Posiedzenie: 20. posiedzenie Senatu RP X kadencji, 1 dzień

Wróć na listę posiedzeń

11, 12 i 13 stycznia 2021 r.

Porządek obrad

Zakończone

Stenogram

Wersja PDF

Zapis video

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W dniu dzisiejszym podejmujemy ustawę budżetową na rok 2021. Ustawę, w której pomimo wielkiej katastrofy związanej z pandemią koronawirusa utrzymujemy wszystkie olbrzymie programy prospołeczne wdrożone przez rząd Prawa i Sprawiedliwości oraz Zjednoczonej Prawicy. Budżet trudny, bo też i przeciwności, z jakimi się mierzymy, są trudne, z takimi nigdy wcześniej w naszej historii się nie mierzyliśmy. Jak podkreślono w uzasadnieniu do ustawy budżetowej: „Wybuch epidemii COVID-19 w Chinach i jej szybkie rozprzestrzenianie się na całym świecie, w tym w Polsce i pozostałych krajach UE, tj. na głównych polskich rynkach eksportowych, wymusił radykalne działania władz wielu państw, w tym ograniczenie mobilności osób. Miało to znaczący wpływ na przebieg procesów gospodarczych w Polsce. Załamaniu uległy dotychczasowe trendy większości kategorii makroekonomicznych. Jednocześnie zmianie uległy ekonomiczne zachowania gospodarstw domowych i przedsiębiorstw, a badania sentymentu konsumentów pokazały nieobserwowany wcześniej pesymizm”.

Ustawa określa dochody państwa – kwota podatkowych i niepodatkowych dochodów – które wyniosą 404 miliardy 484 miliony 28 tysięcy zł, w tym wydatki opiewać będą na kwotę 486,8 miliarda zł, a deficyt wyniesie 82,3 miliarda zł. Według metodologii Unii Europejskiej deficyt powinien utrzymać się na poziomie ok. 6% PKB, a dług sektora instytucji samorządowych i rządowych – 64,1% PKB. Źródłem pokrycia pożyczek, w tym pokrycia deficytu, będą środki znajdujące się na rachunkach budżetu państwa, przychody ze skarbowych papierów wartościowych, z tytułu kredytów i pożyczek oraz przychody z innych tytułów. Według ustawy dochód z podatku od sprzedaży detalicznej będzie w wysokości 1,5 miliarda zł, z zysku Narodowego Banku Polskiego wyniesie 1,3 miliarda zł, a przeciętny roczny fundusz wynagrodzeń wzrośnie o 2,8%.

Pragnę w tym miejscu bardzo serdecznie podziękować panu premierowi Mateuszowi Morawieckiemu, całemu rządowi Prawa i Sprawiedliwości i Zjednoczonej Prawicy za budżet na 2021 r., budżet z wielkimi projektami prospołecznymi i budżet, który w dużej mierze wspiera polskie społeczeństwo we wszystkich obszarach, które takiego wsparcia wymagają. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Warunki przygotowania ustawy budżetowej na rok 2021 były niewątpliwie trudne, z uwagi na sytuację związaną z pandemią, a co za tym idzie, trudne do przewidzenia uwarunkowania społeczno-ekonomiczne. Sytuacja jest w dalszym ciągu trudna do przewidzenia, jeśli chodzi o rozwój epidemii koronawirusa, okresy zamykania branż gospodarczych, jak i efekty związane z Narodowym Programem Szczepień. To wszystko prawda, ale sprawdzamy się najlepiej nie w sytuacjach przewidywalnych, a właśnie w sytuacjach nieprzewidywalnych, ekstremalnych.

Ocena budżetu państwa na rok 2021 głównie w zakresie wydatków jest utrudniona, a praktycznie niemożliwa bez powiązania jej z ustawą budżetową na rok 2020, a konkretnie – z nowelizacją tej ustawy dokonaną pod koniec roku, w wyniku czego zaplanowany został deficyt w kwocie niemal 110 miliardów zł (wobec pierwotnie planowanego zrównoważenia budżetu). Związane to było oczywiście zarówno ze spadkiem planowanych dochodów w 2020 r. w efekcie pandemii, jak i ze zwiększeniem wydatków budżetowych.

Okazuje się, że znaczna część zwiększonych kwot wydatków nie była konieczna dla realizacji ustawy budżetowej w roku 2020, lecz stanowiła zabezpieczenie środków na finansowanie wydatków – poprzez transfer środków do różnych funduszy (np. do Funduszu Solidarnościowego), a także w drodze planowanego wprowadzenia rozwiązań dotyczących powstania wydatków niewygasających z końcem roku 2020. Środki niewygasające mogą być wykorzystywane praktycznie przez cały rok 2021, co powoduje brak przejrzystości finansów publicznych, ale także sytuację, w której będziemy mieli do czynienia ze stosowaniem w 2021 r. praktycznie dwóch ustaw budżetowych.

Niepokojącym zjawiskiem jest finansowanie bardzo wielu wydatków ze środków państwowych funduszy celowych, których w załączniku do ustawy budżetowej jest aż 35, a kwota wydatków zaplanowanych do realizacji ze środków zgromadzonych w tych funduszach to niemal 370 miliardów zł. Skutkuje to sytuacją, że debatujemy o budżecie państwa, a w konsekwencji o mniej niż połowie dochodów, jak i o mniej niż połowie wydatków sektora finansów publicznych (to opinia Hanny Majszczyk o ustawie budżetowej na rok 2021).

W ustawie budżetowej w celu zwiększenia dochodów uwzględniono potencjalne wpływy nowo wprowadzanych podatków – przy zachowaniu dotychczasowych podatków na niezmienionym poziomie. W dobie trwającej epidemii koronawirusa, zamknięciu wielu branż gospodarczych, utracie pracy przez wiele osób tego typu strategie podatkowe mogą okazać się bardzo zgubne dla osiągnięcia założonych dochodów budżetowych. Zwracałem się osobiście do premiera Mateusza Morawieckiego z oświadczeniem w tej sprawie, a z podobnymi postulatami zwracali się przedsiębiorcy, aby odłożyć czasie – najlepiej na czas po pandemii – wprowadzenie podatku cukrowego czy podwójnego opodatkowania spółek komandytowych. Rozwiązania te, mimo wszystko, weszły lub za chwilę wejdą w życie. Opłaty te boleśnie uderzą w polskie firmy, tym samym wizja znaczących kwot do budżetu z tego tytułu pozostanie złudzeniem.

Podobnie może być z zaplanowanymi dochodami z podatku od sprzedaży detalicznej, czyli tzw. podatku handlowego. Podatek ten w głównej mierze wpłynie nie na obniżenie zysków sieci handlowych, a na wzrost cen produktów i pogorszenie sytuacji konsumentów i tym samym na niższy popyt konsumpcyjny gospodarstw domowych w skali całego kraju.

Analizując ustawę budżetową po stronie wydatków, nie można się zgodzić na tak drastyczne obniżenie wydatków na służbę zdrowia (i to w najtrudniejszym okresie pandemii), na oświatę i wydatki majątkowe. Będę głosował za wprowadzeniem poprawek poprawiających budżet państwa w tych obszarach.

