Posiedzenie: 68. posiedzenie Senatu RP VIII kadencji, 1 dzień

Wróć na listę posiedzeń

8 i 9 stycznia 2015 r.

Porządek obrad

Zakończone

Stenogram

Wersja PDF

Zapis video

Przemówienie senatora Roberta Mamątowa w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Dyskutujemy nad bardzo ważną kwestią, jeżeli chodzi o funkcjonowanie naszego państwa. Pieniądze, bo o nich mowa, są niezbędne w każdej dziedzinie działania kraju. Ażeby jednak ten kraj mógł istnieć, muszą go tworzyć obywatele. I ja, Drodzy Państwo, analizując budżet na bieżący rok, mam trochę wrażenie, że zapominamy o obywatelach, a szczególnie o tych obywatelach, którzy w jakiś sposób zostali dotknięci przez los, mam na myśli osoby niepełnosprawne.

Budżet przewiduje wydatki inwestycyjne, wydajemy wiele na bezpieczeństwo i służbę zdrowia, pakujemy ogromne środki w funkcjonowanie administracji. Dlaczego zapominamy o obywatelach? Mało tego, oszczędzamy na ludziach na rzecz choćby wymienionej przed chwilą, rozrośniętej już do granic absurdu administracji!

Nie dokładamy praktycznie nic do tego, aby obywatelom niepełnosprawnym żyło się lepiej. Wręcz przeciwnie, mam wrażenie, że budżet proponowany w takim kształcie, nad jakim obecnie dyskutujemy, to pewnego rodzaju traktowanie tych ludzi jak obywateli drugiej kategorii. Budżet instytucji ważnej dla wszystkich niepełnosprawnych, mam tu na myśli Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, pozostaje bez zmian. Czy to przyczyni się do większego niż dotychczas wsparcia osób niepełnosprawnych? Każdy z pewnością zna odpowiedź.

Kolejna sprawa to wsparcie, jakie przewiduje ustawa budżetowa dla rodzin, szczególnie tych wielodzietnych. Trzeba przyznać rację – i tutaj oczywiście mam zamiar to uczynić – że budżet na rok bieżący w jakimś stopniu, można powiedzieć, dogląda rodzin, również tych wielodzietnych. Mam tu na myśli wzrost o 20% ulgi podatkowej na trzecie i kolejne dziecko z całą towarzyszącą temu otoczką. To dobry krok, ale moim zdaniem ciągle mało zachęcający do powiększenia rodziny. Umówmy się i podkreślmy to od razu: ulga nie przysługuje co miesiąc i nie mówimy tu o kwotach, które w jakiś sposób ulżą rodzinom kilkuosobowym w trudach życia codziennego. Ale trzeba dostrzegać plusy i przyznajmy: zawsze to jakiś pozytyw.

Brakuje mi jednak, Drodzy Państwo, jakiegoś konkretnego rozwiązania, które naprawdę dałoby nadzieję wszystkim spracowanym Polakom. Państwo nadal się zadłuża, ciągle słyszymy, że będzie lepiej, a nasz kraj będzie krajem mlekiem i miodem płynącym. A mnie się wydaje, że tym wszystkim zwykłym polskim rodzinom wystarczyłoby zwyczajne poczucie tego, że państwo wyciąga do nich rękę. Są podejmowane jakieś działania prowadzące ku temu, ażeby choć w minimalnym stopniu taki stan rzeczy stworzyć – na przykład wprowadzenie Karty Wielkiej Rodziny – ale druga strona medalu jest taka, że takich inicjatyw nie dotujemy w wystarczający sposób i robi się z tego po prostu jedno wielkie nic. Nie ma mowy o sukcesie, kiedy coś, co się sprawdza, traktuje się wręcz po macoszemu i nie przeznacza się na to środków. Mam tu na myśli właśnie Kartę Wielkiej Rodziny, a mówiąc o tym, że to się sprawdza, mam na uwadze przykład Ostrołęki, gdzie okazało się to strzałem w dziesiątkę.

Praktyczne funkcjonowanie państwa, służby, opieka medyczna, administracja to jedno, obywatele to ta druga strona, która jest trzonem każdego państwa. Warto się zastanowić, czy jeśli zaprzestaniemy dostrzegać potrzeby właśnie tych, którym państwo powinno pomagać i stać na straży ich bezpieczeństwa, to nie zaprzepaścimy tego, o co niegdyś wielu z nas walczyło, tej obywatelskości. Gdy dziś patrzę na ten budżet, to prawda, widzę oszczędności i trzeba przyznać rację, że nieraz są to dobre oszczędności, zaplanowane w odpowiednich miejscach, ale zastanawiam się, czy powinniśmy oszczędzać na ludziach. Dziękuję.

Przemówienie senatora Wiesława Kiliana w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy jest kontynuacją i rozwinięciem przepisów dotyczących ustawy o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców. Wsparcie przedsiębiorców jest w dalszym ciągu równoznaczne z ochroną miejsc pracy, szczególnie teraz, gdy wiele polskich firm utraciło zarobki w wyniku sytuacji we wschodniej Europie. Brak możliwości współpracy gospodarczej z Rosją oznacza duże kłopoty finansowe, nierzadko prowadzi do bankructwa, a co za tym idzie, do likwidacji miejsc pracy. Dotyczy to przede wszystkim przedsiębiorców zajmujących się handlem, przetwórstwem, transportem, uprawami lub hodowlą zwierząt oraz powiązanymi usługami. Dzięki nowym przepisom ta grupa przedsiębiorców będzie mogła wystąpić do Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych o wsparcie finansowe na wypłaty dla osób zatrudnionych lub na opłacenie należnych składek na ubezpieczenie społeczne.

