nakładając obowiązek stosowania procedur zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej na znacznie większej liczbie dróg publicznych w Polsce. Jednocześnie dyrektywa ta przewiduje włączenie najbardziej skutecznych elementów z poprzedniej, obowiązującej «procedury klasyfikacji ze względu na bezpieczeństwo oraz zarządzania siecią drogową w użytkowaniu» do nowej procedury oceny bezpieczeństwa ruchu drogowego obejmującej całą sieć, co powinno umożliwić lepszą identyfikację odcinków dróg o największych możliwościach poprawy bezpieczeństwa, gdzie ukierunkowane interwencje powinny przynieść największą poprawę. (…) Podkreślić należy, że celem wdrażanej dyrektywy 2019/1936 jest ustanowienie procedur zapewniających stały wysoki poziom bezpieczeństwa ruchu drogowego nie tylko na sieci TEN-T, ale także sieci autostrad i dróg głównych w całej Unii. Konieczne jest bowiem osiągnięcie poprawy bezpieczeństwa infrastruktury drogowej w całej Unii. Przewiduje się zatem, że w wyniku działań na poziomie Unii podróże powinny stać się bezpieczniejsze, co z kolei powinno spowodować poprawę funkcjonowania rynku wewnętrznego oraz stanowić wsparcie dla realizacji celu dotyczącego spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej”. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senator Agnieszki Gorgoń-Komor w dyskusji nad punktem 13. porządku obrad

Przemówienie senator Agnieszki Gorgoń-Komor w dyskusji nad punktem 13. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo Senatorowie!

Procedowana ustawa o ekonomii społecznej z pewnością jest oczekiwana przez środowisko, a jej zapisy są pożyteczne. Na pewno będzie ona dobrze służyła osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym.

W polityce społecznej stale zmieniają się potrzeby, więc trzeba dopracowywać i ulepszać system. Uchwalona przez Sejm ustawa o ekonomii społecznej wprowadza do polskiego porządku prawnego rozwiązania uzupełniające system funkcjonujących już mechanizmów i instrumentów służących reintegracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.

Szkoda, że na etapie prac sejmowych odrzucono szereg poprawek opozycji, dotyczących m.in. rozszerzenia usług wsparcia podmiotów ekonomii społecznej oraz ustanowienia ogólnopolskiego znaku ekonomii społecznej dla wyróżniających się przedsiębiorstw. Niepokojąca jest kwestia zmiany organu nadającego status przedsiębiorstwa społecznego. Tę obawę wyrażają strona społeczna i urzędy marszałkowskie. W ustawie zaproponowano, by ten status nadawał właściwy wojewoda. Dlaczego zmienia się dobre i wypracowane praktyki w tej kwestii? Nie ma takiej potrzeby.

Ustawa wymaga wprowadzenia poprawek zaproponowanych przez Komisję Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 13. porządku obrad

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 13. porządku obrad

Celem ustawy o ekonomii społecznej jest aktywne włączenie społeczne osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, w szczególności bezrobotnych czy też osób niepełnosprawnych, poprzez tworzenie wysokiej jakości stabilnych miejsc pracy w przedsiębiorstwach społecznych. Ekonomia społeczna ma stanowić narzędzie reintegracji społecznej i zawodowej, realizować cele zatrudnieniowe, także wspierać szeroko rozumiany rozwój lokalny w jednostkach samorządu terytorialnego.

Na podstawie doświadczeń europejskich i krajowych wypracowano m.in. definicję przedsiębiorstwa społecznego, nadano kształt podstawowym instrumentom wsparcia, a także określono ramy organizacyjne na szczeblu krajowym i regionalnym. Dzięki temu będzie możliwe utrwalenie mechanizmów, które sprawdzały się do tej pory na gruncie przedsięwzięć współfinansowanych z budżetu Unii Europejskiej. W przypadku instrumentów wsparcia będzie możliwe ich dalsze równoległe funkcjonowanie i finansowanie w oparciu o środki europejskie i krajowe.

Jeśli chodzi o wsparcie projektowanej działalności, przewidziano, że funkcjonowanie przedsiębiorstwa społecznego może zostać wsparte ze środków publicznych na zasadach określonych w ustawach z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych lub ze środków budżetu Unii Europejskiej.

Będzie to wsparcie w formie m.in.:

– jednorazowych środków z Funduszu Pracy na utworzenie stanowiska pracy dla skierowanego przez powiatowy urząd pracy bezrobotnego, skierowanego opiekuna lub skierowanego poszukującego pracy, w wysokości nie wyższej niż 6-krotna wysokość przeciętnego wynagrodzenia;

– środków z Funduszu Pracy na finansowanie kosztów wynagrodzenia, dla skierowanego przez powiatowy urząd pracy bezrobotnego, skierowanego opiekuna lub skierowanego poszukującego pracy, w okresie do 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy, wypłacane miesięcznie w wysokości nie wyższej niż kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę przez okres nie dłuższy niż 6 miesięcy;

– jednorazowych środków z PFRON na utworzenie stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej, w wysokości nie wyższej niż 6-krotność przeciętnego wynagrodzenia w przypadku podjęcia zobowiązania do zatrudnienia osoby niepełnosprawnej na 12 miesięcy lub w wysokości powyżej 6-krotności do 15-krotności przeciętnego wynagrodzenia w przypadku podjęcia zobowiązania do zatrudnienia osoby niepełnosprawnej powyżej 12 miesięcy do 24 miesięcy;

– środków z PFRON na finansowanie kosztów płacy osoby niepełnosprawnej w okresie do 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy ze starostą lub w okresie do 12 miesięcy w przypadku zatrudnienia osoby niepełnosprawnej, która w trakcie uczestnictwa w WTZ brała udział w praktykach w przedsiębiorstwie społecznym, wypłacane miesięcznie w wysokości nie wyższej niż kwota najniższego wynagrodzenia.

Z uwagi na to, że ustawa wprowadza do porządku prawnego rozwiązania, które w istotny sposób uzupełnią system funkcjonujących do tej pory mechanizmów i instrumentów służących reintegracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, tj. osób długotrwale bezrobotnych, uzależnionych i bezdomnych, popieram tę ustawę.

Przemówienie senator Danuty Jazłowieckiej w dyskusji nad punktem 13. porządku obrad

Przemówienie senator Danuty Jazłowieckiej w dyskusji nad punktem 13. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Procedowana ustawa o ekonomii społecznej to jeden z kamieni milowych Krajowego Planu Odbudowy. Reklamowana jest przez PiS jako pierwsza, która tak kompleksowo reguluje tematykę ekonomii społecznej i przyczynia się do rozwoju tej dziedziny w taki sposób, aby stała się ona istotnym instrumentem aktywnej polityki społecznej. Zgodnie z nową ustawą przedsiębiorstwa społeczne będą działać w celu reintegracyjnym – osoby zagrożone wykluczeniem społecznym, m.in. bezrobotne, z niepełnosprawnościami, ubogie, mają stanowić 30% ogółu zatrudnionych – a także w celu realizacji usług społecznych na rzecz społeczności lokalnej. Ważną częścią ustawy są regulacje dotyczące statusu przedsiębiorstwa społecznego. Będą go mogły uzyskać spółdzielnie socjalne, organizacje pozarządowe, spółdzielnie pracy, spółdzielnie inwalidów i niewidomych, spółdzielnie produkcji rolnej oraz podmioty, które prowadzą centra i kluby integracji społecznej, warsztaty terapii zajęciowej i zakłady aktywności.