W celu dofinansowania służby zdrowia, w sytuacji braku możliwości zwiększenia wydatków z powodu działania tzw. stabilizującej reguły wydatkowej, wskazane byłoby – zgodnie z propozycją dra hab. Piotra Krajewskiego, profesora Uniwersytetu Łódzkiego – wprowadzenie ulgi podatkowej dla wszystkich pracowników ochrony zdrowia. Obowiązywałaby ona, według wyżej wymienionej propozycji, w ramach PIT składanego w 2021 r., czyli dotyczyłaby rozliczenia za 2020 r. Wysokość ulgi podatkowej w stałej wysokości (np. 1 tysiąc zł) stanowiłaby wsparcie przede wszystkim dla relatywnie mniej zarabiających pracowników służby zdrowia. Tego typu ulga miałaby istotny wymiar społeczny – byłaby pewną formą rekompensaty za trud poniesiony w czasie pandemii.

Nie będę w tej Izbie tłumaczyć, jak ważne dla rozwoju kraju są wydatki majątkowe. Będę głosować za zwiększeniem ich poziomu w budżecie państwa zgodnie z propozycjami poprawek zgłoszonych przez senatorów Koalicji Obywatelskiej.

Zgłaszam także na piśmie poprawki regionalne (Kalisz, Pleszew, Jarocin) dotyczące inwestycji drogowych niezbędnych dla rozwoju tej części kraju.

Na zakończenie jeszcze jedna sprawa, na którą zwróciłem uwagę podczas prac w komisjach merytorycznych nad ustawą budżetową. Chodzi o tworzenie planów finansowych niektórych funduszy. Sądzę, że podobnie jest w wielu przypadkach, ale Fundusz Dróg Samorządowych jest tego bardzo dobrym przykładem. Otóż plan finansowy tego funduszu na rok 2021 opiewa na kwotę 3,2 miliarda zł, z czego prawie 1,5 miliarda zł pochodzi z wpłat Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Oba fundusze są bardzo ważne i każdy z nich ma do zrealizowania określone cele. Przekazywanie środków z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na Fundusz Dróg Samorządowych pozbawia ten pierwszy środków na zadania z zakresu ochrony środowiska. Tego typu mechanizmy finansowania stają się ostatecznie mało czytelne, jeśli chodzi o pochodzenie środków finansowych. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senator Jolanty Hibner w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W dniu 17 grudnia 2020 r. Sejm przyjął ustawę budżetową na rok 2021; druki sejmowe nr 640, 785 i 785-A. Ustawa ta została następnie, w dniu 23 grudnia, skierowana do prac w komisjach senackich; druk nr 294.

Przygotowanie budżetu na rok 2021 zbiegło się w czasie z występowaniem na terenie kraju epidemii COVlD-19 i trudnym do przewidzenia rozwojem sytuacji gospodarczej. Rozwój sytuacji związanej z koronawirusem, szczególnie w ostatnich 2 miesiącach, spowodował, że przyjęte założenia budżetowe obarczone są dużym ryzykiem. Zakładane dochody budżetu państwa w wysokości 404,5 miliarda zł oraz deficyt budżetu w wysokości 82,3 miliarda zł nie pokrywają potrzeb stabilizacyjno-rozwojowych naszego państwa. Dodatkowo negatywny wpływ na dochody budżetu mają wprowadzone ograniczenia w prowadzeniu działalności gospodarczej dla przedsiębiorców, ale także ograniczenia dla obywateli. Wpływ na budżet państwa będą też miały decyzje o zmianie w organizacji ferii zimowych dla uczniów, które uderzają w branżę turystyczno-hotelową.

Minusem zaproponowanego budżetu jest wprowadzenie wielu nowych podatków, jak opłata cukrowa, opłata mocowa, opodatkowanie spółek komandytowych podatkiem CIT czy – ostatnio – podatek handlowy. Wprowadzenie nowych podatków zmniejsza dochody gospodarstw domowych. ale również hamuje aktywność gospodarczą podmiotów. Ma to znaczący wpływ na projekty inwestycyjne, a także na zmniejszenie liczby miejsce pracy dla obywateli. W czasie tak trudnym dla gospodarki należy dążyć do obniżania podatków w celu jej stymulacji, a nie do ich podwyższania.

Zastosowanie czytelnej stabilizującej reguły wydatkowej, tzw. SRW, mogłoby mieć pozytywny wpływ na zrównoważony budżet w 2021 r. Jednakże reguła ta nie jest obecnie przejrzysta w zakresie wydatków publicznych, które często lokowane są poza budżetem, m.in. w Państwowym Funduszu Rozwoju, Funduszu Reprywatyzacji czy Funduszu Solidarnościowym. Również wydatki publiczne w wysokości 12 miliardów zł będą finansowane w formie przekazania skarbowych papierów wartościowych dla tych funduszy, a także na potrzeby szkolnictwa wyższego. Dofinansowanie to powinno zostać ujęte w wydatkach budżetowych w tym roku i powiększać deficyt.

Dodatkowo zwiększono kwoty wydatków na koniec 2020 r. i poprzez ich transfer do różnych funduszy wpisano do wydatków niewygasających w roku 2020 z terminem wydatkowania do listopada 2021 r. np. powstanie wystawy dotyczącej Jana Pawła II w Muzeum „Pamięć i Tożsamość” w Toruniu. Dotychczas przewidywany czas wydatkowania budżetów niewygasających kończył się z dniem 30 marca roku następnego i było to rozwiązanie stosowane w szczególnie uzasadnionych przypadkach, np. prowadzonego procesu inwestycyjnego. Takie rozwiązanie nie służy przejrzystości budżetu, jeżeli nie jest umotywowane nadzwyczajnymi potrzebami.

Fundusze publiczne rozdysponowywane poza budżetem budzą wiele obaw co do prawidłowości ich wydatkowania i uniemożliwiają kontrolę przez polski parlament.

W budżecie na 2021 r. zaplanowano wydatki w kwocie 1,95 miliarda zł dla mediów publicznych, co dodatkowo powiększa jeszcze dług publiczny, zamiast ograniczać wydatki budżetowe.

Projekt budżetu na rok 2021 przewiduje drastyczne zmniejszenie wydatków majątkowych w całej ustawie. Wydatki majątkowe zostały pomniejszone o ponad 10 miliardów zł. Będzie to miało negatywny wpływ na długoletni rozwój gospodarczy naszego kraju.

W okresie pandemii COVID-19 ważna jest ochrona zdrowia, dlatego możliwe jest wsparcie budżetu państwa poprzez dotacje i subwencje z części „Rezerwy celowe”. Istnieje potrzeba dofinansowania – również z części 83 „Rezerwy celowe” – Państwowego Ratownictwa Medycznego w zakresie zakupu sprzętu i wyposażenia do walki z COVID-19, a także dofinansowania Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

Senat w swoich pracach zaproponował wiele poprawek, które pozwolą na zwiększenie przejrzystości budżetu, zarówno jeżeli chodzi o dochody, jak i wydatki w 2021 r.

Przemówienie senatora Ryszarda Świlskiego w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Panie Marszałku! Panie i Panowie Senatorowie!

