Narzędzia:

Posiedzenie: 45. posiedzenie Senatu RP IX kadencji, 2 dzień


12, 13, 14, 18, 19 i 21 lipca 2017 r.
Przemówienia z dnia następnego Przemówienia z dnia poprzedniego

Przemówienie senatora Antoniego Szymańskiego w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Antoniego Szymańskiego w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Jak wynika z uzasadnienia projektu procedowanej ustawy o zmianie ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz niektórych innych ustaw, wprowadzane zmiany mają na celu wyeliminowanie barier w ubieganiu się o finansowanie zwrotne w ramach rządowego programu popierania budownictwa mieszkaniowego w zakresie społecznego budownictwa czynszowego. Niewątpliwie cele te są słuszne i zasługują na poparcie.

W kontekście tej ustawy chciałbym postawić kilka pytań wskazujących na problemy warte rozważenia.

Niezwykle istotne jest dostrzeżenie problemów osób starszych i wyjście naprzeciw tym osobom. Pozytywnie należałoby ocenić zmiany dotyczące umożliwienia finansowania budowy dodatkowych powierzchni użytkowych, służących zaspokajaniu potrzeb osób starszych, jak i wprowadzenie postanowień uwzględniających takie osoby w warunkach udzielenia finansowania, tj. poprzez zobligowanie do wskazania w umowie z gminą właściwą miejscowo dla planowanego przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlanego planowanej liczby lokali mieszkalnych, które zostaną utworzone w wyniku realizacji przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlanego i których pierwszymi najemcami lub osobami, którym przysługiwać będzie spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, będą osoby starsze w rozumieniu art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o osobach starszych.

W tym miejscu należałoby się jednak zastanowić nad potrzebą wprowadzenia analogicznych uregulowań w odniesieniu do osób niepełnosprawnych czy nawet ulg dla takich osób, szczególnego uwzględnienia w kryteriach kwalifikacyjnych ich gospodarstw domowych. Czy rząd planuje szczególne wsparcie takich osób w ramach działań popierania budownictwa mieszkaniowego?

Kolejno w uzasadnieniu projektu ustawy wskazuje się, że zgodnie z proponowaną zmianą w zakresie art. 15e ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego w przypadku wygaśnięcia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego ustanowionego dla lokalu wybudowanego w ramach programu „spółdzielnia mieszkaniowa ustanawia ponownie w odniesieniu do tego lokalu spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego. Może to jednak uczynić wyłącznie na rzecz osoby spełniającej warunki określone w art. 30 ust. 1 pkty 1 i 3 ustawy, m.in. w zakresie poziomu uzyskiwanych dochodów”. Czy jednak w tym wypadku nie byłoby celowe zagwarantowanie pierwszeństwa w ubieganiu się o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do tego lokalu dzieciom osoby, której prawa wygasły, oczywiście w przypadku spełniania przez nie warunków przewidzianych ustawą?

Zgodnie z art. 2 pkt 3 procedowanej ustawy, w ustawie o spółdzielniach mieszkaniowych po art. 122 dodaje się art. 123 w brzmieniu: „Lokale mieszkalne oraz inne części przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlanego, w szczególności garaże i miejsca postojowe w garażu wielostanowiskowym, wybudowane przy wykorzystaniu finansowania zwrotnego, o którym mowa w przepisach ustawy z dnia 26 października 1995 r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego, nie mogą być, pod rygorem nieważności, wyodrębniane na własność ani zbywane jako udziały we współwłasności nieruchomości, na której zrealizowano przedsięwzięcie inwestycyjno-budowlane”. Jak w odniesieniu do powyższego przepisu kształtowałaby się sytuacja prawna takich lokali w przypadku gdyby w toku likwidacji, postępowania upadłościowego albo postępowania egzekucyjnego z nieruchomości spółdzielni nabywcą budynku albo udziału w budynku nie byłaby spółdzielnia mieszkaniowa?

Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Macieja Łuczaka w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Macieja Łuczaka w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Zmiany proponowane w ustawie o zmianie ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz niektórych innych ustaw mają za zadanie ułatwić realizację inwestycji budownictwa mieszkaniowego nie tylko w przypadku wynajmu, ale również w kwestii spółdzielczych mieszkań lokatorskich. Konieczność wprowadzenia zmian wynika z założeń projektu Narodowego Programu Mieszkaniowego oraz wniosków płynących z realizacji pierwszej edycji programu popierania budownictwa mieszkaniowego w zakresie społecznego budownictwa czynszowego.

