Narzędzia:

Posiedzenie: 67. posiedzenie Senatu RP VIII kadencji, 1 dzień


17 i 18 grudnia 2014 r.
Przemówienia z dnia następnego

Przemówienie senatora Rafała Muchackiego w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Przemówienie senatora Rafała Muchackiego w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Popieram w całości ustawę o Karcie Dużej Rodziny. Jest to kolejny cenny krok w kierunku wsparcia i promocji modelu rodziny mającej więcej niż dwójkę dzieci.

Nie trzeba nikomu tłumaczyć, jak wielkim problemem jest niż demograficzny występujący w Polsce. Niewątpliwie najlepszym sposobem promocji rodzicielstwa jest budowa takich systemów motywacji, które nie opierają się na prostym rozdawnictwie świadczeń, bo te niestety często motywują tylko pewne osoby do posiadania większej liczby dzieci, osoby mające świadomość, że nie zapewnią im należytej opieki.

Ustawa porządkuje i systematyzuje zagadnienia, które do tej pory stanowiły pewne przeszkody w tworzeniu sprawnego systemu zachęt dla osób zainteresowanych posiadaniem dużej rodziny, ale mających świadomość trudności, jakie napotkają, próbując zapewnić swoim dzieciom maksymalny zakres „atrakcji” i doznań, które mogą uzupełnić szczęśliwe dzieciństwo. To dla nich jest ta ustawa. Jestem przekonany, że wniesie ona wiele dobrego. Dziękuję.

 

Przemówienie senatora Tadeusza Kopcia w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Przemówienie senatora Tadeusza Kopcia w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Ustawa o Karcie Dużej Rodziny stanowi kompleksowe rozwiązanie prawne dotyczące uprawnień przyznawanych rodzinom wielodzietnym. Przed uchwaleniem tej ustawy uprawnienia rodzin wielodzietnych uregulowane były aktem niższego rzędu – w rządowym programie dla rodzin wielodzietnych przyjętym uchwałą nr 85 Rady Ministrów z dnia 27 maja 2014 r. w sprawie ustanowienia rządowego programu dla rodzin wielodzietnych oraz w akcie wykonawczym określającym sposób realizacji tego programu, to jest w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 27 maja 2014 r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu dla rodzin wielodzietnych. Omawiana tu ustawa przenosi rozwiązania funkcjonujące dotychczas na poziomie uchwały i rozporządzenia Rady Ministrów na poziom ustawowy.

Przyjęcie uregulowań rangi ustawowej zagwarantuje, jak zakładają autorzy ustawy, stabilność i spójność przewidzianych rozwiązań oraz zwiększy przejrzystość przepisów prawnych. Ponadto wprowadzone rozwiązania przewidują doprecyzowanie obowiązujących obecnie regulacji prawnych. Ustawa stanowi dalszą realizację celów, które przyświecały Radzie Ministrów podczas przyjmowania rządowego programu dla rodzin wielodzietnych. Jednym z elementów szeroko rozumianej polityki rodzinnej jest inicjatywa wsparcia rodzin wielodzietnych, czynnika dominującego i niejako niezbędnego dla rozwoju demograficznego Polski, i promowanie rozwoju takiego modelu rodzicielstwa.

Oprócz bezpośredniego wsparcia rodzin istotne jest również kreowanie pozytywnego wizerunku wielodzietności. Podejmowane działania mają na celu umacnianie oraz wspieranie funkcji rodziny wielodzietnej oraz zwiększenie szans rozwojowych i życiowych dzieci i młodzieży wywodzących się z takich rodzin. Wydawana na podstawie przepisów rangi ustawowej Karta Dużej Rodziny będzie – tak jak dotychczas, zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 27 maja 2014 r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu dla rodzin wielodzietnych – dokumentem identyfikującym członka rodziny wielodzietnej, poświadczającym jego uprawnienie do korzystniejszych od ogólnie obowiązujących warunków dostępu do towarów, usług lub innych form działalności ustalonych w trybie określonym w ustawie lub na podstawie innych przepisów.

Na zakończenie swojego wystąpienia powiem kilka słów na temat osób uprawnionych do otrzymania karty. Ustawa określa zasady przyznawania karty, sposób przyznawania uprawnień osobom posiadającym kartę oraz sposób realizacji i finansowania zadań wynikających z ustawy.

Prawo do posiadania karty, tak jak dotychczas, przysługuje członkom rodziny wielodzietnej, za których uznaje się rodzica oraz jego małżonka mających na utrzymaniu co najmniej troje dzieci: w wieku do ukończenia osiemnastego roku życia; w wieku do ukończenia dwudziestego piątego roku życia – w przypadku gdy dziecko uczy się w szkole, uprawnienie przysługuje do dnia 30 września następującego po końcu roku szkolnego, w którym jest planowane ukończenie nauki, a gdy uczy się w szkole wyższej, uprawnienie przysługuje do końca roku akademickiego, w którym jest planowane ukończenie nauki – bez ograniczeń wiekowych w przypadku dzieci legitymujących się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.

Wskazano, że pod pojęciem rodzica należy rozumieć także rodzica zastępczego lub osobę prowadzącą rodzinny dom dziecka. Definicja dziecka obejmuje również dziecko, nad którym rodzic sprawuje rodzinną pieczę zastępczą, oraz osobę przebywającą w dotychczasowej rodzinie zastępczej albo w rodzinnym domu dziecka, o której mowa w art. 37 ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Karta nadal wydawana będzie bezpłatnie na wniosek członka rodziny wielodzietnej przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta właściwego ze względu na miejsce zamieszkania członka rodziny wielodzietnej.