Dostrzegając konieczność zapewnienia pomocy dla przedsiębiorców dotkniętych rosyjskim embargiem oraz reagując na groźbę likwidacji miejsc pracy, w pełni popieram nowelizację ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przepisy projektu nowelizacji ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy stanowią zapowiadaną przez rząd odpowiedź na problemy krajowych przedsiębiorców, będące następstwem ograniczeń we wwozie niektórych produktów na terytoria innych krajów. Mowa tutaj oczywiście o skutkach dekretu wydanego przez prezydenta Federacji Rosyjskiej w dniu 6 sierpnia 2014 r.

Podkreślić należy, że negatywne skutki opisanych restrykcji dotykają nie tylko eksporterów jabłek, ale także inne podmioty gospodarcze czerpiące zyski z wymiany handlowej z Rosją. Dlatego też słuszne jest adresowanie proponowanych rozwiązań w sposób szeroki, do podmiotów, których przeważający rodzaj wykonywanej działalności gospodarczej, wynikający z wpisu do krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej, „wskazuje na jej udział w handlu, przetwórstwie, transporcie, uprawach rolnych lub chowie i hodowli zwierząt, a także w wynikających z nich usługach, na krajowych lub zagranicznych rynkach towarowych” (art. 3 ust. 1a pkt 1 projektu ustawy). Oczywiście warunkiem przyznania pomocy jest wystąpienie w danym podmiocie negatywnego skutku, a więc spadku obrotów gospodarczych rozumianych jako sprzedaż towarów lub usług, liczonego w ujęciu ilościowym lub wartościowym, łącznie o nie mniej niż 15%. Wspomniany spadek obrotów musi wynikać z ograniczeń ilościowych lub wartościowych dotyczących wwozu towarów na terytoria innych krajów, które powstały z przyczyn niezależnych od przedsiębiorcy. Przedsiębiorca będzie miał pewną swobodę w zakresie wskazania trzymiesięcznego okresu, który będzie stanowił podstawę ustalenia skali spadku obrotów. Istotne jest jednak to, aby wspomniany okres, w którym nastąpił spadek obrotów, rozpoczynał się nie wcześniej niż po dniu 6 sierpnia 2014 r. Dane z tego okresu porównywane będą z danymi z analogicznego okresu w roku poprzednim. Inne okoliczności, od których uzależniono przyznanie pomocy, dotyczą braku zaległości w regulowaniu zobowiązań podatkowych, składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych lub Fundusz Pracy, a także braku występowania przesłanek do ogłoszenia upadłości. Proponowane przepisy bazują w znacznej mierze na wypróbowanych już wcześniej, bardzo ogólnych rozwiązaniach wynikających z art. 3 ust. 1 ustawy, które nadal pozostają w mocy. Przy czym podkreślić należy, że w przypadku zbiegu tytułów do pomocy – na gruncie art. 3 ust. 1 i ust. 1a – przedsiębiorca będzie miał prawo wyboru, z którego instrumentu chce skorzystać.

Zmiana w zakresie art. 6 polega na dodaniu do jego treści odniesienia do opisanych wcześniej regulacji wynikających z art. 3 ust. 1a. Zatem niezależnie od wybranego trybu pomocy, pracownicy przedsiębiorcy objętego pomocą będą mogli skorzystać z takich samych mechanizmów wsparcia.

Pozytywnie należy ocenić fakt, iż projektodawca wykorzystuje istniejące rozwiązania proceduralne i – z niewielkimi modyfikacjami – odnosi je także do nowego instrumentu pomocowego. Dotyczy to w szczególności wykazu dokumentów oraz oświadczeń dołączanych przez przedsiębiorcę do wniosku o przyznanie świadczeń, a także sposobu i terminów rozpatrzenia tego wniosku i przekazywania świadczeń przez właściwego marszałka województwa. W ostatnim przypadku warte odnotowania jest zobowiązanie przedsiębiorcy do składania marszałkowi województwa harmonogramu miesięcznych wypłat: świadczeń dla pracowników oraz środków na opłacenie przez pracodawcę składek na ubezpieczenia społeczne pracowników, naliczonych od wspomnianych świadczeń. Harmonogram ten będzie przekazywany niezwłocznie po zawarciu umowy o wypłatę świadczeń i będzie także określał wysokość dokonywanych wypłat.

Na zasadach analogicznych jak w przypadku instrumentu pomocowego stosowanego w razie wystąpienia spowolnienia gospodarczego lub kryzysu ekonomicznego przedsiębiorca, który otrzymał pomoc na podstawie art. 3 ust. 1a, będzie także uprawniony do otrzymania od starosty pomocy w postaci wypłaty świadczeń przeznaczonych na ochronę miejsc pracy i dofinansowanie kosztów szkolenia podjętego przez pracowników zatrudnionych u przedsiębiorcy w okresie przestoju lub obniżonego wymiaru czasu pracy. Biorąc jednak pod uwagę to, że pomoc w ramach pierwszego instrumentu finansowana jest ze środków pochodzących z Funduszu Pracy, a w przypadku drugiego instrumentu – ze środków zgromadzonych w Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, konieczne było dokonanie odpowiednich zmian zapisanych w szczególności w art. 18, 19, 21 i 23 projektu ustawy.

