Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 15. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 15. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Dzisiaj w Wysokiej Izbie pracujemy nad uchwałą w sprawie uczczenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. w 25. rocznicę jej uchwalenia. Prace nad tekstem nowej konstytucji zakończyły się na początku 1997 r.

Myślę, że warto przypomnieć kilka dat:

― 2 kwietnia 1997 r., po długotrwałej dyskusji, konstytucja została przyjęta przez Zgromadzenie Narodowe (451 głosów za, 40 – przeciw, 6 głosujących się wstrzymało), które uwzględniło większość poprawek prezydenta.

― 25 maja 1997 r. odbyło się referendum, w którym naród minimalną większością głosów, 52,71%, opowiedział się za przyjęciem konstytucji; frekwencja w referendum była niska i wyniosła 42,86%.

― 16 lipca 1997 r. prezydent Rzeczypospolitej Polskiej podpisał tekst konstytucji i zarządził jej opublikowanie w Dzienniku Ustaw.

― również w dniu 16 lipca 1997 r. ukazał się Dziennik Ustaw nr 78 z tekstem konstytucji.

― 17 października 1997 r. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej weszła w życie, po 3 miesiącach od daty jej ogłoszenia.

Sprawą oczywistą jest, że konstytucja jest najważniejszym aktem prawnym. Składa się z preambuły i 243 artykułów, które znajdują się w obrębie 30 rozdziałów. W części z nich wydzielono podrozdziały.

Konstytucja wprowadza w państwie wiele praw i swobód obywatelskich. Najważniejsze to: prawo do życia, nietykalność osobista, wolność sumienia i wyznania oraz prawo wyrażania własnych poglądów, a także prawo do ochrony prywatności. Z grupy praw i wolności politycznych wymienić należy: wolność zrzeszania się, prawo organizowania pokojowych zgromadzeń i manifestacji oraz prawa wyborcze, jak również prawo do informacji o działaniach władz publicznych. Do wolności i praw ekonomicznych, socjalnych i kulturalnych należą: wolność wykonywania zawodu, swoboda działalności gospodarczej, prawo do zabezpieczenia społecznego, ochrony zdrowia i nauki. Ważne miejsce w konstytucji zajmuje też prawo własności.

Dzisiaj musimy pamiętać, że prace nad nową konstytucją trwały kilka lat i że zgłoszono 7 projektów. Obok tych przedstawionych przez poszczególne partie polityczne i prezydenta, duże znaczenie miał projekt zgłoszony przez „Solidarność” i pozaparlamentarne ugrupowania prawicowe. Kiedy partie koalicji rządzącej, Sojusz Lewicy Demokratycznej i Polskie Stronnictwo Ludowe, odmówiły przedłożenia do referendum 2 wersji projektu konstytucji, zaostrzyły się stosunki z opozycją pozaparlamentarną. Ostatecznie przygotowany przez Komisję Konstytucyjną Zgromadzenia Narodowego projekt poparły główne siły w parlamencie, czyli SLD i PSL, do których dołączyły UW i UP, a do jego odrzucenia nawoływała opozycja pozaparlamentarna. Stało się oczywiste, że przyjęcie ostatecznej wersji nowej konstytucji będzie przedmiotem ostrej walki politycznej. Dzisiaj warto o tym fakcie pamiętać w kontekście proponowanej uchwały. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 15. porządku obrad

Przemówienie senatora Adama Szejnfelda w dyskusji nad punktem 15. porządku obrad

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej to najwyższy akt prawny, to ustawa zasadnicza Rzeczypospolitej Polskiej. Uchwalona została 2 kwietnia 1997 r. przez Zgromadzenie Narodowe, a następnie zatwierdzona w ogólnonarodowym referendum 25 maja 1997 r. Konstytucja ta została ogłoszona w Dzienniku Ustaw – DzU z 1997 r. nr 78, poz. 483 – a weszła w życie 17 października 1997.

