Narzędzia:

Posiedzenie: 32. posiedzenie Senatu RP VIII kadencji, 1 dzień


24 i 25 kwietnia 2013 r.
Przemówienia z dnia następnego

Przemówienie senatora Wiesława Kiliana w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Wiesława Kiliana w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Nowelizujemy dzisiaj ustawę o podatku rolnym, której celem jest modyfikacja metody obliczania podatku rolnego, polegającą na zastąpieniu trzech kwartałów jako podstawy obliczania średniej ceny skupu żyta, okresem jedenastu kwartałów.

Nowelizacja przywołanej ustawy, po pierwsze, poprzez wydłużenie okresu obliczania średniej ceny skupu żyta uniezależni metodę jej obliczania od wahań cen na rynku zbóż; po drugie, pozwoli zmniejszyć dysproporcje w wysokości podatku rolnego pomiędzy kolejnymi latami; po trzecie, stabilizująco wpłynie na finanse gmin, dla których wpływy z tego podatku stanowią jedno ze źródeł dochodów.

Z wyżej przedstawionych względów w pełni popieram zaproponowaną nowelizację ustawy o podatku rolnym.

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przedstawiony dziś pod obrady Wysokiej Izby poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku rolnym dotyczy zmiany zasad obliczania tego podatku.

Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym obliczenie podatku rolnego opiera się o wartość kwintala żyta. Wartość ta ustalana jest na podstawie „średniej ceny skupu żyta za pierwsze trzy kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy”, ogłaszanej corocznie w październiku przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Generalnie można zatem przyjąć, że wysokość podatku w danym roku uzależniona jest od średnich cen, jakie osiągnęło żyto w roku poprzednim. Podstawowy mankament takiego rozwiązania polega na tym, że wysokość podatku obliczonego w taki sposób cechuje duża podatność na okresowe, krótkoterminowe wahnięcia cen na rynkach. Zmiany te są pokłosiem postępującej globalizacji oraz złożonych powiązań i zależności, jakie występują w gospodarce światowej, także w odniesieniu do rynku produktów rolnych. Doświadczenia ostatnich lat pokazują, że jest to problem jak najbardziej realny. Jak można wyczytać w uzasadnieniu niniejszego projektu ustawy, cena 1 decytony żyta – począwszy od 2007 r. – kształtowała się na następującym poziomie: 58,29 zł, 55,80 zł, 34,10 zł, 37,64 zł i 74,18 zł w roku 2011.

Występujące w związku z tym znaczne wahania w odniesieniu do wysokości podatku rolnego stanowią poważny problem, bowiem utrudniają właściwe oszacowanie tego, jak będzie kształtowała się jego wysokość w przyszłości, nawet tej najbliższej. Sytuacja taka jest niekorzystna dla obu stron zobowiązania podatkowego. Podatnicy muszą liczyć się z ryzykiem skokowej zwyżki wysokości podatku rolnego, z kolei gminy doświadczają trudności w odpowiednim zaplanowaniu wpływów z tego tytułu, co może być szczególnie problematyczne w przypadku ich przeszacowania. Wskazuje się nadto, że skokowe zmiany wysokości podatku, a szczególnie jego nagły wzrost, są niekorzystne także z punktu widzenia konsumentów, bowiem muszą oni wówczas liczyć się z odpowiednim wzrostem cen żywności.

Z uwagi na opisane problemy w projekcie ustawy przedstawiono propozycję wydłużenia okresu referencyjnego, na podstawie którego organ statystyczny oblicza średnią cenę żyta. Nie będą to już zatem tylko trzy kwartały z poprzedniego roku, ale aż jedenaście kwartałów. Sam zapis wynikający z projektu ustawy może na pierwszy rzut oka nie być w pełni czytelny, w szczególności za sprawą sformułowania, że chodzi o „11 kwartałów poprzedzających kwartał poprzedzający rok podatkowy”. Niemniej jednak w praktyce chodzi o te trzy kwartały, które były brane pod uwagę dotychczas (czyli trzy pierwsze kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy) oraz dodatkowo jeszcze o całe dwa lata (osiem kwartałów) poprzedzające tamte trzy kwartały.