Aby omówione przepisy mogły zostać prawidłowo wykonane, konieczne jest uwzględnienie tych zmian w przepisach wykonawczych. Z tego też względu w projekcie ustawy dokonano odpowiedniego dostosowania treści delegacji ustawowych adresowanych do ministra właściwego do spraw pracy, co wynika z proponowanych art. 17 i 24.

Podkreślenia wymaga również, iż możliwość świadczenia pomocy na warunkach opisanych w niniejszej nowelizacji będzie ograniczona czasowo i obejmować będzie lata 2015–2017. W wymiarze finansowym nie będzie mogła przekroczyć kwoty 500 milionów zł zadysponowanej z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Według szacunków projektodawcy, kwota ta pozwoli na objęcie pomocą w pełnym sześciomiesięcznym wymiarze przeszło siedemdziesięciu trzech tysięcy pracowników.

Omawiana ustawa pomoże zatem ustabilizować sytuację finansową u przedsiębiorców, którzy w sposób istotny odczuli skutki wspomnianych ograniczeń handlowych, a tym samym przyczyni się do zapobieżenia ewentualnym zwolnieniom. Proszę zatem Wysoką Izbę o jej przyjęcie. Dziękuję.

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Zasadniczym celem projektu ustawy o zmianie ustawy o odpadach oraz niektórych innych ustaw jest realizacja wytycznych płynących z dokumentu „Programowanie perspektywy finansowej 2014–2010. Umowa Partnerstwa”, zatwierdzonego przez Komisję Europejską w maju ubiegłego roku, poprzez przyjęcie do krajowego porządku prawnego przepisów, które określają sposób wykorzystania środków publicznych, unijnych oraz krajowych na finansowanie zadań z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi. Zaakcentowano to w ust. 9 dodawanym do art. 35 ustawy, który wskazuje, że „warunkiem dopuszczalności finansowania inwestycji, dotyczących odpadów komunalnych, w tym odpadów budowlanych i rozbiórkowych, w zakresie zapobiegania powstawaniu tych odpadów oraz w zakresie gospodarowania tymi odpadami ze środków Unii Europejskiej lub funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej jest ujęcie ich w planie inwestycyjnym”. Z uwagi na to kluczowego znaczenia nabiera projektowany art. 35a, który będzie stanowił podstawę do przyjęcia przez samorząd województwa wspomnianego planu. Plan inwestycyjny będzie funkcjonował jako załącznik do wojewódzkiego planu gospodarki odpadami. Zgodnie z zapisami projektu ustawy, plan inwestycyjny określać będzie potrzebną infrastrukturę dotyczącą odpadów komunalnych, w tym odpadów budowlanych i rozbiórkowych. Infrastruktura ta, poprzez zapobieganie powstawaniu odpadów oraz gospodarowanie odpadami, pozwoli osiągnąć cele wyznaczone we właściwych aktach unijnych, do których odsyła dodawany art. 35 ust. 8 ustawy. Wspomniane akty to przede wszystkim tak zwana dyrektywa opakowaniowa oraz dyrektywa w sprawie składowania odpadów. Projektodawca nie określił wyczerpująco elementów planu inwestycyjnego, wskazawszy jedynie, że pewne minimum to określenie kosztów, źródeł finansowania oraz harmonogramu realizacji planowanych inwestycji. Nie przewiduje się zmian dotyczących podmiotów uczestniczących w opiniowaniu wojewódzkiego planu gospodarowania odpadami. W zmienianym art. 36 ust. 5 dookreślono, że w przedmiocie obu planów będzie się wypowiadał także minister właściwy do spraw środowiska. Jednocześnie proponuje się skrócenie terminu wyrażania opinii z dwóch miesięcy do miesiąca. Niezgłoszenie uwag w zakreślonym terminie, w przypadku wojewódzkiego planu gospodarki odpadami, będzie równoznaczne z wyrażeniem opinii pozytywnej. Opisany mechanizm bez wątpienia pozwoli na szybsze przyjęcie ostatecznej, obowiązującej wersji wspomnianego dokumentu.

Kolejny obszar merytoryczny objęty projektem ustawy odnosi się do ponadregionalnych spalarni odpadów. Funkcjonowanie tego rodzaju podmiotów w praktyce będzie musiało wynikać z zapisów planów gospodarki odpadami województwa, na którego obszarze jest położona spalarnia odpadów komunalnych, oraz województwa, z którego odpady będą przekazywane. W konsekwencji projekt ustawy dopuszcza także, aby w planach gospodarki odpadami poszczególnych województw określić region gospodarki odpadami komunalnymi w taki sposób, aby obejmował on sąsiadujące ze sobą gminy z różnych województw. Zgodnie z projektowanym art. 35 ust. 6a, za ponadregionalną instalację do przetwarzania odpadów komunalnych może zostać uznana spalarnia odpadów komunalnych o mocy przerobowej wystarczającej do przyjmowania i przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych zebranych z obszaru zamieszkanego przez co najmniej pięćset tysięcy mieszkańców, spełniająca wymagania najlepszej dostępnej techniki. Pamiętać należy, że zgodnie z zapisami art. 20 ust. 10 projektu ustawy do działalności ponadregionalnych instalacji do obsługi danego regionu nie będą stosowane przepisy zakazujące przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych, pozostałości sortowania odpadów komunalnych oraz pozostałości z procesu mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych, o ile są przeznaczone do składowania, a także odpadów zielonych.

