Narzędzia:

Posiedzenie: 34. posiedzenie Senatu RP VIII kadencji, 1 dzień


5 i 6 czerwca 2013 r.
Przemówienia z dnia następnego

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Wspieranie przez państwo rodzicielstwa to problem, który wobec stających przed nami zagrożeń wynikających z negatywnych skutków zachodzących zmian demograficznych, nabiera kluczowego znaczenia. Dlatego też już nie raz do Wysokiej Izby składane były projekty różnych ustaw, których celem było wdrożenie rozwiązań prawnych zachęcających – bezpośrednio lub pośrednio – do posiadania dzieci.

Rozpatrywany dziś projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw to niewątpliwie niezwykle doniosły krok w kierunku wspierania rodzicielstwa. O jego doniosłości świadczy nie tylko zakres regulowanej problematyki, ale również konkretne zaproponowane w nim rozwiązania. Ogólne założenia są, jak sądzę, powszechnie znane – przedstawił je premier w swoim drugim exposé, a sam projekt był od jakiegoś czasu przedmiotem ożywionej debaty medialnej. Warto podkreślić, że nowelizacja jest dosyć obszerna i zawiera regulacje prawne odnoszące się nie tylko bezpośrednio do kwestii urlopu rodzicielskiego, ale także do wielu innych zagadnień z tym związanych. Niemniej to właśnie wprowadzenie urlopu rodzicielskiego jest, jak można powiedzieć, sztandarową zmianą, z którą kojarzony jest niniejszy akt.

Urlop rodzicielski będzie przysługiwał bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego lub dodatkowego urlopu macierzyńskiego w stałym wymiarze wynoszącym maksymalnie dwadzieścia sześć tygodni. Ze względu na proponowane nieznaczne wydłużenie wymiaru dodatkowego urlopu macierzyńskiego – chodzi o dwa tygodnie – rodzicom przysługiwać będą nawet pięćdziesiąt dwa tygodnie urlopu. Co istotne, wskazana pula urlopu, wyłączając co do zasady jedynie urlop macierzyński, będzie mogła być wykorzystana przez oboje rodziców. Ponadto okres dodatkowych urlopów będzie mógł zostać podzielony i wykorzystany w częściach.

W projektowanych art. 1791–1795 określona została procedura ubiegania się o udzielenie poszczególnych urlopów należnych młodym rodzicom. Obejmuje ona urlop macierzyński, dodatkowy urlop macierzyński oraz urlop rodzicielski. Przyjęte rozwiązania dają rodzicom właściwą swobodę w podjęciu decyzji o urlopach, z których chcieliby skorzystać, bowiem już na samym początku będą mieli możliwość zadeklarowania zamiaru korzystania ze wszystkich urlopów w pełnym wymiarze. Ponadto pracownik w każdej chwili będzie mógł zdecydować się na powrót do pracy – wystarczy, że poinformuje o tym pracodawcę z minimum czternastodniowym wyprzedzeniem. Okres taki musi zostać zachowany także w przypadku, gdy pracownik nie zdecydował się od razu na wykorzystanie wszystkich dostępnych urlopów, lecz podejmuje swoje decyzje niejako „na raty”, oraz we wszelkich innych przypadkach, kiedy zechce zmienić swój status i na przykład połączyć dodatkowy urlop macierzyński z pracą w niepełnym wymiarze czasu pracy. Zaproponowane rozwiązanie jest słuszne nie tylko z punktu widzenia rodziców, ale także z punktu widzenia pracodawcy, bowiem ułatwia mu właściwe organizowanie pracy.

Niezwykle istotnym uzupełnieniem wspomnianych unormowań jest nowe brzmienie art. 31 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Projektodawca przewidział, że za okres przebywania na urlopie macierzyńskim oraz dodatkowym urlopie macierzyńskim będzie przysługiwał zasiłek w wymiarze 100% podstawy wymiaru zasiłku. Jeśli uprawniony zdecyduje się na skorzystanie z urlopu rodzicielskiego dopiero później, zasiłek za ten okres wyniesie 60% podstawy wymiaru zasiłku. W pozostałych przypadkach – to znaczy, kiedy uprawniony od razu podejmie decyzję o wykorzystaniu „kompletu” urlopów – za cały okres przysługiwał mu będzie zasiłek w stałej wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku. Na zdecydowaną aprobatę zasługuje fakt, że omówione przeze mnie rozwiązania dotyczące między innymi urlopu rodzicielskiego i systemu zasiłków, obejmą odpowiednio także osoby przysposabiające dziecko lub wychowujące dziecko jako zwykła rodzina zastępcza.

