Narzędzia:

Posiedzenie: 7. posiedzenie Senatu RP X kadencji, 1 dzień


12 i 13 marca 2020 r.
Przemówienia z dnia następnego

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Jeżeli myślimy o Kaszubach i o Pomorzu, o wybitnych Polakach reprezentujących te ziemie, to z pewnością myślimy również o Lechu Bądkowskim. W końcu nie bez powodu, jak to słusznie podkreślono w projekcie uchwały, „postawa i osiągnięcia Lecha Bądkowskiego są stale żywe na Pomorzu i Kaszubach”. Jego imię noszą dwie szkoły: Gimnazjum nr 48 w Gdańsku oraz Szkoła Podstawowa w Luzinie na Kaszubach. Jest on także patronem wielu ulic w pomorskich miastach. Przy Targu Rybnym w Gdańsku jest tablica pamiątkowa poświęcona Bądkowskiemu. Jak czytamy w projekcie, „organizowane są poświęcone mu wystawy, uroczystości, konferencje, wydawane są książki. Rok jego imienia ogłosiły Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie i Rada Miasta Gdańska”. 3 maja 2006 r. prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Lech Kaczyński odznaczył go pośmiertnie Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Na uwagę zasługują także przedwojenne zasługi urodzonego 24 stycznia 1920 r. w Toruniu Lecha Bądkowskiego, który, jak to również zostało podkreślone w projekcie uchwały, „należał do pierwszego pokolenia Pomorzan, które mogło chłonąć patriotyczne wychowanie w polskiej szkole, bez ingerencji władz zaborczych. Jego wejście w dorosłe życie wiązało się z dramatycznymi przeżyciami narodu polskiego. Lech Bądkowski we wrześniu 1939 r. był dowódcą plutonu w Wojsku Polskim. Wziął udział w bitwie nad Bzurą. Przeżycia z tego okresu uwiecznił w zbiorze opowiadań «Bitwa trwa»”.

Bardzo się cieszę, że w dniu dzisiejszym poprzez podjęcie proponowanej uchwały uczcimy pamięć o Lechu Bądkowskim w setną rocznice jego urodzin.

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Na wstępie swojej wypowiedzi pragnę zaznaczyć, iż zdaję sobie sprawę z problemu, jaki stanowią choroby rozwijające się na tle niewłaściwych wyborów i zachowań zdrowotnych konsumentów, w szczególności nadwaga, otyłość czy też choroba alkoholowa. Niemniej jednak patrząc na wprowadzane zmiany z perspektywy przedsiębiorcy, muszę powziąć liczne wątpliwości.

W uzasadnieniu ustawy brakuje argumentacji, która w sposób klarowny wyjaśniałaby pogląd, że wprowadzane zmiany okażą się rzeczywistym rozwiązaniem problemu, a nie tylko kolejnym sposobem na zasilenie budżetu. Moim zdaniem istnieją inne, mniej dolegliwe dla przedsiębiorców środki pozwalające na osiągnięcie zakładanego przez ustawodawcę celu. Oprócz tego ustawa generuje nadmierne obciążenia administracyjne, które w sposób negatywny wpłyną na swobodę podejmowanej działalności gospodarczej, oraz odznacza się nieproporcjonalnością przyjętych rozwiązań, jak również narusza zasady stanowienia prawa.

Ponadto wskazać należy na występujące wątpliwości dotyczące zgodności wprowadzanych zmian z prawem Unii Europejskiej, określonym m.in. w dyrektywie akcyzowej, czyli dyrektywie Rady 2008/118/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie ogólnych zasad dotyczących podatku akcyzowego, uchylającej dyrektywę 92/12/EWG.