Dalsze zmiany dotyczą kwestii podejmowania przez sejmik województwa uchwały w sprawie wykonania wojewódzkiego planu gospodarki odpadami. Zgodnie z art. 38 ust. 2a w uchwale będzie można wskazać spalarnię odpadów komunalnych jako ponadregionalną spalarnię odpadów komunalnych, jeżeli wynika to z wojewódzkiego planu gospodarowania odpadami. Ponadto rozszerzono katalog przypadków, w których zmiana uchwały będzie obligatoryjna. Uwzględniono tutaj przede wszystkim takie zdarzenia jak zakończenie budowy i oddanie do użytkowania regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych lub ponadregionalnej spalarni odpadów komunalnych, jeśli były one określone w wojewódzkim planie gospodarki odpadami. Jednak w tym przypadku wymagany będzie pisemny wniosek prowadzącego instalację. Uchwała podlegać będzie obowiązkowej zmianie także w przypadku, gdy okaże się, że dana instalacja nie spełnia wymagań związanych z ochroną środowiska lub odpowiednio wymagań dotyczących regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych albo ponadregionalnej spalarni odpadów komunalnych. Zmiany te mają na celu zapewnienie zgodności uchwały ze stanem faktycznym.

Wysoka Izbo, tak przedstawiają się najistotniejsze zmiany wynikające z projektu ustawy. Jak zaznaczyłem na wstępie, przyjęcie projektu ustawy ma kluczowe znaczenie z uwagi na możliwości realizowania określonych programów operacyjnych w rozpoczętej perspektywie finansowej, a tym samym zasadność jego przyjęcia nie budzi wątpliwości. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Zbigniewa Meresa w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw dotyczy kompleksowego uregulowania spraw związanych z wdrożeniem przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniającej i w następstwie uchylającej dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE; Dz.Urz. UE L 140 z 05.06.2009, str. 16, z późn. zm.

Zauważyć należy, iż przedmiotowa ustawa dokonuje zmiany w sześciu ustawach, to jest w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych, ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, ustawie z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej oraz w ustawie z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków.

Najistotniejsze i najobszerniejsze zmiany zostały wprowadzone w ustawie o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz w ustawie – Prawo energetyczne. W pierwszej z tych ustaw dodano przepisy precyzujące poszczególne kryteria, które powinny spełniać biokomponenty, a które składają się na kryteria zrównoważonego rozwoju, czyli określono wymagania dotyczące spełniania kryterium ochrony terenów o wysokiej wartości bioróżnorodności, kryterium ochrony terenów zasobnych w duże ilości pierwiastka węgla, kryterium ochrony torfowisk oraz kryterium zrównoważonej gospodarki rolnej.

Ponadto, zmiany wprowadzone w prawie energetycznym dotyczą m.in. zobowiązania ministra właściwego do spraw gospodarki do udostępnienia każdemu informacji o kosztach i korzyściach wynikających ze stosowania urządzeń i systemów grzewczych, chłodzących i energetycznych wykorzystujących energię ze źródeł odnawialnych oraz zapewnienia dostępu do informacji i wytycznych o sposobach optymalnego połączenia odnawialnych źródeł energii, wysoko efektywnych technologii oraz systemów grzewczych i chłodzących.

Wprowadzono również zasadę, iż projektowanie, produkcja, import, budowa oraz eksploatacja urządzeń i instalacji wykorzystujących do wytwarzania energii biomasę, zastosowanych w samodzielnych lokalach mieszkalnych lub lokalach o innym przeznaczeniu oraz w instytucjach przemysłowych powinny zapewniać określoną w przepisie minimalną sprawność przemiany energetycznej, o ile jest to uzasadnione technicznie lub ekonomicznie. Dla lokali mieszkalnych i lokali o innym przeznaczeniu sprawność przemiany energetycznej została określona na poziomie nie niższym niż 85%, a dla instalacji przemysłowych – na poziomie nie niższym niż 70%.

Ustawa ma zapewnić poprawną implementację dyrektywy 2009/28/WE poprzez bezpośrednie transponowanie norm tej dyrektywy do przepisów prawa krajowego bez stosowania techniki odesłań do jej przepisów.

Przedmiotowy projekt ustawy zawiera także rozwiązania techniczne, które wywołują pozytywne skutki społeczne i gospodarcze. Dziękuję.

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 6. porządku obrad

Wysoka Izbo!

Przyjęcie nowej ustawy regulującej problematykę rybołówstwa morskiego wynika przede wszystkim z potrzeby uporządkowania przepisów zapisanych w obowiązującej dotychczas i wielokrotnie nowelizowanej ustawie o rybołówstwie z 2004 r. Potrzeba ta jest uzasadniona również ze względu na konieczność wprowadzenia do przepisów krajowych dalszych, dość obszernych zmian. Ze względu na to można powiedzieć, że projektodawca uwzględnił w nowym akcie zarówno rozwiązania już stosowane, jak i nowe, istotne z punktu widzenia zgodności prawa krajowego z prawem unijnym, głównie w zakresie kontroli i nadzoru nad wykonywaniem rybołówstwa morskiego, a także zarządzania żywymi zasobami morskimi.