W połowie grudnia ubiegłego roku głosami posłów klubu Prawa i Sprawiedliwości Sejm uchwalił ustawę budżetową na 2021 r., ustawę budżetową określoną celnie mianem „budżetu chaosu, stagnacji i braku wizji państwa po pandemii”. A na dodatek, że podkreślę, z prognozowanym na koniec roku deficytem w wysokości – bagatela – 82,3 miliarda zł. O tym, w jaki sposób rząd i PiS traktują budżet, niech zaświadczy fakt, że podczas grudniowej debaty na sali sejmowej nie był nawet obecny minister finansów, a podczas głosowań w jednym bloku odrzucone zostały wszystkie poprawki opozycji. W moim odczuciu jest to budżet partykularnych interesów partyjnych, nie ma w nim ani krzty troski o Polskę i obywateli. Oto kilka powodów.

Po pierwsze, brakuje w nim solidnych nakładów finansowych na służbę zdrowia, znajdującą się obecnie w fatalnej kondycji. W ciągu 52 tygodni 2020 r. zmarło o ponad 74 tys. osób więcej niż w 2019 r. To tak, jakby z mapy Polski zniknął Konin lub Piła. W przeliczeniu na liczbę ludności był to najgorszy rok od prawie 7 dekad. Jest to z pewnością skutek nieprzygotowania służby zdrowia na epidemię, tj. skutek braku sprzętu, maseczek, tlenu, przyłbic, respiratorów. A to wszystko płynie wprost z niedofinansowania służby zdrowia. Co więcej, budżet na 2021 r. zakłada zmniejszenie wydatków na onkologię i będącą jej elementem chemioterapię, na psychiatrię, na leczenie uzależnień.

Dlatego złożyliśmy szereg poprawek zwiększających wydatki na służbę zdrowia: 4 miliardy zł – na dodatkowe wynagrodzenia w wysokości 100% dla pracowników medycznych opiekujących się chorymi COVID-19, 1,95 miliarda zł na dofinansowanie leczenia chorób nowotworowych i układu sercowo-naczyniowego, 120 miliardów zł – na leczenie związane z powikłaniami po COVID-19 i 80 milionów zł – na psychiatrię dziecięcą.

Po drugie, grudniowe głosowanie nad ustawą budżetową 2021 było zatwierdzeniem oszczędności na oświacie. Przyjęto bowiem kilkanaście poprawek zgłoszonych przez posłów PiS, m.in. poprawkę zmniejszającą o 7 milionów zł wydatki na oświatę i wychowanie, z tego wydatki na szkolnictwo polskie za granicą o kwotę 5 milionów zł, a o 2 miliony zł wydatki na dokształcanie i doskonalenie nauczycieli. Minimalnie zwiększona subwencja oświatowa, z której samorządy wypłacają nauczycielom wynagrodzenia, wystarczy jedynie na sfinansowanie przechodzących na następny rok kosztów tegorocznej, wrześniowej podwyżki. Dalej: kluczowa dla nauczycielskich wynagrodzeń jest zapisana w projekcie budżetu kwota bazowa dla nauczycieli, gdyż to na jej podstawie oblicza się wynagrodzenie przysługujące nauczycielom na poszczególnych stopniach awansu zawodowego. Jednak, Szanowni Państwo, według budżetu przedstawionego nam przez PiS kwota bazowa ma pozostać na tym samym poziomie, na jakim była. Cytuję opinię ZNP: „oznacza to brak zabezpieczenia środków finansowych w budżecie państwa na rok 2021 w zakresie podwyżek wynagrodzeń nauczycieli, skoro kwota bazowa stanowiąca podstawę ustalenia średnich stawek wynagrodzenia nauczycieli w 2021 r. nie ulegnie zmianie”. Tak właśnie wygląda PiS-owska dobra zmiana w systemie oświaty.

Mniej będzie pieniędzy na kulturę i ochronę dziedzictwa narodowego. Na teatry PiS planuje przeznaczyć o 4 miliony mniej niż w roku ubiegłym. O prawie 200 milionów zł obcięty zostanie budżet dla muzeów. Biblioteki zamiast 111 milionów otrzymanych w 2020 r. otrzymują jedynie 72 miliony. Zmniejszone zostaną środki na budownictwo, ostre cięcie czeka Fundusz Dopłat obsługiwany przez Bank Gospodarstwa Krajowego – zamiast prawie 400 milionów zł w 2020 r. będzie to teraz zaledwie 80 milionów. Kulejące zatem dopłaty do mieszkań dla najmniej zarabiających czy program „Mieszkanie +” jeszcze bardziej stracą na znaczeniu.

Te środki finansowe przejadają za to wydatki, które śmiało można określić wyrazem megalomanii. Na nieuzasadniony ekonomicznie i groźny ekologicznie przekop Mierzei Wiślanej zarezerwowano 2 miliardy zł, czyli ponad dwa razy więcej, niż pierwotnie zakładano. W projekcie ustawy budżetowej na 2021 r. znalazł się oczywiście zapis, który zakłada rekompensatę w wysokości niemal 2 miliardów zł dla Telewizji Polskiej i Polskiego Radia. Jak czytamy, pieniądze mają zostać przeznaczone na „realizację misji publicznej”. Zastanawiam się, jaką misję pełni szczucie na mniejszości seksualne, na opozycję, na każdego, kto myśli inaczej niż prezes Kaczyński i jego poplecznicy. Jaką misję pełni grający na gitarze pan Jakimowicz i tańcząca do tego pani Ogórek? Uprzejmie proszę o odpowiedź.

Na koniec przypomnę tylko niezwykłe zdolności rządu Zjednoczonej Prawicy do marnotrawienia budżetowych środków. 70 milionów zł można wydać albo na ponad milion szczepionek przeciwko COVID-19, albo na wybory, które się nie odbyły. Sami państwo zdecydujcie, co wybieracie w trosce o dobro Polek i Polaków. Dziękuję.

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Partia rządząca po raz kolejny podkreśla, iż przygotowała dla społeczeństwa budżet bezpieczny oraz budżet inwestycji. Niestety już po samym wzroście cen widać, że inflacja w Polsce szaleje – jest ona na najwyższym poziomie w całej Unii Europejskiej. Niemniej jednak nadal nie wprowadzono żadnych rozwiązań, które mogłyby ją powstrzymać, wręcz przeciwnie, dostarcza się bodźców inflacyjnych, które będą powodowały dalszy wzrost cen. Obecna sytuacja, w której się znaleźliśmy, jest szczególna, ponieważ takiej recesji nie było w Polsce od ponad 30 lat.

Po raz kolejny wprowadzane są nowe podatki, takie jak podatek handlowy, czy też nowe opłaty, np. opłata mocowa, która przełoży się na wyższe ceny energii. Jest to system naczyń połączonych, ponieważ wyższa cena energii to wyższa cena towarów i usług, która będzie rosła. Wprowadzanie szeregu nowych podatków oraz obciążeń ma według rządzących przyczynić się do wyjścia z kryzysu, niemniej jednak należy zrozumieć, iż nie stanowi to realnego rozwiązania problemu, jakim jest szalejąca epidemia powodująca ogromny kryzys gospodarczy. Wszystkie te czynniki powodują, iż coraz trudniej jest prowadzić działalność gospodarczą w naszym kraju, a także normalnie funkcjonować. W celu stymulowania gospodarki powinniśmy dążyć do obniżenia podatków – niestety zakładana przez rządzących strategia jest odwrotna. Obniżka stóp podatkowych, podobnie jak w przypadku wydatków budżetowych, jest szczególnie efektywną formą oddziaływania na gospodarkę, w okresie gdy PKB jest na relatywnie niskim poziomie, czyli na takim, na jakim będzie w 2021 r.

