Posiedzenie: 14. posiedzenie Senatu RP X kadencji, 1 dzień

Wróć na listę posiedzeń

11, 12, 13, 17 i 18 sierpnia 2020 r.

Porządek obrad

Zakończone

Stenogram

Wersja PDF

Zapis video

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W dniu 19 sierpnia 1920 r. obchodzimy setną rocznicę II Powstania Śląskiego, jednego z 3 zrywów ludności polskiej, których skutkiem było przyłączenie części Górnego Śląska do Polski.

Wybuch powstania poprzedziło wiele znaczących, ale i dramatycznych wydarzeń, w tym ważne wydarzenia międzynarodowe i katastrofalna sytuacja na froncie wschodnim. W okresie największych niepowodzeń w wojnie z bolszewikami przegraliśmy plebiscyt na Warmii i Mazurach, zostaliśmy zlekceważeni w Spa. Zachwiała się wiara w Polskę nawet wśród najbardziej uświadomionego ludu śląskiego, przy potęgującym się terrorze i dążeniu Niemców do siłowego rozstrzygnięcia losów Górnego Śląska.

W tym czasie wybitny polski polityk Wojciech Korfanty chciał zapobiec nieszczęściu, ale do powstania parła śląska POW. Powstańcy nie odnieśli zwycięstwa, jednakże ich determinacja skłoniła Niemców do rokowań. Przyjęli oni, zdaniem Korfantego, bez zastrzeżeń warunki polskie: zgodzili się na usunięcie niemieckiej zielonej policji i zastąpienie jej przez plebiscytową, usunęli ze Śląska napływowe osoby, utworzyli wspólnie z Polakami polsko-niemiecką komisję czuwającą nad utrzymaniem ładu i porządku. Tak więc, cel II Powstania Śląskiego został w dużej mierze osiągnięty.

Dlatego cieszy dzisiejsza uchwała Senatu, w której, zgodnie z tym jak zostało to zapisane, „Senat Rzeczypospolitej Polskiej z okazji 100. rocznicy II Powstania Śląskiego składa hołd Powstańcom Śląskim za ich męstwo i poświęcenie w walce o powrót Górnego Śląska do Polski”.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Zgodnie z informacją, jaką mamy w ocenie skutków regulacji dotyczącej ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zapewnienia funkcjonowania ochrony zdrowia w związku z epidemią COVID-19 oraz po jej ustaniu, brakuje możliwości osiągnięcia celu projektowanych zmian za pomocą innych środków niż interwencja ustawodawcza. Ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu zapewnienia funkcjonowania ochrony zdrowia w związku z epidemią COVID-19 oraz po jej ustaniu ma na celu wprowadzenie kolejnych instrumentów w zakresie ochrony zdrowia, które pozwolą na zapewnienie sprawnego i efektywnego działania tego systemu, w tym skuteczną walkę z COVID-19. Projektowaną ustawą zmienia się ustawy:

1) z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (DzU z 2020 r., poz. 514 i 567);

2) z dnia 27 lipca 2001 r. o diagnostyce laboratoryjnej (DzU z 2019 r., poz. 849, oraz z 2020 r., poz. 567);

3) z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (DzU z 2020 r., poz. 944);

4) z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2019 r., poz. 1373, z późn. zm.);

5) z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (DzU z 2019 r., poz. 852, z późn. zm.);

6) z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (DzU z 2019 r., poz. 1252, z późn. zm.);

7) z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych (DzU z 2020 r., poz. 186);

8) z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (DzU z 2020 r., poz. 295 i 567);

9) z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia (DzU z 2020 r., poz. 702);

10) z dnia 15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej (DzU z 2020 r., poz. 562, z późn. zm.);

11) z dnia 25 września 2015 r. o zawodzie fizjoterapeuty (DzU z 2019 r., poz. 952, oraz z 2020 r., poz. 567);

12) z dnia 24 lutego 2017 r. o uzyskiwaniu tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia (DzU z 2020 r., poz. 1169);

13) z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej (DzU z 2020 r., poz. 172);

14) z dnia 21 lutego 2019 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2019 r., poz. 399, z późn. zm.);

15) z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (DzU z 2020 r., poz. 374, z późn. zm.);

16) ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie systemu ochrony zdrowia związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (DzU z 2020 r., poz. 567 i 695).