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Przedsiębiorstwo społeczne nie może dzielić zysku lub nadwyżki pomiędzy swoich członków, pracowników lub akcjonariuszy. Wypracowany zysk będzie przeznaczany w szczególności na reintegrację społeczną i zawodową pracowników zagrożonych wykluczeniem społecznym, realizację celów społecznych lub wzmacnianie potencjału przedsiębiorstwa. Ustawa przewiduje również włączenie pracowników w proces decyzyjny w przedsiębiorstwie społecznym. Co więcej, w stosunku do każdej zatrudnionej w przedsiębiorstwie społecznym osoby zagrożonej wykluczeniem społecznym, której zatrudnienie zostało wsparte ze środków publicznych, ma być opracowany i zrealizowany indywidualny plan reintegracyjny,

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Na przedsiębiorstwa społeczne zostaną rozszerzone formy wsparcia przewidziane dla spółdzielni socjalnych. Będą to m.in. jednorazowe dotacje na utworzenie stanowiska pracy dla osób skierowanych przez powiatowe urzędy pracy oraz finansowanie części kosztów wynagrodzenia dla tych osób. Ponadto przedsiębiorstwa społeczne będą mogły się starać o refundację składek na ubezpieczenie społeczne za pracowników zagrożonych wykluczeniem. Ustawa przewiduje obniżenie wpłat na PFRON dla podmiotów dokonujących zakupu towarów i usług od przedsiębiorstw społecznych. Zagwarantowana będzie również ulga podatkowa – zwolnienie z CIT dochodów przedsiębiorstw społecznych przeznaczonych na działania z zakresu reintegracji społecznej i zawodowej. Ustawa wprowadza rozwiązania ułatwiające przedsiębiorstwom społecznym udział w postępowaniach o zamówienie publiczne. Minister właściwy ds. zabezpieczenia społecznego będzie mógł tworzyć resortowe programy wspierania ekonomii społecznej. W ramach programów finansowane będzie np. tworzenie przedsiębiorstw społecznych i zatrudnianie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Przewidziano także zapewnienie przedsiębiorstwom społecznym dostępu do usług wsparcia świadczonych na poziomie regionalnym przez ośrodki wsparcia ekonomii społecznej akredytowane przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej.

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Za koordynowanie działań z obszaru ekonomii społecznej na poziomie krajowym odpowiadać będzie minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, a na poziomie regionalnym – samorząd województwa. Organem doradczym ministra będzie Krajowy Komitet Rozwoju Ekonomii Społecznej, a samorządy województw wspierane będą przez Regionalne Komitety Rozwoju Ekonomii Społecznej. W organach tych reprezentowani będą m.in. przedstawiciele podmiotów ekonomii społecznej. Muszę jednak w tym miejscu zaznaczyć, że kompetencje Krajowego Komitetu Rozwoju Ekonomii Społecznej i Regionalnych Komitetów Rozwoju Ekonomii Społecznej nie są zbyt jasne, nie określono również parytetów dotyczących udziału w nich przedstawicieli poszczególnych interesariuszy.

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Z jednej strony bardzo dobrze, że tym razem zawarte w ustawie rozwiązania omawiano podczas szerokich konsultacji ze środowiskiem ekonomii społecznej, jednak z drugiej strony wiadomo, że organizacje pozarządowe uważają, że przedstawiony im projekt ustawy, ze względu na niespójność i nieprecyzyjność zapisów, powinien zostać gruntownie zmieniony. A tak się przecież nie stało. Czemu miały zatem służyć konsultacje? Niepokojące jest zawężenie w ustawie definicji ekonomii społecznej wyłącznie do działalności podmiotów ekonomii społecznej, których katalog jest ograniczony, a przecież aktywność w sferze ekonomii społecznej mogą wykazywać także obywatele działający w ramach różnego rodzaju grup nieposiadających osobowości prawnej. Nie rozumiem też, jakie intencje stoją za ograniczaniem katalogu grup zagrożonych wykluczeniem społecznym. Przecież powinny się tam znaleźć jeszcze osoby bezdomne, osoby uzależnione od alkoholu, narkotyków lub innych środków odurzających, wymagający wsparcia seniorzy powyżej sześćdziesiątego roku życia, samotni rodzice, rolnicy małorolni itd. Moje wątpliwości budzi też sformułowanie, że ekonomia społeczna jest działalnością na rzecz społeczności lokalnej. Przyjęte rozwiązania wykluczać mogą działania podmiotów ekonomii społecznej podejmowane w wymiarze regionalnym, krajowym czy międzynarodowym. Z kolei przyjęcie założenia, że usługi wsparcia świadczone przez ośrodki wsparcia ekonomii społecznej są usługami publicznymi lub w ogólnym interesie gospodarczym, może powodować, że nie będą one podlegać ograniczeniom związanym z pomocą publiczną Przydałoby się także uwzględnienie w ustawie instrumentów wsparcia ekonomii społecznej, jak sfera zlecania zadań publicznych podmiotom ekonomii społecznej Doprawdy nie wiem, dlaczego nadzór nad spełnianiem wymogów określonych w ustawie ma sprawować wojewoda. Dlaczego on, a nie, jak do tej pory, urząd marszałkowski, będzie nadawał status przedsiębiorstwa społecznego w trybie decyzji administracyjnej? Bardzo duże kompetencje wojewody w zakresie nadawania i odbierania statusu przedsiębiorstwa społecznego oraz szerokie kompetencje kontrolne budzą ogromne kontrowersje. Być może tak naprawdę chodzi o podział środków z KPO, które funkcjonariusze PiS będą dzielić według własnego uznania?

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 13. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 13. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Uchwalona przez Sejm ustawa o ekonomii społecznej wprowadza do polskiego porządku prawnego rozwiązania uzupełniające system funkcjonujących mechanizmów i instrumentów służących reintegracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.

Rozwiązania dotyczące wprowadzenia statusu przedsiębiorstwa społecznego pozwalają zwiększyć dostępność wsparcia reintegracyjnego połączonego z pracą dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Warunki pozwalające uzyskać status przedsiębiorstwa społecznego określone zostały na podstawie rozwiązań funkcjonujących w działających już obecnie jednostkach. Dotyczy to np. instrumentów wsparcia zatrudnienia, które zbliżone są do rozwiązań funkcjonujących w spółdzielniach socjalnych, czy też planowania procesu reintegracji, przebiegającego podobnie jak w zakładach aktywności zawodowej oraz centrach integracji społecznej.

Już dziś wiemy, że wiele obecnych zawodów na przestrzeni najbliższych lat całkowicie zaniknie. Będzie to efektem automatyzacji procesów w przedsiębiorstwach. Już dziś prognozuje się, że kierowcy taksówek oraz innych pojazdów mogą zostać zastąpieni autonomicznymi pojazdami, przez co mogą podzielić los palaczy w parowozach czy zapalaczy ulicznych latarni gazowych.