W swoim wystąpieniu chciałbym odnieść się do kilku zmian, które w mojej ocenie są najważniejsze. Już na etapie ogólnej analizy tekstów ustawy dotychczas obowiązującej i ustawy projektowanej dostrzec można wprowadzenie całkowicie innego pogrupowania przepisów: projekt ustawy podzielono na działy, a więc bardzo ogólne jednostki klasyfikacyjne. Poza przepisami ogólnymi – dział I – kolejne projektowane działy odnoszą się do rybołówstwa komercyjnego – dział II – oraz rybołówstwa niekomercyjnego – dział III. Kolejne dwa działy poświęcono organom administracji rybołówstwa morskiego – dział IV – oraz karom pieniężnym – dział V. W dziale VI zawarto przepisy zmieniające przepisy przejściowe i końcowe. Opisany zabieg oraz zastosowanie w przypadku niektórych działów dodatkowego podziału tematycznego na rozdziały służy uporządkowaniu tekstu aktu prawnego, a przez to ułatwia jego stosowanie. Rozwiązanie to ma też wydatniej zaakcentować generalny podział rybołówstwa morskiego na komercyjne i niekomercyjne.

Bardzo ważne zmiany w obszarze merytorycznym dotyczą zasad rejestracji statków rybackich wykorzystywanych do rybołówstwa komercyjnego. Projektowany art. 9 wprowadza tak zwaną segmentację polegającą na określeniu, jakiego rodzaju statki mogą wykonywać rybołówstwo komercyjne na danych obszarach morskich. Przypisanie poszczególnych statków rybackich do określonych segmentów prowadzi w następstwie także do określenia ich maksymalnej zdolności połowowej. W ten sposób pewnemu ograniczeniu zostanie poddane swobodne, można powiedzieć, przemieszczanie się pomiędzy segmentami przez podmioty prowadzące rybołówstwo komercyjne. Zabieg ten jest istotny ze względu na zapewnienie racjonalnej i zrównoważonej eksploatacji żywych zasobów morza. Jeśli okaże się to konieczne, minister właściwy do spraw rybołówstwa będzie miał możliwość wprowadzenia bardziej szczegółowej segmentacji poprzez wprowadzenie podsegmentów, kierując się między innymi potrzebą dostosowania floty do dostępnych możliwości połowowych, a także wspomnianą już zasadą ochrony zasobów.

W odniesieniu do proponowanej procedury wpisania statku do rejestru z aprobatą wypada odnotować liczne uproszczenia przewidziane w tym zakresie. Mam tu na myśli zarówno zrezygnowanie z pośrednictwa okręgowego inspektora rybołówstwa morskiego na etapie składania wniosku o wpis do rejestru – zgodnie z projektem ustawy wniosek ten będzie składany bezpośrednio do właściwego ministra – jak i wprowadzenie precyzyjnego katalogu dokumentów, które powinny zostać złożone razem z wnioskiem w celu potwierdzenia danych nim objętych. Dodatkowo skróceniu z trzydziestu dni do czternastu dni ulegnie termin na dokonanie przez właściciela statku aktualizacji danych w rejestrze, co pozwoli zapewnić wyższy stopień zgodności danych rejestrowych ze stanem faktycznym.

Wspomnę jeszcze o tym, że projekt ustawy jednoznacznie wskazuje, iż postępowania dotyczące wpisania statku do rejestru kończyć się będą decyzją administracyjną. Ma to istotne znaczenie chociażby ze względu na ustalenie dokładnej daty dokonania wpisu lub jego zmiany. W przesłankach odmowy dokonania lub zmiany wpisu uwzględniono konieczność spełnienia wymagań dotyczących segmentacji oraz maksymalnych wielkości zdolności połowowych. Pozytywnie należy też ocenić projektowany art. 19 ust. 1, w którym istotnie, bo z jednego roku aż do trzech lat, wydłużono czas nieaktywności statku rybackiego –rozumianej jako brak poświadczonego w deklaracji przeładunkowej wyładunku albo przeładunku organizmów morskich złowionych przy użyciu tego statku – który pozwala uznać dany statek za wycofany z wykonywania rybołówstwa komercyjnego. Propozycja ta uwzględnia zdarzające się w praktyce wydłużone okresy zawieszenia eksploatacji danego statku, na przykład długotrwały remont. Na marginesie warto zaznaczyć, że nowa ustawa posługuje się pojęciem „wycofanie z wykonywania rybołówstwa komercyjnego” zamiast stosować funkcjonujące dotychczas sformułowanie „wykreślenie z rejestru”. Oznacza to, że dane o statku nie będą trwale usuwane z rejestru, a jedynie zmieniany będzie status danego wpisu.

