Posiedzenie: 36. posiedzenie Senatu RP VIII kadencji, 1 dzień

3 i 4 lipca 2013 r.

Porządek obrad

Zakończone

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Zapewnienie prawidłowego funkcjonowania systemu pieczy zastępczej to zadanie, za którego organizację odpowiada powiat. Za takim umiejscowieniem wspomnianego zadania przemawia wiele czynników. Wymienić można tutaj chociażby dobro dziecka, charakter pomocy świadczonej w formie pieczy zastępczej, możliwości organizacyjne i kadrowe, jak również stopień zapotrzebowania na przedmiotową formę opieki. Oczywiście, co do zasady, obowiązuje w tym przypadku przestrzeganie właściwości miejscowej. Oznacza to, że zarówno dla jednostek świadczących opiekę instytucjonalną, jak i dla rodzin zastępczych, najczęściej właściwy będzie starosta powiatu, na terenie którego podmioty te – odpowiednio – działają lub posiadają miejsce zamieszkania. Jednakże już na gruncie obowiązującej ustawy dostrzec można rozwiązania prawne dopuszczające pewne odstępstwa od tej zasady. Otóż art. 60 ust. 2 ustawy dopuszcza organizowanie przez powiat rodzinnego domu dziecka na terenie innego powiatu, a obowiązujące od ubiegłego roku przepisy art. 54 ust. 3a i 3b dają podstawę prawną do zawarcia umowy o pełnienie funkcji rodziny zastępczej zawodowej z rodziną zamieszkałą na terenie innego powiatu. Możliwość wykorzystania opisanych rozwiązań uzależniona jest jednak od zawarcia stosownego porozumienia pomiędzy powiatami.

Ustawa zmierza do doprecyzowania zasad, na jakich piecza zastępcza może być organizowana przez dany powiat na terenie innego powiatu. Ustawa odnosi się zarówno do rodzinnych, jak i instytucjonalnych form opieki. Pierwsza zmiana polega na dodaniu w art. 54 ustępu 3c, w którym projektodawca dookreśla zakres przedmiotowy porozumienia, postanawiając, że w porozumieniu tym może znaleźć się zapis o tym, który powiat wykonuje w takim przypadku zadania związane z funkcjonowaniem danej rodziny zastępczej zawodowej. Projektodawca zaznacza wyraźnie, że może to być powiat starosty zawierającego umowę z daną rodziną. Projektodawca wskazuje nadto, że do katalogu zadań powierzonych w porozumieniu zaliczyć należy w szczególności te zadania, które odnoszą się do organizatora rodzinnej pieczy zastępczej, a także przyznawania świadczeń, dodatków i finansowania takiej rodziny. Co istotne, omówiony przepis będzie odpowiednio stosowany także w przypadku zawartych między starostami porozumień w zakresie funkcjonowania rodzinnych domów dziecka oraz placówek opiekuńczo-wychowawczych. Przesądzają o tym znowelizowany art. 60 ust. 2 oraz ust. 2a dodawany do art. 93 ustawy.

Przy tej okazji warto jeszcze zwrócić uwagę na fakt, że ustawa doprowadzi do rozszerzenia katalogu przypadków, gdy dopuszczalne jest zawarcie porozumienia pomiędzy powiatami. Dotychczasowe przepisy dawały taką możliwość jedynie w odniesieniu do wybranych form sprawowania pieczy zastępczej. Przyjęcie nowelizacji spowoduje zaś, że porozumienie takie będzie mogło być zawarte w odniesieniu do każdej przewidzianej ustawą formy pieczy zastępczej. W ten sposób powstanie prawna możliwość objęcia nim na przykład placówek opiekuńczo-wychowawczych typu rodzinnego i rodzinnych domów dziecka prowadzonych przez podmioty, którym powiat zlecił realizację tego zadania w oparciu o art. 190 ustawy.

Wysoka Izbo, przedstawiona propozycja nowelizacji ma charakter kompleksowy i nie budzi wątpliwości. Przyjęcie opisanych zmian jest ze wszech miar uzasadnione, co wynika przede wszystkim z sygnałów płynących ze strony podmiotów odpowiedzialnych za organizowanie i wykonywanie pieczy zastępczej. Opisane zmiany umożliwią lepsze wykorzystanie potencjału kadrowego i instytucjonalnego w obszarze pieczy zastępczej, przez co umożliwią powiatom lepsze wykonywanie nałożonych na nie zadań. W dalszej perspektywie przełoży się to oczywiście także na poprawę sytuacji dzieci objętych wspomnianą formą opieki. Biorąc pod uwagę opisany stan rzeczy, rekomenduję Wysokiej Izbie przyjęcie tej ustawy. Dziękuję.