Wątpliwym założeniem jest również prognozowane tempo prywatnych inwestycji. Jest to podyktowane tym, że nastroje wśród podmiotów gospodarczych są niezadawalające oraz dochodzą do nas coraz częściej opinie wskazujące na niepewną sytuację w sektorze prywatnym.

Ponadto uważam, że projekt budżetu państwa na przyszły rok zawiera rozwiązania w obszarze polityki płacowej i podatkowej niekorzystne dla pracujących, przez co nie odpowiada na wyzwania społeczne i gospodarcze kraju związane z wystąpieniem pandemii COVID-19.

Zasmucającym faktem pozostaje to, iż w czasach koniunktury w Polsce nie udało się stworzyć nadwyżki budżetowej. Niestety w poprzednich latach zmarnowano możliwości obniżenia zadłużenia naszego kraju. Aktualnie potrzebujemy nakładów oraz inwestycji w naszą gospodarkę, utrzymania miejsc pracy oraz zdolności do generowania dochodu narodowego. Należy również unikać nadmiernego obciążania przedsiębiorstw, które stanowią podstawę naszego systemu. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W dniu dzisiejszym procedujemy nowelizację ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw. Jak podkreślono w ocenie skutków regulacji w druku sejmowym nr 828: „W związku z trudną sytuacją pracodawców prowadzących zakłady aktywności zawodowej, wywołaną trwającą nadal epidemią i spadkiem przychodów z działalności gospodarczej oraz przestojami, wymagane jest zwiększone wsparcie dla tej grupy podmiotów. Dodatkowo przedłużający się stan epidemii uniemożliwia terminowe wykonanie umów zawieranych pomiędzy beneficjantami środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych a organami i podmiotami, które przyznają dane środki. Niezbędne jest dokonanie zmian w przepisach umożliwiających aneksowanie umów i wykorzystanie środków w przyszłym roku. W ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych niezbędne jest wprowadzenie przepisów, które zwiększą wsparcie związane z trwającą epidemią oraz usprawnią udzielanie pomocy. Zmian wymagają przepisy dotyczące:

– udostępnienia Państwowemu Funduszowi Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych danych pochodzących z Elektronicznego Krajowego Systemu Monitorowania Orzekania o Niepełnosprawności,

– uproszczenia obowiązku informacyjnego o obniżonych wpłatach na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych dla pracodawców posiadających certyfikat dostępności,

– doprecyzowania przepisów w zakresie formy wyrażenia zgody przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w sprawach dotyczących wydatkowania środków zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych na cele związane z przeciwdziałaniem COVID-19,

– uwzględnienia Komunikatu Komisji Europejskiej dotyczącego wydłużenia terminu obowiązywania zmodyfikowanych warunków udzielania pomocy publicznej przedsiębiorcom oraz zmiany tych warunków,

– dodatkowego wsparcia przez samorządy województwa dla zakładów aktywności zawodowej z zaoszczędzonych środków.

W związku z zagrożeniem epidemicznym występuje potrzeba wzmocnienia współpracy osób prowadzących podmioty pieczy zastępczej z odpowiednimi służbami oraz zmian w zakresie informacyjnym oraz organizacyjnym dotyczącym tych podmiotów”.

Tak więc niniejszy projekt rządowy ma za zadanie, z jednej strony, pomoc organom państwa, a z drugiej – zabezpieczenie obywateli naszego państwa w wielu obszarach. Przewiduje m.in. znaczne zwiększenie wsparcia pracodawców związanych z sektorem aktywności zawodowej, którzy odnotowali spadek przychodu z powodu COVID-19. Zgodnie z nowymi przepisami pracodawca będzie mógł ubiegać się o refundację wynagrodzenia wypłacanego niepełnosprawnemu pracownikowi, ale także składek oraz podatków. Zapewnione zostaną również środki dla uczestników centrów integracji społecznych będących w kwarantannie lub izolacji. Bon turystyczny znajdzie nowe zastosowanie – będzie można płacić nim za jednodniowe imprezy turystyczne, które nie będą obejmowały noclegów. Ponadto przepisy zostaną dostosowane tak, by świadczenia niosły pomoc także publicznym przewoźnikom autobusowym. Wsparcie zostanie udzielone również w przypadku transportu kolejowego i będzie polegać m.in. na dofinansowaniu operatorom kolejowych przewozów pasażerskich w publicznym transporcie zbiorowym kosztów z tytułu honorowania uprawnień do ulgowych przejazdów. Branża lotnicza zostanie wsparta np. poprzez przedłużenie ważności karty identyfikacyjnej członka załogi statku powietrznego, świadectw kwalifikacji.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Popieram w całości ustawę o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywoływanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw.

Słuszne jest umożliwienie pracodawcy będącemu zakładem aktywności zawodowej ubiegania się o refundację kosztów płacy niepełnosprawnego pracownika. Ponadto zasadnie poszerza się zakres zadań dotyczących rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnienia osób niepełnosprawnych, a także wydłuża terminy obowiązywania przepisów modyfikujących warunki udzielania pomocy publicznej, co z całą pewnością wesprze zakłady aktywności zawodowej oraz osoby tam pracujące. Zabezpieczone zostały prawa uczestników zajęć centrów integracji społecznej, którzy zostali objęci kwarantanną bądź izolacją w warunkach domowych, a także w wypadku zawieszenia zajęć w centrum integracji społecznej, trwającego łącznie dłużej niż 3 miesiące, poprzez upoważnienie kierownika jednostki do przedłużenia okresu uczestnictwa w zajęciach o okres tego zawieszenia.

Ze względu na okres zimowy w związku z pandemią konieczne jest włączenie przedsiębiorstw zajmujących się zaopatrzeniem w ciepło mieszkań, a także instytucji publicznych, m.in. szpitali, wytwórców ciepła oraz przedsiębiorstw przesyłających ciepło do kręgu podmiotów uprawnionych do skorzystania w sytuacjach szczególnych z kryzysowego zarządzania przedsiębiorstwem i możliwości nałożenia dodatkowych rygorów na pracowników w celu zabezpieczenia energetycznego, zapewnienia dostawy ciepła do odbiorów. Zasadne jest również przedłużenie okresu obowiązywania świadectw i zaświadczeń kwalifikacyjnych oraz przedłużenie możliwości zdalnego przeprowadzenia egzaminu, co przyczyni się do prawidłowego wykonywania obowiązków przez pracowników zatrudnionych na rynku paliw i energii.

Biorąc pod uwagę niski wskaźnik osób korzystających z lotów bądź środków transportu publicznego, niezbędna jest pomoc zarówno branży lotniczej, przewozowej, jak i branży kolejowej. Ponadto projektowana ustawa wprowadza pewne ułatwienia dla podmiotów działających w branży lotniczej, polegające m.in. na przedłużeniu ważności uprawnień i dokumentów wymaganych do wykonywania określonego rodzaju działalności lotniczej, przedłużeniu ważności szkoleń etc.

Ważne jest to, aby umożliwić kontynuowanie pracy jednostek organizacyjnych wykonujących działalność związaną z promieniowaniem jonizującym oraz jednostek ochrony zdrowia i przedłużenie ważności uprawnień inspektorów ochrony radiologicznej oraz uprawnień do zajmowania stanowiska mającego istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, których ważność upływa w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, albo w okresie 30 dni następujących po ich odwołaniu, o kolejne 9 miesięcy od dnia upływu terminu ich ważności.