Rozszerzenie uprawnień urlopowych wynikających z posiadania dziecka objęło także urlop wychowawczy. Jego wymiar nie uległ wprawdzie zmianie, ale projektodawca postanowił wydłużyć o rok okres, w którym pracownik będzie uprawniony do skorzystania z tego urlopu. Po wprowadzeniu zmian urlop taki będzie można wykorzystać aż do momentu ukończenia przez dziecko piątego roku życia.

Ostatnią kwestią odnoszącą się bezpośrednio do przepisów kodeksu pracy, na którą chciałbym zwrócić uwagę, jest nowelizacja art. 180 ust. 3. Proponowany przepis ogranicza do sześciu tygodni okres urlopu macierzyńskiego, który można wykorzystać przed porodem. Przedmiotowe rozwiązanie ma zapobiegać przypadkom niewłaściwego gospodarowania urlopem macierzyńskim. Jak zauważa projektodawca, zdarzały się przypadki, kiedy matka wykorzystała cały urlop macierzyński jeszcze zanim nastąpił poród.

Przyjęcie zmian, które tak istotnie ingerują w przepisy prawa pracy, skutkuje koniecznością dostosowania także innych ustaw, w szczególności tych, gdzie zapisane są pragmatyki służbowe – na przykład nauczyciele, policjanci, żołnierze, strażacy. Dostosowanie wspomnianych ustaw polega głównie na ujednoliceniu zasad, na których pracownicy i funkcjonariusze mogą korzystać z przyjętych uprawnień. Dodatkowo projektodawca wprowadza przepisy gwarantujące odpowiedni poziom ochrony stosunku pracy w czasie korzystania z urlopów przysługujących młodym rodzicom.

Odrębną kwestią jest wprowadzenie zmian do ustaw regulujących zasady obliczania podstawy wymiaru emerytury lub renty inwalidzkiej, na przykład w odniesieniu do żołnierzy czy policjantów. Zgodnie z generalnie przyjętą zasadą przy obliczaniu podstawy wymiaru emerytury lub renty nie uwzględnia się zmniejszenia uposażenia, jeśli wynikało to z przebywania na jednym ze wspomnianych urlopów. Korzystanie z urlopu rodzicielskiego również nie wpłynie na modyfikację uprawnień do dodatkowego wynagrodzenia rocznego pracowników sfery budżetowej.

Reasumując, wypada stwierdzić, że projekt ustawy odpowiada faktycznym potrzebom młodych rodziców. Mam tu na myśli nie tylko fakt znaczącego wydłużenia okresu, w którym będą mogli poświęcić się wychowaniu dziecka, nie obawiając się przy tym utraty wsparcia finansowego, ale i to, że projektodawca wyszedł na przeciw potrzebie dzielenia obowiązków pomiędzy matkę i ojca. Projektodawca w jeszcze większym stopniu umożliwia podzielenie się przysługującym urlopem w zależności od sytuacji rodzinnej czy zawodowej. Projekt ustawy jest rozwiązaniem kompleksowym, zawiera wiele szczegółowych przepisów odnoszących się do bardzo różnorodnych kwestii, jednak wspólnym mianownikiem dla wszystkich przedstawionych w nim przepisów jest zniesienie niepotrzebnych barier, na które mogą napotkać młodzi rodzice, oraz stworzenie takich rozwiązań prawnych, które jednoznacznie będą promować rodzicielstwo. Ze względu na zaprezentowaną argumentację jestem w pełni przekonany o potrzebie przyjęcia zaprezentowanych zmian. Dziękuję.

Przemówienie senatora Rafała Muchackiego w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Rafała Muchackiego w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

W pełni popieram przedstawiony projekt ustawy. W szczególności uważam za zasadne rozszerzenie katalogu podmiotów mogących zatrudniać dziennych opiekunów. Taka możliwość stanowi odpowiedź na potrzeby rodziców, którzy poszukują różnych możliwości zapewnienia całodziennej opieki dla swoich najmłodszych dzieci. Niewątpliwie potrzeby i oczekiwania rodziców są różne, co pokazuje chociażby społeczny sprzeciw wobec posyłania sześciolatków do szkół. Z tego względu prawo powinno przewidywać różne formy sprawowania opieki nad dziećmi, z których rodzice mogą wybierać te, które najbardziej odpowiadają ich potrzebom. Warto zwrócić uwagę na to, że forma opieki nad dziećmi sprawowanej przez dziennego opiekuna funkcjonuje w praktyce od dawna, jednakże, niestety, w szarej strefie. Nie do końca jest to winą samych zainteresowanych, prawo po prostu nie przewidywało możliwości świadczenia tego typu usług. Teraz dzienny opiekun zatrudniany przez różne podmioty, w tym prywatne, będzie mógł działać legalnie. Jednocześnie rodzice będą spokojniejsi co do tego, że osoba, której powierzyli swe dzieci, spełnia ustawowe wymagania, a tym samym daje rękojmię należytego sprawowania opieki.