Art. 92 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi wprowadza opłatę od napojów alkoholowych w opakowaniach nieprzekraczających 300 ml. Przywołany przepis odnosi się do wyrobów akcyzowych, podczas gdy państwa członkowskie, zgodnie z założeniami przyjętej dyrektywy, wprowadzając podatek nakładany bezpośrednio lub pośrednio na konsumpcję wyrobów akcyzowych, nie mają pełnej swobody w jego kształtowaniu. Mimo to ustawa wprowadza kryterium pojemności opakowania napoju alkoholowego, jak również szereg wyjątków od reguł ustalania tego rodzaju podatku. Zgodnie z tym, co powiedziałem, należałoby dojść do przekonania, iż stanowi to naruszenie przepisów. Trzeba głęboko zastanowić się nad tym, dlaczego to wielkość butelki, w której znajduje się alkohol, miałaby determinować wysokość opłaty.

Co więcej, należy rozważyć problem niewspółmiernie wysokich kosztów finalnych ponoszonych przez przedsiębiorcę, które będą związane z prowadzeniem ewidencji oraz raportowaniem wynikającym z powstania nowych obowiązków.

Zgodnie z przedstawioną argumentacją uważam, iż wprowadzane rozwiązania nie rozwiążą w sposób realny problemu dotyczącego kupowania w nadmiernej ilości tzw. małpek przez polskich konsumentów. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Janusza Pęcherza w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Po pierwsze, wysokość stawek i moment wejścia w życie.

Na jakiej podstawie została określona wysokość stawek opłat dotyczących napojów?

Chodzi o następujące stawki: opłaty stałej w wysokości 50 gr za zawartość cukrów w ilości równej lub mniejszej niż 5 g w 100 ml napoju lub za zawartość jakiejkolwiek substancji słodzącej w przeliczeniu na litr napoju; opłaty dodatkowej w wysokości 5 gr za każdy gram cukrów powyżej 5 g w 100 ml napoju (w przeliczeniu na litr napoju); opłaty za dodatek kofeiny lub tauryny (10 gr w przeliczeniu na litr napoju).

Czy Ministerstwo Zdrowia dysponuje analizą prowadzącą do wniosków, że proponowane stawki są właściwe, m.in. że są to najniższe stawki, które spowodują reformulację produktów (w tym kontekście reformulacja oznacza proces zastąpienia kalorycznych składników innymi, o mniejszej wartości kalorycznej – ma ona na celu zmniejszenie kaloryczności produktów)? Jeśli tak, to uprzejma prośba o udostępnienie tych analiz.

Czy Ministerstwo Zdrowia może wskazać przyczynę wprowadzenia najwyższej stawki podatku cukrowego w Europie według siły nabywczej? Jeżeli Ministerstwo Zdrowia uważa, że nie jest to najwyższa stawka w Europie według siły nabywczej, to uprzejma prośba o wskazanie takich stawek w innych krajach (z uwzględnieniem siły nabywczej).

Z czego wynika termin wejścia w życie ustalony akurat na 1 lipca 2020 r.? Dlaczego okres wejścia w życie tej daniny został ustanowiony w trakcie roku obrotowego?

Po drugie, inflacja i wzrost cen dla konsumentów.

Czy strona rządowa analizowała, jaki wpływ na inflację, w szczególności w kategorii produktów spożywczych, będzie miało kilkudziesięcioprocentowe podniesienie cen w kategorii napoi słodzonych, stanowiących ok. 9% koszyka spożywczego?

Czy w związku z tym analizowany był również prawdopodobny wzrost cen dla konsumenta napojów słodzonych (symulacja kwotowa i procentowa wzrostu cen w stosunku do ich aktualnych średnich cen kwotowych wraz z podziałem na określone segmenty rynku)? Jeżeli tak, to uprzejma prośba o ich udostępnienie.

Czy analizowane były skutki społeczne wprowadzanej ustawy oraz wpływ znaczącego wzrostu cen napojów, który w największym stopniu dotknie najgorzej sytuowaną część społeczeństwa?

Po trzecie, objęcie opłatą słodzików.

Proszę o przedstawienie badań/danych, które potwierdzają zasadność objęcia opłatą słodzików, czyli substancji, które nie są kaloryczne i których zastosowanie może powodować zmniejszenie ilości cukrów w napojach. Ponadto prośba o przedstawienie badań potwierdzających problematyczność słodzików, na których opierało się Ministerstwo Zdrowia. Powyższa opłata istotnie utrudnia reformulację napoi, która mogłaby obniżyć konsumpcję cukru, a to jest głównym celem ustawy.

