Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Projekt ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw, zaproponowany przez grupę senatorów większości senackiej, ma na celu usunięcie przyczyn wątpliwości co do statusu sędziów powołanych przez obecnie funkcjonującą KRS oraz zapewnienie jej niezależności od władz ustawodawczej i wykonawczej. W opinii wnioskodawców projekt przewiduje zakończenie kadencji obecnej KRS i wybranie nowej, według zasad zapewniających odpowiednią reprezentację środowiska sędziowskiego i niezależność rady oraz gwarantujących jej właściwe funkcjonowanie.

Do projektu w toku konsultacji zgłoszono kilka opinii. Jak przedstawiono w ocenie skutków regulacji: „W dniu 7 lutego 2020 r. Przewodniczący Krajowej Rady Sądownictwa przekazał informację, z której wynika, że Krajowa Rada Sądownictwa, w skład której wchodzili sędziowie wybrani przez Sejm, przedłożyła Prezydentowi RP 550 wniosków o powołanie na stanowisko sędziego albo asesora sądowego, z czego 427 zostało uwzględnionych, tzn. Prezydent RP wydał akty powołania. Opinię na temat projektowanej ustawy Krajowa Rada Sądownictwa przesłała natomiast przy piśmie z dnia 24 lipca 2020 r. Rada odniosła się do projektu negatywnie, wskazując, iż projektowane przepisy naruszają szereg przepisów Konstytucji, Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności i Karty Praw Podstawowych, a ponadto są sprzeczne z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego, Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W stanowisku KRS projekt mianem «niebezpiecznego eksperymentu prawnego», który jest «obcy kulturze prawnej państw europejskich» i narusza «fundamentalne zasady ustrojowe». Dodano też, że «wprowadzanie zmian w systemie wymiaru sprawiedliwości nie może przebiegać w sposób nagły, bo kłóci się to z zasadą bezpieczeństwa prawnego i godzi w prawa zarówno obywateli polskich, jak i innych państw członkowskich Unii Europejskiej». Rada rozwinęła powyższe konkluzje przez ustosunkowanie się do rozwiązań szczegółowych.

Minister Sprawiedliwości przedstawił opinię w piśmie z dnia 2 marca 2020 r. W ocenie Ministra, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 2019 r. (III PO 7/18), a więc rozstrzygnięcie wydane w konkretnej sprawie i mające skutki inter partes, w rzeczywistości zmienia sens orzeczenia TSUE z dnia 19 listopada 2019 r. Jednocześnie Minister Sprawiedliwości podkreślił, iż ten ostatni wyrok nie może stanowić podstawy do kwestionowania legalności wyboru sędziów ani do wyciągania generalnego wniosku o niekonstytucyjności i nielegalności Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego lub samej KRS. Powołane orzeczenia nie mogą być źródłem skutków erga omnes i nie wymagają implementacji w drodze zmiany prawa. Minister przywołał także wypowiedzi Trybunału Konstytucyjnego uzasadniające twierdzenie, że przy powołaniu sędziowskich członków KRS nie doszło do naruszenia standardów konstytucyjnych dotyczących zasady kadencyjności czy uprawnienia do wyboru wyżej wspomnianych członków. Za to w świetle wyroku wydanego w sprawie K 25/07 zastrzeżenia natury konstytucyjnej wywołuje projektowany art. 11b ust. 2 ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, który zawęża krąg osób mogących być członkami KRS. Minister Sprawiedliwości zgłosił wątpliwości również w odniesieniu do innych postanowień projektu, w tym art. 9 (naruszenie zasady praw słusznie nabytych, pozbawienie prawa do sądu), art. 10 (niespójność systemowa) oraz art. 11 (m.in. naruszenie gwarancji nieusuwalności sędziego). W podsumowaniu Minister zaznaczył, że opiniuje projektowaną ustawę negatywnie”.

Dziękuję bardzo.