Znaczenie konstytucji z 2 kwietnia 1997 r. trudno przecenić. Jej wejście w życie stworzyło fundament dla ustabilizowania transformacji politycznej, która po obaleniu ustroju PRL trwała w Polsce od roku 1989. Konstytucja ta zapewniła także podstawy dla rozwoju gospodarki rynkowej, a jednocześnie zagwarantowała niezbędny poziom bezpieczeństwa socjalnego obywateli. Co jednak najważniejsze, konstytucja z 2 kwietnia zagwarantowała obowiązywanie w Polsce uniwersalnych wartości demokratycznego państwa prawnego, nowoczesny sposób sprawowania władzy, utrwalając jednoznacznie zasadę trójpodziału i równości władz. Umocniła tym samym także niezawisłość sędziów i niezależność sądów.

Z przedstawionych powodów, w dobie łamania w Polsce zasad państwa demokratycznego, ze szczególną mocą należy nie tylko przypomnieć tę ważną rocznicę, ale i trwać na stanowisku obrony konstytucji przed jej całkowitą marginalizacją. Będę zatem głosował za przyjęciem uchwały w sprawie uczczenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. w 25. rocznicę jej uchwalenia.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 16. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 16. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Procedujemy dzisiaj nad rządowym projektem nowelizacji ustawy o wsparciu gospodarstw domowych w ponoszeniu kosztów związanych ze zmianą standardu nadawania naziemnej telewizji cyfrowej. Projekt dotyczy doprecyzowania przesłanek przyznawania świadczenia na zakup odbiornika cyfrowego przez odwołanie się do dwóch okoliczności: trudnej sytuacji materialnej gospodarstwa domowego oraz braku możliwości zakupu sprzętu bez zagrożenia dla zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych tego gospodarstwa.

Jak zapisano w uzasadnieniu, „Potrzeba dokonania nowelizacji ustawy z dnia 24 lutego 2022 r. o wsparciu gospodarstw domowych w ponoszeniu kosztów związanych ze zmianą standardu nadawania naziemnej telewizji cyfrowej (Dz. U. poz. 501) powstała w związku z koniecznością doprecyzowania ustawy w zakresie ustalenia kręgu osób uprawnionych do uzyskania wsparcia państwa przewidzianego tą ustawą. Potrzeba ta stała się szczególnie ważna po przyjęciu przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej poprawki Senatu Rzeczypospolitej Polskiej do art. 2 pkt. 1 ww. ustawy, polegającej na zastąpieniu wyrazów „dekoder telewizyjny” wyrazami „odbiornik cyfrowy […].

Proponowana regulacja art. 3 ustawy, odnosząc się do dwóch okoliczności, tj. że sytuacja materialna gospodarstwa domowego musi być trudna oraz że zakup nie może stanowić zagrożenia dla zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych osób zamieszkujących dane gospodarstwo domowe, wskazuje na to, że nie chodzi o sytuację, w której gospodarstwo domowe nominalnie nie dysponuje środkami, które może przeznaczyć na zakup stosownego urządzenia, tylko o sytuację, w ramach której bez pomocy przewidzianej ustawą gospodarstwo to, z uwagi na konieczność poświęcenia innej podstawowej potrzeby życiowej, może być zmuszone do rezygnacji z dostępu do telewizji naziemnej. Takiej sytuacji ma właśnie przeciwdziałać nowelizowana ustawa. Z powyższego wynika ponadto, że oceniając, czy w danej sytuacji mamy do czynienia z uprawnionym w rozumieniu ustawy, należy brać pod uwagę wartość podstawowego odbiornika cyfrowego z wyświetlaczem obrazu (telewizora) lub bez takiego wyświetlacza (dekodera).

W związku z powyższą zmianą doprecyzowującą krąg osób uprawnionych zachodzi potrzeba zmiany art. 15 ust. 1 pkt. 3 ustawy w zakresie treści oświadczenia osoby uprawnionej o tym, że trudna sytuacja materialna gospodarstwa domowego tej osoby uniemożliwia samodzielne poniesienie kosztów nabycia odbiornika cyfrowego, w celu dostosowania posiadanego sprzętu odbiorczego do zmiany standardu nadawania naziemnej telewizji cyfrowej, bez uszczerbku dla podstawowych potrzeb życiowych gospodarstwa domowego tej osoby.