Tak więc, w bardzo dużym skrócie, ustawa, nad którą się pochylamy, wprowadza kolejne bardzo istotne rozwiązania w zakresie ochrony zdrowia, które pozwolą na dalszą skuteczną walkę z COVID-19. Będą to instrumenty m.in. w zakresie kształcenia oraz w zakresie uprawnień przedstawicieli zawodów medycznych. Wprowadzona zostanie również bardzo przydatna elektronizacja procedury związanej z wystawianiem oraz rozpatrywaniem zapotrzebowań na produkty lecznicze i środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, które są niezbędne do ratowania życia, a w wielu przypadkach – zdrowia. W tej kwestii wprowadzono zmiany w prawie farmaceutycznym (DzU z 2020 r., poz. 994), które pozwolą na dopuszczenie do obrotu bez konieczności uzyskania pozwolenia produktów leczniczych sprowadzonych z zagranicy, mających aktualne pozwolenia. W ustawie tej mowa jest również o tym, że podmioty realizujące zadania związane z przeprowadzeniem wyborów na prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z możliwością głosowania korespondencyjnego będą mogły ubiegać się o rekompensatę finansową.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Trudno oprzeć się wrażeniu, że kolejny raz procedujemy ustawę, która z procesem prawidłowej legislacji nie ma wiele wspólnego. Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zapewnienia funkcjonowania ochrony zdrowia w związku z epidemią COVID-19 oraz po jej ustaniu został wniesiony przez Radę Ministrów 10 lipca 2020 r., a ustawa została uchwalona 24 lipca 2020 r. Ustawa, która wpłynęła do Sejmu 10 lipca, zmienia wiele ustaw, ale najbardziej nieprawdopodobne jest to, że dokonuje zmian w ustawie z dnia 15 lipca 2020 r. o Polskim Bonie Turystycznym oraz w ustawie z dnia 16 lipca 2020 r. o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz innych ustaw.

Podczas sejmowego postępowania legislacyjnego dokonano wielu zmian, które znacząco wychodzą poza zakres przedmiotowy projektu ustawy złożonego przez Radę Ministrów, co jest wbrew wymogom Konstytucji RP co do inicjatywy ustawodawczej i konieczności 3 czytań projektów ustaw.

Panie Marszałku, Panie i Panowie Senatorowie, w ramach tego posiedzenia plenarnego Senatu będziemy debatować także nad ustawą o szczególnych rozwiązaniach dotyczących służb mundurowych. W ustawie nie uwzględniono funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej, o co bardzo mocno zabiegają przedstawiciele związków zawodowych tej służby. Pan minister Maciej Wąsik na posiedzeniu Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, uznając za zasadne argumenty funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej, stanowczo jednak zaprotestował co do możliwości wprowadzenia poprawek zarówno na posiedzeniu komisji, jak i na posiedzeniu plenarnym, jako argument przedstawiając właśnie niekonstytucyjność takiej procedury. Wskazał na konieczność 3 czytań projektu ustawy bez możliwości rozszerzenia jej zakresu przedmiotowego w trakcie procedowania. O ile w tym przywołanym przypadku można byłoby wprowadzenie rozszerzenia przedmiotowego nawet w pełni uzasadnić, to z pewnością nie można się zgodzić z rozszerzeniem zakresu przedmiotowego omawianej właśnie ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zapewnienia funkcjonowania ochrony zdrowia w związku z epidemią COVID-19 oraz po jej ustaniu.

Liczne poprawki, zarówno zgłoszone przez właściwą komisję sejmową, jak i zgłoszone w drugim czytaniu, powodują, że tekst ustawy zawiera przepisy, których przedmiot wykracza poza materię projektu złożonego do Sejmu przez Radę Ministrów. Najbardziej jaskrawym tego przykładem jest zawarta w art. 22 ustawy – nieobjęta projektem ustawy wniesionym do Sejmu – nowelizacja ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 w zakresie dodania przepisów art. 117a i art. 117c, przewidujących możliwość uzyskania przez podmioty, które w związku z przeciwdziałaniem COVID-19 zrealizowały polecenie prezesa Rady Ministrów związane bezpośrednio z przeprowadzeniem wyborów powszechnych na prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 roku, z budżetu państwa, z części, której dysponentem jest szef Krajowego Biura Wyborczego, „jednorazowej rekompensaty na pokrycie zasadnie poniesionych kosztów, związanych bezpośrednio z realizacją polecenia”. Ta zmiana jest przykładem typowej „wrzutki”, podobnej do wielu, które wprowadzono do wcześniejszych ustaw związanych z tzw. tarczami antykoronawirusowymi.