 

Przemówienie senatora Adama Zdziebły w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Przemówienie senatora Adama Zdziebły w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Dzięki ustawie o Karcie Dużej Rodziny od 1 stycznia 2015 r. rodziny wielodzietne, niezależnie od osiąganych dochodów, mają otrzymać dokument zapewniający im specjalne uprawnienia. Ustawa obejmie rodziny, w których rodzic, rodzice lub małżonkowie rodziców wychowują co najmniej troje dzieci do osiemnastego roku życia, a w przypadku dzieci uczących się lub studiujących – poniżej dwudziestego piątego roku życia. Dzieci spełniające te kryteria mają zachować uprawnienia pomimo zmniejszania się liczby potomstwa w rodzinie wielodzietnej – na przykład w przypadku ukończenia przez jedno z rodzeństwa dwudziestego piątego roku życia.

To ważny moment w bieżącej kadencji Senatu. Uważam, że w przypadku prawdziwej, rzetelnie prowadzonej polityki rodzinnej możliwe jest porozumienie ponad politycznymi podziałami. Dzięki tej propozycji zyskają rodziny wielodzietne. Jednocześnie jestem przekonany co do zbieżnych z tym przedłożeniem oczekiwań mieszkańców Polski dotyczących oferowania wsparcia osobom najbardziej tego oczekującym i stopniowego podnoszenia poziomu tego wsparcia. Dziękuję.

 

Przemówienie senatora Roberta Mamątowa w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Przemówienie senatora Roberta Mamątowa w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Pochylamy się dziś nad bardzo ważną sprawą, która tak naprawdę dotyczy nas wszystkich. Rodzina, bo o niej tutaj mowa, to filar funkcjonowania państwa. A jeśli mowa o rodzinach wielodzietnych, czyli tych, które – mówiąc wprost – pozwalają temu państwu się rozwijać, to warto bliżej w temat się wgłębić i nad nim zastanowić.

Szanowni Państwo, tak jak wspomniałem, rodzina to podstawa i twierdzę tak nie bez powodu. Bez rodzin, w których jest kilkoro dzieci, nasze państwo po prostu zniknie. Nie ma mowy o rozwoju ani o jakimkolwiek postępie bez obywateli, których w ostatnich latach niestety ubywa. Dlatego tym bardziej powinniśmy zabiegać o to, żeby takich rodzin było jak najwięcej, a Karta Dużej Rodziny to moim zdaniem – pewnie nie tylko moim, ale większości państwa – istotne ułatwienie dla takich rodzin. Ułatwienie, które z pewnością wpłynie na poprawę sytuacji takich rodzin.

Polityka rodzinna to wieloletnia bolączka naszego kraju, a podejmowane dotychczas działania można łagodnie określić jako nieudolne. Młode rodziny wyjeżdżają w poszukiwaniu już nie tylko przysłowiowego chleba, ale także lepszego, stałego życia poza granicami naszego kraju. To powoduje, że na naszej polskiej ziemi mamy coraz mniej Polaków, a ci, którzy dorastają i wkraczają w życie dorosłe, w dużej mierze myślą o emigracji. To przykre, ale i przerażające, gdyż ukazuje, że w Polsce po prostu ciężko utrzymać rodzinę.

I tu właśnie pojawia się Karta Dużej Rodziny. Nie jest to co prawda cudowne uzdrowienie nierzadko ciężkiej sytuacji polskich rodzin, ale to bardzo dobry krok w kierunku zaoferowania rodzinom wielodzietnym usług mających istotne znaczenie dla zaspokajania ich potrzeb. Nie mówimy tutaj o zaspokajaniu potrzeb podstawowych, ale o takich działaniach, które pozwalają chociaż trochę ulżyć takim rodzinom w troskach dnia codziennego. Ta karta to również idealny krok ku temu, aby zaznaczyć, że państwo dba o obywateli, czyli o filar swojego funkcjonowania. Musimy stanowczo podkreślić, że troszczymy się o rodziny wielkiego formatu, bo to właśnie na takich rodzinach opiera się przyszłość naszego kraju.

Jako państwo starzejemy się, a gdy widzi się trend tworzenia rodzin „2+1”, sytuacja nie rysuje się w jasnych barwach. Dlatego tym bardziej powinniśmy dbać o te rodziny, które biorąc na swoje barki utrzymanie często kilkorga dzieci, nierzadko borykają się z trudną sytuacją materialną. W państwie o ujemnym przyroście naturalnym, który niestety odnotowujemy, to właśnie rodziny wielodzietne powinny być naszym oczkiem w głowie. Niby to brzmi banalnie, jednak jest to wbrew pozorom bardzo poważna sprawa, bo na przykład obecnie mówimy o liczbie urodzeń, która jest o około 40% niższa w stosunku do wielkości rejestrowanych podczas ostatniego wyżu demograficznego. Brzmi to poważnie, czyż nie?

Dlatego nie mam wątpliwości, że powstanie Karty Dużej Rodziny to dobry krok w kierunku rozwoju i ułatwień. To dobry krok, który pokaże, że państwo troszczy się o rodziny wielkiego formatu. Wreszcie to dobry krok ku temu, aby ułatwić Polakom utrzymanie większej liczby dzieci. Dziękuję.