Działalność przedsiębiorstwa społecznego ma być prowadzona w celu aktywizacji zawodowej oraz integracji społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, stanowiących co najmniej 30% osób zatrudnionych w tym przedsiębiorstwie, lub w celu świadczenia usług społecznych. Cały zysk wypracowany przez przedsiębiorstwo społeczne przeznaczany będzie na reintegrację pracowników z grupy osób zagrożonych wykluczeniem społecznym i realizację celów społecznych lub wzmacnianie potencjału przedsiębiorstwa. Pracownicy zagrożeni wykluczeniem społecznym będą wspierani w ramach przedsiębiorstwa społecznego w procesie reintegracji społecznej i zawodowej.

Funkcjonowanie przedsiębiorstw, w których fundamentem będzie człowiek, a nie zysk, jest zyskowne społecznie, tym bardziej że pozwoli to dużej części osób złapać wiatr w żagle i zmotywuje je do dalszych zmian zawodowych. Popieram proponowane zapisy ustawowe.

Przemówienie senatora Macieja Łuczaka w dyskusji nad punktem 13. porządku obrad

Przemówienie senatora Macieja Łuczaka w dyskusji nad punktem 13. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Celem uchwalonej przez Sejm ustawy o ekonomii społecznej jest wprowadzenie do polskiego porządku prawnego rozwiązania uzupełniającego system funkcjonujących mechanizmów i instrumentów służących reintegracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.

Ustawą wprowadza się status przedsiębiorstwa społecznego, co pozwoli zwiększyć dostępność wsparcia reintegracyjnego połączonego z pracą dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Status takiego przedsiębiorstwa będzie mógł uzyskać podmiot ekonomii społecznej. Ustawa wymienia te podmioty i są to: spółdzielnia pracy, organizacja pozarządowa, spółdzielnia socjalna i inny podmiot prowadzący działalność pożytku publicznego lub jednostka tworząca podmiot ekonomii społecznej, jeżeli prowadzą działalność odpłatną pożytku publicznego, działalność gospodarczą lub działalność o charakterze odpłatnym, po spełnieniu ustawowych przesłanek. Status przedsiębiorstwa społecznego nadawać będzie wojewoda w drodze decyzji administracyjnej. Wojewoda będzie również sprawował nadzór nad przedsiębiorstwami społecznymi.

Ważny jest fakt, że działalność przedsiębiorstwa społecznego ma być prowadzona w celu aktywizacji zawodowej oraz integracji społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, stanowiących co najmniej 30% osób zatrudnionych w tym przedsiębiorstwie.

W stosunku do każdej zatrudnionej osoby zagrożonej wykluczeniem społecznym, na którą został udzielony instrument wsparcia, będzie opracowany i realizowany indywidualny plan reintegracyjny, przez okres, na jaki został udzielony ten instrument lub okres obowiązkowego utrzymania miejsca pracy, Pracownicy będą także włączeni w proces decyzyjny w przedsiębiorstwie społecznym.

Tworzenie i funkcjonowanie przedsiębiorstw społecznych będzie mogło zostać wsparte ze środków publicznych lub ze środków pochodzących z budżetu UE. Ponadto podmioty ekonomii społecznej oraz przedsiębiorstwa społeczne będą mogły uzyskać środki w ramach resortowych programów wspierania ekonomii społecznej m.in. na tworzenie i rozwój przedsiębiorstw społecznych oraz wzmacnianie ich potencjału innowacyjnego i rozwojowego, zatrudnienie w przedsiębiorstwach społecznych osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, podnoszenie wiedzy, kompetencji i kwalifikacji osób zatrudnionych w podmiotach ekonomii społecznej, działania w zakresie reintegracji społecznej i zawodowej, budowanie wspólnych przedsięwzięć przedsiębiorstw społecznych. Finansowanie programów wspierania ekonomii społecznej przewiduje się ze środków Funduszu Pracy lub Funduszu Solidarnościowego. Podmioty ekonomii będą mogły korzystać z usług wsparcia zapewnianych przez marszałka województwa, świadczonych przez ośrodki wsparcia ekonomii społecznej akredytowane przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego. Zagadnienia dotyczące ekonomii społecznej zostaną również włączone do strategii rozwiązywania problemów społecznych tworzonych w gminach i powiatach.

W ustawie przewiduje się, że rozwój ekonomii społecznej wspierany będzie przez władze publiczne za pomocą programu rozwoju na rzecz ekonomii społecznej oraz regionalnych programów rozwoju na rzecz ekonomii społecznej tworzonych na podstawie przepisów ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. W zakresie rozwoju ekonomii społecznej odpowiedzialny będzie minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego przy wsparciu Krajowego Komitetu Rozwoju Ekonomii Społecznej. Na szczeblu województwa w tym zakresie odpowiadać będzie marszałek województwa przy pomocy regionalnego ośrodka polityki społecznej oraz z udziałem regionalnego komitetu rozwoju ekonomii społecznej. Ustawa tworzy Krajowy Komitet Rozwoju Ekonomii Społecznej oraz na terenie województwa regionalne komitety rozwoju ekonomii społecznej. Kadencja tych organów ma trwać 3 lata.

Reasumując: ustawa jest niezbędna dla dalszego rozwoju ekonomii społecznej, a jej kształt nie budzi wątpliwości, dlatego też potwierdzam zasadność jej wprowadzenia.

Przemówienie senator Joanny Sekuły w dyskusji nad punktem 13. porządku obrad

Przemówienie senator Joanny Sekuły w dyskusji nad punktem 13. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Nie ulega wątpliwości, że nad ustawą o ekonomii społecznej pochylić się trzeba. Państwo polskie od 2004 r. wspiera rozwój ekonomii społecznej, ale jednocześnie do dziś nie stworzyło do tego podstaw w powszechnie obowiązującym prawie. Dziś działamy jedynie na podstawie tzw. prawa wewnętrznego, czyli Krajowego Programu Rozwoju Ekonomii Społecznej do 2023 roku, przyjętego w formie uchwały Rady Ministrów, oraz wytycznych instytucji zarządzającej funduszami europejskimi w Polsce; obecnie jest to minister funduszy i polityki regionalnej.

Czy potrzebujemy ustawy o ekonomii społecznej? Tak! Czy to jest ustawa, jakiej potrzebujemy? Nie! O ile bowiem ustawa o ekonomii społecznej jest niezbędna dla dalszego rozwoju, o tyle jej obecny kształt budzi szereg wątpliwości i prowadzi do jasnego wniosku: ustawa w obecnej postaci nie powinna zostać przyjęta. Dlaczego?

Ustawa, nad którą się pochylamy, jest słabą odpowiedzią na wyzwania przyszłości i, co bardziej niepokojące, grozi rozbiciem istniejącego porządku: niedoskonałego, ale jakoś funkcjonującego. Możliwość zniszczenia obecnego porządku i brak alternatywy w przyszłości są zwyczajnie niebezpieczne. Trzeba głośno powiedzieć, że wdrażanie w sposób nieodpowiedzialny i nieprzemyślany jakichkolwiek rozwiązań legislacyjnych oraz konsekwentne ignorowanie głosów dużej części środowiska nie ma prawa doprowadzić do dobrych rezultatów.

