Posiedzenie: 30. posiedzenie Senatu RP X kadencji, 1 dzień

Wróć na listę posiedzeń

21 września 2021 r.

Porządek obrad

Zakończone

Stenogram

Wersja PDF

Zapis video

Przemówienie senator Agnieszki Gorgoń-Komor w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo Senatorowie!

Od 2 września obowiązuje stan wyjątkowy w części terytorium Polski przy granicy z Białorusią. Zgodnie z rozporządzeniem prezydenta stan wyjątkowy został wprowadzony na 30 dni w związku z sytuacją migracyjną. Wnioskodawcy argumentowali potrzebę wprowadzenia stanu wyjątkowego sytuacją na granicy z Białorusią, gdzie reżim Łukaszenki prowadzi wojnę hybrydową, używając do tego imigrantów. Przykładem jest przebywająca na granicy w Usnarzu Górnym od kilku tygodni grupa imigrantów, która chce nielegalnie dostać się do Polski.

Zdaniem rządu imigranci przywożeni są na granicę przez służby białoruskiego reżimu i dlatego Polska musi podjąć radykalne działania, aby zapewnić bezpieczeństwo naszej wschodniej granicy, która jest jednocześnie granicą Unii Europejskiej. Zdaniem rządu sytuacja stała się na tyle niebezpieczna, że na obszarze przygranicznym konieczne było wprowadzenie stanu wyjątkowego.

Wprowadzono wiele ograniczeń w zakresie wolności i praw, które bezpośrednio przekładają się na działalność lokalnych i regionalnych przedsiębiorców. Sejm przyjął ustawę w sprawie rekompensat dla podmiotów gospodarczych. Mogą one ubiegać się o rekompensatę na poziomie 65% średniego miesięcznego przychodu z 3 letnich miesięcy. Ustawa zakłada, że rekompensaty będą przysługiwać przedsiębiorcom świadczącym usługi lub prowadzącym działalność na obszarze części województwa podlaskiego i lubelskiego. Pomoc ma zostać przeznaczona dla przedsiębiorców i rolników świadczących usługi agroturystyczne, pilotów wycieczek, przewodników turystycznych i podmiotów z branży gastronomicznej. Rekompensata z budżetu państwa ma przysługiwać uprawnionym podmiotom za okres obowiązywania stanu wyjątkowego. Gdyby stan wyjątkowy miał być skrócony lub wydłużony, kwota rekompensaty będzie proporcjonalna do tego czasu.

Niestety Sejm odrzucił zgłoszone poprawki, dotyczące podniesienia wysokości rekompensaty za utracone korzyści z powodu wprowadzenia stanu wyjątkowego oraz nie uwzględnił poprawki, która rozszerzała katalog uprawnionych do wsparcia o podmioty zajmujące się przewozem turystów na terenie objętym stanem wyjątkowym. Odrzucono też poprawkę dotyczącą tego, by rekompensaty przysługiwały podmiotom z branży kulturalnej i rozrywkowej z powodu odwołania imprez, które już wcześniej znalazły się w kalendarzu wydarzeń. Odrzucona została również poprawka, która pozwalała na przyznanie rekompensaty przedsiębiorcom działającym w detalicznej branży spożywczej oraz branży pamiątek regionalnych.

Bez wątpienia proponowana ustawa ma wpływ na działalność wszystkich przedsiębiorców z obszaru objętego stanem wyjątkowym i dlatego brak pełnego katalogu przedsiębiorców uprawnionych do pomocy państwa jest nie do zaakceptowania. W związku z tym zwracam się o rozszerzenie katalogu podmiotów uprawnionych do wsparcia o podmioty, które były wymienione w poprawkach odrzuconych przez Sejm.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W związku z trudną sytuacją na wschodniej granicy naszego kraju i decyzją prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o wprowadzeniu stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego należy mieć na uwadze interesy przedsiębiorców terenów objętych ograniczeniami z tym stanem związanymi, a co za tym idzie, niezbędne jest wprowadzenie w trybie pilnym przepisów regulujących zasady rekompensat, które popieram.