Przemówienie senatora Zbigniewa Meresa w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Nowelizacja ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej jest bardzo potrzebna, bo daje możliwość wykonywania pieczy zastępczej w formie instytucjonalnej i rodzinnej, na terenie innego powiatu niż powiat właściwy, po zawarciu stosownego porozumienia pomiędzy starostami.

Wskazać należy, że nowelizacja jest odpowiedzią na potrzebę wprowadzania takich uregulowań, ponieważ nie wszystkie formy wykonywania pieczy zastępczej były możliwe do wykonywania na terenie powiatu innego niż właściwy. Uregulowanie ustawowe w kwestii zakresu porozumienia zawieranego przez starostów dotyczy także rodzin zastępczych zawodowych.

Nadto, istotne w brzmieniu są również zmiany obejmujące rodzinne domy dziecka i placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego, które prowadzone są przez powiat, jak również przez podmiot, któremu powiat zlecił realizację takiego zadania.

Uważam wprowadzenie proponowanych zmian za konieczne i celowe. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Zaprezentowana ustawa zmieniająca ustawę – Prawo o ruchu drogowym odnosi się do bardzo wąskiego zagadnienia związanego z zasadami, których musi przestrzegać pieszy uczestnik ruchu. Zasady te wynikają przede wszystkim z obowiązującego art. 11 ustawy.

Jak wynika z przedstawionych propozycji, istniejący katalog nakazów miałby zostać rozszerzony o obowiązek noszenia elementów w sposób widoczny dla innych uczestników ruchu. Rozwiązanie to ma oczywiście na celu poprawę bezpieczeństwa na drogach poprzez zwiększenie widoczności pieszych. Dlatego też w proponowanym przepisie obowiązek noszenia elementów odblaskowych zawężony został do tych przypadków, kiedy owa widoczność rzeczywiście może być niewystarczająca i kiedy fakt ten może w konsekwencji prowadzić do wystąpienia sytuacji niebezpiecznej. Biorąc to pod uwagę, projektodawca proponuje, aby obowiązek taki dotyczył pieszych poruszających się po zmierzchu i poza obszarem zabudowanym, a więc w miejscu, gdzie najczęściej przy drodze nie ma ani chodnika, ani odpowiednio szerokiego pobocza. Wyjątkiem od przedmiotowego obowiązku będą przypadki, kiedy pieszy porusza się po chodniku lub drodze przeznaczonej wyłącznie dla pieszych.

Warto przypomnieć, że zgodnie z obowiązującym art. 43 ust. 2 ustawy obowiązek noszenia elementów odblaskowych dotyczy wyłącznie dzieci w wieku do piętnastu lat, jeśli poruszają się po drodze po zmierzchu i poza obszarem zabudowanym. Ponieważ jednak projekt ustawy przewiduje wprowadzenie przepisu dalej idącego, zasadne jest uchylenie przywołanej normy, której zakres w całości mieści się w zakresie normy wyrażonej w projektowanym art. 11 ust. 4a.

Kolejna zmiana ma na celu uprzywilejowanie pieszego poruszającego się w strefie zamieszkania. Z projektowanego art. 11 ust. 5 wynika, że w takiej strefie pieszy może poruszać się „całą szerokością drogi i ma pierwszeństwo przed pojazdem”. Nadto przepis ten wyłącza stosowanie pewnych reguł, wyrażonych w art. 11 ust. 1–4, na przykład obowiązek korzystania z chodnika lub pobocza lub poruszania się lewą stroną drogi, które w normalnych warunkach, czyli poza strefą zamieszkania, obowiązywałyby pieszego. W tym przypadku jednak ich zastosowanie byłoby sprzeczne z przywołaną już zasadą uprzywilejowania pieszego.