Po czwarte, zmniejszenie wpływów do budżetu a spadek spożycia napojów.

Proszę o przedstawienie analizy szacowanego zmniejszenia wpływów do budżetu z tytułu podatków pośrednich i bezpośrednich powiązanych z branżą rozlewniczą (ze względu na spadek wartości sprzedaży produktów oraz prawdopodobną konieczność likwidacji wielu przedsiębiorstw z branży rozlewniczej).

Ponadto prośba o informację, jaki jest spodziewany spadek spożycia napojów objętych ustawą w Polsce i z czego wynikają te szacunki (wskazanie źródeł).

Proszę również o udzielenie informacji o analizach dotyczących wpływu na przedsiębiorstwa, które nie otrzymały wystarczającego vacatio legis na przygotowanie się do zmian technicznych i organizacyjnych dotyczących jednego z celów ustawy (reformulacja).

Po piąte, faworyzowanie napojów alkoholowych.

Dlaczego piwa alkoholowe oraz wyroby typu Radler, które również zawierają cukier, nie zostały ujęte w ustawie? Uprzejma prośba o przedstawienie badań bądź analiz posiadanych przez stronę rządową, zgodnie z którymi wprowadzone ustawą przepisy nie spowodują faworyzowania produktów niskoalkoholowych i nie przyczynią się do ogólnego wzrostu spożycia alkoholu.

Czy walka z konsumpcją napojów słodzonych jest dla strony rządowej większym priorytetem niż przeciwdziałanie alkoholizmowi?

Czy działanie MZ w postaci zwolnienia z opłaty cukrowej produktów piwowarskich, które z uwagi na korzystniejszą cenę mogą być zamiennikiem napojów gazowanych bezalkoholowych, nie prowadzi do budowania złych nawyków i w efekcie może prowadzić do wzrostu alkoholizmu, w tym wśród dzieci, młodzieży i młodych kobiet? Czy nie doprowadzi to do sytuacji, że piwo alkoholowe będzie tańsze od piwa bezalkoholowego z dodatkiem soku?

Po szóste, różnica pomiędzy napojami a tzw. małpkami.

Wzrost ceny wyrobów alkoholowych sprzedawanych w opakowaniach o pojemności do 300 ml, tzw. małpek, ma wynieść ok. 1 zł na butelce, czyli przy średnich cenach 5,50–6,50 zł będzie to 15–20%. Czemu na branżę napojową nakładane są tak drakońskie podatki, które spowodują wzrost ceny na półce jednego opakowania nawet o 90%?

Czy walka z konsumpcją napojów słodzonych ma dla Ministerstwa Zdrowia większy priorytet niż przeciwdziałanie alkoholizmowi?

Po siódme, opinia WHO.

Uprzejma prośba o udostepnienie opinii WHO w sprawie daniny cukrowej, na którą powołuje się Ministerstwo Zdrowia, odnoszącej się do obecnego brzmienia ustawy, zalecającej wprowadzenie rozwiązań fiskalnych w celu zmiany nawyków żywieniowych konsumentów.

Po ósme, redukcja spożycia cukru.

Proszę o przekazanie danych bądź analiz szacujących wysokość spożycia cukru zawartego w napojach objętych opłatą, zgodnie z regulacją zaproponowaną w ustawie.

Ponadto proszę o przedstawienie analizy zużycia cukru w poszczególnych kategoriach produktowych, tj. soki, nektary, napoje niegazowane z zawartością 20-procentową soku, napoje niegazowane inne niż z 20-procentową zawartością soku, napoje gazowane, energetyczne, napoje izotoniczne.

Po dziewiąte, zastępowanie napojów innymi produktami z cukrem.

Czy Ministerstwo Zdrowia jest świadome zjawiska zastępowania przez konsumentów napojów słodzonych innymi produktami zawierającymi cukier, tj. migracji konsumentów do innych kategorii produktowych zawierających cukier? Proszę przedstawić analizy będące w posiadaniu MZ skali takiej migracji w wyniku wprowadzenia ustawy.