Zmiana odnosząca się do art. 6 ust. 2 projektu ustawy ma charakter dostosowujący. Skoro bowiem podatek rolny nie będzie obliczany jedynie w oparciu o trzy kwartały, to nie ma potrzeby odwoływania się w przedmiotowym przepisie do takiego okresu. Stąd też projektodawca przyjął rozwiązanie polegające na wskazaniu konkretnego terminu na ogłoszenie komunikatu. W praktyce będzie to, i przed zmianą, i po zmianie, 20 października.

Nowa forma obliczania podatku, ze względów natury konstytucyjnej, znajdzie zastosowanie do zobowiązań podatkowych płaconych dopiero w roku 2014. W toku prac komisji senackich wypracowano poprawkę, której celem jest usunięcie luki prawnej dotyczącej niepewności co do sposobu obliczenia podatku jeszcze w roku 2013. Zgodnie z poprawką senacką w takim przypadku należy stosować przepisy dotychczasowe.

Wysoka Izbo, potrzeba przyjęcia niniejszego projektu ustawy, przy uwzględnieniu przedstawionych argumentów, nie budzi wątpliwości. Dziękuję.

Przemówienie senatora Józefa Zająca w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Józefa Zająca w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoki Senacie!

Proponowana treść ustawy o zmianie ustawy o podatku rolnym wychodzi naprzeciw wnioskom środowiska rolników i samorządów. Podatek rolny stanowi jedno z podstawowych źródeł dochodów wielu gmin, a jego wysokość wpływa na kondycję zarówno gospodarstw rolnych, jak i samorządów. W warunkach niestabilności rynków rolnych wahania cen żyta doprowadzają do sytuacji, w której samorządy są zmuszone do obniżenia tych cen do celów podatkowych, chroniąc rolników przed skokowymi zmianami podatku rolnego – znaczny wzrost cen zbóż nie przekłada się automatycznie na proporcjonalny wzrost dochodów rolników. Proponowane zastąpienie okresu trzech kwartałów roku poprzedzającego rok podatkowy jako okresu obliczania średniej ceny skupu żyta okresem jedenastu kwartałów poprzedzających kwartał poprzedzający rok podatkowy ma więc na celu złagodzenie konsekwencji wspomnianej fluktuacji cen dla rolników.

Proponowana zmiana jest także korzystna dla samorządów, wymierzających i pobierających podatek rolny. Pozwala bowiem na pewną stabilizację polityki finansowej na poziomie gminy. Wysokość podatku rolnego stanowi odzwierciedlenie procesów rynkowych zachodzących na rynku rolnym w dłuższej perspektywie. Podatek rolny jest zaliczany do tak zwanych dochodów własnych gmin i stosownie do art. 20 ust. 3 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego jest tak zwanym dochodem podatkowym. Dochód podatkowy jest podstawą do obliczenia części wyrównawczej subwencji ogólnej dla danej gminy. Podczas ustalania części wyrównawczej subwencji ogólnej bierze się pod uwagę dochody, które gmina może uzyskać z podatku rolnego, wykorzystując do ich obliczenia średnie ceny skupu żyta ogłaszane przez prezesa GUS. Stosowanie przez gminy niższych cen żyta niż ogłoszone przez prezesa GUS prowadzi do osiągania przez nie niższych dochodów podatkowych, gdy tymczasem wyższe potencjalne dochody, obliczane przez Ministerstwo Finansów na podstawie ceny GUS, mają wpływ na wyznaczenie niższej subwencji wyrównawczej, która dla gmin wiejskich, pozbawionych przemysłu, jest stabilizatorem budżetu.

Uważam, że przedstawiony projekt ustawy zasługuje na pełną rekomendację.

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Rozpatrujemy dziś projekt poselski, który przewiduje dokonanie zmian w ustawie – Prawo o ustroju sądów powszechnych.

Zakres merytoryczny projektu ustawy można w skrócie zawrzeć w trzech punktach odnoszących się do: ukształtowania statusu zawodowego i ścieżki kariery zawodowej asystenta sędziego, kryteriów oceny kandydata na wolne stanowisko sędziowskie oraz określenia kwalifikacji na stanowisko sędziego sądu rejonowego.