Jednocześnie celowe stało się zróżnicowanie wysokości świadczenia w zależności od tego, czy uprawniony ubiega się o pomoc polegającą na nabyciu dekodera czy telewizora. Odbiorniki telewizyjne są bowiem droższe od dekoderów, jednocześnie pozwalają na pełne skorzystanie z możliwości, jakie zapewnia nowy standard sygnału. Należy podkreślić, że zmiana standardu nadawania w NTC będzie związana również z podniesieniem jakości odbioru oferowanych na multipleksach programów. Sam dekoder, o ile użytkownik dysponuje odbiornikiem starego typu, umożliwi odbiór programów, ale nie spowoduje zwiększenia jakości odbioru. Ze społecznego punktu widzenia nie jest prawidłowe, aby osoby mniej zamożne nie mogły z przyczyn ekonomicznych korzystać z bezpłatnej telewizji naziemnej w oferowanej na tej platformie jakości. Kwotę dofinansowania dla odbiornika cyfrowego z wyświetlaczem obrazu ustalono na kwotę 250 zł, natomiast odbiornika bez takiego wyświetlacza (dekodera) – na 100 zł. Osoba uprawniona, składając wniosek, nie musi z wyprzedzeniem deklarować, jakie urządzenie zamierza kupić – odbiornik telewizyjny czy dekoder. Decyzję w tym zakresie będzie mogła podjąć na etapie dokonywania zakupu sprzętu. Wówczas, w zależności od decyzji zakupowej osoby uprawnionej, kwota dofinansowania będzie wynosić 100 lub 250 zł”.

W Sejmie za niniejszym projektem głosowało 437 posłów, 17 było przeciw, 4 wstrzymało się od głosu.

Będę głosował za niniejszą nowelizacją. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 17. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 17. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W dniu dzisiejszym w trybie pilnym procedujemy nad ustawą o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Jak zapisano w uzasadnieniu, celem projektowanej ustawy jest objęcie przepisami ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. poz. 583) również tych obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z terytorium Ukrainy, w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium Ukrainy, nie bezpośrednio, ale przekroczyli np. granicę ukraińsko-mołdawską i w następnej kolejności udali się do Polski, i którzy wyrażają zamiar pozostania w naszym kraju. Analogiczna zmiana dotyczy art. 327 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2022 r. poz. 574 i 583), w którym proponuje się skreślenie wyrazu „bezpośrednio”. Zmiany w art. 2 ust. 1 i art. 41 ust. 3 mają charakter legislacyjny. Pierwsza polega na ujednoliceniu określeń użytych w ustawie, natomiast druga poprawia błędne odesłanie.

Ustawa ma wejść w życie z dniem jej ogłoszenia, z mocą od dnia 24 lutego 2022 r., tak aby nie różnicować sytuacji prawnej obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej poprzez inne kraje w okresie od dnia 24 lutego 2022 r., tj. od dnia rozpoczęcia działań wojennych w Ukrainie, do dnia wejścia w życie ustawy zmieniającej.

W Sejmie za niniejszą ustawą głosowało 442 posłów, 11 było przeciw, 1 wstrzymał się od głosu.

Będę głosował za tą nowelizacją. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senator Ewy Mateckiej w dyskusji nad punktem 17. porządku obrad

Przemówienie senator Ewy Mateckiej w dyskusji nad punktem 17. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Już w czasie debaty nad projektem ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy, jaka odbyła się w dniu 10 marca 2022 r., znana była decyzja wykonawcza Rady UE w sprawie ochrony tymczasowej dla osób uciekających z Ukrainy w wyniku wojny. Decyzja ta wyraźnie wskazuje, że żaden kraj członkowski UE, w tym Polska, nie ma prawa sam określić definicji tych, którym pomaga, bo decyzja Rady UE ma być stosowana bezpośrednio.

Już wtedy ostrzegaliśmy, że ustawa w tym kształcie jest niezgodna z prawem innym i decyzją wykonawczą Rady UE. Polska miała obowiązek ją uwzględnić przy tworzeniu ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy. Zgodnie z tymi unijnymi uregulowaniami nie można ograniczać udzielania pomocy uchodźcom jedynie do pomocy obywatelom Ukrainy, którzy przybyli do Polski li tylko bezpośrednio z terytorium Ukrainy.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 17. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 17. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Celem omawianej dziś ustawy jest objęcie przepisami ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa również tych obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z działaniami wojennymi prowadzonymi na terytorium Ukrainy, ale nie uczynili tego bezpośrednio, tylko np. przekroczyli granicę ukraińsko-mołdawską i w następnej kolejności udali się do Polski. Dotyczy to tych osób, które wyrażają zamiar pozostania w naszym kraju. Analogiczna zmiana dotyczy art. 327 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, w którym proponuje się skreślenie wyrazu „bezpośrednio”.

