Posiedzenie: 10. posiedzenie Senatu RP X kadencji, 4 dzień

Wróć na listę posiedzeń

5, 6, 12 i 13 maja 2020 r.

Porządek obrad

Zakończone

Stenogram

Wersja PDF

Zapis video

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Niniejsza nowelizacja – ustawa o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 –jako kontynuacja tzw. tarczy nr 1 i nr 2, zawiera pakiet dalszych uproszczeń i ułatwień mających na celu utrzymanie oraz możliwy wzrost inwestycji na etapie wychodzenia ze stanu pandemii.

Jeśli chodzi o dotychczasową pomoc, to w ramach tarcz antykryzysowej i finansowej złożono już 4 miliony wniosków. Mamy 850 tysięcy zwolnień z płatności składek ZUS i odroczeń ich płatności. Mamy przyznanych 315 tysięcy bezzwrotnych pożyczek dla samozatrudnionych. 265 tysięcy osób otrzymuje tzw. postojowe, które właśnie zostało przedłużone o kolejne 3 miesiące. 2,5 miliarda zł już popłynęło z budżetu państwa na dopłaty do pensji pracowników. Dotychczasowe osiągnięcia rządu w zakresie budowy tarczy antykryzysowej dostrzegło już wiele instytucji. Bank ING w udostępnionym w piątek raporcie na temat metod wspierania gospodarki przez kraje Europy Wschodniej podczas kryzysu wywołanego pandemią koronawirusa ocenia, że Polska wprowadziła najsilniejszą tarczę antykryzysową w regionie. Chodzi zwłaszcza o bezpośrednie transfery gotówki – od państwa do pracowników i polskich firm. To łącznie ponad 300 miliardów zł, które to środki w formie gotówki już trafiają i nadal będą trafiać jako kroplówka dla polskiej gospodarki. A jak dodamy do tego programy gwarancji kredytowych dla polskich firm, to okaże się, że mówimy o wsparciu o wartości ok. 500 miliardów zł. 500 miliardów zł, zorganizowane na wsparcie gospodarki przez rząd w miesiąc, to naprawdę potężny, wręcz historyczny zastrzyk pomocy.

Jeśli chodzi o proponowaną właśnie tarczę nr 3, to, jak wskazano w uzasadnieniu nowelizacji, „zgodnie z zapowiedziami Prezesa Rady Ministrów, istotnym zadaniem, jakie stoi przed Rzeczpospolitą Polską, pozostaje nie tylko łagodzenie następstw – bezpośrednich skutków epidemii, lecz także przygotowanie zarówno polskiej gospodarki, jak i struktur administracji do wyzwań, jakie czekają nasz kraj po wygaszeniu ognisk epidemii. W przedłożonej ustawie proponuje się szereg działań, których zastosowanie będzie miało zarówno charakter doraźny (dostosowawczy do obecnej sytuacji pandemii), jak i długofalowy (pakiet dalszych uproszczeń i ułatwień mających na celu utrzymanie oraz możliwy wzrost inwestycji na etapie wychodzenia z etapu pandemii). Rozwiązania zaproponowane w przedmiotowej regulacji stanowią kontynuacje polityk mających pełnić funkcję katalizatorów oraz bodźców dla polskiej gospodarki. Służyć one będą nie tylko krótkofalowym celom ograniczenia negatywnych skutków SARS-CoV-2, ale pełnić mają także rolę instrumentów wpływających długofalowo na rozwój gospodarczy Polski. Ich celem jest także wpisanie się i kontynuacja rozwiązań zawartych w ramach ustaw z tzw. Tarczy antykryzysowej jako szeregu kolejnych działań stanowiących wsparcie zarówno dla polskich przedsiębiorców, jak i całego społeczeństwa”.