Nie trzeba być prawnikiem, aby móc stwierdzić, że tytuł procedowanej ustawy – „o zmianie niektórych ustaw w celu zapewnienia funkcjonowania ochrony zdrowia w związku z epidemią COVID-19 oraz po jej ustaniu” – nie wskazuje w żaden sposób na to, aby w ustawie miały znaleźć się rozwiązania co do rekompensaty kosztów związanych z wyborami na prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

Ponadto dodany do art. 22 ustawy art. 117a wskazuje na możliwość wystąpienia do szefa Krajowego Biura Wyborczego o przyznanie jednorazowej rekompensaty na pokrycie zasadnie poniesionych kosztów związanych bezpośrednio z przeprowadzeniem wyborów powszechnych na prezydenta RP zarządzonych w 2020 roku z możliwością głosowania korespondencyjnego. W tej Izbie wielokrotnie wskazywano na fakt, że nie było żadnych podstaw prawnych, aby dokonywać jakichkolwiek wydatków na wspomniany cel, gdyż ustawa weszła w życie z dniem 9 maja 2020 r., a zatem na dzień przed datą wyborów wyznaczonych w §2 postanowienia Marszałek Sejmu RP, Dz.U. poz. 184.

Rozszerzeń zakresu przedmiotowego ustawy dokonanych na etapie prac sejmowych jest znacznie więcej, co szczegółowo zostało przedstawione przez Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu, które wskazało na przesłanki do uznania przepisów za niezgodne z art. 118 ust. 1 oraz art. 119 ust. 1 i 2 konstytucji.

Zasadnym jest zatem wprowadzenie poprawek zaproponowanych przez legislatorów Senatu i za nimi będę głosować. W przeciwnym razie będę za odrzucanie tej ustawy.

Przemówienie senator Agnieszki Kołacz-Leszczyńskiej w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

W ostatnim czasie wciąż musimy pracować nad nadzwyczajnymi rozwiązaniami związanymi z nieustępującą pandemią koronawirusa. Przyzwyczailiśmy się do zmian tworzonych w szybkim tempie, a tradycją – i to powstałą nie przy okazji pandemii – jest już to, że do jednej ustawy wrzucacie państwo wszystko, co w danej chwili chcecie zmienić. Projekty pisane są na kolanie, w pośpiechu.

Tak też stało się i w tym przypadku. Ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu zapewnienia funkcjonowania ochrony zdrowia w związku z epidemią COVID-19 oraz po jej ustaniu to kolejna bardzo skomplikowana ustawa. Mamy w niej do czynienia m.in. z rozwiązaniami dotyczącymi rezydentów, stażystów, pielęgniarek, fizjoterapeutów czy farmaceutów. Te rozwiązania mają przede wszystkim służyć temu, by w tym trudnym momencie rezydenci i stażyści mogli zdać określone egzaminy i zdobyć tytuł zawodowy, tytuł specjalisty uprawniający do wykonywania zawodu lekarza. Odnajdziemy tutaj także zmiany dotyczące wyborów władz statutowych poszczególnych samorządów zawodowych.

Duża część zmian dotyczy tzw. pionizacji struktury NFZ. Zapisy te odbierają część uprawnień dyrektorom oddziałów i przekazują je wprost do centrali NFZ. To kolejny obszar, którego funkcjonowanie zawłaszcza się pod pretekstem pandemii. Ustawa centralizuje kolejną instytucję publiczną.

To zaś, co budzi moje największe zdziwienie, a jednocześnie nie znajduje usprawiedliwienia, to zmiany, które zostały wrzucone do ustawy podczas posiedzenia sejmowej Komisji Zdrowia. Mówiąc wprost, chodzi o zalegalizowanie nielegalnego wydania kilkudziesięciu milionów złotych na działania związane z przeprowadzeniem wyborów powszechnych na prezydenta RP, zarządzonych na maj 2020 r. Nie ma i nie będzie na to mojej zgody. Odpowiedzialność za ten nielegalny proceder powinny ponieść osoby wydające decyzje w tej sprawie.

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Rządowa ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu zapewnienia funkcjonowania ochrony zdrowia w związku z epidemią COVID-19 oraz po jej ustaniu zmienia wybrane przepisy zawarte w sporej liczbie ustaw dotyczących regulacji zdrowotnych, m.in. o zawodach lekarza i lekarza dentysty, pielęgniarki i położnej, fizjoterapeuty, diagnostyce laboratoryjnej, przeciwdziałaniu narkomanii, systemie informacji w ochronie zdrowia, świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2. Zaproponowane zmiany według założeń projektu mają zapewnić sprawne funkcjonowanie systemu ochrony zdrowia zarówno podczas epidemii, jak i po jej zakończeniu.

Ustawa pod pretekstem epidemii i wizji wsparcia polskiej służby zdrowia przyczyni się do tego, że młoda kadra lekarska nie będzie chciała zastać w Polsce, ponieważ znajdują się tutaj zapisy zaostrzające kary dotyczące błędów medycznych. Zatem lekarze będą się bali podejmować decyzję i brać odpowiedzialność za życie ludzkie. Podkreślenia wymaga to, że środowisko medyczne jest oburzone wprowadzonymi zmianami i zapowiada liczne protesty.