Po dziesiąte, możliwe zaburzenie konkurencji na rynku.

Czy strona rządowa oceniała, czy opłata od napojów nie będzie zaburzała konkurencji na rynku w zakresie udziału w nim mikro-, małych i średnich przedsiębiorców w porównaniu z udziałem dużych przedsiębiorców?

Po jedenaste, spożycie cukru.

Uprzejma prośba o przekazanie danych (analiz) szacujących wysokość spożycia cukru na poziomie 51,1 kg na osobę z uwzględnieniem podziału na kategorie wyrobów spożywczych, w tym innych niż napoje bezalkoholowe.

Po dwunaste, wyłączenie izotoników.

Z jakiego powodu z objęcia opłatą zostały wyłączone izotoniki? Na jakich opiniach czy analizach opierało się Ministerstwo Zdrowia w przypadku tej kategorii? Czy dla innych kategorii takie analizy także zostały przygotowane?

Po trzynaste, braki w OSR – wpływ na sektor finansów publicznych.

Dlaczego w rubryce „wpływ na sektor finansów publicznych” nie uwzględniono spadku sprzedaży napojów (redukcja spożycia cukru), który ma być celem wprowadzanej opłaty (wpływy z tytułu opłaty pozostają w okresie następnych 10 lat na takim samym poziomie)? W punkcie „dodatkowe informacje, w tym wskazanie źródeł danych i przyjętych do obliczeń założeń” zostało wskazane jedynie, że „wysokość wpływów w kolejnych latach jest ustalona na podstawie prognozy na 2020 r., przy czym należy dopuścić możliwość spadku wpływów w wyniku osiągnięcia celu projektowanych zmian, tj. spadku popytu na napoje”. Tak sporządzone wyliczenie jest nieprecyzyjne, ponieważ zakłada brak spadku popytu, i może wprowadzać w błąd. Powinny zostać w tym zakresie przeprowadzone dogłębne i odrębne analizy, które wskażą w sposób bardziej precyzyjny tak podstawowe kryterium, jakim jest wpływ na sektor finansów publicznych.

Po czternaste, braki w OSR – niewykazanie wpływu na przedsiębiorców, rodziny i gospodarstwa domowe.

Czy strona rządowa analizowała wpływ na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym funkcjonowanie przedsiębiorców, oraz na rodzinę, obywateli i gospodarstwa domowe? Jeżeli tak, to dlaczego w ocenie skutków regulacji w rubryce „wpływ na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym funkcjonowanie przedsiębiorców, oraz na rodzinę, obywateli i gospodarstwa – w ujęciu pieniężnym” brak jest jakichkolwiek wyliczeń, w tym co do wpływu na podmioty wskazane bezpośrednio w OSR: duże przedsiębiorstwa, mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa, rodzinę, obywateli oraz gospodarstwa domowe? Mam uprzejmą prośbę o udostępnienie tych analiz.

Po piętnaste, braki w OSR – niewykazanie wpływu na rynek pracy.

W OSR wskazuje się jedynie następującą ocenę wpływu na rynek pracy: „Przewiduje się, że projektowana ustawa będzie wywierać pozytywny wpływ na rynek pracy dzięki oddziaływaniu na zachowania zdrowotne osób zatrudnionych, zmniejszeniu chorobowości oraz zwiększeniu produktywności osób aktywnych zawodowo”. Nie stanowi to analizy, która czyniłaby zadość wymaganiom stawianym OSR. W szczególności nie została wykazana jakakolwiek analiza, która zmierzałaby do uwzględnienia możliwych wpływów na zatrudnienie, a w szczególności jego spadku w przedsiębiorstwach zajmujących się m.in. produkcją napojów, obrotem hurtowym napojami itd. Czy strona rządowa posiada analizy wpływu opłaty na rynek pracy? Jeżeli tak, to uprzejma prośba o udostępnienie tych analiz.

Po szesnaste, brak opinii Komitetu do Spraw Europejskich oraz niewłaściwa podstawa notyfikacyjna.