Polska kinematografia również nie zostanie bez pomocy, o którą będą mogły ubiegać się nie tylko podmioty prowadzące działalność w tym zakresie, ale także osoby fizyczne – w formie stypendium.

Dobrym rozwiązaniem jest pewnego rodzaju wynagradzanie dawców krwi bądź osocza po przebytej chorobie COVID-19. Nawet jeśli dawcy nie kierują się pobudkami mającymi na celu wynagradzanie, to na pewno będą czuli się docenieni, a ulga na przejazdy kolejowe bądź autobusowe powinna przydać się każdemu.

Zasadne jest również uregulowanie wielu kwestii dotyczących uczelni wyższych i projektowana ustawa osiąga ten cel m.in. poprzez wydłużenie na rok akademicki 2021/2022 możliwości przedłożenia zaświadczenia o ukończeniu studiów pierwszego stopnia zamiast dyplomu ukończenia studiów, czy umożliwienie dokonywania zmian zasad rekrutacji do szkół doktorskich dla kształcenia rozpoczynającego się również w roku 2021, czy też zniesienie minimalnego wymiaru praktyk zawodowych na studiach o profilu praktycznym.

Nie da się ukryć, że pandemia wywołała bardzo wiele negatywnych skutków, a omawiana ustawa ma na celu pomoc podmiotom działającym w różnych sektorach gospodarki, dlatego procedowany projekt ustawy zasługuje na pełne poparcie.

Przemówienie senator Agnieszki Gorgoń-Komor w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Szanowni Państwo Senatorowie!

W związku z licznymi interwencjami przedsiębiorców dotyczącymi umożliwienia im skorzystania ze wsparcia finansowego w ramach Tarczy 6.0 zwracam się o wprowadzenie do ustawy stosownej poprawki. Interweniują przedsiębiorcy, którzy z powodu wprowadzonych w październiku zapisów o konieczności posiadania wpisu w ewidencji REGON o przeważającej działalności gospodarczej według Polskiej Klasyfikacji Działalności z 2007 r. zostali wykluczeni z pomocy państwa. Poprawka miałaby na celu umożliwienie przedsiębiorcom skorzystania ze wsparcia z pomocy publicznej, mimo nieposiadania przez nich wymaganego odpowiedniego wpisu w ewidencji REGON. Pomoc byłaby udzielana również na podstawie stanu przychodu z prowadzonej aktualnej działalności.

W grudniu 2020 r. zostały uchwalone nowe zasady wsparcia dla branż najbardziej dotkniętych epidemią COVID-19, m.in. rozszerzono zakres kodów PKD, które uprawniają do otrzymania wsparcia. Zwolnienie z płacenia składki ZUS oraz dodatkowe świadczenie postojowe w ramach Tarczy 6.0 uzależnione zostało od posiadania na dzień 30 września 2020 r. właściwego wpisu w ewidencji REGON o przeważającej działalności gospodarczej według Polskiej Klasyfikacji Działalności. Wprowadzony zapis ograniczył wsparcie dla wielu przedsiębiorców. Przepis tarczy antykryzysowej 6.0 wprowadzający konieczność posiadania formalnego wpisu informującego o przeważającym przedmiocie działalności wpisanym w ewidencji REGON, a nie konieczność udokumentowania faktycznie prowadzonej działalności generującej przychód, eliminuje wiele firm, które mogłyby skorzystać z osłony w czasie pandemii.

Wspomniany wymóg posiadania odpowiedniego kodu PKD w celu otrzymania pomocy publicznej może stworzyć sytuację, w której przedsiębiorcy mający wymagany przez ustawę wpis do ewidencji REGON o dopuszczonej do wsparcia przeważającej działalności gospodarczej, a przy tym nieuzyskujący rzeczywistych przychodów z tej działalności, mogą otrzymać nienależne im wsparcie. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W dniu dzisiejszym procedujemy ustawę o rezerwach strategicznych. Jak podkreślono w ocenie skutków regulacji w druku sejmowym nr 829, „obowiązująca ustawa o rezerwach strategicznych nie zawiera dostatecznego poziomu regulacji dających możliwości szybkiego i sprawnego reagowania w obszarze rezerw strategicznych wobec dynamicznego rozwoju sytuacji kryzysowych zarówno wewnątrz kraju, jak i poza jego granicami. Przykład pandemii COVID-19 i wywołanych w związku z nią niedoborów asortymentu medycznego jest jedną z przyczyn wskazujących na konieczność wprowadzenia nowych rozwiązań prawnych. Zmiany te, poczynając od procesu tworzenia rezerw strategicznych w ramach Rządowego Programu Rezerw Strategicznych, jak i poza nim, przez zadania agencji i ich finansowanie, aż po kwestie związane z dystrybucją rezerw, determinowane są pilną potrzebą lepszego i sprawniejszego reagowania na zagrożenia, zwłaszcza te, które trudno przewidzieć w krótkiej, jak i długiej perspektywie czasu. Obecnie tworzenie rezerw, jak również ich udostępnianie następuje wyłącznie w oparciu o decyzje organów centralnych administracji rządowej. Powoduje to m.in. wydłużenie procesów, których szybkie przeprowadzanie, nawet z godziny na godzinę, może być wymagane w niektórych sytuacjach kryzysowych. Agencja Rezerw Materiałowych nie uczestniczy w tworzeniu Rządowego Programu Rezerw Strategicznych. Brak też w tym procesie innych jednostek niższego szczebla działających w obszarze zarządzania kryzysowego, tj. Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, innych organów administracji rządowej oraz służb, inspekcji i innych jednostek realizujących zadania w zakresie bezpieczeństwa i obrony państwa, zarządzania kryzysowego i ochrony infrastruktury krytycznej oraz bezpieczeństwa, porządku i zdrowia publicznego, w tym sprawujących, na mocy ustaw, nadzór nad realizacją tych zadań wykonywanych przez przedsiębiorców. Brak głosu ww. jednostek w procesie planowania i programowania prowadzi do niedostatecznego sprecyzowania potrzeb co do zakresu i ilości utrzymywanych rezerw strategicznych”.

Tak więc głównym celem nowej ustawy jest efektywne zabezpieczenie kraju i obywateli na wypadek zagrożeń wywołujących zakłócenia w podaży i popycie towarów, mogących wywołać negatywne konsekwencje dla bezpieczeństwa państwa. Aby podnieść poziom efektywności i zwiększyć skuteczność Agencji Rezerw Materiałowych, będącej w gestii ministra właściwego do spraw energii, zostanie ona zastąpiona Rządową Agencją Rezerw Strategicznych, która będzie nadzorowana przez premiera. Ustawa zakłada szereg zmian w obszarze planowania, zarządzania i finansowania rezerw strategicznych. Wśród nich wyróżnia się m.in. zmianę nazwy agencji, dzięki czemu odzwierciedli się jej rzeczywisty zakres zadań i kompetencji, poszerzony zostanie katalog asortymentu tworzonych rezerw strategicznych, rozszerzony zostanie zakres działań, dla których wsparcia tworzone są rezerwy strategiczne poprzez zadania związane z realizacją interesów narodowych. Ponadto poszerzone zostaną zadania o m.in. organizowanie i nadzorowanie usług transportowo-logistycznych oraz zarządzanie nieruchomościami w szerszym stopniu. Pochylono się także w dużej mierze nad kwestią likwidacji rezerw strategicznych i usystematyzowano cały proces, a także uregulowano zasady przeprowadzania przez agencję kontroli podmiotów mających w swoich zasobach rezerwy strategiczne. Warto zaznaczyć, że nowela gwarantuje kontynuację wszelkich dotychczasowo prowadzonych postępowań.