Dzięki zdobytemu doświadczeniu inwestorzy zasygnalizowali bariery udziału w programie, takie jak: finansowanie wyłącznie lokali na wynajem, bez możliwości finansowania spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego; warunek przeznaczenia co najmniej połowy lokali dla osób wychowujących co najmniej jedno własne lub przysposobione dziecko; bariery finansowe czy też problemy w dalszej eksploatacji mieszkań. Dodatkowo, w wyniku ostatniej nowelizacji limit dochodowy najemców został znacznie obniżony, a w przypadku nawet niewielkiej nadwyżki należy stosować zaostrzone przepisy dotyczące podnoszenia kwoty czynszu.

Proponowane zmiany dają możliwość ubiegania się o finansowanie innych powierzchni użytkowych, które będą służyły zaspokajaniu potrzeb, np. osób starszych (art. 1 pkt 1, pkt 2 lit. a i b). Zrezygnowano także z obowiązku przeznaczania połowy lokali dla osób wychowujących co najmniej jedno dziecko, co pozwoli zniwelować barierę uczestnictwa w programie społeczności lokalnych o niższym udziale rodzin z dziećmi. Wprowadzono także wyższy maksymalny poziom kwoty partycypacji najemcy w kosztach budowy lokalu z 25% do 30%, co zapewni większą elastyczność oraz wpłynie na niższe czynsze. Podwyższono limity dochodowe uprawniające do najmu lokalu mieszkalnego, jeśli zawarto umowę partycypacji przewidującej udział w kosztach na poziomie nie niższym niż 10% (art. 1 pkt 9). Uelastyczniono także zasady w przypadku przekroczenia przez najemcę progów dochodowych, m.in. zrezygnowano z automatycznego podwyższania czynszu.

Reasumując: uważam, że przedstawione powyżej argumenty potwierdzają zasadność wprowadzenia zmian w proponowanej ustawie.

Przemówienie senatora Roberta Mamątowa w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Roberta Mamątowa w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Posiadanie dachu nad głową jest oczywistym marzeniem wielu milionów Polaków i w jego realizacji należy pomóc odpowiednimi regulacjami finansowymi. Mieszkanie bowiem jest jednym z podstawowych i jednocześnie koniecznych do podjęcia wyzwań konsumpcyjnych. Wymaga nieustannego ponoszenia wydatków stanowiących nierzadko zasadniczą część domowego budżetu, niezależnie od tego, czy jest to comiesięczna rata kredytu hipotecznego, opłaty związane z najmem czy bieżące koszty związane z użytkowanym lokum. Jest to potrzeba powszechna, niezależna od posiadanych środków finansowych. Specyfika nieruchomości mieszkaniowych, postrzeganie ich w kategorii dóbr podstawowych oraz ich wysoka kapitałochłonność nakładają na władze publiczne obowiązek prowadzenia polityki mającej na celu wsparcie obywateli w rozwiązywaniu problemów mieszkaniowych. Aktualnie w Polsce nie istnieje spójna polityka mieszkaniowa, która byłaby odpowiedzią na problemy z dostępnością mieszkań oraz relacją wysokości dochodów do ich cen. W obecnej sytuacji niewiele gospodarstw domowych jest w stanie zaspokoić potrzeby mieszkaniowe po cenach rynkowych, dlatego pomoc państwa jest niezbędna. Po 1989 r. poszczególne rządy wprowadzały różne programy pomocowe, mimo to sytuacja mieszkaniowa polskich rodzin jest bardzo zła. Ponad 47% ludzi w Polsce mieszka w przeludnionych mieszkaniach. Gorszy wynik mają jedynie Bułgaria i Rumunia.

Oczywiste jest, że ów kryzys mieszkaniowy w Polsce to produkt wadliwej polityki poprzednich władz, to efekt lekceważenia problemów mieszkaniowych i efekt ideologicznych absurdów. Mam nadzieję, że za rządów Prawa i Sprawiedliwości ta sytuacja znacząco się poprawi, dzięki mądrym ustawom i koniecznym nowelizacjom. Zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych wymaga bowiem aktywnych działań państwa, zwłaszcza interwencji ekonomicznej i programowej sektora publicznego. Przyjęta wcześniej szkodliwa teza, że zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych to zadanie rynku, była absurdem, dlatego jedynie niewielka część społeczeństwa obecnie jest w stanie zaspokajać swoje potrzeby na wolnym rynku. Końcowym efektem polityki rządów III RP jest brak szans większości Polaków na zaspokajanie swoich potrzeb mieszkaniowych, w związku z tym wykształcony, młody Polak szuka tych szans za granicą. W związku z tym pozostawienie tych problemów w obecnym kształcie nie daje żadnych szans na poprawę perspektyw mieszkaniowych polskich rodzin.