Wskazać należy, że ustawa w czasie, gdy procedowana była na etapie prac rządowych, pomimo podnoszonych wątpliwości co do zgodności projektu z prawem UE, nie została skonsultowana z Komitetem do Spraw Europejskich. Brak tego typu opinii wpływa negatywnie na jakość stanowionego prawa, tym bardziej że ustawa rodzi szereg wątpliwości dotyczących potencjalnych niezgodności z prawem UE. Przykładem wątpliwości, które nie zostały do tej pory wyjaśnione, jest podstawa notyfikacji ustawy jako przepisów technicznych. Wiele podmiotów w procesie legislacyjnym wskazywało, iż powinna ona być szersza i obejmować tzw. okres stand-still. Ewentualne stwierdzenie nieprawidłowości w tym aspekcie może prowadzić do odmowy stosowania przepisów ustawy przez polskie sądy (wyrok TSUE w sprawie Unilever) i wywołania nowego konfliktu z Komisją Europejską.

Po siedemnaste, brak odpowiedniej analizy wpływu na małych i średnich przedsiębiorców.

Ani uzasadnienie, ani OSR dołączone do projektu ustawy nie zawierają analizy możliwości osiągnięcia celu za pomocą innych środków, wbrew obowiązkowi z art. 66 ust. 1 pkt 1 prawa przedsiębiorców. Nie zawierają też realnej oceny skutków społeczno-gospodarczych projektowanych zmian, w tym oceny wpływu na mikroprzedsiębiorców, małych i średnich przedsiębiorców, ani analizy zgodności z przepisami prawa przedsiębiorców wymaganej przez art. 66 ust. 1 pkt 2. Wprowadzanie tego typu ograniczeń nakładanych na mikro-, małych i średnich przedsiębiorców wymaga każdorazowo szczegółowego uzasadnienia, a można zakładać, że ustawa w największym stopniu dotknie małych, lokalnych przedsiębiorców, którzy nie będą w stanie przestawić produkcji i ponieść wysokich kosztów wprowadzanej opłaty. W związku z tym prośba o przedstawienie analiz i wyliczeń w tym zakresie.

Po osiemnaste, zakaz nakładania dodatkowych obciążeń w ciągu trwającego roku daninowego.

Ustawa, jako że zawiera przepisy nakładające na podmioty prywatne obciążenia w formie daniny publicznej, nie czyni zadość utrwalonym w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego zasadom prawidłowej legislacji prawa daninowego, w szczególności zakazowi zmian w prawie daninowym w ciągu trwającego roku podatkowego oraz nakazowi ustanowienia odpowiedniego okresu dostosowawczego, wzbudzając tym samym wątpliwości co do zgodności z art. 2 w związku z art. 217 konstytucji. Jak zauważa Trybunał, wymogiem jest podporządkowanie „legislacji podatkowej wymaganiom wynikającym z proceduralnych aspektów zasady demokratycznego państwa prawnego, wyrażających się w ogólnej zasadzie zaufania obywateli do państwa i stanowionego przez nie prawa oraz bezpieczeństwa prawnego”. Tym samym złamanie tej zasady przez zbyt krótkie vacatio legis świadczy o wadliwości procedury legislacyjnej. Należy również podkreślić, że w wielu krajach, w tym w krajach UE, vacatio legis wynosiło ok. 2 lat, aby dać przedsiębiorcom czas na przygotowanie się do nowej regulacji oraz przeprowadzenie reformulacji, która obniży spożycie cukru.

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Beniamina Godyli w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Odnosząc się do zmian wprowadzanych do ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne, należy zadać sobie pytanie, czy postulowana przez opozycję liberalizacja powinna oznaczać nowe obowiązki dla przedsiębiorców i inwestorów.

Oczywistym jest to, że zakładany cel stanowi istotne zagadnienie zarówno z punktu widzenia obywateli, jak i przedsiębiorców czy też inwestorów. Ja, z punktu widzenia przedsiębiorcy, który zrealizował dotychczas kilka zarówno większych, jak i mniejszych inwestycji, uważam, że proces inwestycyjny, który można zrealizować bez zbędnych czynników go zakłócających, jest o wiele lepszy i każdemu z nas potrzebny. Dlatego utrzymuję, że nowelizacja omawianej ustawy powinna spowodować uproszczenie procesu inwestycyjnego.