Zakres podmiotowy procedowanej ustawy jest szeroki i według mnie obejmuje wszystkich, którzy poniosą straty w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego, są to bowiem przedsiębiorcy oraz rolnicy świadczący usługi hotelarskie w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych, a także przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w zakresie gastronomii, przedsiębiorcy prowadzący działalność organizatora turystyki lub podmiotu ułatwiającego nabywanie powiązanych usług turystycznych w rozumieniu ustawy z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych, przedsiębiorcy prowadzący działalność pilota wycieczek lub przewodnika turystycznego, przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie wypożyczania i dzierżawy sprzętu turystycznego i rekreacyjnego na obszarze obejmującym obręby ewidencyjne wymienione w załączniku do rozporządzenia, o których mowa w ust. 1, w czasie stanu wyjątkowego.

Słuszne jest wskazanie, iż rekompensatę ustala się na okres 30 dni, zaś w przypadku przedłużenia stanu nadzwyczajnego wysokość rekompensaty będzie proporcjonalnie zwiększona do czasu jego trwania. Wysokość 65% średniego miesięcznego przychodu wnioskodawcy ze świadczonych przez niego usług albo prowadzonej przez niego działalności gospodarczej w okresie obejmującym czerwiec, lipiec i sierpień 2021 r. jest sprawiedliwa i odpowiednia, jeśli wziąć pod uwagę, że jest to rekompensata nie tylko utraconych dochodów, ale i całych przychodów danego przedsiębiorcy oraz że nie podlega opodatkowaniu.

Fakultatywność wszczęcia i przeprowadzenia kontroli przez wojewodę w sytuacji, gdy kwota rekompensaty jest mniejsza niż 65 tysięcy zł, ma na celu przyspieszenie i ułatwienie otrzymania pomocy. A 14-dniowy termin na wydanie decyzji przez wojewodę jest wystarczający do weryfikacji danych i jednocześnie nie spowoduje przewlekłości całego postępowania.

Jestem przekonany, że dzięki wprowadzeniu omawianej ustawy każdy prowadzący działalność gospodarczą bądź rolniczą na terenach objętych stanem wyjątkowym, ponoszący stratę materialną, zostanie usatysfakcjonowany pomocą z budżetu państwa.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Dzisiaj, na nadzwyczajnym posiedzeniu Senatu zajmujemy się ustawą o rekompensacie dla podmiotów świadczących usługi albo prowadzących działalność gospodarczą w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego w 2021 r. w związku z rozporządzeniem prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy z dnia 2 września 2021 r. w sprawie wprowadzenia stanu wyjątkowego na tym obszarze. Jak podkreślono w uzasadnieniu do niniejszej ustawy, „rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 2 września 2021 r. w sprawie ograniczeń wolności i praw w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego […] został sprecyzowany zakaz przebywania na obszarze objętym stanem wyjątkowym, przez całą dobę, z wyłączeniem niektórych kategorii osób, które wykażą m.in., że: 1) na dzień wprowadzenia stanu wyjątkowego stale zamieszkiwały na obszarze, na którym wprowadzono stan wyjątkowy; 2) zapewniają obsługę urzędu administracji publicznej lub jednostki organizacyjnej, wykonujących na obszarze, na którym wprowadzono stan wyjątkowy, zadania o charakterze publicznym; 3) stale wykonują pracę zarobkową na obszarze, na którym wprowadzono stan wyjątkowy, na rzecz podmiotów, które stale prowadzą na tym obszarze działalność, w tym gospodarczą; 4) są posiadaczami nieruchomości zlokalizowanych na obszarze, na którym wprowadzono stan wyjątkowy, a ich przebywanie na tym obszarze ma na celu korzystanie z tych nieruchomości; 5) są uczniami pobierającymi naukę na obszarze, na którym wprowadzono stan wyjątkowy, bądź ich opiekunami albo studentami odbywającymi studia na obszarze, na którym wprowadzono stan wyjątkowy, a ich przebywanie na tym obszarze jest związane z pobieraniem nauki, odbywaniem studiów lub sprawowaniem opieki; 6) przebywają na obszarze, na którym wprowadzono stan wyjątkowy, w związku z przemieszczaniem się przez ten obszar drogą publiczną – bezpośrednio w celu jego niezwłocznego opuszczenia.”. W związku z tym „należy zauważyć, że przedsiębiorcy oraz rolnicy świadczący usługi hotelarskie w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych […] oraz przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w zakresie gastronomii będą grupą usługodawców najmocniej dotkniętą wprowadzonymi ograniczeniami.