Moje poważne wątpliwości budzi za to regulacja art. 3a ustawy, gdyż w mojej ocenie jest ona zbyt wąska. Przepis ten wskazuje w sposób bardzo szczegółowy rodzaj danych, jakie mogą być przetwarzane przez podmiot prowadzący żłobek lub klub dziecięcy oraz podmiot zatrudniający dziennego opiekuna. Tymczasem dla prawidłowego działania tych instytucji należałoby stworzyć generalną klauzulę, w oparciu o którą podmioty te mogłyby same decydować o rodzaju i zakresie danych niezbędnych do prawidłowego sprawowania opieki nad dzieckiem. Nie jest przecież żadną tajemnicą, że dzieci często obarczone są chorobami lub mają specjalne potrzeby, a wszystko to musi być znane instytucjom, które się tymi dziećmi opiekują. Niestety, praktyka stosowania przepisów o ochronie danych osobowych idzie w kierunku przeciwnym zdrowemu rozsądkowi, co powoduje, że każda niemal ustawa musi zawierać stosowne upoważnienia wskazujące na uprawnienia do przetwarzania danych osobowych.

Ze swej strony gorąco popieram ujednolicenie zasad dotyczących wymogów sanitarnych dotyczących tworzonych klubów dziecięcych i żłobków. Jednocześnie jest to niestety przykre, że znowu tworzymy przepisy szczególne dla konkretnego przypadku, zamiast regulacje te umieścić w ramach ogólnych przepisów dotyczących wymogów sanitarnych. Powoduje to inflację prawa oraz jego rozdrobnienie, co z kolei utrudnia jego stosowanie. Niemniej praktyczne wnioski ze stosowania przepisów ustawy są takie, że na chwilę obecną będzie to najlepsze rozwiązanie. Dziękuję.

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Projekt ustawy, przestawiony Wysokiej Izbie w druku senackim nr 355, przewiduje wprowadzenie przeszło dwudziestu zmian w ustawie o opiece nad dziećmi w wieku do lat trzech. Zmiany te mają na celu przede wszystkim lepsze dostosowanie istniejących rozwiązań do uzasadnionych potrzeb zgłaszanych przez zainteresowane podmioty. Należy spodziewać się, że konsekwencją ich przyjęcia będzie zniesienie pewnych barier utrudniających dotychczas tworzenie form opieki, o których stanowi nowelizowana ustawa.

Chciałbym zatem pokrótce odnieść się do kilku najistotniejszych zagadnień wynikających z przedstawionej nowelizacji.

Zdecydowanie najobszerniej projekt ustawy odnosi się do kwestii funkcjonowania żłobków i klubów dziecięcych. W tym zakresie przewiduje się jednoznaczne wskazanie przepisów, które mają służyć za podstawę oceny spełnienia wymagań lokalowo-sanitarnych przez Państwową Straż Pożarną oraz Państwową Inspekcję Sanitarną. Rozwiązanie to, wynikające z art. 25 projektu ustawy, pozwoli ograniczyć dotychczasową niejednolitość w interpretacji i stosowaniu przepisów prawa przez jednostki kontrolujące.

W projektowanym art. 35a postanowiono o konieczności stworzenia jednolitych wzorów dokumentów elektronicznych przeznaczonych do dokonywania wpisu, zmiany i wykreślenia z rejestru żłobków i klubów dziecięcych, co pozwoli upowszechnić elektroniczną formę załatwiania tych formalności.

Przy tej okazji warto wspomnieć również o zmianach ograniczających biurokrację – na przykład oświadczenie o posiadaniu tytułu prawnego do lokalu, o dokonaniu opłaty za wpis – w ramach procedury rejestracji żłobka lub klubu dziecięcego.

Art. 3a projektu ustawy daje z kolei jednoznaczną podstawę do gromadzenia i przetwarzania określonych danych osobowych przez żłobki, kluby dziecięce i dziennych opiekunów w związku ze sprawowaniem opieki nad dzieckiem, zastrzegając jednocześnie, że przetwarzanie takie dopuszczalne jest wyłączenie w związku z rekrutacją oraz „w zakresie i w celu zapewnienia dziecku prawidłowej opieki”.