Choć nowe reguły wsparcia dla budownictwa społecznego, koncentrujące się na budownictwie czynszowym, zostały ustawowo uregulowane całkiem niedawno, to jednak zaszła pilna potrzeba korekt, bo część regulacji jest zwyczajnie „nieżyciowa”. Konieczność wprowadzenia zmian do ustawy wynika z założeń projektu Narodowego Programu Mieszkaniowego, a także wniosków płynących z realizacji pierwszej edycji programu popierania budownictwa mieszkaniowego w zakresie społecznego budownictwa czynszowego.

Nowelizacja ustawy wprowadza zatem ułatwienia dla inwestorów poprzez umożliwienie finansowania budowy spółdzielczych mieszkań lokatorskich. Dotąd finansowe wsparcie możliwe było jedynie przy budowie lokali mieszkalnych na wynajem. Rozwiązania zawarte w nowelizacji mają na celu wyeliminowanie barier w ubieganiu się o finansowanie zwrotne w ramach rządowego programu popierania budownictwa czynszowego. Wprowadzone zmiany mają także usunąć sygnalizowane przez inwestorów problemy związane z eksploatacją lokali mieszkalnych wybudowanych w ramach tego programu.

Możliwe będzie finansowanie budowy dodatkowych powierzchni użytkowych, które będą służyły zaspokajaniu potrzeb osób starszych, np. pomieszczeń rekreacyjnych czy ambulatoryjnych. Koszty związane z ich utrzymaniem będą ponosić najemcy w równych częściach. Zaproponowano, aby w umowie między kredytobiorcą a gminą nie było zobowiązania wskazującego minimalną liczbę lokali mieszkalnych utworzonych w wyniku realizacji przedsięwzięcia, których najemcami będą osoby wychowujące przynajmniej jedno własne lub przysposobione dziecko, na poziomie nie mniejszym niż 50% wszystkich lokali. W dużej mierze stanowiło to barierę uczestnictwa w programie społeczności lokalnych o niższym udziale rodzin z dziećmi. Preferencje dla osób wychowujących dzieci zostaną jednak zachowane dzięki wzmocnieniu wagi kryterium punktowego zatytułowanego „adresowanie nowych mieszkań do osób wychowujących dzieci”, zawartego w rozporządzeniu. Aby ułatwić montaż finansowy przedsięwzięcia realizowanego w ramach programu społecznego budownictwa czynszowego, podwyższono z 25 do 30% maksymalny poziom kwoty partycypacji najemcy w kosztach budowy lokalu mieszkalnego. Rozwiązanie to powinno mieć pozytywny wpływ na utrzymanie relatywnie niskich czynszów w zasobach towarzystw budownictwa społecznego. Ponadto doprecyzowano wzór do obliczenia kwoty zwracanej partycypacji w kosztach budowy lokalu mieszkalnego. Podwyższono także limity dochodowe uprawniające do najmu lokalu mieszkalnego, w sytuacji gdy z jego budową było związane zawarcie umowy partycypacji, przewidującej udział osoby partycypującej w kosztach przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlanego na poziomie nie niższym niż 10%. Szczególnie ważną zmianą z punktu widzenia najemcy jest przyjęcie bardziej elastycznych zasad najmu w przypadku przekroczenia przez najemcę określonych w ustawie progów dochodowych (m.in. zrezygnowano z obowiązku podwyższenia stawki czynszu w przypadku niewielkiej nadwyżki dochodów uzyskiwanych przez gospodarstwo domowe).

Uważam, że pomoc rządowa w zakresie dofinansowania polityki mieszkaniowej jest niezbędna. Doświadczenia projektów pokazują, że mieszkalnictwo w Polsce ewoluuje i niezwykle trudno jest dobrać instrumenty efektywnie je wspierające. Duży wpływ na sektor mieszkaniowy ma oczywiście ogólna sytuacja gospodarcza kraju. Podstawowym wyzwaniem dla polskiej polityki mieszkaniowej jest zwiększenie dostępności mieszkań. Problem ten dotyczy szczególnie grup ludności o niskich i średnich dochodach oraz osób młodych. Dlatego tak ważna i potrzebna jest nowelizacja ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego, którą ja osobiście popieram. Dziękuję.