Ponadto pod przykrywką tej ustawy ma zostać uregulowana kwestia, która do tej pory nie została rozwiązana, tj. kwestia odpowiedzialności za wybory korespondencyjne przeprowadzone przez partię rządzącą, na które została wydana ogromna suma z budżetu państwa. To właśnie w jednym z zapisów tej ustawy próbuje się zalegalizować 70 mln złotych wydanych na wybory korespondencyjne przeprowadzone bezpodstawnie. Zapewne każdy zdaje sobie sprawę, iż zgodnie z zasadami prawidłowej legislacji tytuł ustawy powinien wskazywać kwestie, które ona reguluje.

Ponadto w ustawie powraca się do ustawy dotyczącej podatku „cukrowego”, która de facto nie została jeszcze uchwalona. Kilka miesięcy temu z uwagi na wystąpienie pandemii zawieszono pracę nad wskazaną ustawą. Abstrahując od tego, że ta ustawa nie przeszła do końca procesu legislacyjnego, należy wskazać, iż w przypadku jej przyjęcia i wprowadzenia takiego podatku nastąpi pogrążenie polskich przedsiębiorców. Przyjęcie ustawy w jej obecnym kształcie byłoby też sprzeczne z kierunkiem działań rządu ukierunkowanych na wsparcie przedsiębiorców w walce z konsekwencjami epidemii koronawirusa, a realizowanych w ramach tzw. tarczy antykryzysowej. Aktualnie cały wysiłek zarówno rządzących, jak i przedsiębiorców powinien skupić się na minimalizowaniu negatywnych skutków kryzysu, który dotknął większą część gospodarki. Nasze działania należy skierować na utrzymanie firm, miejsc pracy, zapewnienie ciągłości łańcucha dostaw oraz możliwie szybkiego powrotu firm do sytuacji, w której znajdowały się przed wystąpieniem pandemii. Zatem nałożenie na polskich przedsiębiorców nowych opłat oraz obciążeń administracyjnych oznacza w tym momencie wzrost kosztów prowadzenia działalności i spadek rentowności wielu działających w Polsce firm. Może się to przyczynić do tego, że część firm będzie doprowadzona do bankructwa lub nastąpi likwidacja miejsc pracy.

Przemówienie senatora Roberta Dowhana w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu zapewnienia funkcjonowania ochrony zdrowia w związku z epidemią COVID-19 oraz po jej ustaniu wprowadza kolejne instrumenty w zakresie ochrony zdrowia, które pozwolą na skuteczną walkę z COVID-19. Co do zasady zmiany te są w sytuacji panującej obecnie w kraju bardzo potrzebne.

Projekt ustawy w swoim pierwotnym kształcie zawierał głównie treści związane z tytułem ustawy i wychodził naprzeciw oczekiwaniom środowiska medycznego.

Ustawa pozwala podmiotom, które zrealizowały zadania związane bezpośrednio z przeprowadzeniem wyborów powszechnych na prezydenta RP zarządzonych w 2020 r., z możliwością głosowania korespondencyjnego, ubiegać się o rekompensatę na pokrycie zasadnie poniesionych kosztów. Poprawka wniesiona w sejmowej komisji dotycząca art. 117a mówi o tym, że „podmioty, które w związku z przeciwdziałaniem COVID-19 zrealizowały polecenie Prezesa Rady Ministrów związane bezpośrednio z przeprowadzeniem wyborów powszechnych na Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych w 2020 r., z możliwością głosowania korespondencyjnego, mogą wystąpić do Szefa Krajowego Biura Wyborczego o przyznanie jednorazowej rekompensaty na pokrycie zasadnie poniesionych kosztów, związanych bezpośrednio z realizacją polecenia, zwanej dalej «rekompensatą»”.

Partia rządząca wydała na wybory, które się nie odbyły, 70 milionów zł bez podstawy prawnej. Drukowała nielegalne pakiety wyborcze, bo nie można sobie tak po prostu drukować w Polsce pakietów wyborczych, jeśli nie ma się do tego żadnej podstawy prawnej. Ustawa mająca dotyczyć bezpośrednio ochrony zdrowia wprowadza dzisiaj zapisy, które niejako tylnymi drzwiami pozwalają na rekompensatę kosztów działań pana Sasina.

Wiele zmian zawartych w ustawie jest ważne, natomiast należy pamiętać o kluczowej kwestii, jaką jest potrzeba poprawy funkcjonowania polskiego systemu ochrony zdrowia. Należałoby zacząć od naprawy finansów szpitali powiatowych, zwolnić organy założycielskie z konieczności pokrywania straty za rok ubiegły, zlikwidować kolejki czy usprawnić system zapisów na wizyty lekarskie. Należy uregulować sprawę nadwykonań, sprawy związane ze specjalizacjami i miejscami rezydenckimi. Przecież wszyscy wiemy, że każdy Polak czeka na jedną z najbardziej potrzebnych w Polsce reform – reformę systemu ochrony zdrowia. 5 lat partia rządząca jest przy władzy, a my wciąż czekamy.

