Narzędzia:

Posiedzenie: 67. posiedzenie Senatu RP VIII kadencji, 2 dzień


17 i 18 grudnia 2014 r.
Przemówienia z dnia poprzedniego

Przemówienie senatora Rafała Muchackiego w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Przemówienie senatora Rafała Muchackiego w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo.

Stajemy dziś w obliczu wielkiego wyzwania dla wolnej i demokratycznej Europy, jakim jest prawo do samostanowienia i suwerenności państw europejskich byłego bloku wschodniego. Stowarzyszenie z Unią Europejską jest, jak się okazuje, nie tylko kwestią wyboru mieszkańców danego państwa, o czym jakże koleśnie przekonują się mieszkańcy Ukrainy, tym bardziej należy wesprzeć decyzję Republiki Mołdawii, która obierając kurs europejski, musi liczyć się z negatywnymi konsekwencjami z wiadomej strony.

Ostatnie dramatyczne wydarzenia na Ukrainie oraz pojawiające się na arenie międzynarodowej pogróżki w stosunku do Mołdawii i każdego innego państwa gotowego na bliższe relacje z Unią Europejską i demokracją pokazują, jak doskonale postąpiliśmy dwadzieścia lat temu, uciekając spod jarzma niewoli, oraz jak wielką wartością jest Unia Europejska. Faktem jest to, że nasze bezpieczeństwo jest dzisiaj gwarantowane w o wiele większym stopniu niż przed 2004 r. Życzymy tego samego Mołdawianom w ich najbliższej i dalszej przyszłości. Dziękuję.

Przemówienie senatora Zbigniewa Meresa w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Przemówienie senatora Zbigniewa Meresa w dyskusji nad punktem 11. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ogólne cele stowarzyszenia to promowanie stopniowego zbliżania się stron poprzez wspólne wartości, zapewnienie pogłębionego dialogu politycznego, promowanie, zachowanie i wzmacnianie pokoju oraz stabilizacji zarówno na poziomie regionalnym, jak i międzynarodowym. Stowarzyszenie stworzy także warunki sprzyjające pogłębionym stosunkom gospodarczym i handlowym prowadzącym do stopniowego dostępu Mołdawii do części rynku wewnętrznego Unii Europejskiej. Dzięki układowi o stowarzyszeniu pogłębiona zostanie również współpraca w dziedzinie sprawiedliwości, wolności i bezpieczeństwa w celu wzmocnienia praworządności oraz poszanowania praw człowieka.

Podkreślić także należy, że wejście w życie układu o stowarzyszeniu będzie także potwierdzeniem skuteczności zapoczątkowanej przez Rzeczpospolitą Polską i Królestwo Szwecji w 2008 r. polityki Partnerstwa Wschodniego stanowiącej wschodni wymiar Europejskiej Polityki Sąsiedztwa, której głównym celem jest dążenie do ustanowienia politycznego stowarzyszenia i gospodarczej integracji z Unią Europejską państw Partnerstwa Wschodniego. Wejście w życie układu będzie ważnym impulsem dla pozostałych państw obszaru wschodniego sąsiedztwa Unii Europejskiej chcących iść europejską ścieżką rozwoju do kontynuowania wysiłków zmierzających do osiągnięcia w niedalekiej przyszłości podobnych celów.

Skuteczna implementacja przez Mołdawię postanowień układu o stowarzyszeniu, jak również rosnąca konkurencja ze strony podmiotów gospodarczych z Unii Europejskiej, może okazać się efektywnym bodźcem do przyspieszenia reform, modernizacji mołdawskiej gospodarki i wielu obszarów zarządzania państwem oraz poprawy funkcjonowania mołdawskiego systemu prawnego. Dla Rzeczypospolitej Polskiej oznaczać to będzie bardziej stabilną i przewidywalną sytuację w bliskim geograficznie, politycznie i kulturowo regionie – istotną zarówno w układzie geopolitycznym, jak i w kontekście polsko-mołdawskich relacji dwustronnych.

W związku z powyższym uważam, iż opiniowana ustawa przyniesie pozytywne skutki. Dziękuję.

Przemówienie senatora Zbigniewa Meresa w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Przemówienie senatora Zbigniewa Meresa w dyskusji nad punktem 12. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Umowa między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a rządem Republiki Federalnej Niemiec o współpracy służb policyjnych, granicznych i celnych sporządzona w Zgorzelcu dnia 15 maja 2014 r. reguluje kwestie współpracy służb ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego z ich niemieckimi odpowiednikami mającej na celu zapobieganie przestępstwom oraz niektórym wykroczeniom, ich wykrywanie i zwalczanie, a także ściganie ich sprawców.