Warte odnotowania jest także wprowadzenie do nowej ustawy przepisów regulujących problematykę zdolności połowowej. Projektodawca posługuje się tu pojęciem indywidualnej zdolności połowowej będącej w dyspozycji właściciela statku oraz tak zwanej dodatkowej zdolności połowowej. Ta ostatnia powstaje jako następstwo wycofania statku z wykonywania rybołówstwa komercyjnego wskutek jego nieużytkowania albo cofnięcia części lub całości przyznanej indywidualnej lub dodatkowej zdolności połowowej. Przyznanie dodatkowej zdolności połowowej będzie w gestii ministra właściwego do spraw rybołówstwa. Warto pamiętać jednak, że przyznając dodatkową zdolność połowową, minister będzie zobowiązany uwzględnić ograniczenia dotyczące jej maksymalnej wielkości wynikające z projektowanego art. 24 ustawy. Ogólnie rzecz ujmując, przepis ten faworyzuje właścicieli statków rybackich o długości całkowitej do 12 m, przy użyciu których nie prowadzi się połowów z zastosowaniem narzędzi połowowych ciągnionych. Tym samym niejako promowane jest rybołówstwo przybrzeżne. Ponieważ dodatkowa zdolność połowowa przyznawana jest na wniosek, minister właściwy do spraw rybołówstwa będzie obowiązkowo, nie rzadziej niż co dwanaście miesięcy, ogłaszał informację o wielkości dodatkowej zdolności połowowej przeznaczonej do podziału oraz informację o terminie składania przez właścicieli statków rybackich wniosków o przyznanie dodatkowej zdolności połowowej na statki rybackie znajdujące się w danym segmencie floty. Ponadto, pewnych przesunięć w zakresie indywidualnej zdolności połowowej będą mogli dokonywać pomiędzy sobą także właściciele statków, stanowi o tym art. 30 projektu ustawy, jednak przesunięcie takie będzie wymagać zgody ministra właściwego do spraw rybołówstwa.

W przypadku kwot połowowych odnotować wypada wprowadzenie na grunt ustawy zasad podziału tych kwot dokonywanych przez ministra właściwego do spraw rybołówstwa. W przypadku ogólnych kwot połowowych projektodawca przewidział wyodrębnienie indywidualnych kwot połowowych, czyli z podziałem na poszczególne statki rybackie, wspólnych kwot połowowych, czyli bez podziału na poszczególne statki rybackie, lub zbiorczych kwot połowowych przyznawanych na statki rybackie armatorów zrzeszonych w danej uznanej organizacji producentów. Pozostałe przepisy rozdziału poświęconego kwotom połowowym precyzyjnie określają zasady dotyczące ustalania, podziału i zmiany tych kwot. W przedmiotowych przepisach wskazano w szczególności na konieczność zapewnienia ochrony żywych zasobów morza, w tym poprzez racjonalną i zrównoważoną eksploatację tych zasobów, a także na konieczność zapewnienia równowagi biologicznej oraz odnawialności zasobów danego gatunku.

W ramach przepisów działu II projektodawca odniósł się także do zasad funkcjonowania systemu zapobiegania nielegalnym, nieraportowanym i nieuregulowanym połowom. Projektowane rozwiązania korespondują z przepisami rozporządzenia Rady (WE) nr 1005/2008 określającymi warunki wstępu do portów statków rybackich z państw trzecich oraz statków rybackich znajdujących się we wspólnotowym wykazie statków prowadzących połowy nielegalne, nieraportowane i nieuregulowane, czyli tak zwane połowy NNN. Art. 75 projektu ustawy przyznaje tu ogólne kompetencje okręgowemu inspektorowi rybołówstwa morskiego. Będzie on zatem właściwy między innymi w sprawie wyrażenia zgody na wejście do portu, który został wyznaczony do prowadzenia operacji wyładunku lub przeładunku produktów rybołówstwa i świadczenia usług portowych, statku rybackiego o obcej przynależności, innej niż przynależność do państwa członkowskiego Unii Europejskiej, lub znajdującego się we wspólnotowym wykazie statków prowadzących połowy NNN. Przedmiotowa zgoda obejmować może także zaopatrywanie w prowiant i w paliwo oraz świadczenie innych usług na rzecz wspomnianego statku rybackiego, a także wymianę załogi na tym statku. W pozostałych przepisach rozdziału 8 określono ponadto zadania kapitana portu oraz inne obowiązki przypisane okręgowemu inspektorowi rybołówstwa morskiego, między innymi dotyczące poinformowania właściwego granicznego lekarza weterynarii oraz organów celnych w przypadku odnotowania wejścia do portu statku NNN.

Nadto, w projektowanym akcie znalazły się przepisy dotyczące przyznawania punktów za poważne naruszenie przepisów wspólnej polityki rybołówstwa. Punkty te, w wymiarze określonym w rozporządzeniu wykonawczym Komisji Europejskiej nr 404/2011, będzie przyznawał okręgowy inspektor rybołówstwa morskiego. Punkty, w formie decyzji administracyjnej, będą mogły zostać przyznane zarówno armatorowi danego statku rybackiego wykonującego rybołówstwo komercyjne, jak i kapitanowi takiego statku. Punkty będą ewidencjonowane w rejestrze naruszeń prowadzonym przez ministra właściwego do spraw rybołówstwa.

Dział poświęcony rybołówstwu niekomercyjnemu grupuje przepisy mówiące o połowach organizmów morskich w celach naukowo-badawczych, szkoleniowych oraz w celach rekreacyjnych. Osobny rozdział poświęcono natomiast chowowi i hodowli organizmów morskich, zarybianiu, a także wprowadzaniu i przenoszeniu organizmów morskich. Jeśli chodzi o pierwszy z wymienionych obszarów, to postanowiono, że stosowne kompetencje w tym zakresie posiadał będzie minister właściwy do spraw rybołówstwa, a nie okręgowy inspektor, jak miało to miejsce dotychczas. Rozwiązanie to wynika z wymogu, zgodnie z którym w przypadku, gdy połowy tego rodzaju przekroczą 2% ogólnej kwoty połowowej danego gatunku, będą one musiały być rozliczane w ramach tej kwoty. Przyznanie rzeczonych kompetencji ministrowi ułatwi zatem bieżące monitorowanie przywołanego wskaźnika. Analizując procedurę w zakresie pozwoleń na połowy sportowo-rekreacyjne, pozytywnie należy ocenić propozycję, aby w przypadku osób fizycznych niebędących ani armatorem, ani organizatorem zawodów sportowych, połów z brzegu lub z innych niż statek urządzeń pływających mógł się odbywać wyłącznie na podstawie dowodu uiszczenia opłaty, a nie na podstawie pozwolenia.