Chciałbym odnieść się jeszcze do procederu centralizacji Narodowego Funduszu Zdrowia, który jest wyraźnie zaznaczony w niniejszej ustawie. Minister zdrowia będzie wydawał polecenie prezesowi Narodowego Funduszu Zdrowia. Ustawa przebudowuje cały Narodowy Fundusz Zdrowia i przyporządkowuje funkcję pracodawcy prezesowi. A zatem decyzja co do każdej umowy, jeśli nie udzieli się pełnomocnictwa dyrektorowi oddziału, będzie w ręku prezesa. A zatem każdy pracownik w każdym oddziale będzie przychodził po umowę do prezesa. Mam dużą wątpliwość, czy takie działanie w tym przypadku jest słuszne.

Dodatkowo nowelizacja podtrzymuje zawieszenie obowiązku szpitali i przychodni w zakresie przekazywania informacji o prowadzonych harmonogramach przyjęć. Myślę, że zdają sobie państwo sprawę, że od początku pandemii pacjenci mają olbrzymi problem z umówieniem się na wizytę. Telefony nie są odbierane, okienka rejestracji są zamknięte lub rejestracje pracują krócej. W zasadzie to łatwiej dodzwonić się do prezydenta niż do przychodni. Potrzebny jest system informujący o możliwości wykonywania planowanych zabiegów finansowanych z NFZ, na które wielu pacjentów czeka od początku pandemii.

Reasumując, chcę powiedzieć, iż rzeczona ustawa dotyczy wielu ważnych kwestii, natomiast wprowadzanie w tym akcie prawnym zapisów umożliwiających rekompensatę kosztów druku pakietów wyborczych do wyborów, które się nie odbyły, jest w mojej opinii niedopuszczalne. Należałoby się także zastanowić nad kwestią usprawnienia systemu ochrony zdrowia, a także pochylić się nad kwestią centralizacji NFZ.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Zgodnie z informacją zawartą w ocenie skutków regulacji dotyczącej ustawy o wsparciu rynku ubezpieczeń należności handlowych w związku z przeciwdziałaniem skutkom gospodarczym COVID-19, zmiany legislacyjne zaproponowane w ustawie „mają na celu utrzymanie przez zakłady ubezpieczeń limitów ubezpieczeń należności handlowych na poziomie sprzed pandemii. W tym celu proponuje się umożliwienie zakładom ubezpieczeń prowadzącym działalność na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ramach grupy 14 Działu II, o której mowa w załączniku do ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, do scedowania (zreasekurowania) części ryzyka na Skarb Państwa w zamian za przekazanie części składki ubezpieczeniowej. W ten sposób komercyjni ubezpieczyciele należności będą mogli ograniczyć swoje ryzyko związane z możliwością wzrostu liczby i wartości wypłacanych odszkodowań w okresie pogorszenia się koniunktury gospodarczej, co powinno umożliwić utrzymanie przez nich ochrony transakcji dla przedsiębiorców w skali zbliżonej do lat poprzednich. Skarb Państwa będzie miał natomiast możliwość przez odpowiednie postanowienia umów reasekuracyjnych wpływania na politykę oceny ryzyka zakładów ubezpieczeń, dzięki czemu zreasekurowanie portfela może zostać uzależnione od utrzymania przyznawanych limitów kredytowych przedsiębiorcom na poziomie zbliżonym do okresu sprzed wybuchu pandemii COVID-19.

Zgodnie z proponowanymi przepisami, reasekuracja dotyczyć będzie należności handlowych krajowych i eksportowych ubezpieczonych przez zakłady ubezpieczeń. W przypadku zawarcia umowy z zakładem ubezpieczeń Skarb Państwa pokryje 80% szkód wypłaconych przez zakłady ubezpieczeń dotyczących należności handlowych powstałych w okresie od dnia 1 kwietnia 2020 r. do dnia 31 grudnia 2020 r. w zamian za 80% zainkasowanej składki należnej za te ubezpieczenia. Po przekroczeniu kwoty odszkodowań wypłaconych przez zakład ubezpieczeń z tytułu objęcia ochroną ubezpieczeniową należności handlowych, pomniejszonej o kwoty uzyskane przez ten zakład ubezpieczeń w wyniku postępowań regresowych dotyczących tych należności handlowych, równej 243,75% składki przypisanej brutto z ubezpieczenia należności handlowych w 2019 r. przez dany zakład, Skarb Państwa pokryje 100% kwoty odszkodowań, przy czym zobowiązanie Skarbu Państwa nie będzie mogło przekroczyć kwoty odszkodowań stanowiącej równowartość 375% składki przypisanej brutto zakładu ubezpieczeń z ubezpieczenia należności handlowych w 2019 r.”.