 

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Dotychczas mówiliśmy o Karcie Dużej Rodziny, odnosząc to pojęcie – w wymiarze ogólnopolskim – do programu rządowego dla rodzin wielodzietnych, przyjętego na mocy uchwały nr 85 Rady Ministrów z dnia 27 maja 2014 r., oraz towarzyszącego jej rozporządzenia wykonawczego Rady Ministrów w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu dla rodzin wielodzietnych. Obecnie proponuje się przeniesienie wspomnianych regulacji na grunt ustawy, a więc podniesienie ich rangi. Wspomniany zabieg sprzyjać będzie także poprawie stabilności funkcjonujących rozwiązań. Dodatkowo w projekcie ustawy znalazły się przepisy o charakterze doprecyzowującym, a także takie, które stanowią rozszerzenie rozwiązań aktualnie obowiązujących.

Karta Dużej Rodziny przyznawana będzie członkom rodziny wielodzietnej, którymi w rozumieniu ustawy są: rodzic (rodzice), małżonek rodzica oraz dzieci. Co istotne, dotyczyć to będzie także rodzin funkcjonujących w formie rodzinnej pieczy zastępczej oraz rodzinnego domu dziecka. Pojęcie rodziny wielodzietnej odpowiada definicjom z innych aktów prawnych, stanowiąc, że chodzi w tym przypadku o rodzinę, w której rodzic (rodzice) lub małżonek rodzica mają na utrzymaniu co najmniej troje dzieci. Ustawa zastrzega jednak, że dzieckiem na utrzymaniu jest co do zasady dziecko do ukończenia osiemnastego roku życia, chyba że dziecko nadal się uczy, wówczas punktem granicznym jest ukończenie dwudziestego piątego roku życia, albo posiada orzeczenie o umiarkowanym bądź znacznym stopniu niepełnosprawności, w takim przypadku nie przewiduje się ograniczeń wiekowych.

W tym miejscu warto odnieść się do przesłanek gwarantujących zachowanie uprawnień do karty. Otóż, zgodnie z doprecyzowanym brzmieniem art. 6 ust. 3 projektu ustawy, dziecko, któremu przyznano kartę, nie traci prawa do jej posiadania nie tylko w przypadku zmniejszenia się liczby dzieci, które wchodziły w skład rodziny wielodzietnej, ale również w przypadku utraty takiego uprawnienia przez rodzica, na przykład w wyniku orzeczenia sądu o pozbawieniu lub ograniczeniu władzy rodzicielskiej. Rozwiązanie to lepiej chroni interes dziecka i tym samym zasługuje na zdecydowaną aprobatę.

Od strony proceduralnej nie przewidziano istotnych zmian. Organem przyznającym kartę nadal będzie wójt właściwy ze względu na miejsce zamieszkania członka rodziny wielodzietnej, który jedynie w przypadku odmowy przyznania karty będzie wydawał decyzję administracyjną.

Pewne modyfikacje dotyczą wykazu dokumentów, które należy przedłożyć celem potwierdzenia prawa do przyznania karty. W przypadku rodzica będzie to dodatkowo także oświadczenie, że nie jest on pozbawiony władzy rodzicielskiej ani ograniczony we władzy rodzicielskiej przez umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej w stosunku do co najmniej trojga dzieci, zaś małżonek rodzica będzie obowiązany przedłożyć również akt małżeństwa. W przypadku gdy wniosek będzie dotyczył uprawnionego cudzoziemca lub obywatela państwa członkowskiego Unii Europejskiej albo państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), wymagane będzie także dołączenie dokumentu potwierdzającego prawo do zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Precyzyjne wskazanie tych dokumentów już na etapie składania wniosku pozwoli ograniczyć formalności związane z prawidłową oceną zasadności przyznawania karty. Podobnie należy spojrzeć na propozycję, aby to organ przyjmujący wniosek sporządzał i uwierzytelniał kopie przedstawionych mu dokumentów.

Nadto warto zwrócić uwagę, że dotychczas okazanie niektórych dokumentów nie było wymagane, gdy wójt mógł bezpłatnie uzyskać dostęp do danych niezbędnych do ustalenia prawa do korzystania z programu za pomocą urządzeń teletransmisji danych. W to miejsce proponuje się przyjęcie szerszego zapisu, odnoszącego się nie tylko do uzyskania danych w drodze teletransmisji, ale ogólniej, do bezpłatnego uzyskania dostępu do danych niezbędnych do ustalania prawa do posiadania karty, wliczając w to także przypadki, kiedy dane te są organowi znane z urzędu lub możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza.

Na pozytywną ocenę zasługują propozycje poprawiające czytelność całego aktu. Podam przykład. Definiując zakres podmiotowy osób uprawnionych do posiadania karty, zrezygnowano z dotychczasowego odesłania do przepisów ustawy o pomocy społecznej i wprowadzono w to miejsce przepis – art. 5 projektu ustawy – który bezpośrednio i wyczerpująco opisuje takie osoby. Poprawie czytelności służy także usystematyzowanie aktu polegające na podzieleniu go na rozdziały odnoszące się między innymi do kwestii ogólnych, procedury postępowania, zasad przyznawania uprawnień przysługujących na podstawie karty oraz zasad finansowania zadań ustawowych.

Mówiąc o rozwiązaniach nowych, należy odnieść się do trzech zasadniczych kwestii. Po pierwsze, projekt ustawy zakłada nowelizację ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego, polegającą na zagwarantowaniu członkom rodziny wielodzietnej konkretnych zniżek na przejazdy. W efekcie ulgą w wysokości 37% na przejazdy środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego w pociągach osobowych, pospiesznych i ekspresowych na podstawie biletów jednorazowych zostaną objęci także rodzice oraz małżonkowie rodziców z rodzin wielodzietnych. Jeszcze korzystniejsze rozwiązanie przewidziano dla tych osób w przypadku zakupu imiennych biletów miesięcznych na przejazdy pociągami osobowymi i pospiesznymi. Wówczas ustawowa ulga wyniesie aż 49%.