Ponadto na zasadach zbliżonych do rozwiązań funkcjonujących na podstawie art. 9 ustawy (zespoły żłobkowe) w projektowanym art. 9a przewidziano możliwość zorganizowania wspólnej obsługi administracyjnej, organizacyjnej i finansowej żłobków, klubów dziecięcych i ich zespołów. Skutkiem tego rozwiązania będzie niewątpliwie ustanowienie podstaw prawnych do tworzenia rozwiązań organizacyjnych zmierzających do ograniczenia kosztów funkcjonowania rzeczonych placówek.

Spośród różnorodnych form opieki nad małym dzieckiem, stosunkowo najsłabiej rozwija się instytucja dziennego opiekuna. Projektodawca zaproponował zatem, aby osoby takie mogły być zatrudniane nie tylko przez gminy, jak miało to miejsce dotychczas, ale również przez osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Mówi o tym art. 36 ust. 1 projektu ustawy, a dalsze zmiany stanowią konieczne dostosowanie stanu prawnego do założonej zmiany. Należy oczekiwać, że rozwiązanie zaproponowane w tym zakresie pomoże stopniowo rozwijać przedmiotową formę opieki.

Na koniec chciałbym jeszcze odnieść się do projektowanego art. 62, który nakłada na ministra właściwego do spraw rodziny obowiązek opracowywania i finansowego wspierania programów rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat trzech. Projektodawca przewidział istotne rozbudowanie tego przepisu. Najistotniejsze założenia odnoszą się do zwiększenia limitu dotacji celowej z budżetu państwa na „dofinansowanie utworzenia lub funkcjonowania żłobków, klubów dziecięcych oraz dziennych opiekunów”. Wspomniany limit wynosił będzie 80% kosztów realizacji zadania.

Kończąc, pragnę podkreślić raz jeszcze, że przedstawione dziś zmiany w znacznej mierze wynikają z obserwacji praktyki stosowania przepisów ustawy. Stąd też należy się spodziewać, że przyczynią się one w sposób zauważalny do dalszej poprawy dostępności różnorodnych form opieki nad dziećmi w wieku do lat trzech.

Głosując za przyjęciem niniejszego projektu, należy oczywiście mieć na względzie również to, że przynajmniej w pewnym stopniu może on pomóc przeciwdziałać niekorzystnym zmianom demograficznym w naszym kraju. Dziękuję.

Przemówienie senatora Andrzeja Szewińskiego w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Andrzeja Szewińskiego w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Panie Marszałku! Panie Ministrze! Panie i Panowie Senatorowie!

Pragnę odnieść się do projektu ustawy o zmianie ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 oraz niektórych innych ustaw.

Wprowadzenie ustawy w życie spowoduje polepszenie warunków do rozwoju zróżnicowanych form opieki nad małymi dziećmi. Zawarte w projekcie ustawy założenia wychodzą naprzeciw oczekiwaniom rodziców i opiekunów, umożliwiając im podjęcie aktywności zawodowej.

Z jednej strony przepisy ustawy racjonalizują zasady tworzenia i funkcjonowania żłobków, z drugiej zaś określają ramy i standardy tworzenia i działania alternatywnych funkcji i instytucji opieki nad dziećmi w wieku do trzech lat. Gwarantuje to dostęp do zróżnicowanych form opieki znacznie większej liczbie rodzin, a jednocześnie podnosi jakość oferowanych usług.

Na szczególną uwagę zasługuje zmiana dotycząca zmniejszenia wkładu własnego gminy z 50% do 20% kosztów realizacji zadania przy ubieganiu się o środki finansowe z budżetu państwa na utworzenie i funkcjonowanie instytucji opieki. Koszt własny, czyli 20%, będzie ponosiła gmina czy inna instytucja ubiegająca się o osiemdziesięcioprocentową dotację, którą dostanie z budżetu państwa. Jest to ukłon projektodawcy w kierunku samorządów, w znaczący sposób zmniejszający obowiązki finansowe organów prowadzących.

Druga ważna zmiana, o której należy wspomnieć, to rozszerzenie katalogu podmiotów, które będą mogły ubiegać się o środki finansowe z budżetu państwa na utworzenie i funkcjonowanie instytucji opieki. Poza gminami z tych środków będą mogły korzystać osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej.

Następna istotna zmiana w ustawie to stworzenie podstawy prawnej do otrzymania przez podmioty zatrudniające dziennych opiekunów dotacji celowej z budżetu gminy.