Największa grupa zmian adresowana jest do asystentów sędziów. Projekt ustawy przewiduje skrócenie wyliczenia zawartego w art. 155 §2, dotyczącego przesłanek, których spełnienie jest konieczne w celu zatrudnienia na stanowisku asystenta sędziego. Zatem w wyliczeniu tym nie będzie już wskazania na konieczność uprzedniego ukończenia aplikacji ogólnej lub zdania jednego z egzaminów: sędziowskiego, prokuratorskiego, notarialnego, adwokackiego lub radcowskiego.

W to miejsce wprowadzone zostaną jednak inne rozwiązania wynikające z kolejnych projektowanych przepisów. W dodawanym art. 155ca różnicuje się bowiem sytuację prawną asystenta w zależności od tego właśnie, czy ukończył on jedną z wymienionych wcześniej aplikacji. Osoby z ukończoną aplikacją będą zwolnione z konieczności odbycia dodatkowego stażu asystenckiego. Osoby, które zostały zatrudnione na stanowisku asystenta sędziego i nie mają ukończonej żadnej aplikacji, powinny – zgodnie z projektowanym art. 155ca §1 – w okresie pierwszych dwóch lat pracy odbyć dwunastomiesięczny staż. Staż ten będzie organizowany w apelacjach przez prezesa sądu apelacyjnego, a jego celem będzie teoretyczne i praktyczne przygotowanie do wykonywania czynności asystenta sędziego. Odstąpiono tym samym – jeszcze na etapie procedowania w Sejmie – od pierwotnego zamysłu projektodawcy, aby staż taki organizowała Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury. Zarzucono także rozwiązanie przewidujące konieczność zdania egzaminu na zakończenie stażu, co miałoby być warunkiem dalszego zatrudnienia na tym stanowisku.

Jak wynika z projektowanego art. 155ca §2, w okresie pierwszych dwóch lat pracy asystenta sędziego, a mówiąc ściślej, do momentu ukończenia stażu asystenckiego podlegał on będzie szczególnemu rygorowi związanemu z zatrudnieniem. Wskazany przepis dopuszcza bowiem wówczas możliwość zatrudnienia jedynie w oparciu o umowę o pracę na czas określony z dwutygodniowym okresem wypowiedzenia. Cytowana regulacja odnosi się do osób odbywających staż. Należy zatem przyjąć, że wymóg zawarcia umowy na czas określony nie obejmie tych asystentów sędziego, którzy, zgodnie z projektowanymi przepisami z konieczności odbycia takiego stażu, zostaną zwolnieni.

Projekt ustawy nie określa szczegółów odnoszących się do organizacji stażu asystenckiego. Materia ta zostanie bowiem na podstawie projektowanego art. 155cb §2 delegowana na ministra sprawiedliwości. Zgodnie z zakresem delegacji minister, w stosownym rozporządzeniu wykonawczym, będzie musiał określić „szczegółowe warunki organizacji i trybu odbywania stażu asystenckiego, harmonogram zajęć praktycznych i teoretycznych, zakres programowy stażu asystenckiego oraz wzór dokumentu potwierdzającego odbycie stażu asystenckiego”. Rozwiązanie to jest niewątpliwie korzystne, ponieważ pozwoli ono utrzymać porównywalny poziom merytoryczny stażów asystenckich w poszczególnych apelacjach.

Celem, do którego dąży wielu asystentów, jest zawód sędziego. Osiągnięcie tego celu wymaga zdania egzaminu sędziowskiego. Zgodnie z zapisanym w projekcie ustawy brzmieniem art. 155 §7 utrzymano wymóg, zgodnie z którym przystąpienie do wspomnianego egzaminu jest możliwe po przepracowaniu czterech lat na stanowisku asystenckim lub jako referendarz sądowy. Jednak, co bardzo istotne, termin ten dotyczył będzie tylko tych osób, które uprzednio ukończyły aplikację ogólną lub złożyły egzamin notarialny, adwokacki lub radcowski. W pozostałych przypadkach, a więc odnośnie do osób, które na przykład rozpoczęły karierę asystencką od razu po studiach i odbyły staż asystencki, wymagany staż pracy na stanowisku asystenta sędziego wydłużony zostanie o rok, czyli wyniesie pięć lat.