W proponowanej ustawie jest bardzo dużo zapisów, które są niekorzystne z perspektywy podmiotów ekonomii społecznej, a sama ustawa jest niespójna i nieprecyzyjna. To poważne zastrzeżenia, ale nie najważniejsze. Głównym powodem tego, że przyjęcie ustawy w obecnym kształcie rodzi ogromne wątpliwości, jest to, że nie wprowadza ona żadnych nowych rozwiązań, które służyłyby rozwojowi ekonomii społecznej.

Po pierwsze, nie ma tu tak hucznie zapowiadanego impulsu rozwojowego dla sektora ekonomii społecznej.

Po drugie, trzeba wskazać, że niezależnie od intencji projektodawcy definicja ekonomii społecznej zaproponowana w ustawie wydaje się zbyt wąska, a użyte w niej sformułowania wymagają doprecyzowania, gdyż budzą szereg wątpliwości interpretacyjnych.

Po trzecie, ustawa nie uwzględnia różnorodności form i sposobów prowadzenia działalności w sferze ekonomii społecznej. Podmioty ekonomii społecznej powinny być zdefiniowane poprzez wspólne cechy czy kryteria. To pozwoliłoby uwzględniać praktyczne zróżnicowanie form i sposobów prowadzenia działań w sferze ekonomii społecznej. Podmioty ekonomii społecznej mogą być również opisane poprzez formy prawne, ale w takim przypadku katalog ten powinien być szerszy niż to, co proponuje ustawa, i uwzględniać niesformalizowane działania obywateli, a także np. spółdzielnie o charakterze pracowniczym działające na obszarach wiejskich czy rolnicze spółdzielnie produkcyjne.

Po czwarte, doprecyzowania wymaga katalog osób wykluczonych społecznie, które zatrudniają podmioty ekonomii społecznej, co upoważnia do ubiegania się o status przedsiębiorstwa społecznego. W proponowanej ustawie ograniczono katalog osób zagrożonych i dokument ten nie obejmuje m.in. uchodźców, osób bezdomnych, samotnych rodziców, rolników małorolnych, kobiet wracających na rynek pracy czy cudzoziemców.

Duże wątpliwości budzi także wyróżnienie w ustawie 2 typów przedsiębiorstw społecznych: usługowego i reintegracyjnego. O ile bowiem przedsiębiorstwo reintegracyjne jest dość dobrze opisane i może korzystać z kilku uprawnień, np. dotacji czy pożyczek, o tyle przedsiębiorstwo usługowe jest opisane dość ogólnie i poza możliwością zastrzeżenia dla niego podprogowego zamówienia publicznego nie ma możliwości korzystania z innych uprawnień, chyba że zatrudnia osoby zagrożone wykluczeniem społecznym. Kryteria uzyskiwania statusu przedsiębiorstwa społecznego wymagają przemyślenia ich pod względem praktycznej realności, a typ usługowy przedsiębiorstwa społecznego wymaga albo doprecyzowania, albo usunięcia.

Organem decydującym o przyznaniu statusu przedsiębiorstwa społecznego powinien być marszałek województwa, gdyż koordynacja działań w sferze ekonomii społecznej należy do samorządów regionalnych. Wspomnieć też należy o kompetencjach władczych i kontrolnych wojewody oraz związanych z tym obowiązkach przedsiębiorstw społecznych.

Opisany w ustawie system wymaga rozszerzenia o nowe instrumenty wsparcia ekonomii społecznej dostępne dla administracji rządowej, a zwłaszcza samorządowej oraz biznesu czy obywateli. Dotyczy to w szczególności sfery zlecania zadań publicznych podmiotom ekonomii społecznej. Niezbędne będzie także skorygowanie i uzupełnienie systemu pod kątem jego użyteczności i zapewnienia partycypacji podmiotów ekonomii społecznej, przedsiębiorstw społecznych i ośrodków wsparcia ekonomii społecznej, a także koordynacji działań wspierających prowadzonych przez różne jednostki administracji rządowej i samorządowej.

Procedowana ustawa o ekonomii społecznej niewątpliwie zasługuje na uznanie, gdyż spina w całość wiele podstawowych zagadnień związanych z branżą polityki społecznej oraz reguluje w sposób nadrzędny określone mechanizmy kontroli i nadzoru nad tą sferą działalności w ramach partnerstwa sfer publicznej i prywatnej. Niemniej całościowo uważam, że ustawę warto poprzeć z uwzględnieniem wskazanych w dyskusji zastrzeżeń, przewidując jednocześnie, że zastosowanie ustawy w praktyce spowoduje powstanie zastrzeżeń, które w przyszłości zaowocują koniecznością dokonania jej nowelizacji.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 13. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 13. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt ustawy o ekonomii społecznej dotyczy, zgodnie z uzasadnieniem, reformy Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności, KPO, a jego celem jest wsparcie zatrudnienia i integracji społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym poprzez tworzenie nowych miejsc pracy w przedsiębiorstwie społecznym i świadczenie przez podmioty ekonomii społecznej usług społecznych na rzecz społeczności lokalnej.

Jak podkreślono w uzasadnieniu: „Konstytucyjne zasady społecznej gospodarki rynkowej, idee i wartości solidarności społecznej, a także dążenie do pełnego i produktywnego zatrudnienia stoją u podstaw działań, których celem jest łączenie aktywności ekonomicznej z dążeniem do przezwyciężania problemów społecznych oraz do zrównoważonego rozwoju gospodarczego. Działania te w szczególności obejmują aktywizację oraz reintegrację społeczną i zawodową osób zagrożonych wykluczeniem społecznym (w tym rehabilitację społeczną i zawodową osób niepełnosprawnych) oraz zapewnianie obywatelom dostępu do efektywnych i wysokiej jakości usług społecznych. Aktywność ta jest podejmowana i realizowana najczęściej przez podmioty pozarządowe i wytycza ona granice obszaru ekonomii społecznej. Działalność w tym obszarze, dzięki wsparciu władz publicznych, skutecznie integruje wspólnoty lokalne i działa na rzecz ich rozwoju oraz wzrostu spójności społecznej, nie naruszając jednocześnie reguł konkurencji.

Celem projektowanej regulacji jest zatem aktywne włączenie społeczne osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, w szczególności: bezrobotnych czy też osób niepełnosprawnych, przez tworzenie wysokiej jakości, stabilnych miejsc pracy w przedsiębiorstwach społecznych. Ekonomia społeczna ma stanowić narzędzie reintegracji społecznej i zawodowej, realizować cele zatrudnieniowe, a także wspierać szeroko rozumiany rozwój lokalny w jednostkach samorządu terytorialnego. Wsparcie rozwoju lokalnego wydaje się być w szczególności pożądane w sytuacji rosnącego zapotrzebowania na usługi społeczne wiążące się przede wszystkim ze zmianami demograficznymi w Polsce”. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Ryszarda Majera w dyskusji nad punktem 13. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Majera w dyskusji nad punktem 13. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! Szanowni Goście!