Rekompensata będzie również przysługiwała przedsiębiorcom prowadzącym działalność organizatora turystyki lub podmiotu ułatwiającego nabywanie powiązanych usług turystycznych w rozumieniu ustawy z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych […], a także przedsiębiorcom prowadzącym działalność pilota wycieczek lub przewodnika turystycznego w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych.”.

Tak więc „projektowana ustawa ma na celu stworzenie podstaw do przyznania rekompensaty ww. podmiotom w związku z wprowadzonymi ograniczeniami. Rekompensata będzie przyznawana przez właściwego wojewodę na wniosek przy odpowiednim zastosowaniu trybu ustawy z dnia 22 listopada 2002 r. o wyrównaniu strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela […]. Decyzja wojewody będzie ostateczna i prawomocna.

Wysokość rekompensaty ustalono na 30 dni w wysokości 65% średniego miesięcznego przychodu wnioskodawcy ze świadczonych usług czy prowadzonej działalności w okresie obejmującym czerwiec, lipiec i sierpień 2021 r. na obszarze obejmującym obręby ewidencyjne wymienione w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Prezydenta RP. W przypadku nieprowadzenia działalności, w którymkolwiek z tych miesięcy do wyliczenia ww. kwoty przyjmuje się wartość „0”. W przypadku przedłużenia stanu wyjątkowego albo jego zniesienia przez upływem 30 dni, wysokość rekompensaty będzie ustalana proporcjonalnie. Rekompensata nie będzie stanowić przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz przepisów o podatku dochodowym dla osób prawnych.

Jednocześnie podmiotowi, któremu wypłacono rekompensatę, nie będzie przysługiwać od Skarbu Państwa roszczenie o odszkodowanie za wyrównanie straty majątkowej w działalności powstałej na skutek stanu wyjątkowego wprowadzonego ww. rozporządzeniem oraz za utracone korzyści, które wnioskodawca mógłby osiągnąć, gdyby ta strata nie powstała.”.

Tak więc ustawa stwarza podstawy do przyznania wybranym, wymienionym podmiotom działającym w branży turystycznej i gastronomicznej rekompensaty w związku z ograniczeniami wynikającymi z wprowadzenia stanu wyjątkowego w części województw podlaskiego i lubelskiego; stanu wyjątkowego wprowadzonego jak najbardziej zasadnie w odpowiedzi na sytuację przy granicy z Białorusią. W pełni popieram niniejszy projekt. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Roberta Mamątowa w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Na wstępie należy zaznaczyć, iż zgodnie z rozporządzeniem prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 2 września 2021 r. stan wyjątkowy został wprowadzony na 30 dni w części województwa podlaskiego i lubelskiego. Ten pas przygraniczny obejmuje 115 miejscowości w województwie podlaskim i 68 miejscowości w województwie lubelskim.

W związku z zaistniałą sytuacją rząd przygotował projekt ustawy o rekompensacie dla podmiotów świadczących usługi albo prowadzących działalność gospodarczą w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego w 2021 r.

Cieszy mnie fakt, że zaproponowane przez rząd przepisy dają podstawę do przyznania rekompensaty w związku z wprowadzonymi ograniczeniami. Rekompensata będzie przyznawana przez właściwego wojewodę na wniosek z zastosowaniem trybu z ustawy z 22 listopada 2002 r. o wyrównywaniu strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela.