Po drugie, w następstwie nowelizacji ustawy o ochronie przyrody przewidziano zwolnienie członków rodzin wielodzietnych z opłaty za wstęp do parków narodowych lub na niektóre ich obszary.

Po trzecie, zgodnie z proponowaną nowelizacją ustawy o dokumentach paszportowych, członkowie rodzin wielodzietnych nabędą uprawnienie do korzystania z ulgi w opłacie za wydanie paszportu. W przypadku rodziców i małżonka rodzica ulga ta wyniesie 50%, zaś w przypadku dzieci – aż 75%.

Ponadto, niejako tytułem uzupełnienia, należy wspomnieć o proponowanym zwolnieniu z opłaty skarbowej za wydawanie odpisów oraz innych zaświadczeń w sprawie Karty Dużej Rodziny.

Wysoka Izbo, biorąc pod uwagę przedstawione argumenty, należy stwierdzić, że przyjęcie projektu ustawy będzie bez wątpienia korzystne dla członków rodzin wielodzietnych, zarówno w wymiarze bezpośrednim, na skutek konkretnych zniżek i udogodnień, jak i w wymiarze pośrednim, poprzez przyczynienie się do promowania takiego modelu rodziny. Dlatego też proszę o przyjęcie niniejszego aktu. Dziękuję za uwagę.

 

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Celem omawianej nowelizacji ustawy o składkach na ubezpieczenie zdrowotne rolników za lata 2012–2014 jest przedłużenie o kolejne dwa lata, czyli do końca 2016 r., stosowania zasad opłacania składek wynikających z tej ustawy. Z tego też względu konieczne jest dokonanie odpowiednich zmian dostosowawczych, zarówno w tytule nowelizowanej ustawy, jak i w zasadniczej części jej przepisów.

Zgodnie ze znowelizowanym brzmieniem art. 2 ust. 1 ustawy, aż do końca 2016 r. stosowana będzie zasada, zgodnie z którą rolnicy – w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników – opłacać będą składki na ubezpieczenie zdrowotne za każdą osobę podlegającą ubezpieczeniu, w tym za domowników, w wysokości 1 zł za każdy pełny hektar przeliczeniowy użytków rolnych w gospodarstwie rolnym, przyjęty dla celów ustalenia wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne rolników. W mniejszych gospodarstwach rolnych, tych o powierzchni poniżej 1 ha przeliczeniowego użytków rolnych, nadal obowiązywać zaś będzie składka w stałym wymiarze 1 zł. Zasady te, tak jak obecnie, obejmą także rolników, którzy prowadzą działalność w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej i dodatkowo w gospodarstwie rolnym.

W przypadku domowników rolników prowadzących działalność wyłącznie w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej – w rozumieniu ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników – podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne tych osób, nadal, aż do końca 2016 r., stanowić będzie kwota 33,4% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”. Stanowi o tym znowelizowany art. 2 ust. 2 ustawy.

Jednocześnie istnieje potrzeba przyjęcia na kolejne lata przepisów stanowiących wyjątek od opisanej zasady w brzmieniu analogicznym do wynikającego z art. 2 ust. 2a i 2b ustawy. Wyrazem tego jest dodanie ust. 2c i 2d do art. 2.

Tytułem wyjaśnienia wspomnieć należy, że nowelizowana obecnie ustawa została opracowana w następstwie zakwestionowania przez Trybunał Konstytucyjny jako niezgodnych z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Trybunał Konstytucyjny wskazał wówczas na fakt nieuwzględnienia kryterium wysokości przychodów osiąganych przez rolników w procesie ustalania zobowiązania budżetu państwa do finansowania składek na ubezpieczenie zdrowotne tych osób i ich domowników. Ze względu na złożoność przedmiotowej materii ówczesny projektodawca nie zdecydował się jednak na przyjęcie rozwiązań docelowych, poprzestając na pewnym prowizorium na lata 2012–2014. W chwili obecnej jest już pewne, że do czasu skonsumowania się przepisów nowelizowanej ustawy, czyli do końca 2014 r., pomimo podjęcia stosownych prac przez ministra finansów oraz ministra rolnictwa i rozwoju wsi nie będzie możliwe wypracowanie i przyjęcie zmian systemowych. Z tego też względu, jak również z uwagi na konieczność zapewnienia ciągłości opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne rolników, zaproponowano wydłużenie stosowania przepisów nowelizowanej ustawy o kolejne dwa lata. Wziąwszy to wszystko pod uwagę jestem zdania, że projekt ustawy zasługuje na przyjęcie. Dziękuję.

 

Przemówienie senatora Tadeusza Kopcia w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Tadeusza Kopcia w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

W obecnie obowiązującym stanie prawnym dostawca publicznie dostępnych usług telefonicznych zobowiązany jest w art. 20 ust. 1 ustawy o systemie powiadamiania ratunkowego do zapewnienia swoim użytkownikom końcowym, w tym korzystającym z aparatów publicznych, bezpłatnych połączeń z numerami alarmowymi oraz kierowania połączeń telefonicznych i krótkich wiadomości tekstowych, SMS, do numerów alarmowych 112, 997, 998 i 999 do „właściwego terytorialnie centrum powiadamiania ratunkowego oraz połączeń do innych numerów alarmowych do właściwych terytorialnie jednostek służb ustawowo powołanych do niesienia pomocy”.