Debatujemy dziś o ustawie o ekonomii społecznej. Jednym z kluczowych zadań realizowanych przez podmioty publiczne w ramach polityki społecznej jest integracja społeczna, która zmierza do tego, aby osoby zagrożone ubóstwem lub wykluczeniem społecznym miały możliwość pełnego uczestnictwa w życiu społecznym, a tym samym mogły cieszyć się odpowiednim poziomem życia. Integracja społeczna dotyczy przede wszystkim tych ludzi, którzy znajdują się w sytuacji deprywacji, segregacji lub marginalizacji. Ludzie w niepewnej sytuacji lub należący do osób szczególnie napiętnowanych, m.in. z powodu swojego pochodzenia, przynależności do określonej grupy etnicznej lub religijnej, płci, stanu fizycznego czy niepełnosprawności, są szczególnie narażeni na wykluczenie. Jednym z instrumentów polityki społecznej, który wspiera procesy integracji społecznej, jest ekonomia społeczna.

Uchwalona przez Sejm ustawa o ekonomii społecznej wprowadza do polskiego porządku prawnego rozwiązania uzupełniające system funkcjonujących mechanizmów i instrumentów służących reintegracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Rozwiązania dotyczące wprowadzenia statusu przedsiębiorstwa społecznego pozwalają zwiększyć dostępność wsparcia reintegracyjnego połączonego z pracą dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Warunki pozwalające uzyskać status przedsiębiorstwa społecznego określone zostały na podstawie rozwiązań sprawdzonych w działających już obecnie jednostkach. Dotyczy to np. instrumentów wsparcia zatrudnienia, które zbliżone są do rozwiązań funkcjonujących w spółdzielniach socjalnych, czy też planowania procesu reintegracji, przebiegającego podobnie jak w zakładach aktywności zawodowej oraz centrach integracji społecznej.

Jestem głęboko przekonany, że przygotowanie tego aktu prawnego przyczyni się do pogłębienia procesów integracji społecznej, a jego funkcjonowanie pozwoli zbudować trwały system ekonomii społecznej w Polsce.

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 14. porządku obrad

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 14. porządku obrad

Procedowana ustawa zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji ma na celu zmianę przepisów wynikających z ustawy z dnia 12 października 2012 r o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji, Dz.U. poz. 1315. Implementowała ona dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/13/UE z dnia 10 marca 2010 r. w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich, które dotyczyły świadczenia audiowizualnych usług medialnych w zakresie dotyczącym audiowizualnych usług medialnych na żądanie. W związku z rozszerzeniem katalogu zadań, którego dokonano w ustawie z dnia 12 października 2012 r. o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji, wskazano maksymalny limit wydatków na wynagrodzenie w Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji wraz z opłaconymi przez pracodawcę składkami na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy w latach 2013–2022.

W związku z upływem 10-letniego okresu, na jaki zostały określone limity wydatków Krajowej Rady, należy ustalić limity na kolejny okres.

Zgodnie z procedowaną ustawą zmienić ma się maksymalny limit wydatków, który został określony kwotowo na rok 2022 i wynosi 585 tysięcy zł. W roku 2023 ta kwota miałaby wynieść 607 tysięcy  zł, w 2024 – 623 tysiące zł i tak ma ona sukcesywnie rosnąć, aż w roku 2032 wyniesie 760 tysięcy zł. Instytucja, jaką jest KRRIT, zatrudnia ok. 150 osób. Środki na ich wynagrodzenie to rocznie kilkanaście milionów złotych. Procedowana ustawa jest przygotowana dla 7 pracowników umieszczonych w tej instytucji, w której określa im się limit wydatków.

Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji to według konstytucji – art. 213–215 organ państwowy, który ma stać na straży wolności słowa, prawa do informacji oraz interesu publicznego w radiofonii i telewizji. W mojej ocenie od 7 lat te zadania, tak ważne dla demokratycznego państwa prawa i społeczeństwa obywatelskiego, zwłaszcza jeśli chodzi o działalność tzw. mediów publicznych, z telewizją publiczną na czele, nie są realizowane. Nie widzę zatem powodów, by za tę pracę płacić, a już na pewno nie więcej. W związku z tym będę głosował przeciwko omawianej ustawie.

Przemówienie senator Jolanty Hibner w dyskusji nad punktem 14. porządku obrad

Przemówienie senator Jolanty Hibner w dyskusji nad punktem 14. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W dniu 7 lipca 2022 r. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił ustawę zmieniającą ustawę o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji, druk senacki nr 761. W ustawie ustala się maksymalny limit wydatków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji na lata 2023–2032 w wysokości 6 milionów 815 tysięcy zł.

W 2012 r. weszła w życie ustawa o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji, która nałożyła na Krajową Radę dodatkowe zadania związane z prowadzeniem monitoringu rynku audiowizualnych usług medialnych na żądanie. Na podstawie tej ustawy wyznaczony został maksymalny limit wydatków na wynagrodzenia w Krajowej Radzie wraz z opłaconymi przez pracodawcę składkami na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy w latach 2013–2022. W bieżącym roku istnieje konieczność zmiany limitów wydatków Krajowej Rady na następne 10 lat budżetowych wykonywania ustawy. Ponadto Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji w związku z obowiązkiem monitorowania platform VOD wystąpiła o dodatkowych 7 etatów. Ustawa określa również, że Krajowa Rada będzie monitorowała wykorzystanie limitów wydatków oraz wdrażała odpowiednie mechanizmy korygujące. Jednocześnie Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji przesłała pod obrady Senatu sprawozdanie za 2021 r. W sprawozdaniu brak było informacji o przyczynach opieszałości rady przy przedłużaniu koncesji dla innych nadawców niż telewizja państwowa. Rada nie zareagowała na decyzję pozbawiającą ją uprawnień podczas utworzenia Rady Mediów Narodowych. Krajowa Rada Radiofonii Telewizji nie wypełnia roli stania na straży wolności słowa i prawa do informacji. Zwiększenie liczby etatów oraz pracę na dotychczasowych zasadach uważam za nie do zaakceptowania i dlatego ustawa powinna zostać odrzucona w całości.

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 14. porządku obrad

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 14. porządku obrad

Ustawa z dnia 12 października 2012 r. o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji (DzU poz. 1315) implementowała dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/13/UE z dnia 10 marca 2010 r. w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich, dotyczących świadczenia audiowizualnych usług medialnych (dyrektywa o audiowizualnych usługach medialnych). Regulacja ta nałożyła obowiązek monitorowania działalności rynku audiowizualnych usług medialnych na żądanie, co wymagało określenia wydatków. Wydatki ustalono na lata 2013–2022.

W związku z upływem 10-letniego okresu, na jaki zostały określone limity wydatków Krajowej Rady, konieczna jest nowelizacja art. 3 ustawy z dnia 12 października 2012 r. o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji w celu zapewnienia środków finansowych na dalsze wypełnianie przez Krajową Radę obowiązków związanych z monitorowaniem działalności rynku audiowizualnych usług medialnych na żądanie. Projektowana ustawa określa maksymalny limit wydatków na lata 2023–2032. Z uwagi na powyższe, nowelizacja ma charakter głównie formalny.