Gdybym nie uczestniczył w procesie legislacyjnym w Senacie RP i nie głosował za taką poprawką w nocy z piątku na sobotę, 11 i 12 marca 2022 r., to uznałbym tę zmianę za bardzo korzystną i oczekiwaną. Nie można jednak traktować procesu legislacyjnego w sposób bezrefleksyjny. Poprawka, nad którą głosowałem w nocy 12 marca 2022 r., została odrzucona przez większość sejmową tego samego dnia, tylko kilka godzin później. Miałem okazję kilka razy wziąć udział w posiedzeniach komisji sejmowych, gdzie analizowano poprawki Senatu. Sądzę, że tym razem odrzucenie poprawek Senatu odbyło się w analogiczny sposób. Chodzi mianowicie o to, że jeżeli rząd jest przeciw lub nie popiera danej poprawki, to większość sejmowa bezrefleksyjnie głosuje przeciw przyjęciu tejże poprawki. Tak stało się i tym razem. W dniu 18 marca 2022 r. odrzucono zmianę, nad którą pracujemy dzisiaj, 24 marca, aby racjonalnie rozwiązać problemy, o których było wiadomo dużo wcześniej. Nie rozumiem takiego zachowania rządzących, ale najwyższy czas, aby posłowie odrzucający poprawki Senatu w końcu zaczęli zachowywać się racjonalnie.

Oczywiście popieram zmiany zaproponowane w tej ustawie i będę ponownie za nimi głosować dla dobra tych, którzy przybyli do naszego kraju, niezależnie od tego, przez którą granicę uciekli. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 18. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 18. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W dniu dzisiejszym procedujemy w trybie pilnym nad zaproponowaną przez rząd nowelizacją ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Ustawa dotyczy określenia zasad prowadzenia w systemie teleinformatycznym ewidencji małoletnich obywateli Ukrainy pozbawionych opieki osób sprawujących faktyczną pieczę nad nimi oraz małoletnich obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium RP, a przed przybyciem byli umieszczeni w pieczy zastępczej na terytorium Ukrainy.

Jak zapisano w uzasadnieniu, ustawa o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa ma na celu stworzenie szczególnej regulacji prawnej zapewniającej podstawę prawną do prowadzenia w systemie teleinformatycznym ewidencji małoletnich obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez opieki osób sprawujących faktyczną pieczę nad nimi, oraz małoletnich obywateli Ukrainy, którzy przybyli na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a przed przybyciem byli umieszczeni w pieczy zastępczej na terytorium Ukrainy. Ustawa zakłada nałożenie na powiatowe centra pomocy rodzinie obowiązku wsparcia ośrodków pomocy społecznej, centrów usług społecznych albo innych jednostek organizacyjnych w sprawowaniu przez nie nadzoru nad realizacją praw i obowiązków opiekuna tymczasowego. Dodatkowo powiatowe centrum pomocy rodzinie będzie obowiązane do zapewnienia pomocy prawnej, organizacyjnej i psychologicznej opiekunom tymczasowym oraz przebywającym pod ich opieką małoletnim.

Ustawa zakłada utworzenie ewidencji małoletnich obywateli Ukrainy, którzy wjechali na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez opieki osób sprawujących faktyczną pieczę nad nimi, oraz małoletnich obywateli Ukrainy, którzy wjechali na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a bezpośrednio przed przybyciem byli umieszczeni w pieczy zastępczej na terytorium Ukrainy. Ewidencja małoletnich będzie prowadzona przez ministra właściwego do spraw rodziny i powiatowe centra pomocy rodzinie za pomocą systemu teleinformatycznego umożliwiającego prowadzenie tej ewidencji, przekazywanie do niej danych, usuwanie z niej danych oraz udostępnianie tych danych. Obecna sytuacja geopolityczna sprawiła, że istnieje konieczność zapewnienia natychmiastowej opieki dzieciom z Ukrainy, a w szczególności pozyskiwania wiedzy o ich przemieszczaniu się na terenie Rzeczypospolitej Polskiej, ilościowego i jakościowego monitorowania sposobu, miejsca i czasu udzielanej im opieki. Wiedza ta jest niezbędna do zapewnienia bezpieczeństwa wymienionym szczególnym kategoriom małoletnich obywateli Ukrainy przybywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz do umożliwienia świadczenia tym dzieciom skutecznej pomocy opiekuńczej.