Zgodnie z ustawą rekompensatę będą mogli otrzymać przedsiębiorcy oraz rolnicy świadczący usługi hotelarskie, a także przedsiębiorcy prowadzący działalność pilota wycieczek lub przewodnika turystycznego w rozumieniu ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych, jak również przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą w zakresie gastronomii. Rekompensata będzie też przysługiwała przedsiębiorcom prowadzącym działalność organizatora turystyki lub podmiotu ułatwiającego nabywanie powiązanych usług turystycznych w rozumieniu ustawy z 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych.

Rekompensatę za okres 30 dni trwania stanu wyjątkowego ustalono w wysokości 65% średniego miesięcznego przychodu wnioskodawcy w okresie obejmującym czerwiec, lipiec i sierpień 2021 r. na obszarze obejmującym obręby ewidencyjne wymienione w rozporządzeniu prezydenta.

Należy również podkreślić, że w przypadku przedłużenia stanu wyjątkowego albo jego zniesienia przed upływem czasu, na jaki został wprowadzony, wysokość rekompensaty będzie proporcjonalna do czasu jego trwania.

Przedsiębiorca ubiegający się o rekompensatę powinien dołączyć do wniosku dokumenty potwierdzające informacje o przychodzie. Zgodnie z projektem rządowym wojewoda wyda decyzję w sprawie rekompensaty niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.

Ważne jest równie to, że pomoc jest nieopodatkowana. Przychód będzie liczony w odniesieniu do najlepszych dla branży miesięcy, a pomoc obejmie ok. 200 przedsiębiorców.

Wysoka Izbo, zdecydowanie popieram tę ustawę. Ponieważ w czasie trwania stanu wyjątkowego obywatele prowadzący działalność gospodarczą w pasie przygranicznym są narażeni na straty, powinni oni otrzymać należne im rekompensaty. Dziękuję.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Prowadzimy dziś ważną debatę nad ustawą, która wprowadza możliwość wypłaty rekompensat dla przedsiębiorców oraz rolników świadczących usługi hotelarskie w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych oraz przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w zakresie gastronomii, którzy są grupą usługodawców najmocniej dotkniętych ograniczeniami na terenach objętych stanem wyjątkowym, wprowadzonym rozporządzeniem prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 września 2021 r. w sprawie wprowadzenia stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego.

Rekompensata ma również przysługiwać przedsiębiorcom prowadzącym działalność organizatora turystyki lub podmiotu ułatwiającego nabywanie powiązanych usług turystycznych w rozumieniu ustawy z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych, a także przedsiębiorcom prowadzącym działalność pilota wycieczek lub przewodnika turystycznego w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych.

Rekompensatę za 30 dni ustalono w wysokości 65% średniego miesięcznego przychodu wnioskodawcy ze świadczonych usług czy prowadzonej działalności w okresie obejmującym czerwiec, lipiec i sierpień 2021 r. na obszarze obejmującym obręby ewidencyjne wymienione w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia prezydenta RP. W przypadku nieprowadzenia działalności w którymkolwiek z tych miesięcy do wyliczenia wspomnianej kwoty przyjmuje się wartość zerową. W przypadku przedłużenia stanu wyjątkowego albo jego zniesienia przed upływem 30 dni wysokość rekompensaty będzie ustalana proporcjonalnie. Rekompensata nie będzie stanowić przychodu w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych. Zakłada się, że podmiotowi, któremu wypłacono rekompensatę, nie przysługuje od Skarbu Państwa roszczenie o wyrównanie straty majątkowej powstałej na skutek stanu wyjątkowego wprowadzonego wspomnianym rozporządzeniem ani odszkodowanie za utracone korzyści, które wnioskodawca mógłby osiągnąć, gdyby ta strata nie powstała.