Wysoka Izbo, tak przedstawiają się najistotniejsze zmiany przewidziane w projekcie nowej ustawy o rybołówstwie morskim. Nie ulega wątpliwości, że projekt ustawy w kształcie wynikającym z przedłożenia pozwoli zrealizować postawione przed nim cele zarówno w zakresie uporządkowania obowiązujących przepisów, jak i w zakresie dostosowania prawodawstwa krajowego do nowych przepisów Unii Europejskiej związanych głównie z przeprowadzoną reformą wspólnej polityki rybołówstwa, dlatego proszę o jego przyjęcie. Dziękuję.

Przemówienie senatora Zbigniewa Meresa w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Głównym celem zmian proponowanych w ustawie o zmianie ustawy o organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych jest zmiana zasad zbycia i oddania w używanie indywidualnej kwoty mlecznej. Przy tym ustawa przewiduje uchylenie przepisu, zgodnie z którym w przypadku zawarcia umowy zbycia prawa do kwoty indywidualnej 5% kwoty stanowiącej przedmiot umowy przechodzi do krajowej rezerwy.

Należy również zauważyć, iż w wymiarze gospodarczym uchwalenie nowelizacji zwiększy dostępność kwot indywidualnych, które mogą zostać nabyte lub przyjęte w używanie, oraz zwiększy – o 5% – dostępne dla producentów limity z tytułu zawartych umów zbycia. Z uwagi na prognozowane bardzo wysokie opłaty należne od producentów z tytułu nadprodukcji, zwiększenie limitów w następstwie projektowanych przepisów zmniejszy wysokość opłat z tytułu przekroczenia kwot i poprawi płynność finansową gospodarstw mleczarskich, których nadprodukcja wynika przede wszystkim z poniesionych nakładów na rozwój produkcji mleka (budowę obór, zakup krów), związanych z zaciągniętymi na ten cel kredytami.

Pozytywnie oceniam proponowane zmiany. Dziękuję

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Opracowanie projektu zmiany ustawy o organizacji rynku mleka i przetworów mlecznych wynika z kończącego się okresu obowiązywania systemu kwot mlecznych. Datą graniczną jest tutaj 31 marca 2015 r., a zatem – jak słusznie zauważa projektodawca – „rok kwotowy 2014/2015 jest ostatnim rokiem kwotowym, w którym producenci mleka mogą zawierać umowy związane z nabyciem oraz przyjęciem w używanie kwot indywidualnych lub ich części w celu zmniejszenia wysokości opłat”. Jednocześnie w aktualnym roku kwotowym znów mamy do czynienia z ryzykiem przekroczenia przez Polskę kwoty krajowej dostaw, wedle szacunków o około 8%, co w konsekwencji pociągnie za sobą obowiązek uiszczenia opłaty wyrównawczej. Dlatego też w pełni uzasadnione jest podjęcie działań legislacyjnych, które pozwolą zminimalizować opisane negatywny skutki przewidywanego przekroczenia limitów kwotowych.

W dotychczasowym stanie prawnym – zgodnie z art. 22 ustawy – dopuszczalne było zbycie prawa do kwoty indywidualnej lub jej części na rzecz producenta. Umowa taka wymagała formy pisemnej i musiała być zatwierdzona w drodze decyzji przez dyrektora oddziału terenowego Agencji Rynku Rolnego. Umowa mogła obejmować wyłącznie kwotę niewykorzystaną jeszcze w danym roku kwotowym. Co istotne, w przypadku zawarcia przedmiotowej umowy ustawodawca zastrzegał, że 5% kwoty indywidualnej stanowiącej przedmiot umowy, po zaokrągleniu do liczby całkowitej, jednak w ilości nie mniejszej niż 1 kg, przechodzi do krajowej rezerwy. Mechanizm ten pozwalał na gromadzenie w krajowej rezerwie pewnej puli, która mogła być następnie rozdysponowana pośród producentów wnioskujących o przyznanie dodatkowych limitów na następny rok kwotowy. Biorąc jednak pod uwagę zaistniałe okoliczności, nie jest już uzasadnione gromadzenie zapasów w ramach rezerwy krajowej. W związku z tym proponuje się uchylenie art. 22 ust. 12 ustawy. W ten sposób, w przypadku zawarcia rzeczonej umowy, nabywca otrzymywał będzie prawo do całości kwoty, bez konieczności dokonywania pięcioprocentowego potrącenia.

Zmiana proponowana w odniesieniu do art. 15 ust. 5 ustawy zmierza do wykreślenia zapisu wskazującego na warunkową możliwość zbycia lub oddania w używanie całości albo części kwoty indywidualnej przeznaczonej dla dostawców hurtowych lub dostawców bezpośrednich, w przypadku otrzymania w przeciągu ostatnich dwóch lat dodatkowej kwoty z krajowej rezerwy. Po nowelizacji zakaz taki obejmował będzie wyłącznie kwotę w wymiarze, w jakim została ona przyznana z krajowej rezerwy. Tym samym zakaz ten nie będzie dotyczył kwoty indywidualnej posiadanej pierwotnie. W analogiczny sposób znowelizowany zostanie również art. 23 ust. 2 pkt 2 ustawy, dotyczący odmowy zatwierdzenia przez dyrektora oddziału trenowego ARR umowy zbycia lub umowy oddania w używanie kwoty indywidualnej lub jej części.