Po nowelizacji w art. 20 ust. 1 w pkt 2 lit. b zrezygnowano z obowiązku zapewnienia możliwości bezpłatnego kierowania krótkich wiadomości tekstowych, SMS, do numerów innych niż 112 oraz do „właściwego terytorialnie centrum powiadamiania ratunkowego oraz połączeń do innych numerów alarmowych do właściwych terytorialnie jednostek służb ustawowo powołanych do niesienia pomocy”.

Autorzy omawianej nowelizacji uznali, że biorąc pod uwagę stopień technicznego skomplikowania zagadnienia oraz fakt, że przesyłanie krótkich wiadomości tekstowych o charakterze alarmowym nie będzie tak powszechne jak kierowanie połączeń głosowych, niezasadne jest rozbudowywanie systemu i rozszerzanie tej funkcjonalności również na numery 997, 998 i 999. Ponadto, jak stwierdzają dalej, biorąc pod uwagę organizację kierowania krótkich wiadomości tekstowych o charakterze alarmowym, racjonalnym rozwiązaniem będzie przesyłanie tych wiadomości przez operatorów bezpośrednio do centralnego punktu systemu powiadamiania ratunkowego.

Dlatego też celem doprecyzowania w art. 20 ust. 1 w pkcie 2 lit. a, podobnie jak na początku zdania, do drugiego wyrazu „połączeń” dopisano wyraz „telefonicznych”. Z kolei w art. 20 ust. 2 dodano wyłączenie usług świadczonych w roamingu międzynarodowym z obowiązku kierowania SMS na numer 112, co zdaniem autorów wynika z braku jednolitych rozwiązań techniczno-organizacyjnych na poziomie międzynarodowym dotyczących standardów i procedur przesyłania SMS na numer alarmowy 112 pomiędzy sieciami operatorów komórkowych różnych krajów.

 

Przemówienie senatora Zbigniewa Meresa w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Przemówienie senatora Zbigniewa Meresa w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Zasadniczym celem proponowanej nowelizacji ustawy o systemie powiadamiania ratunkowego jest zniesienie obowiązku kierowania krótkich wiadomości tekstowych, czyli esemesów, do numerów innych niż 112 oraz do właściwego terytorialnie centrum powiadamiania ratunkowego oraz połączeń do innych numerów alarmowych do właściwych terytorialnie jednostek służb ustawowo powołanych do niesienia pomocy.

Ze względu na stopień skomplikowania technicznego tego zagadnienia oraz fakt, że przesyłanie krótkich wiadomości tekstowych o charakterze alarmowym nie będzie tak powszechne jak w przypadku połączeń głosowych, nie jest zasadne takie rozbudowywanie systemu, aby rozszerzać tę funkcjonalność również na numery 99X.

Uważam, iż proponowane zmiany są celowe, gdyż połączenia telefoniczne do numerów alarmowych w przeważającej mierze będą połączeniami głosowymi. Ponadto organizacja systemu przesyłania wiadomości esemes do wszystkich numerów alarmowych wiąże się z istotnymi trudnościami technicznymi. Racjonalnym rozwiązaniem będzie zatem nałożenie na operatorów telefonicznych obowiązku kierowania krótkich wiadomości tekstowych o charakterze alarmowym bezpośrednio do centralnego punktu systemu powiadamiania ratunkowego.

W nowelizacji doprecyzowano również kwestię związaną z wyłączeniem usług świadczonych w roamingu międzynarodowym spod obowiązku kierowania esemesów na numer 112. Propozycja ta wynika z braku jednolitych rozwiązań techniczno-organizacyjnych na poziomie międzynarodowym dotyczących standardów i procedur przysyłania esemesów na numer alarmowy 112 pomiędzy sieciami operatorów komórkowych różnych krajów. Dziękuję.

 

Przemówienie senatora Tadeusza Kopcia w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Tadeusza Kopcia w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Omawiana tu nowelizacja ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych związana jest z dostosowaniem polskiego prawa do aktów prawa wspólnotowego, dlatego skoncentruję się na przedstawieniu jedynie ogólnych uwag w tej sprawie.

Zasadniczym celem powyższej nowelizacji jest wprowadzenie do prawa polskiego, w tym głównie do kodeksu postępowania cywilnego, przepisów mających umożliwić stosowanie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, wersja przekształcona, zwanego dalej rozporządzeniem nr 1215/2012, i rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 606/2013 z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie wzajemnego uznawania środków ochrony w sprawach cywilnych, zwanego dalej rozporządzeniem nr 606/2013.

W ślad za autorami powyższej nowelizacji należy wskazać, że rozporządzenie nr 1215/2012 z dniem 10 stycznia 2015 r. zastępuje obowiązujące dotychczas rozporządzenie Rady WE nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, zwane dalej rozporządzeniem nr 44/2001, stanowiące podstawowy akt prawny w dziedzinie europejskiego prawa procesowego cywilnego. Rozporządzenie nr 606/2013 jest z kolei całkowicie nowym aktem prawnym mającym na celu zapewnienie wzajemnego uznawania i w razie potrzeby wykonywania środków ochrony osób w sprawach cywilnych orzekanych przez sądy państw członkowskich Unii Europejskiej.