Ustawa zawiera szerokie rozwiązania prowadzące do ograniczenia ryzyka związanego z możliwością wzrostu liczby i wartości wypłacanych odszkodowań w okresie pogorszenia się sytuacji gospodarczej. Ustawa określa zasady przejmowania należności handlowych powstałych w okresie od 1 kwietnia br. do końca tego roku przez Skarb Państwa. Ponadto w ustawie widnieje zapis o tym, że Rada Ministrów w celu zminimalizowania skutków gospodarczych może przyjąć bardzo skuteczny rządowy program wsparcia rynku ubezpieczeń należności handlowych, program określający szczegółowe cele, warunki oraz sposób realizacji wsparcia. Skarb Państwa w ramach realizacji tego programu, poprzez zawarcie umowy z zakładem ubezpieczeń, będzie mógł zobowiązać się do przejęcia aż 80% ryzyka ubezpieczeniowego.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Wyrażam swoje poparcie dla rozwiązań mających na celu zniwelowanie ryzyka związanego z możliwością zwiększenia liczby i wysokości odszkodowań wypłacanych w okresie pogorszenia sytuacji gospodarczej spowodowanego przez COVID-19. Zakłady ubezpieczeń oferujące ubezpieczenia należności mogą znacznie obniżyć limity lub zlikwidować je w ogóle w niektórych branżach. Będzie miało to negatywny skutek dla polskiej gospodarki, ponieważ polscy przedsiębiorcy będą mieli minimalny dostęp do zabezpieczenia swoich transakcji, w wyniku czego obniżą się obroty handlowe oraz potrzebna będzie dodatkowa płynność w sytuacji ograniczenia możliwości sprzedaży w kredycie kupieckim, a tym samym w istocie pogorszy się ich płynność finansowa, w tym znacznie wzrośnie ryzyko niewypłacalności polskich przedsiębiorstw. Dla Skarbu Państwa spadek transakcji handlowych oznaczać będzie pogorszenie się sytuacji ekonomicznej oraz zmniejszenie wypływów z podatków CIT i VAT.

W tym celu umożliwiono przejmowanie przez Skarb Państwa części ryzyka ubezpieczeniowego od zakładów ubezpieczeń. W zamian ubezpieczyciele przekażą Skarbowi Państwa odpowiednią część składki ubezpieczeniowej.

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Ustawa o wsparciu rynku ubezpieczeń należności handlowych w związku z przeciwdziałaniem skutkom gospodarczym COVID-19 zakłada określenie zasad i warunków przejmowania przez Skarb Państwa od zakładów ubezpieczeń ryzyka z tytułu umów ubezpieczenia należności handlowych, w zakresie ubezpieczeń kredytów kupieckich powstałych w okresie od dnia 1 kwietnia 2020 r. do dnia 31 grudnia 2020 r., z możliwością przedłużenia tego terminu. Przeniesienie nastąpi na podstawie umowy zawartej z ministrem rozwoju, która zostanie podpisana w ciągu 3 miesięcy od wejścia w życie nowego prawa. Wedle założeń ustawy Skarb Państwa ma pokryć 4/5 wartości szkód pokrytych przez firmy ubezpieczeniowe w zamian za 80% składki ubezpieczeniowej brutto.

Rząd chce zatem objąć system wierzytelności handlowych gwarancjami Skarbu Państwa. Oczywiście każdy zdaje sobie sprawę, iż polska gospodarka została zablokowana przez pandemię. Co za tym idzie, ubezpieczyciele, którzy również zdają sobie sprawę z wysokiego ryzyka, nie chcą dzisiaj nikogo ubezpieczać. Działające w Polsce zakłady ubezpieczeń dokonują właśnie przeglądów swoich ofert. W wyniku tych przeglądów już wkrótce mogą one znacznie obniżyć limity lub zlikwidować swoje propozycje ubezpieczeń adresowane do konkretnych kontrahentów, wybranych branż, a nawet całych rynków. A zatem trzeba znaleźć rozwiązanie, które pomoże rynkowi. Niemniej jednak powinniśmy podejść do problemu całościowo, znaleźć rozwiązanie systemowe, które uwzględni takie elementy, jak ważenie ryzyka, ocena transakcji etc.