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Przedstawiona ustawa o rezerwach strategicznych zakłada zastąpienie Agencji Rezerw Materiałowych nową Rządową Agencją Rezerw Strategicznych, która będzie nadzorowana przez premiera. Zapisy ustawy o rezerwach strategicznych stanowią, iż w sytuacjach kryzysowych nowa agencja będzie mogła dokonywać szybkich zakupów, z pominięciem przepisów o zamówieniach publicznych. Uelastycznienie procedury zakupowej spowoduje, iż w przypadku agencji ma zostać stworzona możliwość tworzenia tzw. zasobów interwencyjnych, które nie będą wchodzić w RPRS.

Niestety to, co rządzący zrobili z prawem zamówień publicznych, jest nie do zaakceptowania. Szereg zapisów wyłącza stosowanie prawa zamówień publicznych. A zatem m.in. art. 13, art. 29 etc. są niezgodne z dyrektywą Parlamentu Europejskiej i Rady 2014/24/UE, jak również z obowiązującym w Polsce prawem zamówień publicznych. W ustawie nie powinien znaleźć się żaden zapis, który pozwoli na ominięcie przy zakupach prawa zamówień publicznych. To właśnie p.z.p. zabezpiecza nasze państwo przez stosowaniem nieprzejrzystych, niekonkurencyjnych oraz dyskryminujących warunków wyłaniania sprzedawcy. Ustawa ma zaprowadzić ład i porządek, który panuje w Agencji Rezerw Materiałowych, ale niestety wprowadza jeszcze większy chaos.

Oczywiście wszystkie wyłączenia stosowane są pod przykrywką ogólnych zapisów takich jak dotyczące „zagrożenia porządku publicznego” lub też „sytuacji kryzysowych”. Powyższe określenia są nieprecyzyjne i mogą przyczynić się do ich nadużywania. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Obserwując obecną sytuację, która zmusza nas do podjęcia walki z pandemią, uzmysłowiliśmy sobie, jak wiele kwestii należy doprecyzować w ustawie o rezerwach strategicznych, aby móc działać szybciej i skuteczniej w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa naszego kraju, w tym życia i zdrowia obywateli, dlatego też popieram ustawę o rezerwach strategicznych.

Z pewnością wyznaczenie prezesa Rady Ministrów jako organu nadzorującego system rezerw strategicznych doprowadzi do skuteczniejszego zarządzania nimi i jest to zmiana bardzo logiczna, ponieważ prezes Rady Ministrów, zgodnie z przepisami ustawy o zarządzaniu kryzysowym z dnia 26 kwietnia 2007 r. (DzU 2007 nr 89 poz. 590), nadzoruje Rządowe Centrum Bezpieczeństwa, przewodniczy Rządowemu Zespołowi Zarządzania Kryzysowego. Proponowane zmiany mają na celu ulepszenie procesu tworzenia i przechowywania rezerw strategicznych, tak aby wzmocnić bezpieczeństwo Rzeczypospolitej Polskiej. Odformalizowanie zasad dotyczących zakupów, tworzenia lub przechowywania rezerw usprawni działania agencji. Słusznie poszerzono zakres zadań, w stosunku do których wsparcie będzie tworzone z rezerw strategicznych, poprzez dodanie zadań z zakresu realizacji interesów narodowych RP oraz z zakresu udzielania pomocy i wsparcia podmiotom prawa międzynarodowego publicznego. Dzięki procedowanym przepisom dotyczącym rozwiązań logistycznych zostaną rozwiązane problemy związane z wydawaniem i dystrybucją rezerw do odbiorcy końcowego. Odbiorca nie będzie już musiał organizować we własnym zakresie transportu rezerw. Z całą pewnością należy stwierdzić, iż wzmocnione zostaną możliwości świadczenia usług transportowo-logistycznych przez agencję. Utworzenie nowych instytucji prawnych udostępniających specjalistyczny sprzęt medyczny lub techniczny pozwoli efektywniej wykorzystać asortyment rezerw, zoptymalizuje koszty związane z utrzymaniem rezerw, wesprze ochronę zdrowia. Ponadto możliwe będzie utrzymanie rezerw strategicznych na podstawie nowych rodzajów umów o tzw. pozostawaniu w gotowości zawieranych przez agencję z określonymi podmiotami w przedmiocie utrzymywania zdolności produkcyjnych bądź umów o pozostawaniu w gotowości do świadczenia określonych usług na potrzeby rezerw strategicznych. W sytuacjach nagłych, niemożliwych do przewidzenia agencja będzie miała możliwość wykonać zadania powierzone przez prezesa Rady Ministrów. Zasadne jest, aby w związku ze zmianą okoliczności można było zaktualizować Rządowy Program Rezerw Strategicznych bez wskazania okresu jego aktualizacji. Warto przy tym nadmienić, że Rządowy Program Rezerw Strategicznych będzie opracowany przez prezesa Rady Ministrów we współpracy z agencją, ale nadal pozostanie w porządku prawnym możliwość tworzenia rezerw strategicznych poza programem. Będzie to możliwe w przypadku braku lub znacznego deficytu rezerw strategicznych niezbędnych do usuwania skutków zagrożeń bądź do przeciwdziałania skutkom zagrożeń, jak również silnej potrzeby utworzenia rezerw wynikającej z analizy sytuacji międzynarodowej w celu udzielania wsparcia lub pomocy innym państwom. Projektowana ustawa zapewnia najlepsze rozwiązania sprzedaży zlikwidowanych rezerw, a także poszerza katalog podmiotów, którym agencja będzie mogła nieodpłatnie przekazać asortyment zlikwidowanych rezerw, oczywiście tylko w sytuacji, gdy cele statutowe danego podmiotu na to pozwalają. Optymalizacja wykorzystywania nieruchomości agencji poprzez umożliwienie najmu lub dzierżawy magazynów niewykorzystanych do przechowywania rezerw strategicznych jest uzasadniona.

Oczywiste jest, że nowelizacja przepisów dotyczących pracy agencji spowoduje konieczność utworzenia nowych miejsc pracy zwłaszcza w sektorze transportowym i logistycznym, ale należy jednocześnie zaznaczyć, że nastąpi również restrukturyzacja wewnętrzna agencji związana z likwidacją niektórych komórek czy nowym podziałem pracy. Mimo kosztów zatrudnienia, przygotowania miejsc pracy czy związanych ze zmianą nazwy agencji, które będę finansowane ze środków zwiększonej odpowiednio dotacji podmiotowej pochodzącej z budżetu państwa, należy wskazać, że zmiany generujące te koszty są potrzebne. Zostanie bowiem rozwiązany jeden z głównych problemów opóźnień w dostarczaniu odpowiednich zasobów do odbiorców. W omawianej ustawie kwestie transportu będą bezwzględnie rozwiązane, co spowodowuje wzrost zatrudnienia.