Zwrócić należy jednak uwagę, że maksymalny limit wydatków został określony kwotowo na poszczególne lata. Procedowany projekt ma na celu zwiększenie limitu wydatków na wynagrodzenia w Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji. Wątpliwości zatem mogą budzi kwoty, które zostały na ten cel przeznaczone, albowiem w skali miesięcznej wynagrodzenie pracowników pełniących obowiązki związane z monitorowaniem działalności rynku audiowizualnych usług medialnych na żądanie będzie przekraczało przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw (średnią krajową). Takie uregulowanie sprawie, że wynagrodzenie tych konkretnych pracowników będzie zdecydowanie wyższe od pracowników KRRiT zajmujących stanowiska urzędników państwowych.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 14. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 14. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Rządowy projekt ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji dotyczy ustanowienia maksymalnych limitów wydatków Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji związanych z ustawowym zadaniem monitorowania rynku audiowizualnego usług medialnych na żądanie na lata 2023–2032, realizowanym w ramach Departamentu Monitoringu.

Jak podkreślono w uzasadnieniu: „Ustawa z dnia 12 października 2012 r. o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji implementowała dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/13/UE z dnia 10 marca 2010 r. w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich, dotyczących świadczenia audiowizualnych usług medialnych (dyrektywa o audiowizualnych usługach medialnych) w zakresie dotyczącym audiowizualnych usług medialnych na żądanie. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji na podstawie ww. ustawy otrzymała dodatkowe zadania związane z prowadzeniem monitoringu rynku audiowizualnych usług medialnych na żądanie. W związku z rozszerzeniem ustawowego katalogu zadań Krajowej Rady w art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 października 2012 r. o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji wskazano maksymalny limit wydatków na wynagrodzenia w Krajowej Radzie wraz z opłaconymi przez pracodawcę składkami na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy w latach 2013–2022. Procedowana nowelizacja wynika z konieczności zapewnienia kontynuacji wykonywania zadań w zakresie monitoringu rynku audiowizualnych usług medialnych na żądanie przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji, jak również z aktualności tego zadania jako zadania państwa.

W związku z upływem 10-letniego okresu, na jaki zostały określone limity wydatków Krajowej Rady, konieczna jest nowelizacja art. 3 ustawy z dnia 12 października 2012 r. o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji, w celu zapewnienia środków finansowych na dalsze wypełnianie przez Krajową Radę obowiązków związanych z monitorowaniem działalności rynku audiowizualnych usług medialnych na żądanie. Projektowana ustawa określa maksymalny limit wydatków na lata 2023–2032. Maksymalny limit wydatków określony został kwotowo na poszczególne lata przez waloryzację limitu na rok 2022 w kwocie 585 000 zł, w oparciu o wskaźnik średnioroczny dynamiki cen towarów i usług konsumpcyjnych, zgodnie z Wytycznymi Ministra Finansów dotyczącymi stosowania jednolitych wskaźników makroekonomicznych będących podstawą oszacowania skutków finansowych projektowanych ustaw. Wskaźnik ten zastosowano w uzgodnieniu z Ministerstwem Finansów”. Dziękuje bardzo.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 15. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 15. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Asumptem do podjęcia prac nad przedkładanym projektem ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 stała się petycja zbiorowa wniesiona do Senatu, oznaczona nr P10-61/21. Autorzy petycji – Rada Ławnicza Sądu Okręgowego w Nowym Sączu – postulują wprowadzenie niezbędnych zmian w przepisach prawnych, które przywrócą ławników do składów orzekających w sądach powszechnych w sprawach cywilnych. Autorzy petycji uważają, że obowiązujące regulacje prawne prowadzą do całkowitego usunięcia czynnika społecznego z orzekania w sprawach cywilnych, co jest niezgodne z przepisami Konstytucji RP, art. 182, gwarantującymi udział obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości.

Wprowadzenie 1-osobowych składów orzekających w sprawach rozpoznawanych według przepisów kodeksu postępowania cywilnego nastąpiło w związku z panującą epidemią COVID-19 i podyktowane było potrzebą ochrony zdrowia i życia osób uczestniczących w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości. W ocenie wnoszących petycję nie jest zasadne dalsze utrzymywanie ograniczeń wyłączających kolegialność w składach orzekających w sprawach cywilnych. Argumentują oni, iż większość ławników jest zaszczepiona przeciw COVID-19, a obostrzenia epidemiczne są obecnie łagodzone w każdej dziedzinie życia społecznego, tym samym nie jest zasadne dalsze utrzymywanie wprowadzonych ograniczeń.

Zasada rozpatrywania spraw w składzie 1-osobowym dotyczy postępowań zarówno w pierwszej, jak i w drugiej instancji. Kodeks postępowania cywilnego jako regułę przyjmuje rozpoznawanie spraw w pierwszej instancji w składzie 1-osobowym, art. 47 §1, zaś w drugiej instancji w składzie 3 sędziów, art. 367 §3. Uzupełnieniem tej regulacji jest orzekanie w pierwszej instancji w składzie 1 sędziego jako przewodniczącego oraz 2 ławników w określonych sprawach z zakresu prawa pracy. Skład kolegialny 1 sędzia i 2 ławników przewidziany jest także w postępowaniu nieprocesowym w sprawach o przysposobienie prowadzonych w pierwszej instancji.

Wprowadzenie zasady, iż w pierwszej i drugiej instancji sąd rozpoznaje sprawy w składzie 1 sędziego w sposób istotny obniża standard rzetelnego i sprawiedliwego procesu. Niewątpliwie rozpoznanie sprawy w drugiej instancji w składzie 3 sędziów wzmacnia gwarancję prawidłowego przebiegu postępowania i służy eliminacji ryzyka niesłusznych rozstrzygnięć. Rozwiązanie wprowadzone w ustawie covidowej było przedmiotem powszechnej krytyki środowisk prawniczych na etapie procedowania nowelizacji wprowadzającej przedmiotowe zmiany.

Ze względu na zgłaszane argumenty i liczne uwagi wskazujące na słuszność zastrzeżeń zgłaszanych przez autorów petycji zaproponowano przyjęcie przedmiotowego projektu ustawy. Projekt ten zmierza do wyeliminowania z systemu prawnego rozwiązania, które doprowadziło do prowadzenia spraw cywilnych w składach 1-osobowych w tych przypadkach, w których kodeks postępowania cywilnego przewidywał ich rozpatrywanie w składzie kolegialnym, tj. bądź z udziałem ławników, bądź też w 3-osobowym składzie sędziowskim. Będę głosować za przyjęciem omawianego projektu ustawy. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 15. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Gromka w dyskusji nad punktem 15. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa, którą dzisiaj procedujemy, jest niezwykle ważna z punktu widzenia praw obywateli do niezależnego sądownictwa. Złożony przez senatorów RP projekt ustawy zakłada zniesienie ograniczeń wyłączających kolegialność w składach orzekających w sprawach cywilnych, które zostały wprowadzone w związku z panującą epidemią COVID-19. Projekt ustawy wprowadza niezbędne zmiany w przepisach prawnych, które przywrócą ławników do składów orzekających w sądach powszechnych w sprawach cywilnych.