Z uwagi na fakt, że niniejsza nowelizacja dokonuje zmian w trakcie trwania roku kwotowego, konieczne było odniesienie się w jej treści także do wniosków złożonych przed dniem wejścia w życie omawianych przepisów. Zgodnie z art. 2 projektu ustawy wnioski takie będą rozpatrywane w oparciu o przepisy w brzmieniu po nowelizacji. Jednocześnie warto pamiętać, że obowiązujący art. 3 ust. 2 ustawy daje władzom ARR możliwość uchylenia lub zmiany decyzji ostatecznych w trybie art. 155 Kodeksu postepowania administracyjnego.

Wysoka Izbo, omówione zmiany są bez wątpienia korzystne dla krajowych producentów mleka. Proszę zatem o ich przyjęcie. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Zbigniewa Meresa w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz niektórych innych ustaw dotyczy przede wszystkim usprawnienia procedur służących realizacji inwestycji w transporcie kolejowym, w tym między innymi ułatwienia prowadzenia określonych postępowań administracyjnych i przyjmowania dokumentów programowych związanych z realizacją procesu inwestycyjnego na kolei.

W noweli zaproponowano następujące zmiany w stosunku do dotychczasowego stanu prawnego.

1. Jednostki samorządu terytorialnego staną się podmiotami praw i obowiązków określonych w rozdziale 2b ustawy o transporcie kolejowym, regulującym szczególne zasady i warunki przygotowania inwestycji dotyczących linii kolejowych.

2. W art. 9ya–9yc dodawanych do ustawy o transporcie kolejowym zaproponowano, aby w przypadku, gdy realizacja inwestycji kolejowej wymagać będzie przejścia przez tereny wód płynących bądź dróg publicznych, PLK SA lub właściwa jednostka samorządu terytorialnego mogły je nieodpłatnie zająć na czas realizacji inwestycji. Decyzję o zezwoleniu na nieodpłatne zajęcie pasa drogowego wyda zarządca drogi w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku.

3. Za szkody powstałe w wyniku zajęcia nieruchomości przysługiwać ma od PLK SA albo jednostki samorządu terytorialnego odszkodowanie ustalone na zasadach wynikających z kodeksu cywilnego.

4. Z kolei Lasy Państwowe zarządzające nieruchomościami objętymi decyzją o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej będą obowiązane do dokonania nieodpłatnie wycinki drzew i krzewów oraz do ich uprzątnięcia w terminie ustalonym w odrębnym porozumieniu między Lasami Państwowymi a PLK SA lub właściwą jednostką samorządu terytorialnego. Drewno pozyskane z wycinki drzew i krzewów stanie się nieopłatnie własnością Lasów Państwowych.

5. W art. 1 pkt 11 noweli dodano do ustawy o transporcie kolejowym art. 9ae, zmierzający do wyeliminowania praktyki polegającej na uzależnianiu wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej lub decyzji o pozwoleniu na budowę linii kolejowej od spełnienia świadczeń lub warunków nieprzewidzialnych obowiązującymi przepisami prawa.

6. W art. 1 w pkcie 14 noweli rozszerzono ustawę o transporcie kolejowym o art. 17b i art. 17c – przepisy o charakterze wykonawczym w stosunku do rozporządzenia Komisji (UE) nr 402/2013 z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie wspólnej metody oceny bezpieczeństwa w zakresie wyceny i oceny ryzyka i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 352/2009 (Dz.Urz. UE L 121 z 3.05.2013, str. 8). Rozporządzenie (UE) nr 402/2013 nałożyło na państwa członkowskie Unii Europejskiej obowiązek określenia sposobu potwierdzania kompetencji podmiotów ubiegających się o status jednostki oceniającej ryzyko w transporcie kolejowym.

7. Zmiana art. 38 ustawy o transporcie kolejowym (art. 1 pkt 18 noweli) umożliwia finansowanie lub współfinansowanie ze środków publicznych zakupu lub modernizacji pojazdów kolejowych PKP PLK SA przeznaczonych do diagnostyki, utrzymania, naprawy lub budowy infrastruktury kolejowej oraz przeznaczonych do prowadzenia działań ratowniczych.

8. W art. 1 w pkcie 20 noweli zmodyfikowano art. 38c ustawy o transporcie kolejowym. Przepis ten dotyczy realizacji inwestycji kolejowych w ramach programu wieloletniego i w swoim dotychczasowym brzmieniu nastręczał szeregu problemów praktycznych.

9. W art. 4 noweli zaproponowano zmiany w ustawie z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe”. Zmierzają one do rozszerzenia możliwości przeznaczenia środków uzyskanych ze zbycia akcji lub udziałów spółek tworzonych przez PKP SA lub przedsiębiorstwo państwowe „Polskie Koleje Państwowe” (PKP).

Z uwagi na powyższe uważam, że szereg proponowanych zmian usprawni procedury służące realizacji inwestycji w transporcie kolejowym. Dziękuję.