W obu rozporządzeniach w odniesieniu do objętych nimi orzeczeń sądowych i innych tytułów wprowadzony został system tak zwanej automatycznej wykonalności. W przeciwieństwie do tradycyjnego systemu exequatur obowiązującego dotychczas na podstawie rozporządzenia nr 44/2001 mechanizm ten zakłada, że orzeczenia i tytuły pochodzące z jednego państwa członkowskiego podlegają wykonaniu w każdym innym państwie członkowskim, w którym ma zostać wszczęta egzekucja, bez potrzeby stwierdzenia ich wykonalności w tym państwie. Jest to rozwiązanie wzorowane w znacznej mierze na wcześniejszych regulacjach przyjętych w następujących rozporządzeniach: w rozporządzeniu (WE) nr 805/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie utworzenia europejskiego tytułu egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych, zwanym dalej rozporządzeniem nr 805/2004; w rozporządzeniu (WE) nr 1896/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. ustanawiającym postępowanie w sprawie europejskiego nakazu zapłaty, zwanym dalej rozporządzeniem nr 1896/2006; w rozporządzeniu WE nr 861/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. ustanawiającym europejskiego postępowanie w sprawie drobnych roszczeń, zwanym dalej rozporządzeniem nr 861/2007; w rozporządzeniu rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych, zwanym dalej rozporządzeniem nr 4/2009.

Dalej za autorami nowelizacji należy także podnieść, że rozporządzenie nr 1215/2012 oraz rozporządzenie nr 606/2013 w Polsce stosuje się bezpośrednio, bez potrzeby ich implementacji do krajowego porządku prawnego. Regulacje obu rozporządzeń, podobnie jak wcześniej regulacje rozporządzenia nr 805/2004, rozporządzenia nr 1896/2006, rozporządzenia nr 861/2007, jak również rozporządzenia nr 4/2009, wymagały uzupełnienia w prawie krajowym, gdyż nie mają charakteru zupełnego. Zaistniała w związku z tym potrzeba przyjęcia w prawie polskim przepisów, które umożliwią sprawne funkcjonowanie w Polsce rozwiązań przyjętych w obu rozporządzeniach. Dotyczy to z jednej strony sytuacji, w której polskie orzeczenie sądowe lub inny tytuł – ugoda sądowa, dokument urzędowy – objęte zakresem zastosowania rozporządzenia nr 1215/2012 albo rozporządzenia nr 606/2013, będzie miało podlegać uznaniu lub wykonaniu w pozostałych państwach członkowskich, a z drugiej strony sytuacji, w której chodzić będzie o uznanie lub wykonanie w Polsce objętego tym zakresem orzeczenia albo innego tytułu pochodzącego z innego państwa członkowskiego.

System automatycznej wykonalności orzeczeń w Unii Europejskiej, jak zauważają autorzy omawianej tu nowelizacji, podlega ciągłemu rozwojowi, obejmując orzeczenia sądowe i inne tytuły w kolejnych kategoriach spraw. Szczególne znaczenie ma w tym kontekście jego przyjęcie w rozporządzeniu nr 1215/2012 zastępującym rozporządzenie nr 44/2001. Akt ten stanowi rdzeń europejskiego prawa procesowego cywilnego, ma najszerszy zakres zastosowania – obejmuje sprawy cywilne i handlowe – i w przyszłości będzie miał zdecydowanie największe znaczenie praktyczne. Choćby tylko z tego względu – a przecież nowelizacja obejmuje szeroki zakres aktów prawa europejskiego – powyższa nowelizacja jest niezbędna.

 

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Opracowanie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ma związek z planowanym na 10 stycznia 2015 r. wejściem w życie przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012 r. w sprawie jurysdykcji sądów i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych. Rozporządzenie to zastąpi obowiązujące dotychczas rozporządzenie nr 44/2001. Nadto, asumptem do rozpoczęcia prac nad przedmiotowym projektem było przyjęcie przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 606/2013 z dnia 12 czerwca 2013 r. w sprawie wzajemnego uznawania środków ochrony w sprawach cywilnych, które wejdzie w życie 11 stycznia 2015 r.

Wymienione akty prawa unijnego wprowadzają mechanizm tak zwanej automatycznej wykonalności w odniesieniu do określonych orzeczeń i innych tytułów wykonawczych podjętych w państwie członkowskim Unii Europejskiej. Chodzi tutaj zarówno o możliwość wykonania w kraju tytułu wykonawczego pochodzącego z innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, jak i o gwarancję, że krajowy tytuł wykonawczy skorzysta z tego przywileju w każdym innym państwie członkowskim. Stosowanie tego mechanizmu przekłada się zatem na uproszczenie i przyspieszenie postępowania, chociażby w wyniku rezygnacji z konieczności stwierdzenia wykonalności orzeczenia lub innego tytułu wykonawczego, jeśli pochodzą one z innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej i spełniają określone standardy. Pomimo możliwości bezpośredniego stosowania przepisów zawartych we wskazanych rozporządzeniach sprawne funkcjonowanie tych mechanizmów wymaga przyjęcia na gruncie prawa krajowego stosownych przepisów uzupełniających.

W wymiarze merytorycznym istotne znaczenie mają przepisy dodawane do kodeksu postępowania cywilnego w ramach nowotworzonych działów: IId –„Zaświadczenia dotyczące orzeczeń, ugód i innych tytułów egzekucyjnych w sprawach cywilnych i handlowych”, IIe – „Wyciągi z orzeczeń, ugód i innych tytułów egzekucyjnych w sprawach alimentacyjnych” oraz IIf – „Zaświadczenia dotyczące orzeczeń obejmujących środki ochrony w sprawach cywilnych”.