Wprowadzenie jednoosobowych składów orzekających w sprawach rozpoznawanych według przepisów kodeksu postępowania cywilnego nastąpiło w związku z panująca epidemią COVID-19 i podyktowane było potrzebą ochrony zdrowia i życia osób uczestniczących w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości. Obecnie obostrzenia epidemiczne są łagodzone praktycznie w każdej dziedzinie życia społecznego, tym samym nie jest zasadne dalsze utrzymywanie wprowadzonych ograniczeń.

Zdaniem autorów projektu, podzielających zastrzeżenia dotyczące wyłączenia z orzekania składów kolegialnych, konieczne jest przywrócenie nie tylko składów kolegialnych w sprawach, w których uczestniczą ławnicy, ale we wszystkich sprawach, w których kodeks postępowania cywilnego ustanawia skład kolegialny jako właściwy do rozpoznania sprawy. Sytuacja epidemiczna nie uzasadniała, a tym bardziej obecnie nie uzasadnia, obowiązywania w systemie prawnym rozwiązań, które zmieniają podstawowy model składu sądu w postępowaniu cywilnym.

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 15. porządku obrad

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 15. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Celem projektu ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych jest realizacja postulatów zawartych w petycji zbiorowej wniesionej do Senatu, w której autorzy postulują wprowadzenie niezbędnych zmian w przepisach prawnych, które przywrócą ławników do składów orzekających w sądach powszechnych w sprawach cywilnych.

Autorzy petycji uważają, że obowiązujące regulacje prawne prowadzą do całkowitego usunięcia czynnika społecznego z orzekania w sprawach cywilnych, co jest niezgodne z przepisami Konstytucji RP, zwłaszcza art. 182, gwarantującymi udział obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości.

Warto przypomnieć, iż wprowadzenie jednoosobowych składów orzekających w sprawach rozpoznawanych według przepisów kodeksu postępowania cywilnego nastąpiło w związku z panującą epidemią COVID-19 i podyktowane było potrzebą ochrony zdrowia i życia osób uczestniczących w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości. Obecnie jednak nasilenie zagrożenia znacząco się zmniejszyło, a poza tym większość ławników jest już zaszczepiona przeciw COVID-19.

Popieram to stanowisko. Projekt ustawy zmierza do wyeliminowania z systemu prawnego rozwiązania, które doprowadziło do prowadzenia spraw cywilnych w składach jednoosobowych w tych przypadkach, w których kodeks postępowania cywilnego przewidywał ich rozpatrywanie w składzie kolegialnym – bądź z udziałem ławników, bądź też w trzyosobowym składzie sędziowskim. Jestem zatem za uchyleniem art. 15zzsl ust. 1 pkt 4 w ustawie covidowej i ust. 4 w tymże artykule, a także, co za tym idzie, za przyjęciem projektu ustawy.

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 15. porządku obrad

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 15. porządku obrad

Wysoki Senacie!

W omawianym projekcie ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 postuluje się wprowadzenie zmian, które przywrócą ławników do składów orzekających w sądach powszechnych w sprawach cywilnych. Zdaniem autorów petycji w tej sprawie złożonej do Senatu obowiązujące regulacje prawne prowadzą do całkowitego usunięcia czynnika społecznego z orzekania w sprawach cywilnych, co jest niezgodne z przepisami Konstytucji RP, art. 182, gwarantującymi udział obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości.

Składy ławnicze od zawsze funkcjonowały w polskim sądownictwie, niewątpliwie pełnią one funkcję czynnika społecznego i sprawiedliwościowego. Nie sposób nie zauważyć, iż w ostatnim czasie uchylono wielu regulacji dotyczących ograniczeń w związku z sytuacja epidemiologiczną panującą w kraju. Obecnie sytuacja zdaje się wracać do normy. W związku z tym przedstawiony projekt ustawy zasługuje na aprobatę.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 15. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 15. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Celem nowelizacji ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych wniesionej przez Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji jest zniesienie ograniczeń wyłączających kolegialność w składach orzekających w sprawach cywilnych, które zostały wprowadzone w związku z panującą epidemią COVID-19. Projekt ustawy wprowadza niezbędne zmiany w przepisach prawnych, które przywrócą ławników do składów orzekających w sądach powszechnych w sprawach cywilnych.

W toku konsultacji swoją opinię do projektu wyraził m.in. minister sprawiedliwości, który stwierdził, że „po przeanalizowaniu rozwiązań zaproponowanych w projekcie, w tym uzasadnienia, nie może się z nimi w pełni zgodzić”. Minister przypomniał, że wdrożenie uchylanych w projekcie rozwiązań podyktowane było potrzebą zminimalizowania ryzyka zarażeń wśród składów kolegialnych, ale także koniecznością usprawnienia postępowań i zmniejszenia zaległości w sądach, które powstały na początkowym etapie epidemii wirusa SARS-CoV-2. W opinii ministra sprawiedliwości „na chwilę obecną brak jest dostatecznych podstaw do przyspieszonej rezygnacji z rozwiązań wprowadzonych w związku z epidemią COVID-19”. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 16. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 16. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

26 marca 2021 r. wraz z senator Ewą Matecką złożyłem na ręce ministrów rozwoju, pracy i technologii oraz klimatu i środowiska oświadczenie z prośbą o informację dotyczącą stanu prac nad nowelizacją ustawy odległościowej ograniczającej możliwość budowy farm wiatrowych na lądzie w Polsce. Uzyskaliśmy wówczas – 19 kwietnia 2021 r. – od ministra rozwoju, pracy i technologii odpowiedź, że projekt nowelizacji ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych uzyskał w dniu 16 kwietnia br. pozytywną opinie Zespołu do spraw Programowania Prac Rządu i zgodę na wpis do wykazu prac Rady Ministrów. Wskazano, że projekt ten zostanie przekazany do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych do końca kwietnia br. oraz że na przełomie II i III kwartału br. projekt nowelizacji zostanie przyjęty przez Radę Ministrów i skierowany do prac w Sejmie RP.

Prawie równocześnie, bo 14 kwietnia 2021 r., Komisja Ustawodawcza zwróciła się do marszałka Senatu o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w tej sprawie, a Senat uchwalił projekt ustawy już w maju 2021 r. i przekazał go do Sejmu. Do dziś nie ma on jeszcze nadanego numeru druku sejmowego. Stąd konieczność kolejnej inicjatywy ustawodawczej Senatu, bo naprawdę nie można już dłużej czekać, aby elektrownie wiatrowe w Polsce mogły produkować prąd w dużej ilości.