Z zaprezentowanymi zmianami koresponduje nowe brzmienie art. 61 §4. Istnieje wiele sposobów uzyskania powołania na stanowisko sędziego sądu rejonowego. W tym wypadku chodzi jednak o ścieżkę kariery zawodowej prowadzącą właśnie przez stanowisko asystenckie. Generalnie istota zmiany polega na dostosowaniu zapisanych w tym przepisie minimalnych okresów zatrudnienia na stanowisku asystenta, dających podstawę do powołania. Biorąc pod uwagę zapisy wynikające z omówionego wcześniej art. 155 §7, w tym przypadku będzie to odpowiednio pięć i sześć lat zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku asystenta sędziego, a także referendarza, co wynika z obowiązującego art. 61 §6 ustawy.

Nowelizowany art. 57b dotyczy procedury przenoszenia sędziów na inne wolne stanowiska i odnosi się konkretnie do określenia kryteriów oceny kwalifikacji kandydata. W dotychczasowym brzmieniu przepis ten nie stanowił autonomicznej jednostki w tym sensie, że zapisane było w nim odniesienie do kryteriów oceny określonych zgodnie z art. 106a §2 i 4 ustawy, czyli dotyczących oceny pracy sędziego. Sam przepis mówił jedynie o tym, że ocena kandydata obejmuje badanie poziomu merytorycznego orzecznictwa. Projekt ustawy zmierza do tego, aby we wskazanym art. 57b §1 zawrzeć komplet informacji niezbędnych do określenia kryteriów oceny kandydata. Niemniej jednak zakres projektowanego przepisu jest w znacznej mierze zbieżny z zakresem oceny określonej na podstawie dotychczasowych przepisów. Obejmuje on, oprócz wspomnianego już badania poziomu merytorycznego orzecznictwa, także ocenę „sprawności i efektywności podejmowanych czynności i organizowania pracy przy rozpoznawaniu spraw lub wykonywaniu innych powierzonych zadań bądź funkcji, z uwzględnieniem stopnia obciążenia wykonywanymi zadaniami i ich złożoności, realizacji procesu doskonalenia zawodowego, a także kultury urzędowania, obejmującej kulturę osobistą i kulturę organizacji pracy oraz poszanowania praw strony lub uczestników postępowania przy rozpoznawaniu spraw lub wykonywaniu innych powierzonych zadań bądź funkcji”.

Nawiązując do poruszonej tematyki, wspomnieć należy o projektowanym art. 106e. W przepisie tym na nowo zapisano zakres delegacji ministra sprawiedliwości do wydania przepisów wykonawczych w przedmiocie określenia wzoru arkusza oceny pracy sędziego oraz wzoru arkusza indywidualnego planu rozwoju zawodowego sędziego.

W odniesieniu do przedstawionych zmian określone zostały dwa przepisy przejściowe. Po pierwsze, w art. 2 projektu ustawy postanowiono, że wskazane nowe zasady regulujące status zawodowy asystentów sędziów nie będą miały zastosowania do osób już zatrudnionych. Ponadto osoby te będą mogły przystępować do egzaminu sędziowskiego na dotychczasowych warunkach. Po drugie, w kolejnym przepisie przejściowym – art. 3 projektu ustawy – odniesiono się do obowiązywania nowych zasad określających wymogi dotyczące powołania na stanowisko sędziego sadu rejonowego. Projekt przewiduje, że znowelizowany art. 61 §4 nie znajdzie zastosowania względem tych osób, które spełniają szczególne warunki umożliwiające powołanie na stanowisko sędziego sądu rejonowego, określone w przepisach przejściowych i końcowych ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury.

Wysoka Izbo, przyjęcie niniejszego projektu jest jak najbardziej uzasadnione, przede wszystkim ze względu na konieczność rozwiązania problemu polegającego na zbyt daleko idącym ograniczeniu dostępu do zawodu asystenta sędziego. Jestem przekonany, że zaproponowane przepisy pomogą zapełnić wakujące stanowiska asystenckie, co oczywiście będzie z pożytkiem dla sprawności pracy wymiaru sprawiedliwości. Dziękuję za uwagę.