Narzędzia:

Posiedzenie: 14. posiedzenie Senatu RP X kadencji, 4 dzień


11, 12, 13, 17 i 18 sierpnia 2020 r.
Przemówienia z dnia następnego Przemówienia z dnia poprzedniego

Przemówienie senatora Krzysztofa Brejzy w dyskusji nad punktem 25. porządku obrad

Przemówienie senatora Krzysztofa Brejzy w dyskusji nad punktem 25. porządku obrad

Zagłosuję za uchwałą upamiętniającą Sierpień 1980 r., gdyż zwłaszcza w obecnych czasach potrzebne jest nawiązywanie do tego, co nas łączy.

Wielki szacunek należy oddać wszystkim strajkującym. Wielki szacunek należy się również Lechowi Wałęsie. W ostatnich latach trwa brudny proces odbierania zasług Lechowi Wałęsie i wygumkowywania go z kart historii. Nie ma na to naszej zgody.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 25. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 25. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

40 lat temu doszło do zawarcia przez rząd PRL czterech porozumień z komitetami strajkowymi powstałymi w 1980 r. Porozumienia te zakończyły wydarzenia Sierpnia 1980 i okres wielkich strajków. Co najważniejsze, w pierwszym punkcie porozumień gdańskich stwierdzano, że działalność związków zawodowych nie spełniła nadziei i oczekiwań pracowników, dlatego uznaje się za celowe powołanie nowych, samorządnych związków zawodowych, które byłyby autentycznym reprezentantem klasy pracującej. Na podstawie tego punktu dopuszczono do zarejestrowania największego w Europie związku zawodowego, jakim stał się NSZZ „Solidarność”.

Związek ten stał się wielkim ruchem społecznym, mającym ogromne znaczenie w obaleniu komunizmu nie tylko w Polsce, lecz także w Europie. Wypływał on na postawy ludzi na całym świecie. Stał się ruchem społecznym o charakterze pracowniczym, ale i narodowym. Jednocześnie był ruchem pokojowym. Dlatego cieszę się, że dzisiaj tak w Senacie, jak i w wielu innych miejscach w kraju w 40-lecie tych wydarzeń oddajemy cześć ich uczestnikom, ich odwadze i poświęceniu. Wielu z nich nie ma już wśród nas, wielu na ołtarzu złożyło największą ofiarę – swoje życie. Ich walka okazała się skuteczna i na pewno nie pozostanie przez nas zapomniana.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 15. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 15. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Projektowana ustawa o zmianie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, wynikająca z petycji skierowanej do Senatu, skupiona jest przede wszystkim na kwestii związanej z umieszczeniem nieletniego w schronisku dla nieletnich. Projekt reguluje czas pobytu w takim schronisku – ma on trwać nie dłużej niż 3 miesiące przed wyznaczoną rozprawą, a łączny czas pobytu nieletniego w schronisku nie może być dłuższy niż rok. Projekt ustawy reguluje również kwestie związane z przebywaniem nieletniego na obserwacji psychiatrycznej – w projekcie nowelizacji przewiduje się wprowadzenie rozwiązania, które spowoduje, że ów okres obserwacji psychiatrycznej nie będzie zaliczany do pobytu w schronisku dla nieletnich.

Reasumując, chcę powiedzieć, że projekt ten znacząco wzmocni przestrzeganie prawa obywatelskiego, które przysługuje osobie nieletniej, a przede wszystkim wprowadzi przepisy, które pozwolą na umieszczenie nieletniego w schronisku dla nieletnich tylko w przypadku orzeczenia sądu rodzinnego oraz w związku z postanowieniem wydanym przez sąd rodzinny, na które przysługuje zażalenie, rozpatrywane w szybkim trybie.

Jak zaznaczyłem na wstępie, projekt ustawy stanowi realizację postulatu zawartego w petycji. Chodzi o petycję P10-11/20, wniesioną do Senatu w dniu 9 stycznia 2020 r. przez Helsińską Fundację Praw Człowieka. W petycji postuluje się, po pierwsze, dodanie przepisu nakładającego na sąd obowiązek okresowej kontroli zasadności pobytu nieletniego w schronisku, tj. co 3 miesiące, także po skierowaniu sprawy na rozprawę. Po drugie, nałożenie obowiązku wydawania każdorazowo osobnego postanowienia o przedłużeniu pobytu w schronisku dla nieletnich, zawierającego uzasadnienie, a w nim wskazanie okoliczności przemawiających za wydaniem takiego rozstrzygnięcia, także po skierowaniu sprawy na rozprawę. Po trzecie, wprowadzenie procedury umożliwiającej kontrolę instancyjną decyzji sądu o przedłużeniu stosowania środka. Niniejszy projekt wychodzi naprzeciw tym postulatom.

Przemówienie senatora Roberta Mamątowa w dyskusji nad punktem 15. porządku obrad

Przemówienie senatora Roberta Mamątowa w dyskusji nad punktem 15. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Helsińska Fundacja Praw Człowieka wystąpiła do senackiej Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji z wnioskiem o zmianę w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich dotyczącą zasad przedłużania ich pobytu w schroniskach dla nieletnich.

Autorzy petycji wskazują, że konieczne są zmiany w art. 27 ustawy, które powinny być zgodne z wytycznymi Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, zawartymi w wyroku Grabowski przeciwko Polsce.

Chodzi o dodanie nowego zapisu nakładającego na sąd obowiązek okresowej kontroli zasadności pobytu nieletniego w schronisku (co 3 miesiące), także po skierowaniu sprawy na rozprawę, obligatoryjne wydawanie postanowień o przedłużeniu pobytu w schronisku dla nieletnich wraz z uzasadnieniem (także po skierowaniu sprawy na rozprawę) oraz wprowadzenie procedury kontrolnej dotyczącej wydawanych orzeczeń.