Dobrze się stało, że Sejm uchwalił ustawę o rekompensatach, ale aby ta ustawa była skuteczna, aby rzeczywiście pomogła ona potrzebującym i uratowała dochody wielu przedsiębiorstw, gospodarstw rolnych oraz zwykłych obywateli prowadzących działalność i żyjących z turystyki, musi być ona sprawiedliwa, musi całościowo rozwiązywać powstałe problemy, musi wreszcie rekompensować poniesione straty i utracone korzyści na adekwatnym do tych strat poziomie.

Zadaję pytanie: skąd się wziął zaproponowany przez rząd poziom 65% przychodów? Jak został wyliczony? Z kim było to konsultowane? Oczywiste jest, że w takich sytuacjach trudno oczekiwać pełnej rekompensaty poniesionych strat – nie mówię już o utraconych potencjalnych korzyściach – wydaje się jednak, że 80-procentowa rekompensata byłaby bardziej sprawiedliwa i adekwatna do poniesionych strat. Takiej rekompensaty oczekuje większość podmiotów z terenów objętych wprowadzonym nagle stanem wyjątkowym.

Uchwalając tę ustawę, powinniśmy wziąć pod uwagę dotychczasowe doświadczenia z ustawami COVID-owymi, które wielokrotnie zmieniano, bo nie uwzględniano w nich początkowo wielu poszkodowanych podmiotów i branż. Mając te doświadczenia, w omawianej ustawie powinniśmy uwzględniać wszystkie podmioty i branże, które ucierpią z powodu stanu wyjątkowego wprowadzonego na obszarze części województwa podlaskiego i części województwa lubelskiego.

Uzasadnieniem przedstawionego postulatu niech będzie analiza skutków finansowych zawartych w uzasadnieniu ustawy, z której wynika, że łączna wysokość wypłat nie przekroczy kwoty 7 milionów zł. Nie jest to kwota, która w jakikolwiek sposób zachwieje budżetem naszego państwa, a zatem tym bardziej zasadne jest to, aby kompleksowo rozwiązać problem rekompensat dla wszystkich poszkodowanych. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Władysława Komarnickiego w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Stan polskiej gospodarki, szczególnie tych branż, które już i tak bardzo mocno ucierpiały w wyniku kolejnych lockdownów wywołanych pandemią koronawirusa, jest dramatyczny. Przez moment ludzie jednak zaczęli mieć nadzieję, że poprzez szczepienia wszystko powoli będzie wracało do normalności. Dla 115 miejscowości w województwie podlaskim i 68 miejscowości w województwie lubelskim skończyła się jednak ta normalność właśnie 2 września, gdy do stanu pandemii dołączył stan wyjątkowy.

W czasie stanu wyjątkowego na terenie tych miejscowości obowiązuje zakaz przebywania w oznaczonych miejscach, obiektach i obszarach oraz zawieszenie prawa do organizowania i przeprowadzania imprez masowych oraz prowadzenia w ramach działalności kulturalnej imprez artystycznych i rozrywkowych niebędących imprezami masowymi. Te ograniczenia już ponownie powodują straty w lokalnych firmach, m.in. właśnie w branży hotelarskiej czy gastronomicznej.