Proponowana nowelizacja umożliwia szerszą niż dotychczasowa współpracę we wspomnianym obszarze, a także pozwala kooperować w przypadku pewnych ściśle określonych wykroczeń, które są szczególnie uciążliwe po obydwu stronach granicy państwowej.

Za związaniem się umową przemawia potrzeba aktualizacji i uporządkowania problematyki współpracy służb oraz jej skonsolidowania w jednym akcie prawnym regulującym taką współpracę w sposób przejrzysty i kompleksowy.

Dodatkowo wskazać należy, iż dotychczasowe umowy międzynarodowe regulujące te kwestie zostały zawarte przed przystąpieniem Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej i strefy Schengen, przez co zawierają postanowienia stanowiące powtórzenie obowiązujących przepisów prawnych Unii Europejskiej, w tym tak zwanego acquis Schengen, i nieprzystające do aktualnych wymagań. Dlatego też zastosowanie trybu ratyfikacji za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie wydaje się celowe i uzasadnione. Dziękuję.

Przemówienie senatora Zbigniewa Meresa w dyskusji nad punktem 13. porządku obrad

Przemówienie senatora Zbigniewa Meresa w dyskusji nad punktem 13. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Głównym celem ustawy o ratyfikacji Statutu Międzynarodowej Organizacji Policji Kryminalnej – Interpol, przyjętego w Wiedniu dnia 13 czerwca 1956 r., jest wzmocnienie pozycji Polski na arenie międzynarodowej. Zasadniczym skutkiem prawnym ratyfikacji będzie ponadto prawne usankcjonowanie związania Polski statutem i uporządkowanie ram organizacyjnych wymiany informacji w obszarze międzynarodowym.

Należy zauważyć, iż Międzynarodowa Organizacja Policji Kryminalnej – Interpol jest organizacją, której celem jest zapewnienie współpracy organów policyjnych w zapobieganiu i zwalczaniu przestępczości, a także rozwój tej współpracy. Działania Interpolu opierają się na nowoczesnym, zinformatyzowanym systemie łączności ułatwiającym wymianę informacji pomiędzy krajowymi biurami Interpolu i sekretariatem generalnym oraz umożliwiającym dostęp organów ścigania państw członkowskich do baz danych Interpolu.

Celem ustawy jest przede wszystkim formalne osadzenie statutu Interpolu w polskim systemie prawnym. Jak wynika z uzasadnienia ustawy, ratyfikowanie statutu umożliwi uznanie dorobku prawnego Interpolu za prawnie wiążący, bowiem niejednoznaczna jest moc wiążąca aktów prawnych wydawanych przez Interpol, w szczególności dotyczących przetwarzania danych osobowych, jak również uznania legalności listów gończych wydawanych przez Interpol, co do uznawalności których stanowisko sądów powszechnych nie jest jednoznaczne.

Uważam, iż ustawa jest celowa i konieczna, ponieważ dzięki niej dojdzie do skutku formalnie związanie Rzeczypospolitej Polskiej statutem, co umożliwi uznanie dorobku prawnego Interpolu za prawnie wiążący. Dziękuję.

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Zasadniczym celem projektu ustawy o zmianie ustawy o organizmach genetycznie zmodyfikowanych jest przetransponowanie przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/41/WE z dnia 6 maja 2009 r. w sprawie ograniczonego stosowania mikroorganizmów zmodyfikowanych genetycznie, a także wykonanie innych przepisów unijnych dotyczących transgenicznego przemieszczania organizmów genetycznie zmodyfikowanych.

Niejako przy okazji projektodawca postanowił rozstrzygnąć pewne wątpliwości interpretacyjne powstałe na przestrzeni kilkunastu lat stosowania ustawy w jej dotychczasowym brzmieniu. Najwięcej miejsca projekt ustawy poświęca problematyce mikroorganizmów zmodyfikowanych genetycznie, GMO. Wyodrębnienie tej grupy jest swego rodzaju novum, jeśli chodzi o zakres przedmiotowy zmienianej ustawy. Z tego też względu zdecydowano się na uzupełnienie tytułu nowelizowanego aktu tak, aby wskazywał on jednoznacznie także na ten aspekt.