Uważam, że ustawa w pełni reguluje kwestie przebudowy systemu rezerw strategicznych, co umożliwi nam szybsze i sprawniejsze reagowanie na sytuacje kryzysowe w naszym kraju, jak i poza jego granicami.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W dniu dzisiejszym rozpatrujemy ustawę o rozliczaniu ceny lokali lub budynków w cenie nieruchomości zbywanych z gminnego zasobu nieruchomości. Jak podkreślono w opinii senackiego Biura Legislacyjnego, ustawa o rozliczaniu ceny lokali lub budynków w cenie nieruchomości zbywanych z gminnego zasobu nieruchomości zmierza do stworzenia warunków do nabywania nieruchomości gminnych z przeznaczeniem na cele inwestycyjne z rozliczeniem w cenie tych nieruchomości ceny lokali lub budynków mieszkalnych lub użytkowych przekazywanych gminie przez nabywcę nieruchomości. Gmina będzie mogła wykorzystać pozyskane w wyniku rozliczenia ceny nieruchomości lokale czy budynki na realizację zadań z zakresu polityki mieszkaniowej, kulturalnej, edukacyjnej czy opieki zdrowotnej.

Ustawa określa zasady zbywania nieruchomości z gminnego zasobu nieruchomości z rozliczeniem w cenie tych nieruchomości ceny lokali czy budynków przekazywanych gminie przez nabywcę nieruchomości w przetargu nieograniczonym.

Jeśli chodzi o zmiany w ustawie z dnia 20 lipca 2017 r. o Krajowym Zasobie Nieruchomości, to mają one na celu rozszerzenie katalogu przypadków będących podstawą do przekazania gminie nieodpłatnie nieruchomości gospodarowanych przez Krajowy Zasób Nieruchomości o możliwość przekazania gminie nieruchomości w celu jej zbycia z rozliczeniem w cenie lokali lub budynków przekazywanych na własność gminie przez nabywcę nieruchomości. Mówi o tym art. 16.

Zmiany w ustawie z dnia 23 października 2018 r. o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg oraz w ustawie z dnia 16 maja 2019 r. o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej stwarzają możliwość dodatkowego finansowania inwestycji mieszkaniowych, jeżeli służyć mają one poprawie dostępności terenów objętych przedsięwzięciami lub inwestycjami powiązanymi z przedsięwzięciami infrastrukturalnymi albo mają na celu poprawę dostępności komunikacyjnej obszarów o niższej zamożności lub obszarów objętych przedsięwzięciami infrastrukturalnymi – art. 18 i art. 19 Ustawa ma wejść w życie z dniem 1 kwietnia 2021 r.

Tak więc ustawa ta ma na celu przede wszystkim lepsze zagospodarowanie gruntów pod budownictwo mieszkaniowe. Zniesie ograniczenia w prowadzeniu działalności inwestycyjnej, a także przyniesie spore wsparcie dla samorządów gminnych, które będą mogły skuteczniej wykonywać zadania z zakresu polityki mieszkaniowej. Nowela stworzy lepsze warunki do nabywania nieruchomości gminnych z przeznaczeniem na cele inwestycyjne, a gminy w wyniku zaproponowanego rozliczenia będą mogły wykorzystywać swoje nieruchomości do realizacji tych zadań.

O zbyciu nieruchomości zadecyduje rada gminy, która zastosuje odpowiednie wytyczne. W uchwale rady znajdzie się wymóg wskazania liczby i ogólnej powierzchni lokali, które będą przekazywane gminie w rozliczeniu ceny nieruchomości. Budynki te będą mogły pochodzić z innego przedsięwzięcia niż inwestycja. Nowela precyzuje także kwestie związane z nieruchomościami znajdującymi się w rejestrze zabytków. Zaznaczono, że łączna cena budynków bądź lokali nie może być wyższa niż 90% wartości nieruchomości.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Kierując się potrzebami mieszkaniowymi obywateli naszego kraju, popieram w całości projekt ustawy o rozliczaniu ceny lokali lub budynków w cenie nieruchomości zbywanych z gminnego zasobu nieruchomości.

Priorytetem w omawianym projekcie jest zwiększenie liczby inwestycji mieszkaniowych, zwłaszcza tych przeznaczonych na wynajem. Procedowana ustawa ma na celu zaangażowanie inwestorów, dzięki czemu poszerzy się oferta mieszkań. Zwiększeniu dostępu do nieruchomości o charakterze inwestycyjnym pomoże możliwość wykorzystania na ten cel zasobów nieruchomości jednostek samorządu terytorialnego. Już dzisiaj na podstawie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami – DzU z 2020 r. poz. 65, z późn. zm. – możliwe jest zbywanie nieruchomości gminnych przez samorządy. Zauważa się jednak, że gminy nie do końca z tych uprawnień korzystają. W związku z dużym potencjałem związanym z zasobami gruntowymi gmin istnieje ogromna potrzeba ułatwienia inwestorom w pozyskiwaniu nieruchomości na cele mieszkaniowe, oczywiście przy jednoczesnej pomocy obywatelom w dostępie do mieszkań. Bardzo dobrym rozwiązaniem jest lokal czy budynek, których cena będzie zaliczona na poczet części ceny nieruchomości pozostawionej do wykorzystania przez gminę do realizacji jej zadań, m.in. jako mieszkanie komunalne czy wynajmowane osobom fizycznym przez spółki gminne lub spółki Skarbu Państwa na zasadach najmu z dojściem do własności. Pozostałe lokale i budynki inwestor będzie mógł zagospodarować w dowolny sposób.

Omawiana ustawa w sposób jasny określa: zasady zbywania nieruchomości z gminnego zasobu nieruchomości z rozliczaniem w cenie tych nieruchomości ceny lokali/budynków przekazywanych gminie przez nabywcę nieruchomości; tryb zbywania nieruchomości; zasady rozliczenia „lokal za grunt”; sposób postępowania z lokalami/budynkami przekazanymi gminie przez nabywcę nieruchomości zbywanych z gminnego zasobu nieruchomości, których cenę rozliczono w cenie zbywanych nieruchomości, a także w przypadku podjęcia przez władze samorządowe decyzji o wniesieniu tych lokali/budynków do spółki gminnej lub spółki Skarbu Państwa; oraz sposób monitorowania efektów funkcjonowania mechanizmu wdrażanego na podstawie projektowanej ustawy.

Ponadto proponuje się również pomoc finansową samorządom na realizację przedsięwzięć infrastrukturalnych towarzyszących budownictwu mieszkaniowemu, w sytuacji łączenia tego przedsięwzięcia z inwestycjami realizowanymi na nieruchomościach zbytych z rozliczeniem „lokal za grunt". Finansowanie udzielane przez bank, które do tej pary obejmowało jedynie infrastrukturę techniczną w obrębie działki, na której powstaje inwestycja, będzie mogło objąć również komunalną infrastrukturę techniczną oraz infrastrukturę społeczną. Dzięki tej zmianie zwiększy się liczba inwestorów chcących angażować się w realizację projektów społecznego budownictwa czynszowego.