Projekt zakłada m.in. wsparcie Agencji Rozwoju Przemysłu dodatkowymi środkami finansowymi, co będzie miało na celu przeciwdziałanie niebezpieczeństwu deindustrializacji, jaka miała miejsce w Polsce na początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Pomoże to także we wsparciu podmiotów, które, posiadając silne fundamenty, mogą ponieść konsekwencje globalnej sytuacji rynkowej oraz przerwanych łańcuchów dostaw. Warto również wymienić wsparcie, jakie jest planowane dla przedsiębiorstw transportowych (przede wszystkim transportu kolejowego). Przy założeniu szybkiego odbudowania się szeregu sektorów polskiej gospodarki, niezwykle istotne pozostaje zachowanie sieci połączeń, w tym wsparcie tych, które szczególnie ucierpiały w związku z obecną sytuacją epidemiczną. Wobec uznania mobilności pracowników za bardzo istotny element dla funkcjonowania szeregu przedsiębiorstw istotnych z punktu widzenia polskiej gospodarki, szczególnie istotne pozostaje możliwie szybkie przywrócenie szeregu połączeń, po zniesieniu aktualnie obowiązujących ograniczeń. Jednocześnie, ze względu na cele gospodarcze, szereg planowanych rozwiązań ma znaczący wymiar społeczny. W kontekście potrzeb wynikających z problemów finansowych przedsiębiorstw, przedmiotowa interwencja legislacyjna będzie także pozytywnie wpływała na ochronę osób zawierających umowy pożyczkowe i kredytowe, na zwiększenie wsparcia pochodzącego z funduszu alimentacyjnego czy też na bezpośrednie wsparcie pracowników pomocy społecznej jako jednej z grup szczególnie zaangażowanych w czasie trwania epidemii COVID-19.

W ramach tarczy nr 3 premier Mateusz Morawiecki proponuje:

1. rozszerzenie zwolnienia – umożliwienie skorzystania ze zwolnienia z opłacania składek osobom opłacającym składki na własne ubezpieczenia w sytuacji, gdy ich przychód był wyższy niż 300% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w 2020 r., ale ich dochód z tej działalności w lutym 2020 r. nie był wyższy niż 7 tysięcy zł;

2. wsparcie operatorów wojewódzkich, międzywojewódzkich i międzynarodowych specjalizujących się w przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym w okresie trwania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii;

3. wydłużenie terminów obowiązujących przedsiębiorców z tytułu sprawozdań oraz obowiązków informacyjnych wynikających z ustawy o odpadach – szereg przepisów ułatwiających firmom gospodarującym odpadami wywiązywanie się z obowiązków (m.in. w zakresie rejestru bazy danych odpadowych);

4. dokapitalizowanie Agencji Rozwoju Przemysłu SA kwotą w wysokości do 900 milionów zł (ze środków Funduszu Reprywatyzacyjnego) z przeznaczeniem w szczególności na wsparcie przedsiębiorców, co umożliwi funkcjonowanie podmiotom gospodarczym i udzielanie przez ARP pomocy publicznej dla przedsiębiorców;

5. wsparcie sektora opierającego się na wykorzystaniu drewna lub produkcji surowca drzewnego – ma to na celu zachowanie ciągłości działania tego sektora oraz funkcjonowania Lasów Państwowych (szereg ułatwień dla uczestników rynku);

6. zmianę w zakresie funduszu alimentacyjnego polegającą na podwyższeniu kwoty kryterium dochodowego uprawniającej do świadczeń z tego funduszu (dochód rodziny w przeliczeniu na osobę w rodzinie) do kwoty 900 zł;

7. zwiększenie wysokości kwoty wynagrodzenia za pracę wolnej od egzekucji o 25% na każdego członka rodziny, który nie uzyskuje dochodów i pozostaje na utrzymaniu pracownika;

8. danie pracownikom pomocy społecznej odbywającym kwarantannę w ośrodku, w którym świadczą pracę, możliwości dalszego jej świadczenia w tej jednostce, z zachowaniem prawa do pełnego wynagrodzenia;

9. zwiększenie ochrony osób zawierających umowy pożyczki, kredytu lub inne umowy m.in. poprzez wprowadzenie nieważności umowy, w której osoba fizyczna zobowiązuje się do przeniesienia własności nieruchomości na zabezpieczenie roszczeń niewynikających z prowadzonej przez tę osobę działalności gospodarczej lub zawodowej, oraz penalizację żądania od osoby fizycznej co najmniej dwukrotności maksymalnej wysokości kosztów pozaodsetkowych lub co najmniej dwukrotności stopy odsetek maksymalnych określonych w ustawie;