Przechodząc do omówienia modyfikacji obowiązujących przepisów, zacząć wypada od zwrócenia uwagi na całkowicie przeredagowany art. 3, który po zmianach uwzględniał będzie definicje nieodzowne dla właściwego stosowania przepisów dotyczących GMM, jak chociażby „mikroorganizm”, „mikroorganizm genetycznie zmodyfikowany”, „zamknięte użycie mikroorganizmu genetycznie zmodyfikowanego”.

Kolejne zmiany to, między innymi, uporządkowanie wykazu technik nieprowadzących do modyfikacji genetycznej – uwzględnione odniesienie do GMM oraz do treści załączników dyrektywy 2009/41/WE – uregulowanie zasad przeprowadzenia oceny zagrożenia dla różnych rodzajów działań, rozszerzenie kompetencji ministra właściwego do spraw środowiska oraz komisji. W brzmieniu po nowelizacji będzie to Komisja do spraw GMM i GMO działająca w składzie poszerzonym o przedstawicieli ministra właściwego do spraw wewnętrznych oraz Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.

Dalsze przepisy warunkują w szczególności możliwość przeprowadzenia zamkniętego użycia GMM lub GMO wyłącznie w zakładach inżynierii genetycznej. Z tego względu projektodawca opisał procedurę i wymagania dotyczące ubiegania się o zezwolenia na prowadzenie takiego zakładu. Do tego przewiduje się utworzenie Rejestru Zakładów Inżynierii Genetycznej oraz Rejestru Zamkniętego Użycia Mikroorganizmów Genetycznie Zmodyfikowanych.

Projektodawca poświęcił nadto cały odrębny rozdział ustawy kwestii zamkniętego użycia GMM, określając już na wstępie cztery kategorie takiego użycia. Kryterium przydziału do danej kategorii jest ocena zagrożenia dokonana przez zgłaszającego lub wnioskodawcę, w tym także uwzględnienie skali zamkniętego użycia GMM. Projekt ustawy szczegółowo wskazuje przesłanki przypisania do określonej kategorii. Działanie zaliczone do kategorii II–IV wymaga uzyskania zgody ministra właściwego do spraw środowiska, a potencjalnie najmniej ryzykowne działanie, mieszczące się w kategorii I, może opierać się jedynie na stosowanym zgłoszeniu.

Projektowany art. 15f opisuje wyczerpująco zakres informacji, które należy zawrzeć w zgłoszeniu zamkniętego użycia GMM I kategorii i wskazuje jednocześnie, że winno być ono dokonane w terminie co najmniej trzydziestu dni przed dniem zamierzonego rozpoczęcia tego działania. Ów termin związany jest z możliwością wniesienia sprzeciwu przez wspomnianego ministra. Wniesienie tego środka będzie zasadne w szczególności wówczas, gdy wnioskodawca zaniży kategorię zamkniętego użycia GMM. W kolejnych artykułach określono, jakie informacje należy przekazać wraz z wnioskiem o wydanie zgody na zamknięte użycie GMM. Co istotne, w przypadku wniosku dotyczącego kategorii III i IV projektodawca wymaga określenia rodzajów środków, które należy podjąć w przypadku awarii, oraz planu postępowania na wypadek awarii.

Istotny z punktu widzenia bezpieczeństwa jest art. 15i projektu ustawy, który obliguje ministra właściwego do spraw środowiska, aby ten przed wydaniem zezwolenia na prowadzenie zakładu inżynierii genetycznej, w którym ma być prowadzone zamknięte użycie GMM, lub zgody na zamknięte użycie GMM dokonał kontrolowanego sprawdzenia danych podanych we wniosku o wydanie zezwolenia lub zgody w celu stwierdzenia, czy wnioskodawca spełnia wymagane do prowadzenia danego rodzaju działalności warunki w zakresie bezpieczeństwa. W takim przypadku ocenie podlegać będzie w szczególności: sposób postępowania z odpadami, kwalifikacje określonych pracowników, a także wprowadzone środki bezpieczeństwa. Nadto warto zwrócić uwagę, że w przypadku konieczności ochrony zdrowia ludzi lub ochrony środowiska minister właściwy do spraw środowiska może wskazać ograniczenie czasowe wydanej zgody na zamknięte użycie GMM – do pięciu lat – lub określić dodatkowe rodzaje środków bezpieczeństwa, które powinny być stosowane podczas zamkniętego użycia GMM.