Dodatkowo należy wspomnieć, że projektowana ustawa dopuszcza możliwość ubiegania się przez najemców w przedmiotowych nieruchomościach o dopłaty do czynszu w ramach programu „Mieszkanie na start”, rozszerza dostęp do nieruchomości o potencjale inwestycyjnym gospodarowanych przez Krajowy Zasób Nieruchomości, przewiduje preferencje przy łączeniu działalności promieszkaniowej z innymi formami działania przez gminy na rzecz lokalnej wspólnoty, dzięki czemu zachęca gminy do angażowania się w działania służące realizacji polityki mieszkaniowej państwa.

Procedowana ustawa przewiduje również szereg korzyści dla inwestorów, m.in. szerszy dostęp do nieruchomości o potencjale inwestycyjnym oraz przyspieszenie procedur związanych z rozpoczęciem procesu inwestycyjno-budowlanego. Zwiększy się również popyt na produkty i usługi budowalne. Samorządy będą mogły realizować zadania gminy bez bezpośredniego angażowania się w realizację procesu przedsięwzięcia budowlanego.

Przemówienie senator Ewy Gawędy w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o rozliczaniu ceny lokali lub budynków w cenie nieruchomości zbywanych z gminnego zasobu nieruchomości, która ma na celu większe wykorzystanie gruntów pod budownictwo mieszkaniowe, to moim zdaniem kolejny duży krok w kierunku poprawy sytuacji na rynku mieszkalnictwa.

Proponowane rozwiązania, które są określane powszechnie jako „lokal za grunt”, to klasyczny model wymiany korzyści między gminą a inwestorem. Zyskają inwestorzy, którym rozszerzy się dostęp do gruntów o potencjale inwestycyjnym, zyskają także samorządy, które będą mieć możliwość zwiększenia zasobu mieszkań komunalnych bez konieczności bezpośredniego zaangażowania się w realizację procesu inwestycyjno-budowlanego. Warto zauważyć, że rząd proponuje też dodatkowe zachęty, które mają zwiększyć liczbę gmin inwestujących w budownictwo mieszkaniowe.

Dlatego uważam, że proponowane rozwiązania są potrzebne i powinny wejść w życie jak najszybciej.

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Ustawa o rozliczaniu ceny lokali lub budynków w cenie nieruchomości zbywanych z gminnego zasobu nieruchomości zakłada zniesienie barier w pozyskiwaniu przez inwestorów nieruchomości na cele mieszkaniowe lub inne cele inwestycyjne towarzyszące wykonaniu polityki mieszkaniowej państwa i zwiększenie liczby mieszkań dostępnych na rynku nieruchomości.

Oczywiste jest, że należy ocenić pozytywnie wszelkie działania, które mają na celu przyczynienie się do poprawy sytuacji mieszkaniowej w naszym kraju. Niemniej jednak program zwany „lokal za grunt” sprawia wrażenie, iż rządzący próbują scedować swoje zadania związane z narodowym programem mieszkaniowym na samorządy. Pomysł dotyczący rozliczania ceny powstałego lokalu za cenę nabytego gruntu zaprezentowany w przedstawionej ustawie nie jest rozwiązaniem złym, aczkolwiek nie stanowi on kompleksowego rozwiązania problemu mieszkaniowego w Polsce.

Projekt ustawy stanowi krok w dobrym kierunku i powinien zostać przyjęty w całości. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Przed chwilą miałem zaszczyt przedstawić sprawozdanie połączonych Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Infrastruktury o procedowanej dzisiaj ustawie o rozliczaniu ceny lokali lub budynków w cenie nieruchomości zbywanych z gminnego zasobu nieruchomości. Przedstawiłem najważniejsze uwagi, zastrzeżenia czy obawy, jakie zgłoszone zostały podczas prac komisji, również m.in. przeze mnie. Nie będę więc do nich powracał, jak również nie będę wymieniał najważniejszych celów tej ustawy. Skupię się na tych zagadnieniach, które w sprawozdaniu z posiedzenia połączonych komisji nie zostały podniesione bądź były wyjaśnione w niepełny sposób.

Zgodnie z omawianą ustawą nieruchomości oferowane przez gminę muszą być położone na obszarze objętym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub dla takiej nieruchomości musi być wydana decyzja o warunkach zabudowy. Istotnie przyspiesza to proces inwestycyjny i zmniejsza niepewność potencjalnych inwestorów co do możliwości zagospodarowania danej nieruchomości. I o ile nie mam uwag co do konieczności istnienia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, to takie zastrzeżenia muszą pojawić się w przypadku decyzji o warunkach zabudowy. Dotyczyć to może w szczególności nieruchomości dużych obszarowo, dla których powinien być uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Warunki zabudowy natomiast mogłyby być wystarczające w przypadku remontów obiektów, plomb w centrach miast czy niewielkich działek budowlanych.

Dobrymi rozwiązaniami ustawowymi są:

– rozwiązania pozwalające na objęcie dopłatami do czynszu, w ramach programu „Mieszkanie na start”, wszystkich mieszkań uzyskanych przez gminę;

– kryteria określające pierwszeństwo najmu m.in. dla osób w wieku powyżej 65 lat oraz osób niepełnosprawnych;

– możliwości podwyższenia przez radę gminy ceny 1 m2 powierzchni użytkowej oczekiwanego zasobu przy oddawaniu mieszkań „pod klucz”. Średni wskaźnik przeliczeniowy może zostać podwyższony o nie więcej niż 20%;

– dodatkowe zachęty dla gmin do angażowania się w działania służące realizacji polityki mieszkaniowej państwa, przewidującej preferencje przy łączeniu działalności promieszkaniowej z innymi formami działania przez gminy na rzecz lokalnej wspólnoty (prowadzonych z udziałem środków z Funduszu Dróg Samorządowych lub Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej).

Ustawa przewiduje także możliwość podwyższenia ceny 1 m2 powierzchni o 10% wartości wskaźnika przeliczeniowego w przypadku nieruchomości zabytkowej lub nieruchomości położonej na obszarze działań rewitalizacyjnych. Pojawia się jednak pytanie: czy to podwyższenie tylko o 10% wartości wskaźnika przeliczeniowego wystarczy, aby zachęcić inwestorów do podejmowania takich inwestycji?

Kolejna obawa związana jest z ustaleniem ceny lokalu. Skoro bowiem inwestorzy będą kupować nieruchomość po cenie rynkowej i oddawać lokale, których wartość będzie ustalana szacunkowo (wartość odtworzenia jest niższa niż wartość rynkowa), mogą nie decydować się na podjęcie inwestycji w ramach modelu „lokal za grunt”. Dla przykładu w Łodzi wartość wg wskaźnika przeliczeniowego to ok. 4 tysięcy 200 zł, a cena rynkowa oscyluje w granicach 6 tysięcy zł, dla Warszawy odpowiednio 6 tysięcy 500 zł (wskaźnik przeliczeniowy), a ceny rynkowe dochodzą do 10 tysięcy zł. Oczywiście w mniejszych miejscowościach i przy większej dostępności nieruchomości gruntowych problem może nie występować.

W przepisach art. 13 i art. 14 określono obowiązki sprawozdawcze związane z wdrażaniem rozwiązań przyjętych w omawianej ustawie. Obejmują one obowiązek informowania wojewodów i ministra właściwego do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa o podjętych przez rady gmin uchwałach oraz działaniach realizowanych w związku z tymi uchwałami. Wydaje się, że ta sprawozdawczość jest zbyt szczegółowa i zbyt częsta (raz na kwartał).