10. dalszą elektronizację metod przekazywania informacji klientom Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w tym informacji o stanie ich konta, w przypadku gdy wyrażą takie oczekiwanie – uprości to sposób przekazywania informacji ubezpieczonym, a jednocześnie będzie oznaczało redukcję kosztów administracyjnych;

11. wsparcie sektora kultury – kinematografii – przez pozyskanie dodatkowych środków dla Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej w celu poprawy sytuacji na rynku polskiej sztuki filmowej;

12. dalsze upraszczanie regulacji administracyjnych oraz czasowe wydłużanie obowiązywania koncesji, pozwoleń oraz uprawnień, tak aby nie zostały naruszone łańcuchy dostaw oraz ciągłość działalności gospodarczej;

13. czasowe zwolnienie z opłat wynikających z ustawy – Prawo wodne w zakresie należności pobieranych za korzystanie ze śródlądowych dróg wodnych i ich odcinków oraz urządzeń wodnych stanowiących własność Skarbu Państwa, co obniży koszty funkcjonowania zarówno dla sektora turystyki, jak i armatorów użytkujących drogi wodne do celów transportowych.

Powyższe działania stanowią jedynie część uregulowań zawartych w przedkładanym projekcie, a jednocześnie ich konstrukcja, jak i zakładany cel, mają prowadzić do uproszczenia obowiązków wynikających z uregulowań administracyjnych, jak i mają stanowić bezpośrednią pomoc zarówno dla obywateli, jak i przedsiębiorstw. Jak dotąd wdrożone przez rząd Prawa i Sprawiedliwości rozwiązania już uratowały ponad milion miejsc pracy i tysiące działających w Polsce firm przed upadkiem. Wierzę, że dzięki proponowanym rozwiązaniom uratujemy kolejne. Zdecydowanie popieram niniejszy projekt. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Chciałoby się powiedzieć „do trzech razy sztuka”, czyli że trzecia w ciągu niecałych 2 miesięcy tzw. tarcza antykryzysowa, nad którą pracujemy w Senacie RP – ustawa o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 – powinna rozwiązać praktycznie większość problemów związanych z działaniami osłonowymi dotyczącymi koronawirusa. Niestety na trzeciej tarczy to się nie skończy. Problemów, których nie rozwiązuje ta zmiana ustawy, jest jeszcze bardzo wiele, a mogłoby być inaczej, gdyby poprawki, jakie były przegłosowane w tej Izbie do poprzednich 2 tarcz nie były odrzucane większością głosów w Sejmie. A tak mamy kolejne zapisy ustawowe. Część z nich można zaakceptować, ale ta ustawa jako całość nie przyniesie oczekiwanej rzeczywistej pomocy wielu grupom społecznym, w dalszym ciągu oczekującym na pomoc w rozwiązywaniu ich problemów.

W kolejnej już ustawie znajdujemy rozwiązania prawne, tzw. wrzutki, które nie mają nic wspólnego z działaniami osłonowymi w okresie pandemii. Nie powinny się one znaleźć w tej ustawie i są one nie do zaakceptowania. Otóż wśród tych wrzutek bardzo interesujące rozwiązanie prawne znajdujemy np. w art. 14, który dotyczy zmian w ustawie z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne, „Dziennik Ustaw” z 2019 r. poz. 2460 oraz z 2020 r. poz. 374 i 695. Zmiany, o których mowa, znalazły się na ponad 8 stronach formatu A4 omawianej ustawy, z czego 3 pełne strony poświęcono powoływaniu i odwoływaniu prezesa UKE, którego powołuje i odwołuje Sejm na wniosek Prezesa Rady Ministrów. Co ciekawe, w opiniowaniu tej kandydatury nie bierze udziału Senat.