Zgodnie z projektowanymi przepisami działu IId, jeśli wydane orzeczenie, ugoda lub inny tytuł egzekucyjny spełniają wymagania, o których mowa w rozporządzeniu nr 1215/2012, właściwy sąd krajowy, działając w trybie wnioskowym, zobowiązany jest wydać stosowne zaświadczenie na potrzeby wykonania wymienionych środków w jednym z państw członkowskich Unii Europejskiej.

Druga grupa przepisów – dział IIe – dotyczy spraw alimentacyjnych, o których mowa w rozporządzeniu nr 4/2009. Tutaj projektowany przepis przewiduje możliwość wydania określonego we wspomnianym rozporządzeniu wyciągu z orzeczenia, ugody lub innego tytułu egzekucyjnego. Oczywiście tu również spełniona musi być przesłanka zgodności orzeczenia, ugody lub innego tytułu egzekucyjnego z warunkami określonymi w rozporządzeniu nr 4/2009. Wydanie stosownego zaświadczenia lub wyciągu przyjmie formę postanowienia. Kompetencję w tym zakresie posiadać będzie także referendarz sądowy. Warto zauważyć, że w drugim przypadku, między innymi z uwagi na szczególny charakter spraw alimentacyjnych, przewidziano ograniczenie w zakresie możliwości złożenia zażalenia. W konsekwencji prawo takie przysługiwać będzie wyłącznie wnioskodawcy i dotyczyć będzie tylko postanowienia odmawiającego wydania żądanego wyciągu.

Przepisy działu IIf określają uprawnienie do wydania zaświadczenia na potrzeby uznania lub wykonania w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej orzeczenia dotyczącego środka ochrony w rozumieniu rozporządzenia nr 606/2013. Możliwość zaskarżenia takiego postanowienia, podobnie jak w przypadku spraw alimentacyjnych, zarezerwowano wyłącznie dla wnioskodawcy w przypadku uzyskania odmowy wydania zaświadczenia. Projekt ustawy przewiduje ponadto możliwość uchylenia wydanego zaświadczenia w przypadku, gdy spełnione zostaną przesłanki z rozporządzenia nr 606/2013. Przedmiotowe rozstrzygnięcie podejmowane będzie z urzędu lub na uzasadniony wniosek strony.

Równie doniosłe są zmiany dotykające uznawania i wykonywania w Polsce orzeczeń sądowych, ugód i dokumentów urzędowych z innych państw członkowskich objętych systemem automatycznej wykonalności. Stosowne przepisy zapisane zostały w projektowanej księdze czwartej dodawanej do części czwartej kodeksu. Księga ta podzielona została na trzy tytuły poświęcone odpowiednio: kwestiom wspólnym, wykonaniu oraz odmowie uznania lub wykonania wspomnianych środków.

W tytule I określono katalog środków, którym w Rzeczypospolitej Polskiej przyznano rangę tytułu wykonawczego. Przez to możliwe będzie stosowanie wobec nich procedury automatycznej wykonalności. Mowa tutaj między innymi o orzeczeniach sądów państw członkowskich Unii Europejskiej oraz pochodzących z tych państw ugodach i dokumentach urzędowych objętych zakresem stosowania rozporządzenia nr 1215/2012, które nadają się do wykonania w drodze egzekucji. Warto tu zwrócić uwagę, że orzeczenia wydane w państwach członkowskich Unii Europejskiej obejmujące środki ochrony wchodzące w zakres zastosowania rozporządzenia nr 606/2013 – jeśli podlegają wykonaniu w inny sposób niż w drodze egzekucji – w myśl dodawanego art. 115315 stanowić będą podstawę wszczęcia postępowania wykonawczego.

W tytule II opisano pewne szczególne zasady dotyczące wykonania tytułów wykonawczych, wliczając w to dyspozycję do wydania przez organ egzekucyjny postanowienia w przedmiocie dostosowania tytułu wykonawczego, a także obowiązek doręczenia dłużnikowi wraz z zawiadomieniem o wszczęciu egzekucji zaświadczenia wystawionego w państwie członkowskim Unii Europejskiej, z którego pochodzi tytuł wykonawczy. Może się zdarzyć, że dłużnik zażąda tłumaczenia tytułu wykonawczego. Wówczas projektodawca nakazuje ograniczyć egzekucję wyłącznie do środków zabezpieczających do czasu doręczenia tłumaczenia.

W dalszych przepisach opisano kryteria dopuszczalności zawieszenia lub umorzenia postepowania egzekucyjnego. Zawieszenie takiego postępowania możliwe jest miedzy innymi w przypadku, gdy wykonalność tytułu została zawieszona w państwie członkowskim Unii Europejskiej, z którego tytuł pochodzi, albo gdy wnioskodawca przedstawił określone w przepisach rozporządzenia nr 606/2013 zaświadczenie potwierdzające zawieszenie, ograniczenie lub uchylenie środka ochrony. Przesłanka umorzenia takiego postępowania zachodzi w szczególności wówczas, gdy prawomocnym orzeczeniem odmówiono uznania lub wykonania tytułu wykonawczego. Rozwiązania te były już w większości stosowane w krajowej procedurze cywilnej, a pewne zmiany wynikają w szczególności z konieczności uzupełnienia zapisów wymienionych na wstępie rozporządzeń unijnych nr 1215/2012 oraz 606/2013.