Proponowane rozwiązanie należy uznać za pozytywne, niemniej jednak Skarb Państwa powinien, jak już wcześniej wspomniałem, wziąć pod uwagę również te elementy, które są uwzględniane przez ubezpieczycieli przy udzielaniu ochrony ubezpieczającemu. Sytuacja, w której pozbawiono by polskich przedsiębiorców dostępu do ubezpieczeń handlowych, oznaczałaby znaczne podniesienie ryzyka transakcji i mogłaby doprowadzić do spowolnienia wymiany handlowej, a tym samym osłabić całą gospodarkę. Pogorszenie sytuacji przedsiębiorstw miałoby również przełożenie na wpływy do budżetu państwa, co jest szczególnie istotne w czasach pandemii COVID-19. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Zgodnie z informacją, jaką mamy w ocenie skutków regulacji dotyczącej rozpatrywanej ustawy – tj. ustawy o odpowiedzialności za naruszenie przepisów rozporządzenia w sprawie wzajemnego uznawania towarów zgodnie z prawem wprowadzonych do obrotu w innym państwie członkowskim oraz wskazaniu organu prowadzącego punkt kontaktowy do spraw produktów – w związku z tym, że „w przypadku braku przedmiotowej ustawy podmioty gospodarcze nie będą wiedziały, jakie sankcje krajowe będą im grozić za przedstawione w oświadczeniu o wzajemnym uznawaniu nieprawdziwe lub niepełne informacje, czy będzie to administracyjna kara pieniężna czy też kara pozbawienia wolności oraz gdzie umiejscowiony jest punkt kontaktowy do spraw produktów”, zasadne jest uszczegółowienie niniejszych kwestii.

Ustawa ta de facto służy stosowaniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/515 z dnia 19 marca 2019 r. w sprawie wzajemnego uznawania towarów zgodnie z prawem, które są wprowadzane do obrotu w innym członkowskim państwie, oraz uchylającego rozporządzenie (WE) nr 764/2008 (dalej – „rozporządzenie 2019/515”). Owe rozporządzenie wzmacnia funkcjonowanie rynku Unii Europejskiej oraz przyczynia się do tego, aby wszelkie bariery utrudniające swobodny przepływ towarów były niwelowane. Ponadto ustawa wskazuje organ odpowiedzialny za prowadzenie punktu kontaktowego zajmującego się sprawami produktów – tzw. PCP. W myśl rozporządzenia, państwo członkowskie Unii Europejskiej obowiązane jest do wyznaczenia punktu kontaktowego, a także jego utrzymania oraz zapewnienia wszelkich uprawnień i dostępu do wszelkich zasobów potrzebnych do jego funkcjonowania. Ustawa przede wszystkim określa więc sankcje w przypadku naruszenia postanowień rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/515 z dnia 19 marca 2019 r.

Przemówienie senatora Mariusza Gromki w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Jako senator Rzeczypospolitej Polskiej chciałbym wyrazić swoją aprobatę dla omawianej ustawy. Ministerstwo Rozwoju przygotowało projekt ustawy o odpowiedzialności za naruszenie przepisów rozporządzenia w sprawie wzajemnego uznawania towarów zgodnie z prawem wprowadzonych do obrotu w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej. Nowe przepisy mają zapewnić, że zasada wzajemnego uznawania będzie skutecznie stosowana.

W celu wprowadzenia do obrotu tych samych produktów na rynek innych państw członkowskich podmioty były zobowiązane do kolejnego wykonywania tych samych badań lub kolejnych, innych badań swoich produktów. Wykonane już testy i badania nie były akceptowane przez jednostki dokonujące takiej oceny w innym państwie członkowskim UE. Uruchamiało to dodatkowe koszty, niepotrzebne obciążenia dla podmiotów gospodarczych, wynikające z konieczności przeprowadzenia badań, dostosowania towaru do wymogów krajowych lub przepisów technicznych.

Ustawa wprowadza również możliwości pozasądowego rozwiązywania problemów w ramach systemu SOLVIT. Ustawa określa także sankcje w przypadku naruszenia postanowień tego rozporządzenia i wskazuje organ odpowiedzialny za prowadzenie punktu kontaktowego do spraw produktów.

Projekt nowej ustawy jest bezpośrednio związany z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/515 z 19 marca 2019 r. w sprawie wzajemnego uznawania towarów zgodnie z prawem wprowadzonych do obrotu w innym państwie członkowskim oraz uchylającym rozporządzenie (WE) nr 764/2008. W mojej ocenie te regulacje powinny przyczynić się do zniesienia utrudnień w swobodnym przepływie towarów, a tym samym ułatwić ich sprzedaż.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Panie Marszalku! Wysoka Izbo!