Być może podczas analizy zmian, jakie zawiera omawiana ustawy, uda się dojść do art. 15, ale rozwiązania prawne przedstawione na ponad 14 stronach, niektóre niebudzące żadnych zastrzeżeń, bo rozwiązujące problemy w czasie pandemii koronawirusa, mogą okazać się całkowicie niezrozumiałe dla zwykłego zjadacza chleba. Śmiem twierdzić, że także osoba z wykształceniem prawniczym będzie miała co analizować. Jak bowiem inaczej ocenić takie, dla przykładu, zapisy ustawowe: „w art. 15zzzm, w ust. 1 wyrazy «art. 15zzzj i art. 15zzzk» zastępuje się wyrazami «art. 15zzzk i art. 15zzzl»” albo „po art. 15zzzu dodaje się art. 15zzzu1 i art. 15zzzu2”? Jeszcze jeden przykład z tego samego artykułu: „po art. 15zzzzzx dodaje się art. 15zzzzzy w brzmieniu: «Jeżeli posiadacz odpadów»”…itd.

Aby tarcza nr 3 uchwalona przez Sejm RP 30 kwietnia 2020 r. procedowana obecnie w Senacie była rzeczywistą osłoną, wspomagała działania mające na celu pomoc wielu podmiotom jej oczekujących, winny się w niej znaleźć kolejne rozwiązania ułatwiające funkcjonowanie przedsiębiorcom, szpitalom i personelowi medycznemu zaangażowanemu w leczenie zakażonych koronawirusem, organizacjom pozarządowym realizującym zadania publiczne, personelowi domów opieki społecznej, a także, co nie znalazło się do tej pory w żadnej z 3 tarcz antykryzysowych, rozwiązania dla samorządów, które z jednej strony tracą dochody, a z drugiej ponoszą większe wydatki w związku z obowiązywaniem najpierw stanu zagrożenia epidemicznego, a potem stanu epidemii.

Najważniejsze uregulowania prawne, które powinny się znaleźć w omawianej ustawie, muszą uwzględniać przede wszystkim następujące elementy. Po pierwsze, zwolnienie z podatku od nieruchomości gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej dla tych przedsiębiorców, których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z pandemią. Zwolnienie takie powinno obowiązywać przynajmniej za 2020 r., z możliwością przedłużenia, w drodze uchwały, na rok 2021. Utrata dochodów gminy związana z takim zwolnieniem powinna być finansowana z budżetu państwa poprzez uwzględnienie ich w dochodach służących ustaleniu części wyrównawczej subwencji ogólnej.

Po drugie, zwolnienie z podatku od czynności cywilnoprawnych umowy pożyczki zawieranej do końca 2020 r. przez przedsiębiorcę, którego płynność finansowa ulegała pogorszeniu wskutek pandemii.

Kolejna rzecz to odstąpienie przez gminy od dochodzenia należności o charakterze cywilnoprawnym od tych podmiotów, których płynność finansowa uległa pogorszeniu z powodu COVID-19 i które złożą odpowiedni wniosek. Pomoc o tym charakterze nie może stanowić pomocy de minimis, a utrata dochodów gminy winna zostać uwzględniona przez MF w części wyrównawczej subwencji ogólnej.

Dalej: przesunięcie terminu wniesienia opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego do końca grudnia 2020 r. i możliwość częściowego jej umorzenia, proporcjonalnie do okresu obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii; zniesienie konieczności zapłaty VAT od kwot umorzonych podatków lokalnych na rzecz przedsiębiorców, którzy stracili płynność finansową; zawieszenie przekazywania przez gminy tzw. janosikowego; możliwość zawieszenia budżetu obywatelskiego w roku 2020 i 2021; możliwość przeznaczenia w 2020 i 2021 r. pieniędzy z zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych na działania związane ze skutkami pandemii.