W projektowanych przepisach nie mogło oczywiście zabraknąć także przepisów dotyczących cofnięcia wydanej zgody w zakresie GMM. Bezwzględny nakaz cofnięcia wydanej zgody występuje w przypadku, gdy stwierdzono, że przestały być spełniane niezbędne warunki w zakresie bezpieczeństwa. W przypadkach mniejszej wagi może być nakazane zaprzestanie prowadzenia działań zamkniętego użycia GMM albo zawieszenie ich prowadzenia do czasu usunięcia wskazanych uchybień. Minister cofa zgodę w formie decyzji administracyjnej, która podlega natychmiastowemu wykonaniu.

Jeśli chodzi o plan postępowania na wypadek awarii wymagany dla kategorii III i IV, to należy wskazać, że zgodnie z projektowanym art. 15o ustawy wnioskodawca winien przekazać ten plan nie tylko ministrowi właściwemu do spraw środowiska, ale również szefowi ABW oraz właściwym ze względu na miejsce położenia zakładu inżynierii genetycznej, w którym ma być oprowadzone zamknięte użycie GMM: wojewodzie, państwowemu wojewódzkiemu inspektoratowi sanitarnemu, wojewódzkiemu lekarzowi weterynarii, głównemu inspektorowi sanitarnemu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych oraz komendantowi wojskowego ośrodka medycyny prewencyjnej. Podmioty te w terminie dwudziestu jeden dni od otrzymania planu zobowiązane są przekazać swoje uwagi ministrowi właściwemu do spraw środowiska. W uzasadnionych przypadkach, kiedy skutki awarii mogłyby nieść zagrożenie dla innych państw, wspomniany minister przekazuje projekt takiego planu właściwym organom innych państw członkowskich w celu konsultacji.

Dodatkowo wojewoda ma obowiązek udostępnienia takiego planu do publicznego wglądu, w tym na stronach BIP, oraz przyjęcia ewentualnych uwag zgłoszonych do tego planu. Wszelkie uwagi czy wnioski płynące z konsultacji planu właściwe podmioty – minister lub wojewoda – przekazują następnie podmiotowi, który zamierza prowadzić zamknięte użycie GMM, w celu ich rozpatrzenia. Projekt ustawy określa, gdzie taki plan winien być przechowywany, kto powinien być z nim zapoznany oraz akcentuje konieczność jego aktualizacji. Warto podkreślić, że podmiot zamierzający przeprowadzić zamknięte użycie GMM w jednej z dwóch najważniejszych kategorii będzie zobowiązany do wniesienia zabezpieczenia na pokrycie kosztów usunięcia skutków awarii lub na pokrycie ewentualnych roszczeń z tytułu wyrządzenia szkody, jeśli istnieje co najmniej umiarkowane zagrożenie dla zdrowia ludzi lub dla środowiska. Art. 15t i 15u opisują wytyczne dotyczące postępowania w przypadku wystąpienia awarii.

W celu zachowania komplementarności aktu prawnego pozostawiono oczywiście unormowania dotyczące zamkniętego użycia organizmów genetycznie zmodyfikowanych innych niż mikroorganizmy genetycznie zmodyfikowane. W tym przypadku poczynione zmiany mają w szczególności umożliwić odpowiednie stosowanie niektórych przepisów dotyczących zamkniętego użycia GMM na potrzeby procedur właściwych dla GMO. Przy czym trzeba podkreślić, że w przypadku GMO ewentualne ryzyko dla zdrowia ludzi i dla środowiska jest znacznie niższe aniżeli w przypadku GMM, stąd też projekt ustawy przewiduje tylko dwie kategorie zamkniętego użycia GMO: działania niepowodujące zagrożeń oraz działania powodujące niewielkie zagrożenia.

Procedury opisane w ustawie o organizmach genetycznie zmodyfikowanych są ściśle powiązane z innymi aktami prawa krajowego, stąd też nieodzowne jest odpowiednie dostosowanie aktów prawnych z obszaru ochrony środowiska, farmaceutyki, jak również ustaw regulujących działania Państwowej Inspekcji Pracy, Inspekcji Handlowej, Inspekcji Ochrony Środowiska i Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

Kończąc, wspomnę jeszcze o pewnych zmianach polegających na uchyleniu niektórych przepisów ustawy, na przykład rozdziału 6 dotyczącego wywozu za granicę i tranzytu produktów GMO. Zmiany te wynikają z faktu uregulowania danej kwestii na poziomie unijnym, zatem pozostawienie regulacji ustawowych prowadziłoby do dublowania obowiązujących unormowań.