Niestety, mam wątpliwości, które wskazują na to, że wprowadzone zmiany nie dają takiej gwarancji. Ustawa zawiera liczne zmiany, które mogą zarówno wydłużyć cały proces, jak i zwiększyć jego koszty. Proponuje się odejście od biurokracji poprzez rezygnację z dotychczas przewidzianego trybu administracyjnego, nie wziąwszy pod uwagę, że instytucja sprzeciwu, która zostaje wprowadzona postulowaną nowelizacją, może nie spełnić zakładanej funkcji ochronnej dla drugiej strony postępowania. Ponadto, odchodząc od uwierzytelniania dokumentów, wprowadza się ich urzędowe klauzulowanie, które z mojego punktu widzenia stanowi proces dłuższy i skomplikowany.

Na koniec mojej wypowiedzi chciałbym dodać, że lepszym rozwiązaniem z mojego punktu widzenia byłoby wprowadzenie nowej ustawy, a nie piętrzenie kolejnych nowelizacji, które nie zawierają optymalnych rozwiązań. Dziękuję bardzo.

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Aleksandra Szweda w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Dzisiejsza rządowa propozycja nowelizacji ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz niektórych innych ustaw wynika z potrzeby przyspieszenia procesu inwestycyjno-budowlanego m.in. poprzez usprawnienie procesu aktualizacji informacji zawartych w ewidencji gruntów i budynków na podstawie materiałów znajdujących się w państwowym zasobie geodezyjnym i kartograficznym z urzędu, czyli bez konieczności składania wniosku, zmniejszenie zakresu informacji w ewidencji gruntów i budynków przez usunięcie z niej informacji mających swoje odzwierciedlenie w innych rejestrach państwowych oraz zmiany w procedurze uzyskiwania uprawnień zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii. Ustawa przewiduje ponadto zmniejszenie opłat za zbiory danych i materiały pochodzące z państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego oraz ograniczenie formalności związanych z pracami geodezyjnymi. Organy właściwe do sporządzania projektów aktów planistycznych będą tworzyć oraz prowadzić, w tym aktualizować i udostępniać, zbiory danych przestrzennych w rozumieniu ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej.

Zbiory obejmą dane przestrzenne tworzone dla następujących aktów: planów zagospodarowania przestrzennego województwa, w tym planów zagospodarowania przestrzennego miejskiego obszaru funkcjonalnego ośrodka wojewódzkiego; ramowych studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego związku metropolitalnego; studiów; planów miejscowych; miejscowych planów odbudowy oraz miejscowych planów rewitalizacji.

Minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa określi, w drodze rozporządzenia, sposób tworzenia oraz prowadzenia, w tym aktualizacji i udostępniania, zbiorów danych przestrzennych.

W Sejmie za przyjęciem ustawy głosowało 283 posłów, 10 było przeciw, a 159 posłów wstrzymało się od głosu. W pełni popieram przedłożony projekt ustawy, gdyż uważam, że wpłynie on pozytywnie na przyspieszenie procesu inwestycyjno-budowlanego.

Przemówienie senatora Roberta Mamątowa w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Roberta Mamątowa w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku z przeniesieniem środków z otwartych funduszy emerytalnych na indywidualne konta emerytalne realizuje założenia przyjęte w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju opracowanej na podstawie przyjętego przez Radę Ministrów Planu na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju.

Jednym z 5 filarów Planu na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju jest tzw. kapitał dla rozwoju, którego elementem jest program budowy kapitału, będący narzędziem budowania oszczędności Polaków.