Konieczne jest ponadto uwzględnienie w budżecie państwa na 2020 r. rezerwy subwencji ogólnej z przeznaczeniem na rekompensatę spadku dochodów gmin z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych oraz udziału we wpływach z podatku od osób prawnych, utraconych w następstwie pandemii koronawirusa. Wysokość należnej rekompensaty dla gmin mogłaby zostać ustalona wspólnie, przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego, a na wysokość tej rekompensaty, jeśli miałaby ona być w niepełnej wysokości w stosunku do utraconych dochodów gmin, wpływ mogłyby mieć inne rozwiązania prawne ułatwiające gminom realizację zwiększonych wydatków spowodowanych pandemią.

Dalej: wprowadzenie specjalnego dodatku do wynagrodzenia osób, które, wykonując zawód medyczny, mają bezpośredni kontakt z pacjentami z podejrzeniem zakażenia lub zakażeniem wirusem SARS-CoV-2 – 100% wynagrodzenia zasadniczego; wprowadzenie dodatku specjalnego za pracę w godzinach nadliczbowych w podmiotach leczniczych, w których leczeni są pacjenci zakażeni koronawirusem – 50% wynagrodzenia zasadniczego; wprowadzenie obowiązku poddawania się badaniu na obecność wirusa SARS-CoV-2 raz w tygodniu dla osób wykonujących zawód medyczny i osób zatrudnionych w domach pomocy społecznej i innych ośrodkach opiekuńczo-leczniczych, pielęgnacyjno-opiekuńczych czy opiekuńczo-terapeutycznych; utworzenie państwowego funduszu celowego przeznaczonego na wsparcie systemu opieki zdrowotnej, w tym na zakup testów na obecność koronawirusa, środków ochrony indywidualnej dla pracowników ochrony zdrowia i DPS-ów, zakup wyrobów medycznych itp.; zwolnienie z konieczności odprowadzania podatków od darczyńców darowizn; wprowadzenie możliwości uzyskiwania od starostów pożyczki na bieżące wydatki, z możliwością jej umorzenia, jeśli działalność organizacji pozarządowych utrzymana zostanie przez 3 miesiące.

Wymienione przeze mnie tylko niektóre rozwiązania winny znaleźć się albo w formie poprawek do uchwalonej przez Sejm RP w dniu 30 kwietnia 2020 r. ustawy o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, albo w projektach ustaw przygotowanych z inicjatywy Senatu RP. Najważniejsze jest to, aby wprowadzenie tych zmian nastąpiło w jak najkrótszym czasie, tak aby przepisy te mogły wejść w etap realizacji. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Krzysztofa Brejzy w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Chciałbym raz jeszcze podkreślić, iż rozwiązania związane ze skróceniem kadencji szefa UKE są niezgodne z art. 7 i art. 8 Europejskiego kodeksu łączności elektronicznej. Niestety nie uzyskałem od przedstawicieli rządu żadnej informacji, czy skracanie kadencji w związku z rzekomym wdrażaniem dyrektywy trwa również w innych państwach UE.

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Jest to trzecia ustawa, która ma pomóc polskim przedsiębiorcom w sytuacji, w której się znaleźli. Aktualnie wiele osób z tzw. branży beauty zwraca się do przedstawicieli władzy i prosi o pomoc. Liczne zakłady fryzjerskie czy też kosmetyczne upadają, ponieważ żadna z tarcz nie daje im realnych rozwiązań. Kolejna wersja ustawy oraz kolejne założenia są tylko na papierze – nie ma rzeczywistego wymiaru przepisów, nad którymi tyle się debatuje. Należy mieć ciągle na uwadze, że firmy sektora MŚP są w Polsce odpowiedzialne za ponad 50% PKB, wobec czego w przypadku nieudzielenia im w tym momencie wsparcia i pomocy możemy spodziewać sią załamania gospodarki w krótkiej perspektywie czasowej.