Omawiany dziś projekt ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw w szczególności zmierza do zmiany regulacji, które ograniczyły możliwości prowadzenia inwestycji w zakresie elektrowni wiatrowych w związku z wprowadzonymi wymogami dotyczącymi odległości elektrowni wiatrowej od budynku mieszkalnego. Zgodnie z obowiązującym art. 4 ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych minimalna odległość elektrowni wiatrowej od zabudowy mieszkaniowej oraz wskazanych form ochrony przyrody powinna wynosić nie mniej niż 10-krotność wysokości całkowitej elektrowni wiatrowej, liczonej od poziomu gruntu do najwyższego punktu budowli, uwzględniając wirnik wraz z łopatami. W przypadku turbin występujących obecnie na rynku, których całkowita wysokość wynosi 150–200 m, zakaz lokalizacji elektrowni wiatrowych w odniesieniu do zabudowy mieszkaniowej może obejmować okręg o promieniu ok. 2 km. Odległości te co do zasady obowiązują „dwukierunkowo”, dotyczą bowiem nie tylko odległości elektrowni wiatrowej od budynku mieszkalnego, ale również odległości takiego budynku od elektrowni wiatrowej. Ograniczenie możliwości lokalizacji elektrowni wiatrowych do terenów położonych w odległości równej 10-krotności wysokości elektrowni wiatrowej lub większej od tej 10-krotności od zabudowy mieszkaniowej oznacza przy obecnej strukturze urbanizacji kraju praktyczny brak miejsc pod inwestycje. Przepis art. 4 ustawy z dnia 20 maja 2016 r. zamraża realizację nowych inwestycji wiatrowych, a w odniesieniu do inwestycji już zrealizowanych może skutkować wykluczeniem możliwości zabudowy mieszkaniowej na terenach wokół inwestycji.

Przyspieszenie wydawania pozwoleń na budowę takich obiektów jest również ważną częścią przyjętego przez Komisję Europejską planu REPowerEU. Dokument ten określa pożądany okres uzyskiwania takiej zgody na maksimum 2 lata, a w przypadku modyfikacji istniejącej instalacji – na rok. Ponadto w wielu krajach wprowadza się specjalny tryb dla mniejszych elektrowni, na ogół takich o mocy poniżej 20 MW.

Proponowane zmiany wprowadzają w ustawie z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych specjalny tryb, zgodnie z którym lokalizacja elektrowni wiatrowej następuje w wyniku uchwały rady gminy na wniosek inwestora. Zgodnie z nowym brzmieniem przepisu art. 4 to rada gminy, na wniosek zainteresowanego inwestora, podejmowałaby uchwałę w sprawie lokalizacji turbiny wiatrowej, z zachowaniem zasady minimalnej odległości 500 m w linii prostej od budynku mieszkalnego albo budynku o funkcji mieszanej, w skład której wchodzi funkcja mieszkalna. Zakłada się również, że rada gminy, podejmując uchwałę w sprawie lokalizacji inwestycji polegającej na budowie elektrowni wiatrowych, uwzględniać będzie założenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego względem terenów przeznaczonych na budownictwo mieszkaniowe, a w przypadku braku miejscowego planu uwzględni tereny, które w przyszłości mają być przeznaczone na budownictwo, zachowując zasadę minimalnej odległości.

W projekcie ustawy decyzję w zakresie odległości elektrowni wiatrowej od zabudowy mieszkalnej lub od terenów, które powinny być chronione akustycznie, pozostawia się gminom z zastrzeżeniem, że organy te, wyznaczając lokalizację elektrowni wiatrowej, uwzględnią minimalną odległość siłowni wiatrowej od tych terenów, czyli minimum 500 m, oraz zasięg emitowanego przez planowaną elektrownię hałasu. Proponowane przepisy uwzględniają konieczność przeprowadzenia konsultacji społecznych w gminie.

W dodawanym w ustawie z dnia 20 maja 2016 r. art. 8a wprowadza się opłatę na rzecz społeczności lokalnej w wysokości 5% wartości wytworzonej energii z każdej elektrowni wiatrowej w danym miesiącu stanowiącą przychód gminy, na terenie której znajduje się turbina wiatrowa. Opłata przeznaczona jest na walkę z ubóstwem energetycznym, budowę infrastruktury społecznej, w szczególności zlokalizowanej w bezpośrednim sąsiedztwie elektrowni wiatrowej.

Zachowując zasady praworządnego ustawodawstwa, przepisy przejściowe uwzględniają prawa nabyte przed zmianą przepisów, która została wprowadzona przedmiotową ustawą, umożliwiając budowę turbin wiatrowych na podstawie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, o ile ustalone lokalizacje spełniają wymogi minimalnych odległości określone nowelą i sporządzono dla nich raport oddziaływania na środowisko.

Są to bardzo dobre rozwiązania, za którymi będę z pełnym przekonaniem głosował. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 16. porządku obrad

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 16. porządku obrad

Celem omawianego projektu jest zmiana przepisów ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie w elektrowni wiatrowych, DzU z 2021 r. poz. 724, które spowodowały, że na terenie całej Polski zablokowana została możliwość budowy nowych elektrowni wiatrowych, co jest całkowicie sprzeczne z potrzebą rozwoju ekologicznych form wytwarzania energii elektrycznej. W szczególności projekt zmierza do zmiany regulacji, które ograniczyły możliwości prowadzenia inwestycji w zakresie elektrowni wiatrowych w związku z wprowadzonymi wymogami dotyczącymi odległości elektrowni wiatrowej od budynku mieszkalnego.

Zgodnie z przepisami ustawy odległościowej, czyli ustawy z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, nowej turbiny wiatrowej nie można zbudować, jeśli w promieniu dziesięciu jej wysokości znajduje się budynek mieszkalny. Ponadto nie ma możliwości budowy nowych domów w odległości mniejszej niż dziesięciokrotność wysokości istniejących turbin – tzw. zasada 10H. Gdy się przyjmie, że wysokość turbiny wiatrowej wynosi np. ok. 150 m, to praktycznego punktu widzenia wywołuje to zakaz budowy domów w odległości mniejszej niż 1 tysiąc 500 m od istniejących lub planowanych farm wiatrowych.

Taki stan prawny zahamował nie tylko budowy tak nam obecnie potrzebnych farm wiatrowych, ale i inwestycje na wsiach w budownictwo mieszkaniowe. Sytuacja jest zatem absolutnie nieakceptowalna społecznie i gospodarczo. Wywołuje to także i inny problem społeczny. Mianowicie młodzi ludzie opuszczają granice swoich małych ojczyzn i osiedlają się w innych miejscach, tam, gdzie mają możliwość wybudowania domu, a to już grozi wymieraniem określonych miejscowości. Konieczne są zatem pilne, zdecydowane zmiany prawa, takie, aby te wszystkie złe trendy zostały jak najszybciej wyeliminowane.

Z podanych powodów popieram uchwalenie omawianej ustawy.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 16. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 16. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Projekt ustawy, zgodnie z informacją wnioskodawców, ma na celu w szczególności zmianę regulacji ograniczających prowadzenie inwestycji w zakresie elektrowni wiatrowych w związku z wprowadzonymi wymogami dotyczącymi odległości tych elektrowni od budynków mieszkalnych. W toku konsultacji swoją opinię do projektu wyraził m.in. minister klimatu i środowiska, który stwierdził, że „rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw (numer UD207) w dniu 5 lipca 2022 r. został przyjęty przez Radę Ministrów, a następnie w dniu 11 lipca 2022 r. został przesłany do Sekretarza Rady Ministrów z prośbą o przekazanie go pod najbliższe obrady Sejmu RP. Zgodnie z powyższym, biorąc pod uwagę, że Rząd RP wypracował własne regulacje dedykowane dalszemu rozwojowi energetyki wiatrowej w Polsce, negatywnie opiniuję senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych oraz niektórych innych ustaw (druk senacki nr 755)”. Dziękuję bardzo.