Procedowana dzisiaj ustawa o rekompensatach budzi w mojej opinii szereg wątpliwości. Po pierwsze: dlaczego państwo wzięli pod uwagę czerwiec, lipiec i sierpień 2021 r. jako podstawy do wyliczenia odszkodowania? Zastanawiam się nad tym dlatego, że to jest taki region, w którym szczyt przypada nie w czerwcu, lipcu, sierpniu, tylko właśnie we wrześniu. Dlaczego np. nie jest to większa proporcja, jeśli chodzi o odszkodowanie? Dlaczego ta sprawa nie jest rozstrzygnięta w taki sposób, żeby to jednak zapewniało jakąś sprawiedliwość? Bo ta propozycja na pewno nie jest sprawiedliwa. Ona jest jakaś i bardzo dobrze, że dzisiaj nad nią debatujemy, ale na pewno nie jest sprawiedliwa. Kolejną moją wątpliwość budzi następujący fakt, czy rekompensaty zostały właściwie adresowane do wszystkich podmiotów prawnych i fizycznych. Jest wiele firm, które nie prowadzą ewidencji uzyskanych przychodów. Na jakiej podstawie one złożą wnioski o wypłatę rekompensaty, która ma wynieść 65% średniego miesięcznego przychodu? Często jest tak, że przewodnicy i inne osoby prowadzące działalność rozliczają się ryczałtowo i nie mają obowiązku rejestracji przychodów. Czy wystarczy, że złożą wniosek i deklarację, oświadczenie o wysokości miesięcznego przychodu, i to będzie podstawa do wypłaty rekompensaty? Ponadto również uważam, że 65-procentowa rekompensata jest zbyt niska i należy ją podwyższyć minimum do 80%. Kolejny problem: zajmujemy się tym obszarem tylko w określonym zakresie. Co z podmiotami, przedsiębiorcami, którzy prowadzą firmy poza określoną strefą obszarową, ale na tym terenie świadczą usługi? Branża turystyczna nie jest samotną wyspą. Wszyscy doskonale wiemy, że gospodarka to system naczyń połączonych, które bez siebie wzajemnie nie funkcjonują.

Odpowiedzialność za przedsiębiorców to też myślenie o tym, jak będą mogli wykonywać swoją działalność w sytuacjach kryzysowych. To, że wprowadziliśmy stan wyjątkowy, nie powinno być elementem, który wyłączy tę odpowiedzialność. Każdy projekt ustawy, który ma dać szansę na rekompensaty, wyrównanie strat, to projekt rozsądny. Tyle że tego rozsądku brakuje w całym podejściu do spraw związanych z sytuacją na granicy i dotyczących garstki uchodźców, którzy potrzebują pomocy. Nie potrzebowalibyśmy dzisiaj indywidualnie wspierać przedsiębiorców, gdyby rząd nie panikował i nie mówił, że nie może sobie poradzić z grupą 32 osób na 100 m². Odpowiedzialność rządu to również niezwalanie, nieprzekładanie odpowiedzialności na ludzi – ludzi, którzy nie powinni mieć problemów przez nieudolny rząd. Dziękuję.

Przemówienie senator Agnieszki Kołacz-Leszczyńskiej w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Z moich rozmów z parlamentarzystami z rejonu objętego stanem wyjątkowym wynika, że opinie mieszkańców są… od reszty Polski. Najbardziej dotkliwe jest to odcięcie ich w ciągu jednego dnia, które zablokowało im możliwość normalnego funkcjonowania. Nieprawdą jest, że właściwie nie ma żadnych skutków wprowadzenia tego stanu, wtedy zapewne nie musiałoby się odbywać zarówno to posiedzenie Senatu, jak i posiedzenie Sejmu RP.

Z informacji przekazanej przez panią senator, marszałek Koc wynika, że ustawa dotyczy ok. 200 przedsiębiorców. Jak się okazuje, wiedza ta jest bardzo okrojona, bo rekompensata z tytułu utraconych wpływów może dotyczyć większej liczby przedsiębiorców. Skoro nawet liczba osób, przedsiębiorców, gospodarstw rolnych nie jest dostatecznie oszacowana, to mamy także wątpliwości co do wiedzy o stratach, jakie mogą ponieść wymienione podmioty. Z informacji, jakie są dostępne, wynika, że poziom tych rekompensat w wysokości 65% nie będzie dostateczną pomocą, jakiej oczekują poszkodowani wprowadzeniem stanu wyjątkowego. Dlatego moje poparcie uzyskają przedłożone przez pana senatora Adama Szejnfelda poprawki dotyczące i wysokości tej rekompensaty, i jej zakresu, tj. rozszerzenie jej także na inne branże. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Wadima Tyszkiewicza w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Istnieje obiektywna potrzeba wprowadzenie poprawek do ustawy o rekompensacie dla podmiotów świadczących usługi albo prowadzących działalność gospodarczą w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego w 2021 r. w odniesieniu do zakresu osób i podmiotów gospodarczych uprawnionych do składania wniosków o rekompensatę. Są to następujące kategorie osób i podmiotów:

a) przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie przewozu turystów, w tym transportu rekreacyjnego;

b) przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą związaną z kulturą, rozrywką i rekreacją;

c) przedsiębiorcy prowadzący sprzedaż detaliczną produktów spożywczych lub pamiątek.

W tej kwestii warto podkreślić 2 aspekty. Po pierwsze, wprowadzony stan wyjątkowy obejmuje obszar części województw podlaskiego i lubelskiego. Jest to niewątpliwie rejon tzw. ściany wschodniej, zatem wielkość przychodu na głowę mieszkańców tych obszarów z całą pewnością nie plasuje się w krajowej czołówce. Wniosek narzuca się sam: każdy uszczerbek w dochodach, choćby ograniczony w czasie czy niezbyt drastyczny co do wysokości kwoty strat, jest tym bardziej dotkliwy dla lokalnych społeczności.

Drugi aspekt odnosi się do wielkości obciążenia budżetu potencjalną łączną kwotą wypłacanych rekompensat. Niestety, w uzasadnieniu do rządowego projektu ustawy jego autorzy nie przytoczyli żadnego, nawet przybliżonego poziomu wydatków z budżetu w związku wypłatą rekompensat. Uczynił to wszakże jeden z posłów KP KO na posiedzeniu sejmowej Komisji Gospodarki i Rozwoju, wnosząc jedną z poprawek. Przedstawił on szacunkowy koszt wypłat na poziomie 7–8 milionów zł, w przypadku utrzymania pierwotnych zapisów ustawy. Nie jest to suma, jaka by nadmiernie obciążyła budżet państwa.

Istnieje obiektywna potrzeba wniesienia przez Senat poprawki podnoszącej pułap rekompensaty z 65% do 80% przychodów, liczonych jako średnia za 3 miesiące: od czerwca do sierpnia 2021 r. Takie podwyższenie poziomu rekompensaty podwyższyłoby wydatki z budżetu jedynie do około 10 milionów zł.

W nawiązaniu do toku legislacji w Sejmie powiem, że może budzić lekkie zdziwienie fakt gremialnego odrzucenia na posiedzeniu plenarnym głosami Zjednoczonej Prawicy i koalicjantów wszystkich poprawek przyjętych przez Komisję Gospodarki i Rozwoju 2 dni wcześniej. Racjonalne wydaje się założenie, że koalicja rządząca uznała, że skala problemu jest zbyt mała – skoro to tylko kilkanaście gmin – by poszerzyć grono uprawnionych do rekompensaty i podnieść wysokość wypłat. Szkoda. Mam jednak nadzieję, że Senat nie popełni tego błędu i przyjmie proponowane poprawki, które po refleksji posłów, zostaną w Sejmie przyjęte.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Jak podkreślono na wstępie senackiej uchwały w 45. rocznicę powstania Komitetu Obrony Robotników: „W czerwcu 1976 roku komunistyczna dyktatura, nazywająca się władzą robotniczą i ludową, po raz kolejny w historii Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej udowodniła, iż milicyjna pałka jest podstawowym narzędziem dialogu ze społeczeństwem. Drastyczne podwyżki podstawowych artykułów żywnościowych ogłoszone w Sejmie przez ówczesnego premiera Piotra Jaroszewicza wyprowadziły na ulice tysiące protestujących, a w setkach zakładów pracy w całej Polsce ogłoszono strajki. Protesty były spontaniczne, nie wyłoniono żadnego przywództwa, nie sformułowano żądań i postulatów. A jednak władza ugięła się i podwyżki zostały odwołane. Lecz, jak każda dyktatura, nawet miękka i w gruncie rzeczy bezzębna, musiała wziąć odwet. Obiektami zemsty wybrano podwarszawski Ursus, Radom i Płock. Na uczestników protestów spadły bezprzykładne represje: od chamskiej propagandy oraz brutalnego bicia i tortur na komisariatach po wieloletnie wyroki więzienia”.