W tzw. tarczy 3.0 zmieniamy m.in. kodeks cywilny, prawo spółdzielcze, ustawę o komercjalizacji i niektórych uprawnieniach pracowników, kodeks karny, prawo o ustroju sądów, prawo telekomunikacyjne oraz wiele innych. Czy wprowadzenie zmian w około 40 aktach prawnych przyczynia się do pomocy przedsiębiorcom? Aktualnie zarówno obywatele, jak i przedsiębiorcy oczekują stabilności prawa, jednak ustalając kolejne wersje ustawy, nie zachowujemy ani zasad prawidłowej legislacji, ani zasad, które gwarantują pewność przepisów prawnych. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senator Agnieszki Gorgoń-Komor w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Moja wątpliwość dotyczy kwestii zwolnienia ze składek ZUS w ramach ustawy o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2. Mianowicie w proponowanej tarczy 3.0 dodano w art. 31zo ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych ustępy 2a i 2b, które rozszerzają krąg podmiotów uprawnionych do zwolnienia ze składek ZUS.

W związku z tym mikroprzedsiębiorcy i mali przedsiębiorcy objęci pomocą w ramach tarczy 3.0 zostaną zwolnieni z płacenia składek wyłącznie za 2 miesiące – czyli od 1 kwietnia do 31 maja 2020 r. Tymczasem podmioty wskazane w 2 poprzednich wersjach tarczy zostały zwolnione ze składek za 3 miesiące. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby nowe podmioty objęte zwolnieniem ze składek były również zwolnione z opłat za marzec. ZUS może zwrócić środki lub zaliczyć je na poczet przyszłych roszczeń. Osoby, które jeszcze nie opłaciły składek za marzec, nie powinny podlegać egzekucji w drodze administracyjnej.

Przemówienie senator Haliny Biedy w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Bardzo dobrze się stało, że dziś Senat RP przedstawia inicjatywę ustawodawczą – projekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach dla samorządu terytorialnego związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem zakażenia wirusem SARS-CoV-2 oraz rozprzestrzenianiem się choroby wywołanej tym wirusem – stworzoną z myślą o samorządach, które na walkę z epidemią wydają środki ze swoich budżetów, okrojonych w tym roku nie tylko przez obniżkę podatków.

Rezerwy kryzysowe są już na wyczerpaniu. Samorządy czeka również spadek dochodów w związku z przewidywanym spowolnieniem gospodarczym, obniżaniem wynagrodzeń, a tym samym spadkiem wpływów z udziału w podatkach CIT i PIT. Samorządy odraczają i umarzają również podatki od nieruchomości. Samorządom budżet państwa powinien te braki uzupełnić, w przeciwnym razie czeka nas istotne zatrzymanie inwestycji publicznych czy zwalnianie wykwalifikowanych urzędników. Dziś samorządy wykonują dodatkowe zadania, które powinna wykonywać administracja centralna, m.in. kupują testy, zamawiają wymazobusy. Samorządy pokazały, że są skuteczne i rozsądne.

Skoro rząd odmraża gospodarkę i oczekuje adekwatnych działań od samorządów, np. uruchomienia przedszkoli i żłobków, to musi przekazać środki na dostosowanie ich do wydanych przez ten rząd zaleceń. Środki ochrony osobistej i do dezynfekcji przesłane przez rząd wystarczą placówkom jedynie na kilka dni. Co dalej? Co z kosztami realizacji pozostałych zaleceń, które w wielu przypadkach nie zostały nawet dokładnie doprecyzowane?

Samorządy powinny otrzymać wsparcie z budżetu państwa, tak jak przedsiębiorcy czy organizacje pozarządowe. Wprowadzenie kolejnych instrumentów wsparcia dla jednostek samorządu terytorialnego proponowanych we wspomnianym projekcie ustawy jest słusznym rozwiązaniem.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W projekcie ustawy o szczególnych rozwiązaniach dla samorządu terytorialnego, zgodnie z informacją przedstawioną w ocenie skutków regulacji, proponuje się:

— umożliwienie powierzenia urzędowi administracji publicznej lub podmiotowi wykonującemu zadania publiczne wykonywania zadań urzędu gminy, urzędu starostwa, urzędu marszałkowskiego lub wykonującego zadania publiczne podmiotu prowadzonego albo utworzonego przez jednostki samorządu terytorialnego w przypadku, gdy te urzędy lub podmioty staną się niezdolne do wykonywania tych zadań,

— umożliwienie gminom wykorzystania środków pobieranych z opłat za zezwolenia, o których mowa w art. 18 i art. 181 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, na działania podejmowane w celu ograniczania skutków epidemii,