Panie Marszałku, Wysoka Izbo, z uwagi na dobre i przyjazne dla rodziców, opiekunów i samorządów rozwiązania zaproponowane w przedmiotowej noweli oceniam powyższy projekt ustawy jako projekt godny poparcia. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Józefa Zająca w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Józefa Zająca w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi do lat trzech nie spowodowała gwałtownych zmian w zakresie zwiększenia liczby dzieci objętych różnymi formami opieki ze względu na nieprecyzyjne przepisy, szczególnie w zakresie wymagań formalnoprawnych co do rejestracji podmiotów, w tym zwłaszcza wymagań odnośnie do lokali i miejsc sprawowania opieki nad dziećmi. Przyjęte przepisy funkcjonowały zasadniczo w gminach miejskich, zaś gminy wiejskie z reguły nie podejmowały działań w zakresie opieki nad dziećmi w wieku do lat trzech z uwagi na to, że wiele z nich nie ma jeszcze odpowiednio zorganizowanego systemu opieki przedszkolnej. Wielu gmin wiejskich nie stać finansowo na uruchomienie opieki przedszkolnej, nie mówiąc już o opiece nad dziećmi poniżej trzeciego roku życia.

Proponowane zmiany ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat trzech oraz niektórych innych ustaw zawarte w druku senackim nr 355 dostosowują sztywne przepisy do aktualnych warunków, a także uściślają wymagania formalnoprawne w zakresie rejestracji i prowadzenia żłobków, klubów dziecięcych oraz opieki sprawowanej przez dziennego opiekuna. Szczególnie ważne są jasno określone wymagania lokalowe i sanitarne zawarte w projekcie rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej na podstawie proponowanego art. 25. Należy wspomnieć, iż inicjatywy dotyczące tworzenia takich lokali wielokrotnie były hamowane z powodu niejednoznacznych przepisów w tym zakresie i ich różnej interpretacji przez podmioty oceniające.

Ustawa w art. 3a jasno precyzuje zakres danych osobowych, które mogą być zbierane i przetwarzane przez podmioty prowadzące, co jest ważne ze względu na ochronę danych osobowych. Ponadto poza gminami także osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej mogą na jednakowych zasadach tworzyć i prowadzić placówki, łącznie z ich finansowaniem, o czym mówi nowy art. 62. Gmina jako aktywny podmiot w zakresie tworzenia i prowadzenia instytucji opieki nad dziećmi do lat trzech prowadzi tylko rejestr tych instytucji na swoim terenie i publikuje go w BIP z uwzględnieniem własnych placówek. W takim przypadku nie zachodzi możliwość blokowania niezależnych organizatorów jako konkurencyjnych do inicjatyw samorządu.

Dodany art. 35a uściśla, iż minister właściwy do spraw rodziny wyda rozporządzenie, w którym określi wzory dokumentów elektronicznych, wniosków o wpis, zmianę oraz o wykreślenie z rejestru żłobków i klubów dziecięcych i zamieści je w centralnym repozytorium wzorów dokumentów elektronicznych. Taka praktyka powinna być stosowana powszechnie w przypadku aktów prawnych. Ułatwi to znacznie funkcjonowanie organów państwowych i ujednolici dokumentację stosowaną w administracji państwowej i samorządowej.

Ustawa zrównuje podmioty w sferze finansowania placówek i zwiększa dofinansowanie do wysokości 80% kosztów. Jest to dobre rozwiązanie także dla gmin, gdyż zmniejszą się w ten sposób obciążenia finansowe z tym związane.

W zakresie finansowania bieżącego funkcjonowania żłobków, klubów dziecięcych czy też dziennych opiekunów dobrym rozwiązaniem jest ustalenie zasady, zgodnie z którą podmioty prowadzące ustalają zarówno zasady odpłatności dla rodziców, jak i zasady zatrudnienia i wynagrodzenia pracowników, w tym opiekunów dziennych. Rady gminy będą regulowały te zagadnienia tylko w przypadku własnych instytucji. Takie uregulowanie prawne wymusi oszczędne gospodarowanie środkami przez podmioty organizujące placówki opieki nad dziećmi w wieku do lat trzech oraz obciążenie ich pełną odpowiedzialnością za funkcjonowanie placówek i dziennych opiekunów. Rozwiązania idące w tym kierunku przewiduje także nowy art. 9a, który umożliwia organizowanie wspólnej obsługi administracyjnej, finansowej i organizacyjnej żłobków, klubów dziecięcych lub ich zespołów. Jest to ważny przepis dla podmiotów niepublicznych posiadających kilka instytucji, ale także dla gmin, które do tych celów upoważnią istniejące w różnej formie prawnej komórki zajmujące się tymi sprawami w zakresie obsługi oświaty.