Program budowy kapitału ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa finansowego Polaków i stabilności systemu finansów publicznych, rozwój lokalnego rynku kapitałowego oraz podniesienie potencjału rozwoju gospodarki. PBK zapewni stworzenie dobrowolnego kapitałowego systemu oszczędzania w Polsce oraz długoterminowych produktów inwestycyjnych. Silny rynek kapitałowy jest niezbędny do budowy silnych fundamentów gospodarki, podwyższania potencjału wzrostu dochodów indywidualnych i PBK, co długoterminowo sprzyja wzmocnieniu stabilności systemu emerytalnego oraz wzrostowi świadczeń emerytalnych.

Niniejsza ustawa zakłada przebudowę modelu funkcjonowania OFE w następujący sposób. Powszechne towarzystwa emerytalne, PTE, zarządzające OFE przekształcą się w towarzystwa funduszy inwestycyjnych, TFI, zaś OFE staną się specjalistycznymi funduszami inwestycyjnymi otwartymi, SFIO. Po drugie, 100% aktywów netto OFE zostanie przekazane na indywidualne konta emerytalne, IKE, prowadzone przez TFI, które będą dziedziczone.

Wypłata emerytur z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, FUS, podlega podatkowi dochodowemu według skali. W przypadku oszczędzania w IKE od wypłat środków gromadzonych na IKE nie jest pobierany PIT. W związku z tym pobrana zostanie ze środków funduszy tzw. opłata przekształceniowa na rzecz FUS w łącznej wysokości 15%, której płatność zostanie rozłożona na 2 lata. Wysokość opłaty odpowiada poziomowi efektywnej stopy opodatkowania emerytur wypłacanych z FUS i zapewnia równe traktowanie uczestników OFE przenoszących aktywa do IKE oraz ubezpieczonych w ZUS.

Polityka inwestycyjna SFIO przekształconych z OFE zostanie dostosowana do wieku i profilu ryzyka ubezpieczonych w długim terminie w sposób zapewniający ochronę wartości środków w OFE.

Koszty zarządzania przez TFI środkami pochodzącymi z OFE na IKE będą ściśle limitowane.

Możliwe będzie złożenie deklaracji przez członka OFE o przeniesieniu aktywów z OFE do Funduszu Rezerwy Demograficznej (FRD) w ZUS i dopisaniu wartości przeniesionych środków do kapitału zgromadzonego na koncie w FUS. Przy wyborze tej opcji nie będzie pobierana opłata przekształceniowa.

W związku z wysokim skomplikowaniem przenoszonych aktywów z OFE – chodzi o kilkaset różnego rodzaju instrumentów finansowych w Polsce i zagranicą – oraz mając na celu szersze zróżnicowanie, zdywersyfikowanie polityki inwestycyjnej FRD w środowisku niskich stóp procentowych, skutkujących oczekiwanym spadkiem stóp zwrotu z aktywów FRD, zarządzania środkami FRD zlecone będzie wyspecjalizowanemu w inwestycjach podmiotowi w postaci towarzystwa funduszy inwestycyjnych zależnego od Polskiego Funduszu Rozwoju SA, PFR.

Panie i Panowie Senatorowie, oszczędności w otwartych funduszach emerytalnych ma ok. 15,8% miliona Polaków, którzy odłożyli na nich ok. 162 miliardy zł. Rząd mógł przejąć wszystkie 162 miliardy zł poprzez przesunięcie ich w całości do ZUS, np. do Funduszu Rezerwy Demograficznej, FRD, ale tego na szczęście nie proponuje. Nie wiadomo jednak, ile z sumy 162 miliardów zł trafi do FRD, a ile na prywatne, indywidualne konta emerytalne, IKE. Rząd zakłada, że ok. 80% trafi do IKE. Wprowadzenie opłaty prze kształceniowej w wysokości 15% tylko od środków przekazywanych do IKE może zachęcić członków OFE do wyboru ZUS w przypadku swoich środków.

Na zakończenie chciałbym podkreślić, że istotnym oczekiwanym efektem będzie wzrost oszczędności długoterminowych w postaci kapitału emerytalnego Polaków poprzez upowszechnienie IKE, odbudowa zaufania i wzrost przejrzystości systemu emerytalnego m.in. poprzez jasne oddzielenie systemu dobrowolnego , kapitałowego i prywatnego oraz powszechnego, obowiązkowego i publicznego. Dziękuję.