W pełni podzielam pogląd, że stworzenie przedmiotowej ewidencji pozwoli władzom polskim na przekazanie stronie ukraińskiej informacji o liczbie dzieci, które przekroczyły polską granicę, oraz o miejscu ich pobytu na terytorium Polski. Dane te mogą okazać się niezbędne dla władz ukraińskich po zakończeniu konfliktu zbrojnego, gdy podjęta zostanie decyzja o powrocie dzieci na terytorium Ukrainy.

W Sejmie ustawę przyjęto niemal jednogłośnie, 456 posłów głosowało za.

Ja również będę głosował za niniejszą nowelizacją. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 19. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 19. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W dniu dzisiejszym procedujemy w trybie pilnym nad rządowym projektem ustawy o szczególnych regulacjach w zakresie transportu i gospodarki morskiej w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy. Projekt dotyczy dopuszczenia wydłużenia czasu pracy obsady pociągów przewożących osoby poszkodowane w wyniku konfliktu zbrojnego na terytorium Ukrainy z terytorium Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z niewynikającym z rozkładu jazdy pociągu wydłużonym czasem odprawy granicznej oraz wprowadzenia rozwiązań umożliwiających w przypadku niedoboru maszynistów ze znajomością szlaku w odniesieniu do konkretnych odcinków linii kolejowych uruchomienie bez zbędnej zwłoki pociągów pasażerskich przeznaczonych do przewozu osób, które przemieszczają się z terytorium Ukrainy na terytorium RP, a także dopuszczenia do prowadzenia pociągów pasażerskich przez maszynistę posiadającego uprawnienia ograniczone wyłącznie do prowadzenia pociągów towarowych tym samym typem pojazdu, na który maszynista ma autoryzację na prowadzenie pociągów towarowych.

Jak zapisano w uzasadnieniu, „W dniu 24 lutego 2022 r. doszło do ataku wojsk Federacji Rosyjskiej na terytorium Ukrainy. W wyniku tych zdarzeń w kierunku terytorium Rzeczypospolitej Polskiej masowo zaczęli kierować się obywatele Ukrainy poszukujący schronienia. Z uwagi na powyższe konieczne stało się pilne opracowanie rozwiązań prawnych skierowanych do opisanej wyżej grupy cudzoziemców, jak również dla obywateli Ukrainy, którzy przebywali już na terenie RP, a w następstwie konfliktu zbrojnego także znaleźli się w trudnej sytuacji życiowej, np. z uwagi na niemożność odnowienia ważności dokumentów. Konieczne jest wprowadzenie regulacji ułatwiających przemieszczanie się obywateli Ukrainy przybywających z terytorium Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz ułatwiających transport pomocy humanitarnej dla Ukrainy. W tym kontekście należy podkreślić, że jako «osoby przemieszczające się z terytorium Ukrainy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy» rozumie się nie tylko osoby właśnie przekraczające polsko-ukraińską granicę państwową, ale również osoby, które odbywają przemieszczanie się z Ukrainy, uciekając przed niebezpieczeństwami wojny. Osoby takie mogą znajdować się w podróży od kilku dni i na przykład odpoczywać w Polsce kilka dni, po czym kontynuować podróż do innych państw europejskich. Projektowane przepisy ustawy dotyczą właśnie tak szeroko pojętego kręgu osób. Projekt ustawy o szczególnych regulacjach w zakresie transportu i gospodarki morskiej w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium Ukrainy ma na celu pilne stworzenie szczególnych regulacji prawnych w zakresie wyżej wskazanych obszarów działania państwa, zapewniających doraźną podstawę prawną do udzielania pomocy obywatelom Ukrainy dotkniętym skutkami agresji Federacji Rosyjskiej i wsparcia dla podmiotów zaangażowanych w taką pomoc”.

W Sejmie za niniejszym projektem głosowało 444 posłów, nikt nie był przeciw, a 11 wstrzymało się od głosu.

Będę głosował za niniejszą ustawą. Dziękuję bardzo.