Autorzy petycji podnoszą, że pomimo upływu kolejnych lat od wydania wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Grabowski przeciwko Polsce nie podjęto stosownych kroków legislacyjnych, które miałyby na celu zrealizowanie wytycznych Trybunału.

W czerwcu 2015 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał wyrok w sprawie Grabowski przeciwko Polsce, w którym stwierdził naruszenie przez Polskę prawa do wolności osobistej wobec skarżącego. Siedemnastoletni wówczas Maksymilian Grabowski został zatrzymany przez Policję pod zarzutem popełnienia rozboju. Sąd wszczął postępowanie w tej sprawie i zdecydował o umieszczeniu nastolatka w schronisku dla nieletnich, ale legalność jego pobytu po upływie 3 miesięcy nie została zweryfikowana, mimo złożenia stosownego wniosku przez obrońcę nastolatka. Sąd uznał bowiem, że ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich, po skierowaniu sprawy nieletniego na rozprawę, nie wymaga wydania odrębnego postanowienia o przedłużeniu okresu pobytu w schronisku. W efekcie spędził w nim 5 miesięcy więcej, niż wynikało to z pierwotnego postanowienia.

Helsińska Fundacja Praw Człowieka argumentuje, że pomimo upływu ponad kilku lat od wydania wyroku przez Europejski Trybunał Praw Człowieka „nie doszło do wystarczającej zmiany prawa, która wypełniłaby wytyczne Trybunału”, a polskie władze w celu upowszechnienia standardów wynikających z wyroku przesłały je do sądów, a także przeprowadzono szkolenia wśród sędziów w zakresie praw nieletnich. W ocenie Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka gwarancje lepszego przestrzegania praw nieletnich w zakresie umieszczania ich w schroniskach powinny się jednak znaleźć w ustawie, a nie tylko w regulaminie sądów.

Rada Ministrów 17 maja 2007 r. przyjęła Program Działań Rządu w sprawie wykonywania wyroków ETPC wobec Rzeczypospolitej Polskiej.

Prezes Rady Ministrów 19 lipca 2007 r. powołał międzyresortowy Zespół do spraw Europejskiego Trybunału Praw Człowieka jako organ opiniodawczo-doradczy w celu zapewnienia w Polsce jak najlepszej implementacji wniosków wynikających z orzeczeń wydawanych przez Europejski Trybunał Praw Człowieka. Na posiedzeniu zespołu 16 marca 2016 r. przedstawiono informację na temat postępu w realizacji wyroku w sprawie Grabowski przeciwko Polsce. Wskazano, że w sierpniu 2015 r. Ministerstwo Sprawiedliwości zwróciło się z prośbą do prezesów sądów apelacyjnych o zbadanie praktyki stosowania art. 27 ustawy. Z odpowiedzi wynikało, że praktyka sądów po wydaniu wyroku Trybunału jest zadowalająca, jednak wciąż istnieją rozbieżności w orzekaniu.

Wysoka Izbo, należy zwrócić uwagę, iż w „Raporcie z wykonywania wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka przez Polskę za 2016 r.” delegaci do Komitetu Ministrów zauważyli, że w sprawie zostały zastosowane środki indywidualne (cytuję: skarżący nie jest już pozbawiony wolności i otrzymał zadośćuczynienie), w związku z czym inne środki indywidualne nie są konieczne. Zdaniem władz była to sprawa jednostkowa i nieprecyzyjność art. 27 ustawy stanowiła źródło praktyki sądów krajowych, które skutkowało niewydawaniem odrębnych orzeczeń przedłużających umieszczenie w schronisku dla nieletnich.

To już druga petycja fundacji w tej kwestii. Poprzednia, z kwietnia 2017 r., została zakończona przyjęciem senackiego projektu o zmianie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, jednak nie doprowadziła do zmian ustawowych ze względu na koniec kadencji poprzedniego parlamentu.

W obecnej kadencji Senatu Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji rozpatrywała petycję w sprawie podjęcia tej inicjatywy ustawodawczej i jednogłośnie przyjęła projekt dotyczący zmiany ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Dziękuję.

 

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 15. porządku obrad

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 15. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Projekt ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich jest odpowiedzią na postulaty wniesione przez Helsińską Fundację Praw Człowieka. Wniesione poprawki są także wykonaniem wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 30 czerwca 2015 r. w sprawie Grabowski przeciwko Polsce.

Realizacja wniesionego projektu zakłada wprowadzenie odróżnienia definicji w temacie postanowienia o umieszczeniu nieletniego w schronisku od postanowień o przedłużeniu pobytu w schronisku dla nieletnich.

Nowelizacja ustawy reguluje kwestie umieszczenia i przedłużania pobytu nieletniego w schronisku dla nieletnich. Sąd będzie zobowiązany w każdym przypadku do oddzielnego postanowienia o pobycie lub przedłużeniu pobytu nieletniego, a także stwierdzenia zasadności kontroli pobytu co 3 miesiące, także po wyznaczeniu rozprawy.

Uważam, że zmiany ustawy słusznie regulują kwestię zapewnienia jak największego bezpieczeństwa nieletnim. Niemniej jednak jest to zaledwie ukłon w dobrą stronę, a prace nad doskonaleniem ustawy nie mogą pozostać zamknięte. Dotychczasowa ustawa, z 1982 r., o postępowaniu w sprawach nieletnich, pomimo nowelizacji, nadal nie uwzględnia wszystkich materii i uregulowań prawnych.

Ponadto Ministerstwo Sprawiedliwości aktualnie pracuje nad wprowadzeniem nowej ustawy, która, mam nadzieję, będzie tworzyć zbiór nowych, aktualnych, a przede wszystkim spójnych przepisów prawa.