W ramach nowelizacji ustawy, w tym w art. 51, usunięto pewne formy dyskryminacji rodziców prowadzących działalność w zakresie rolnictwa, jeśli chodzi o możliwość zatrudniania przez nich niani do dziecka. Chodzi o to, że stworzono możliwość pokrycia przez ZUS składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe oraz na ubezpieczenie zdrowotne zatrudnionej niani.

Niniejszym w pełni rekomenduję przyjęcie proponowanego kształtu ustawy o zmianie ustawy o opiece nad dziećmi do lat trzech oraz niektórych innych ustaw.

Przemówienie senatora Zbigniewa Meresa w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Zbigniewa Meresa w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Zmiany, jakie zostały zaproponowane w ustawie o zmianie ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat trzech oraz niektórych innych ustaw, mają na celu doprecyzowanie rozwiązań w zakresie najczęściej występujących problemów związanych z realizacją tej ustawy. Propozycje zmian, jakie zostały zaproponowane w tej nowelizacji, wynikały z uwag zgłaszanych przez podmioty, które prowadzą żłobki oraz kluby dziecięce.

W celu poprawy dotychczasowych uregulowań funkcjonujących w ustawie o opiece nad dziećmi w wieku do lat trzech i uaktualnienia ich w związku z doświadczeniami uzyskanymi w praktyce jej stosowania wprowadzono zmiany polegające na: zmniejszeniu wkładu własnego gminy z 50% do 20% kosztów realizacji zadania przy ubieganiu się o środki finansowe z budżetu państwa na utworzenie oraz funkcjonowanie placówek opieki nad dziećmi do lat trzech; rozszerzeniu katalogu podmiotów, które będą mogły starać się o taki rodzaj środków – o dofinansowanie to będą mogły ubiegać się osoby fizyczne, osoby prawne, a także jednostki organizacyjne, które nie posiadają osobowości prawnej; wprowadzeniu możliwości zatrudnienia przez te jednostki dziennych opiekunów; umożliwieniu zatrudnienia niani osobom prowadzącym działalność rolniczą; nałożeniu na zakład ubezpieczeń społecznych obowiązku przekazywania ministrowi właściwemu do spraw rodziny informacji o liczbie niań zgłoszonych do ubezpieczeń społecznych lub do ubezpieczenia zdrowotnego w poszczególnych miesiącach – minister został także zobowiązany do przekazywania informacji o wysokości kosztów, jakie zostały na ten cel poniesione; wprowadzeniu odpowiednich przepisów regulujących zakres gromadzonych danych osobowych, a także dotyczących celu ich przeznaczenia; wskazaniu w ustawie, iż żłobek oraz klub dziecięcy są prowadzone w lokalu, który spełnia wymagania lokalowe i sanitarne określone przez ministra właściwego do spraw rodziny w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia w odpowiednim rozporządzeniu.

Ustawę zmodyfikowano również w zakresie umożliwiającym podmiotom organizującym opiekę nad dziećmi w wieku do lat trzech przeprowadzenie procedury rejestracji żłobka i klubu dziecięcego przez elektroniczną platformę usług administracji publicznej, czyli ePUAP, ponieważ aktualnie nie ma wzoru dokumentu elektronicznego, który uniemożliwia przeprowadzenie procedury rejestracji tą drogą. Minister właściwy do spraw rodziny został zobligowany do określenia w drodze rozporządzenia wzorów dokumentów elektronicznych – o wpis, zmianę oraz o wykreślenie z rejestru żłobków i klubów dziecięcych – a także został upoważniony do zamieszczenia wzorów tych dokumentów w centralnym repozytorium wzorów dokumentów elektronicznych.

Pozytywnie oceniam wymienione propozycje zawarte w opinii do projektu ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat trzech. Proponowane zmiany są celowe, konieczne i odpowiadają na występujące od wielu lat potrzeby w tym zakresie. Dziękuję.

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przedstawiona nowelizacja dotyczy materii regulowanej ustawą o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej, mówiąc kolokwialnie, trzynastek. Zgodnie z ogólnymi wytycznymi ustawowymi prawo do pełnej trzynastki przysługuje pracownikowi, który przepracował u danego pracodawcy pełny rok kalendarzowy. Jeśli tak się nie stało, to mówimy o zasadzie przewidującej ustalenie wysokości tego dodatkowego wynagrodzenia proporcjonalnie do przepracowanego okresu. Jednak nawet ta zasada nie znajdzie zastosowania, gdy faktycznie przepracowany okres jest krótszy niż sześć miesięcy. Co warte podkreślenia, w obowiązującej ustawie zawarto jednak katalog grupujący przesłanki ograniczające stosowanie wymogu przepracowania owych sześciu miesięcy.