Jak wynika z policyjnych statystyk, najechanie na pieszego stanowi prawie 1/3 ogółu wypadków. Zdarzenia tego rodzaju charakteryzują sie dużą śmiertelnością; w 2011 r. było prawie tysiąc czterysta ofiar śmiertelnych, co stanowiło ponad 30% wszystkich ofiar wypadków na drodze. Wielu pieszych odnosi również obrażenia ciała. Projektodawca podkreśla także, że jeśli wypadek z udziałem pieszego wydarzył się w warunkach nocnych, to statystycznie w co czwartym takim zdarzeniu jest ofiara śmiertelna. Tymczasem w warunkach dostatecznej widoczności, na przykład w dzień, zagrożenie takie występuje statystycznie jedynie w przypadku co dziewiątego takiego zdarzenia. Dane te najdobitniej świadczą o celowości projektowanych zmian. Oczywiście nadal aktualne pozostają postulaty, aby tam, gdzie to tylko możliwe, budować infrastrukturę poprawiającą bezpieczeństwo pieszych. Mam tu na myśli przede wszystkim chodniki, dobrze oświetlone, bezpieczne przejścia dla pieszych. Rozwiązania tego rodzaju są jednak bardzo kosztowne, przez co raczej trudno oczekiwać, ze w najbliższym czasie możliwe będzie zapewnienie odpowiedniej infrastruktury wszędzie tam, gdzie mamy do czynienia z ruchem pieszych. Dlatego też z pełną aprobatą należy spojrzeć na projektowane przepisy, które wiążą się z zarówno wysoką skutecznością, jak i z niskimi kosztami wprowadzenia zapisanych w nich rozwiązań. Badania pokazują, że osoba wyposażona w elementy odblaskowe jest widoczna z odległości nawet kilkuset metrów. Tym samym kierowca ma zdecydowanie większe szanse na skuteczną reakcję i uniknięcie niebezpieczeństwa. Jednocześnie koszt zakupu elementów odblaskowych, który musieliby ponieść piesi, jest na tyle niewielki, że nie powinien stanowić istotnej przeszkody w stosowaniu nowych przepisów.

Jestem przekonany o tym, że niniejszy projekt, ustanawiając stosunkowo proste i nietrudne do wdrożenia wymagania, przyczyni się w wymiernym zakresie do poprawy bezpieczeństwa na naszych drogach, a tym samym do ocalenia wielu ludzkich istnień. Zasadność jego przyjęcia nie budzi zatem najmniejszych wątpliwości. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Zbigniewa Meresa w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Nowelizacja dotychczas funkcjonującej ustawy – Prawo o ruchu drogowym jest niezwykle potrzebna do zapewnienia bezpieczeństwa pieszych poruszających się po drodze po zmierzchu poza obszarem zabudowanym.

Głównym założeniem ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym jest wprowadzenie obowiązku używania elementów odblaskowych. Planowane zmiany obejmują wszystkich pieszych, a nie tylko dzieci w wieku do lat piętnastu, jak to było w dotychczasowym stanie prawnym. Wyjątek od tej zasady dotyczy poruszania się po drodze przeznaczonej wyłącznie dla pieszych lub po chodniku oraz w strefie zamieszkania.

Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że proponowane zmiany zwiększają bezpieczeństwo pieszych, przy czym koszty, jakie oni poniosą, są niewspółmiernie niskie w porównaniu do wydatków i strat niematerialnych spowodowanych wypadkami drogowymi z udziałem pieszych.

Myślę, że ważną rolę w kwestiach dotyczących bezpieczeństwa mogą odegrać liczne organizacje pozarządowe. Aktywność tych organizacji może polegać choćby na ufundowaniu elementów odblaskowych osobom szczególnie narażonym na wypadek. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, która jest dzisiaj rozpatrywana przez Wysoką Izbę, ukierunkowana jest na wykonanie przepisów unijnych. Chodzi mianowicie o przyspieszenie przepływu pomiędzy państwami Unii Europejskiej dokumentów sądowych dotyczących spraw cywilnych.

Jak zostało to opisane w motywie drugim rozporządzenia nr 1393/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącego doręczania w państwach członkowskich dokumentów sądowych i pozasądowych w sprawach cywilnych i handlowych, wspomniany element ma znacznie dla prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego. Prawodawca unijny zaznacza w szczególności, że osiągnięcie wysokiej skuteczności i odpowiedniej szybkości doręczeń wymaga powszechniejszego stosowania bezpośredniej formy doręczenia na terytorium państw członkowskich z zastrzeżeniem, że takie doręczenie powinno gwarantować zachowanie pewnych warunków dotyczących czytelności i wiarygodności otrzymanego dokumentu. Dalej, w motywie siedemnastym czytamy, że „każde państwo członkowskie powinno mieć prawo do doręczania dokumentów osobom zamieszkałym w innym państwie członkowskim lub bezpośrednio drogą pocztową – listem poleconym za potwierdzeniem odbioru lub równoważną przesyłką”. Przytoczony postulat materializuje się w formie art. 14 wspomnianego rozporządzenia.