W odpowiedzi na te wydarzenia w dniu 23 września 1976 r. grupa opozycjonistów wystosowała „Apel do społeczeństwa i władz PRL”, który ogłaszał powstanie Komitetu Obrony Robotników. Organizacja postawiła sobie ze cel ochronę ofiar represji związanych ze stłumieniem tzw. wydarzeń czerwcowych, czyli wystąpień robotniczych w Ursusie, Radomiu i Płocku. Założyciele KOR żądali przyjęcia do pracy zwolnionych uczestników wystąpień, uwolnienia więzionych za udział w strajkach, ujawnienia rozmiarów represji i ukarania winnych łamania prawa. Apel podpisało 14 członków założycieli KOR, m.in.: Jerzy Andrzejewski, Stanisław Barańczak, Jan Józef Lipski, Antoni Macierewicz. Dokładnie za 2 dni minie dokładnie 45 lat od tych wydarzeń, stąd inicjatywa, którą podejmujemy dzisiaj w Wysokiej Izbie.

Sam komitet składał się z ludzi o zróżnicowanych poglądach politycznych, co stanowiło o jego sile. W biuletynie informacyjnym „Komunikat KOR” podane zostały adresy i numery telefonów wszystkich członków komitetu. „Komitet Obrony Robotników założyła grupa intelektualistów, by nieść pomoc prawną, finansową i lekarską uczestnikom czerwcowych wystąpień robotniczych 1976 roku, szczególnie w Radomiu i Ursusie”.

W odpowiedzi na powstanie KOR już w maju 1977 r. władze PRL rozpoczęły represje wobec organizacji. 7 maja Służba Bezpieczeństwa zabiła działacza KOR w Krakowie Stanisława Pyjasa, a w późniejszym czasie aresztowano ok. 50 członków komitetu, m.in. Antoniego Macierewicza. W ramach protestu przeciw tym działaniom pozostający na wolności działacze opozycji rozpoczęli serię strajków głodowych, postulując uwolnienie 9 pozostających w więzieniach członków komitetu. Niedługo potem pojawił się postulat amnestii dla ofiar represji więzionych po wydarzeniach czerwcowych. Ekipa rządząca uległa naciskom z Zachodu i w lipcu 1977 r. ogłosiła amnestię w związku ze świętem państwowym 22 lipca. Po osiągnięciu swojego głównego celu Komitet Obrony Robotników przekształcił się w Komitet Samoobrony Społecznej „KOR”, który funkcjonował aż do powstania NSZZ „Solidarność”.

Warto w tym miejscu przypomnieć, że w 2006 r. w trzydziestą rocznicę powstania KOR w Pałacu Prezydenckim prezydent Lech Kaczyński odznaczył nieuhonorowanych dotąd założycieli KOR, współpracowników komitetu, „cichych bohaterów”.

Dlatego cieszę się, że: „Senat Rzeczpospolitej pragnie dziś pochylić głowę i oddać cześć Bohaterom Komitetu Obrony Robotników. Rocznica powstania KOR nakazuje nam podziękować tym wszystkim, którzy 45 lat temu postanowili, iż historia Polski pobiegnie zupełnie innym torem, niż planowała to komunistyczna dyktatura. Wierzymy, iż tradycja i dziedzictwo KOR-u wciąż daje Polsce nadzieję na wydobycie się z każdej zapaści oraz wyprostowanie ścieżek własnych dziejów. Jak wiele razy w historii, tak i dzisiaj Polacy mają się do czego odwołać”.

Zdecydowanie popieram niniejszy projekt uchwały. Dziękuje bardzo.