Zakres zaproponowanych zmian sprowadza się w istocie do rozszerzenia istniejącego katalogu o przypadki pewnych specyficznych okresów absencji w pracy, związanych z rodzicielstwem. Zatem po nowelizacji w art. 2 ust. 3 pkt 6 ustawy obok istniejących już zapisów odnoszących się do urlopu wychowawczego, urlopu dla poratowania zdrowia oraz urlopu do celów naukowych, artystycznych lub kształcenia zawodowego znajdą się również zapisy nawiązujące do urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.

Zauważyć przy tym wypada, że problematyka zaliczania pewnych okresów absencji w pracy w związku z ustalaniem prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego była przedmiotem badania Trybunału Konstytucyjnego. Trybunał rozpatrywał ten problem w świetle konstytucyjnej zasady, nakazującej zapewnienie szczególnej pomocy matce przed urodzeniem i po urodzeniu dziecka. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego przepisy ustawy zasadniczej wymagają wręcz, aby w ramach opisanego katalogu wyłączeń zapisać obok urlopu wychowawczego także – a nawet przede wszystkim – urlop macierzyński. Zwrócono przy tym uwagę, że jest to urlop o szczególnym charakterze, bowiem matka nie może się go zrzec i musi go wykorzystać w wymiarze co najmniej czternastu tygodni. Biorąc to pod uwagę, warto z uznaniem podkreślić, że projektodawca nie ograniczył się do zakresu wynikającego z orzeczenia i słusznie – działając niejako w interesie wspierania rodzicielstwa – zaproponował umieszczenie w przedmiotowym katalogu także niektórych innych urlopów mających związek z urodzeniem i wychowaniem dziecka.

Biorąc pod uwagę pozytywny wydźwięk przedstawionych zmian, proszę Wysoką Izbę o przyjęcie niniejszego projektu ustawy. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Zakres zmian projektowanych niniejszą ustawą odnosi się do pewnego specyficznego rozwiązania, jakie możemy znaleźć w art. 205 kodeksu karnego. Wskazany przepis przewiduje wnioskowy tryb ścigania określonych przestępstw przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, w tym przestępstwa gwałtu.

Istniejące obecnie rozwiązanie ma swoje ugruntowane miejsce w polskim prawie karnym, niemniej jednak projektodawca proponuje zastąpienie go regulacją, która kształtowałaby porządek prawny w całkowicie odmienny sposób. W konsekwencji, zgodnie z propozycją projektodawcy, przestępstwa określone w art. 197, 198 oraz 199 §1 kodeksu karnego ścigane byłyby z urzędu. W tym celu proponuje się uchylenie wspomnianego art. 205 kodeksu karnego.

Jak podkreśla projektodawca, przyjęcie wskazanego modelu ścigania jest odpowiedzią na zamiany, jakie zachodzą zarówno w sferze obyczajowości seksualnej i moralności, jak i w obrębie „metodyki i kultury prowadzenia procesu karnego w sprawach o tego typu przestępstwa”. W szczególności trudno obecnie podtrzymać tezę o zasadności wnioskowanego ścigania tego typu przestępstw z uwagi na zjawisko tak zwanej wtórnej wiktymizacji, która mogłaby być następstwem udziału pokrzywdzonego w procesie karnym. Słusznie zwraca się uwagę na to, że w obecnych czasach zdecydowanie rzadziej możemy mieć do czynienia na przykład z ostracyzmem społecznym wzglądem ofiary gwałtu. Ponadto sam sposób prowadzenia postępowania jest obecnie ukierunkowany na zagwarantowanie pokrzywdzonemu jak najlepszych warunków składania zeznań, tak aby przysporzyć mu możliwie jak najmniej dolegliwości. Z drugiej strony znane są liczne przykłady, kiedy to właśnie wnioskowy tryb ścigania tego typu przestępstw powodował faktyczną niemożność dochodzenia sprawiedliwości względem sprawcy, na przykład gdy pokrzywdzony lub inna osoba uprawniona do złożenia wniosku działała pod presją otoczenia – wliczyć w to można także groźby – lub gdy pokrzywdzony zmarł, lub gdy, w skrajnym przypadku, sprawca był jednocześnie uprawnionym do złożenia wniosku o ściganie. Zaprezentowana argumentacja pozwala na postawienie wniosku, że aktualny poziom ochrony, jaki zapewniają przepisy pokrzywdzonemu przestępstwami tego typu jest niewystarczający.