— niedokonywanie wpłaty przez jednostkę samorządu terytorialnego do budżetu państwa na uzupełnienie mechanizmu wyrównawczego,

— niezaliczanie udzielonych przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta ulg podatkowych i ulg w spłacie zobowiązań podatkowych podatnikom dotkniętym negatywnymi konsekwencjami ekonomicznymi z powodu COVID-19 do dochodów jednostki samorządu terytorialnego,

— możliwość skorygowania podstawy opodatkowania oraz podatku należnego z tytułu dostaw towarów lub świadczenia usług w przypadku umorzenia wierzytelności albo odstąpienia od dochodzenia należności,

— możliwość zawieszenia w całości albo części realizacji budżetu obywatelskiego, a także odstąpienia od jego przygotowania na rok 2021,

— wprowadzenie nowego mechanizmu, który umożliwi wsparcie finansowe jednostki samorządu terytorialnego; mechanizm polega na uzupełnieniu subwencji ogólnej jednostki samorządu terytorialnego o część rekompensującą składającą się z kwoty rekompensującej dochody własne tych jednostek, które zostały utracone w wyniku stosowania przepisów ustawy przyjętej w celu przeciwdziałania skutkom COVID-19, a także innych ograniczeń i nakazów wprowadzonych na podstawie określonych przepisów w celu zapobiegania, przeciwdziałania i zwalczania COVID-19, w szczególności dotyczących organizacji lokalnego transportu publicznego oraz odbioru odpadów od osób objętych izolacją lub kwarantanną.

Niestety zmiany, które proponuje opozycja, a których ani skutków finansowych, ani źródeł finansowania nie jest w stanie określić, nie zostały skonsultowane ze stroną rządową. Dodatkowo, zgodnie z odpowiedzią senatora sprawozdawcy, każdy z nas jest np. za budżetem obywatelskim i w związku z tym w niniejszej nowelizacji proponuje się możliwość jego likwidacji. Ponadto wniosek o dopracowanie projektu w Komisji Budżetu i Finansów Publicznych, który został zgłoszony przez senatora Grzegorza Biereckiego, również został odrzucony. A pozwoliłoby to na poznanie rzeczywistych kosztów niniejszego projektu. Jednak nie było takiej woli, a wniosek został odrzucony. Dlatego jestem zdecydowanie przeciwny wprowadzaniu zapisów ustawowych w takiej formie. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senator Haliny Biedy w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Budowanie społeczeństwa obywatelskiego jest z pewnością jednym z ważniejszych celów funkcjonowania organizacji pozarządowych. To one swoją działalnością tworzą relacje, które prowadzą do wzrostu zaufania społecznego i mają kluczowe znaczenie dla właściwego funkcjonowania lokalnej wspólnoty. Dlatego tak ważne jest, byśmy, tworząc rozwiązania legislacyjne związane z przeciwdziałaniem COVID-19, nie zapomnieli o organizacjach pozarządowych.

Proponowany projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 ma na celu podtrzymanie zdolności realizacji zadań publicznych przez organizacje pozarządowe w okresie epidemii poprzez uproszczenie formalnoprawnych uwarunkowań ich działalności, takich jak chociażby doprecyzowanie zasad głosowania elektronicznego. Ważne jest też wprowadzenie instrumentów finansowych, które ułatwią organizacjom pozarządowym funkcjonowanie w czasie epidemii.

Organizacje te bardzo aktywnie uczestniczą w życiu publicznym, realizują wiele zadań, wspierając działania instytucji publicznych w wykonywaniu ich funkcji. Dlatego tak ważne jest podtrzymanie ich działalności pożytku publicznego i rozwijanie potencjału budowanego przez lata. Proponowane w projekcie ustawy instrumenty z pewnością nie rozwiązują wszystkich problemów i nie zaspokajają wszystkich potrzeb tych organizacji, ale są oczekiwanym minimum uproszczeń i zmian, jakie mogą pomóc w ich działalności w tym trudnym dla wszystkich okresie.