Odnosząc się do krajowego porządku prawnego, stwierdzić wypada, że nie odpowiada on stanowi postulowanemu w związku z przepisami unijnymi. Kodeks postępowania cywilnego nadal bowiem stanowi, że zachowanie terminu dla pisma procesowego wysyłanego pocztą możliwe jest wyłącznie wtedy, jeśli zostanie ono oddane w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego. W przypadku doręczeń pism procesowych stronie, która ma miejsce zamieszkania, zwykłego pobytu albo siedziby poza granicami Polski, przepisy wymagają ustanowienia zamieszkałego w Polsce pełnomocnika do prowadzenia sprawy albo pełnomocnika do doręczeń. Projekt ustawy przynosi w tym zakresie ważne zmiany, które zapewnią zgodność przepisów krajowych z prawodawstwem unijnym. W pierwszym przypadku określono, że dla zachowania terminu wystarczające będzie oddanie pisma procesowego w jakiejkolwiek placówce pocztowej operatora pocztowego na terenie Unii Europejskiej, jeśli operator ten w danym państwie członkowskim świadczy pocztowe usługi powszechne. Jeśli natomiast chodzi o doręczenia, to obowiązek ustanowienia jednego ze wspomnianych pełnomocników zachodził będzie jedynie wówczas, gdy miejsce zamieszkania, miejsce zwykłego pobytu albo siedziba strony znajdować się będzie poza granicami Unii Europejskiej. Projekt ustawy zapewnia zatem pożądaną spójność prawa krajowego z prawem unijnym, w związku z czym zasługuje na aprobatę.

Warto dodać, że dotychczasowe zaniechanie legislacyjne stało się już przedmiotem zainteresowania Komisji Europejskiej, co w dalszej perspektywie może oznaczać nałożenie na nasz kraj kar finansowych. Dlatego też jeszcze raz proszę o przyjęcie przedmiotowej ustawy. Dziękuję.

Przemówienie senatora Zbigniewa Meresa w dyskusji nad punktem 10. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Celem zmiany ustawy o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Singapuru w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowana w zakresie podatków od dochodu oraz Protokołu do tej Umowy, podpisanych w Singapurze dnia 4 listopada 2012 r. jest wyrażanie zgody przez rząd Rzeczypospolitej Polskiej i rząd Republiki Singapuru na ratyfikację umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu oraz Protokołu do tej Umowy, podpisanych w Singapurze dnia 4 listopada 2012 r.

Głównym celem proponowanych zmian jest wyeliminowanie wątpliwości interpretacyjnych i tym samym podniesienie jakości polsko-singapurskiej umowy.

Jak wynika z opinii do wspomnianej ustawy, ustawa ta dokonuje znaczących zmian w porównaniu z dotychczasowym stanem prawnym. Po pierwsze, uzależniono miejsce opodatkowania dochodów z transportu międzynarodowego od miejsca faktycznego zarządu przedsiębiorstwa eksploatującego statki morskie lub powietrzne, rezygnując z dotychczasowych wyjątków od tej zasady.

Po drugie, wprowadzono możliwość dokonania tak zwanej korekty wtórnej – art. 9 umowy.

Po trzecie, obniżono stawki podatku u źródła dla dochodów pasywnych. Między innymi w przypadku dywidend wprowadzono – co do zasady – opodatkowanie według stawki 10%, jednocześnie obniżając stawkę podatku do 5% dla osób uprawionych, posiadających co najmniej 10% kapitału w spółce wypłacającej dywidendę; w przypadku odsetek obniżono stawkę z 10% na 5%; w przypadku należności licencyjnych obniżono stawkę z 10% na 5%, jednocześnie wprowadzając stawkę 2% w przypadku korzystania z urządzeń przemysłowych, handlowych lub naukowych.

Po czwarte, wprowadzono zasadę, że zyski rezydenta z posiadania akcji w spółce, której więcej niż 75% wartości pochodzi z nieruchomości położonych w drugim państwie, mogą być opodatkowane w tym drugim państwie.

Po piąte, wprowadzono jako jedyną metodę unikania podwójnego opodatkowania metodę zaliczenia proporcjonalnego w stosunku do wszystkich kategorii dochodu, rezygnując jednocześnie ze stosowania metody wyłączenia z progresją;

Po szóste, wprowadzono pełną klauzulę wymiany informacji podatkowych, chodzi tu o umożliwienie żądania informacji, nawet jeżeli drugie umawiające się państwo nie potrzebuje ich do własnych celów podatkowych.

Należy zauważyć, że inicjatywa ustawodawcza jest niezbędna z wymienionych wcześniej przyczyn. Wprowadzone zmiany są celowe i konieczne. Dziękuję za uwagę.