Głównym celem rozpatrywanej ustawy – tj. nowelizacji ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 oraz ustawy o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności – jest wprowadzenie podstawy prawnej niezbędnej do wdrożenia w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 działania pod nazwą „Wyjątkowe tymczasowe wsparcie rolników, mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw szczególnie dotkniętych kryzysem związanym z COVID-19”. Ustawa pozwoli na odczuwalne wsparcie finansowe rolników prowadzących działalność rolniczą w celach stricte zarobkowych. Stosowne zmiany mają także na celu m.in. likwidację obecnego ograniczenia związanego z wekslami nieuzupełnionymi (tzw. in blanco), a także umożliwią składanie wniosków o wpis producenta rolnego lub potencjalnego beneficjenta do krajowego systemu ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności jednocześnie z wnioskiem o przyznanie pomocy pochodzącej z m.in. „Wyjątkowego tymczasowego wsparcia dla rolników, mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw szczególnie dotkniętych kryzysem związanym z COVID-19” za pośrednictwem organu właściwego przyznającego pomoc.

Jak podkreślono to w informacji zawartej w ocenie skutków regulacji, rekomendowane rozwiązanie polega na tym, że „W odniesieniu do zdefiniowanych problemów w projektowanej ustawie zaproponowano:

1) zapewnienie podstaw prawnych wdrożenia w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (PROW 2014–2020) działania «Wyjątkowe tymczasowe wsparcie dla rolników, mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw szczególnie dotkniętych kryzysem związanym z COVID-19». Proponuje się, aby pomoc w ramach działania była udzielana w formie jednorazowej płatności ryczałtowej dla rolników, przyznawanej oraz wypłacanej na podstawie decyzji administracyjnej, na wniosek o przyznanie pomocy będący jednocześnie wnioskiem o płatność. Zgodnie z założeniami przyjętymi w art. 39a rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 maksymalna kwota pomocy nie może przekraczać 7000 euro na rolnika. Wysokość pomocy będzie uzależniona od rodzaju prowadzonej produkcji i ustalana według wzoru, który uwzględnia skumulowaną kwotę pomocy przysługującą rolnikowi w związku ze wszystkimi rodzajami i skalą prowadzonej przez niego produkcji rolnej, oraz będzie zakładała możliwość korygowania tej kwoty w zależności od kursu euro oraz łącznej wysokości pomocy przysługującej wszystkim rolnikom spełniającym warunki. Szczegółowe warunki i tryb przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej będą przedmiotem regulacji ujętych w rozporządzeniu przygotowywanym na podstawie upoważnienia zawartego w art. 45 ust. 1 pkt 1 ustawy PROW 2014–2020;

2) kompleksowe uregulowanie w przepisach ustawy PROW 2014–2020 kwestii obowiązku składania zabezpieczenia należytego wykonania zobowiązań określonych w umowie o przyznaniu pomocy w postaci weksla niezupełnego (in blanco) wraz z deklaracją wekslową przez odejście od obowiązku składania tego zabezpieczenia przez jednostki sektora finansów publicznych oraz przesunięcie w czasie, również poza okresem związanym ze stanem zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, składania tego zabezpieczenia przez podmioty inne niż jednostki sektora finansów publicznych.

W odniesieniu do ww. celów jedynym możliwym środkiem ich realizacji jest zmiana obowiązujących przepisów ustawy PROW 2014–2020. W celu dotarcia do możliwie najszerszego grona rolników zainteresowanych otrzymaniem wsparcia w ramach ww. działania na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (MRiRW), a także na stronie internetowej Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) zostaną zamieszczone informacje dotyczące możliwości otrzymania wsparcia, w szczególności obejmujące wskazanie podstaw prawnych, oraz opis streszczający typ działania. Ponadto, w ramach cyklicznych rolniczych programów radiowych i telewizyjnych, będą zrealizowane branżowe audycje prezentujące szczegółowe informacje dotyczące możliwości ubiegania się o wsparcie w ramach ww. instrumentu. Audycje będą prezentowane przez członków kierownictwa MRiRW oraz opatrzone komentarzami ekspertów z ARiMR i Ośrodków Doradztwa Rolniczego. Informacje związane z promowaniem rozwiązań zawartych w PROW 2014–2020, w tym dotyczące nowego działania, będą również na bieżąco prezentowane w branżowych serwisach informacyjnych oraz na rolniczych portalach internetowych. Dodatkowo informacje zostaną przekazane za pośrednictwem social mediów MRiRW.

Prezes ARiMR poda do publicznej wiadomości na stronie internetowej administrowanej przez ARiMR, co najmniej w jednym dzienniku o zasięgu krajowym oraz w siedzibie ARiMR, oddziałów regionalnych i biur powiatowych ARiMR, ogłoszenie o naborze wniosków o przyznanie pomocy na operacje w ramach ww. instrumentu wsparcia, nie później niż 7 dni przed dniem planowanego rozpoczęcia terminu składania tych wniosków”.