Konsekwencją zasygnalizowanej na wstępie zmiany jest potrzeba dostosowania art. 12 §3 procedury karnej, który generalnie dotyczy wnioskowego trybu ścigania. W tym zakresie z przepisu wykreślone zostanie odesłanie do art. 197 kodeksu karnego. Ponadto do kodeksu postępowania karnego wprowadzono rozwiązania pozwalające ograniczyć negatywne przeżycia, jakie mogą towarzyszyć pokrzywdzonemu. W szczególności dotyczy to osób, wobec których popełniono przestępstwo z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej. Znowelizowany art. 185a zalicza tutaj przestępstwa przeciwko rodzinie i opiece, przeciwko wolności oraz przeciwko wolności seksualnej i obyczajności. Regułą w takim przypadku będzie utrwalanie przesłuchania pokrzywdzonego za pomocą urządzenia rejestrującego obraz i dźwięk.

Warto również zwrócić uwagę na dodawany do procedury karnej art. 185c. Przepis ten reguluje zasady przyjmowania zawiadomienia o popełnieniu przestępstw wymienionych w art. 197–199 kodeksu karnego. Jeśli zawiadomienie to składa pokrzywdzony, to należy od niego żądać podania jedynie najważniejszych faktów i dowodów. W takich przypadkach projektowane rozwiązania ograniczają możliwość przesłuchania pokrzywdzonego bezpośrednio na rozprawie głównej, nakazując jednocześnie ograniczenie się do odtworzenia wcześniej utrwalonych zeznań. Wprowadzany art. 185d kodeksu postępowania karnego nakazuje z kolei, aby w powyższych przypadkach przesłuchania odbywały się w odpowiednio do tego przystosowanych pomieszczeniach – najlepiej w siedzibie sądu – tak, aby zapewnić osobom przesłuchiwanym swobodę wypowiedzi oraz poczucie bezpieczeństwa.

Biorąc pod uwagę przedstawione argumenty, a w szczególności potrzebę zapewnienia osobom pokrzywdzonym wskazanymi przestępstwami lepszych gwarancji ochrony prawnej, proszę Wysoką Izbę o przyjęcie przedstawionego projektu ustawy. Dziękuję.

Przemówienie senatora Józefa Zająca w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Przemówienie senatora Józefa Zająca w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Po rozpatrzeniu druków senackich nr 320 i 320S stwierdzam, że projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo łowieckie zawiera propozycje zmian wykraczających poza cel projektu ustawy, jakim jest „dostosowanie systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 listopada 2012 r.”.

Mając na uwadze treść uzasadnienia, iż projekt ma dotyczyć odpowiedzialności dyscyplinarnej za przewinienia łowieckie, reguł postępowania dyscyplinarnego oraz możliwości odwołania się do sądu powszechnego od orzeczeń sądów łowieckich mających zakres szerszy niż dotychczas, wątpliwości budzi treść art. 34 ust. 4, w którym zrezygnowano z zapisu, iż do zadań Polskiego Związku Łowieckiego należy ustalenie zasad selekcji populacyjnej i osobniczej zwierząt łownych. W dotychczasowym systemie wspomniane zasady były ustalane przez Naczelną Radę Łowiecką i konsultowane między innymi z Dyrekcją Generalną Lasów Państwowych, czego wyrazem było również podpisanie w 2010 r. porozumienia w zakresie zasad selekcji i gospodarowania populacjami jelenia szlachetnego. Z uwagi na to, że zmiana cytowanego zapisu nie wynika z wyroku Trybunału Konstytucyjnego, wnoszę o pozostawienie art. 34 ust. 4 w dotychczasowym brzmieniu.

Uważam również, że przedmiotem omawianej ustawy nie może być wprowadzenie zapisu art. 35 ust. 1a, mówiącego o wysokości rocznej składki członkowskiej do PZL oraz wpisowego. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego nie kwestionuje dotychczas przyjętych zasad. Ponadto należy zauważyć, iż składka członkowska wpłacana do organizacji, w przypadku której przynależność ma charakter dobrowolny, nie jest daniną publiczną, czyli jej wysokość nie musi być uregulowana ustawowo. W związku z tym wnoszę o skreślenie art. 35 ust. 1a.

Z wcześniej wspomnianych powodów uważam, że przedmiotem projektu ustawy nie powinno być również usunięcie art. 42d. Wnioskuję o pozostawienie dotychczasowego rozwiązania systemowego zawartego w art. 42d.