Wysoka Izbo, w mojej ocenie projekt ustawy nowelizującej ustawę o organizmach genetycznie zmodyfikowanych, w szczególności ze względu na jego wpływ na poprawę bezpieczeństwa w tym zakresie, zasługuje na przyjęcie. Dziękuję.

Przemówienie senatora Tadeusza Kopcia w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Przemówienie senatora Tadeusza Kopcia w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Ustawa o zmianie ustawy o organizmach genetycznie zmodyfikowanych oraz niektórych innych ustaw dokonała nowelizacji obowiązującej dotąd ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych. Podstawowym celem ustawy, jaki przyświecał jej autorom, było dokonanie transpozycji do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/41/WE z dnia 6 maja 2009 r. w sprawie ograniczonego stosowania mikroorganizmów zmodyfikowanych genetycznie, regulującej zamknięte użycie mikroorganizmów genetycznie zmodyfikowanych.

W zakresie wykonania odpowiednich przepisów rozporządzeń Unii Europejskiej omawiana tu ustawa wprowadza w art. 9 regulacje prawne mające na celu zapewnienie stosowania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rozporządzenia (WE) nr 1946/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie transgranicznego przemieszczania organizmów genetycznie zmodyfikowanych.

Ponadto autorzy uznali za konieczne doprecyzowanie tych przepisów dotyczących regulowanej materii, które na gruncie ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych budziły wątpliwości interpretacyjne.

Obecna ustawa o organizmach genetycznie zmodyfikowanych, uchwalona w dniu 28 listopada 2014 r. reguluje zagadnienia dotyczące mikroorganizmów i organizmów genetycznie zmodyfikowanych w zakresie: prowadzenia zakładów inżynierii genetycznej; zamkniętego użycia mikroorganizmów genetycznie zmodyfikowanych; zamkniętego użycia organizmów genetycznie zmodyfikowanych i zamierzonego uwolnienia organizmów genetycznie zmodyfikowanych do środowiska; wprowadzania do obrotu produktów genetycznie zmodyfikowanych.

Autorzy nowelizacji zwracają uwagę, że od chwili wejścia w życie ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych nastąpiły poważne zmiany w przepisach prawa Unii Europejskiej regulujących zagadnienia dotyczące mikroorganizmów oraz organizmów genetycznie zmodyfikowanych. W 2003 r. zostało wydane rozporządzenie nr 1946/2003, stanowiące transpozycję na płaszczyźnie prawa unijnego postanowień Protokołu kartageńskiego o bezpieczeństwie biologicznych do Konwencji o różnorodności biologicznej, sporządzonego w Montrealu dnia 29 stycznia 2000 r.

W związku z faktem, że wspomniane rozporządzenie jest stosowane bezpośrednio, obowiązkiem polskiego ustawodawcy było uchylenie tych przepisów krajowych, które powtarzają regulacje rozporządzenia lub są z nim sprzeczne. Z tego względu uchylono przepisy rozdziału 6 ustawy z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych (art. 51–56).

Z uwagi na zakres regulacji objęty projektem ustawy niezbędne było także dokonanie nowelizacji szeregu ustaw szczególnych w celu dostosowania tych ustaw do nowych lub zmienionych przez omawianą tu ustawę instytucji prawnych i zapewnienia spójności w ramach całego systemu prawnego. Omawiana ustawa zmienia: ustawę z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej; ustawę z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska; ustawę z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej; ustawę z dnia 15 grudnia 2000 r. o Inspekcji Handlowej; ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska; ustawę z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne; ustawę z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej; ustawę z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej; ustawę z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie; ustawę z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy; ustawę z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

Na zakończenie swojego wystąpienia pragnę wskazać, że z uwagi na potrzebę zagwarantowania pełnej kontroli nad działaniami, podczas których wykorzystywane są organizmy genetycznie zmodyfikowane, w omawianej tu ustawie postanowiono dokonać zmian poprzednich definicji. Obecnie wraz ze zmianą definicji „zamkniętego użycia” zostały poprawione definicje „mikroorganizmu” oraz „organizmu genetycznie zmodyfikowanego”.