Ostatni tytuł opisuje w sposób syntetyczny procedurę złożenia wniosku o odmowę wykonania tytułu wykonawczego oraz procedurę złożenia wniosku o odmowę uznania, jak również wniosku o stwierdzenie braku podstaw do odmowy uznania tytułu wykonawczego. Projektowane przepisy określają zarówno właściwość sądu, jak i tryb rozpoznania takich wniosków – chodzi tu o postępowanie niejawne. Przepis dopuszcza też możliwość wyznaczenia przez sąd terminu dla przeciwnika, w którym może on przedstawić swoje stanowisko w sprawie. Postanowienie odmowne może być przedmiotem zażalenia, a od postanowienia sądu apelacyjnego przysługiwać będzie skarga kasacyjna. Projekt ustawy dopuszcza również możliwość żądania wznowienia postępowania lub stwierdzenia niezgodności z prawem w odniesieniu do prawomocnego postanowienia odmownego.

Na uznanie zasługuje fakt, że w ramach komentowanych regulacji zapisanych w dodawanej księdze czwartej udało się odnieść aż do sześciu rozporządzeń unijnych, zachowując przy tym wszelkie odrębności wynikające z przepisów poszczególnych aktów. Przepisy księgi czwartej stanowią spójną i kompleksową regulację powstałą po części wskutek uporządkowania obowiązujących przepisów kodeksu, a po części w wyniku opracowania przepisów uszczegóławiających i uzupełniających przepisy rozporządzenia nr 1215/2012 i rozporządzenia nr 606/2103.

Wysoka Izbo, tak w zarysie wyglądają najistotniejsze zmiany merytoryczne zawarte w projekcie ustawy. Dodam, że zasadność ich przyjęcia nie budzi wątpliwości. Dziękuję za uwagę.

 

Przemówienie senatora Tadeusza Kopcia w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przemówienie senatora Tadeusza Kopcia w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Przedmiotem ustawy o zmianie ustawy – Prawo farmaceutyczne oraz niektórych innych ustaw są zmiany przepisów ustawy z dnia 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne oraz ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii wynikające z konieczności wdrożenia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/62/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. zmieniającej dyrektywę 2001/83/WE w sprawie wspólnotowego kodeksu odnoszącego się do produktów leczniczych stosowanych u ludzi w zakresie zapobiegania wprowadzaniu sfałszowanych produktów leczniczych do legalnej dystrybucji, zwanej dalej dyrektywą 2011/62/UE.

Ustawa – tak jak wskazują autorzy jej projektu – dokonuje również wdrożenia w zakresie art. 77 dyrektywy 2011/83/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 6 listopada 2001 r. w sprawie wspólnotowego kodeksu odnoszącego się do produktów leczniczych stosowanych u ludzi, zwanej dalej dyrektywą 2001/83/WE.

Dyrektywa 2001/83/WE ustanawia przepisy dotyczące między innymi wytwarzania, przywozu, wprowadzania do obrotu i dystrybucji hurtowej produktów leczniczych w Unii Europejskiej, a także przepisy dotyczące substancji czynnych. Przepisy dyrektywy odnoszą się również do kwestii sfałszowanych produktów leczniczych. Autorzy wprowadzili do omawianej tu ustawy definicję sfałszowanego produktu leczniczego w celu odróżnienia go od innych nielegalnych produktów leczniczych.

Podają także, że liczba wykrywanych w Unii Europejskiej produktów leczniczych sfałszowanych pod względem tożsamości, historii lub źródła pochodzenia wzrasta w alarmującym tempie. Produkty te zawierają zwykle składniki gorszej jakości lub sfałszowane, nie zawierają żadnych składników lub zawierają składniki, w tym substancje czynne, w nieodpowiednich dawkach, co stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego.

Dokonano także zmiany definicji importu produktów leczniczych przez wykreślenie stwierdzenia, że definicja dotyczy gotowych produktów leczniczych. Zgodnie z wytycznymi zawartymi w zbiorze procedur, o którym mowa w art. 115 ust. 1 pkt 6 ustawy w brzmieniu nadanym niniejszą nowelizacją, przedmiotem importu produktów leczniczych mogą być również produkty częściowo przetworzone.

Uznano także za konieczne zdefiniowanie pojęć substancji czynnej i substancji pomocniczej.

Ponadto omawiana ustawa doprecyzowuje kwestie związane z kontrolą, inspekcją przeprowadzaną przez inspektorów do spraw wytwarzania Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego oraz wprowadza przepisy dotyczące inspekcji przeprowadzanej przez inspektorów do spraw obrotu hurtowego Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego.

Ze swojej strony pragnę zwrócić uwagę na dodanie w art. 10 w ust. 2 ustawy nowego punktu, pktu 2a, gdyż wynika to z konieczności dostosowania dokumentacji dołączanej do wniosku o dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego, o której mowa w art. 10 ust. 2 ustawy, do obecnie obowiązującego art. 8 ust. 3 dyrektywy 2001/83/WE.

 

Przemówienie senatora Tadeusza Kopcia w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Tadeusza Kopcia w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Jak wskazali autorzy projektu ustawy o obligacjach, polski rynek obligacji nieskarbowych – emitowanych na podstawie ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach, zwanej dalej „ustawą o obligacjach” – charakteryzował się niezadowalającym poziomem rozwoju. Do najsłabiej rozwiniętych segmentów tego rynku i generalnie krajowego rynku kapitałowego wspomniani autorzy zaliczyli segment długoterminowych papierów dłużnych emitowanych przez przedsiębiorstwa niefinansowe. Tymczasem w rozwiniętych gospodarkach najważniejszym źródłem finansowania rozwoju przedsiębiorstw, obok kredytów bankowych i emisji akcji, pozostaje emisja obligacji.

Stopień rozwoju rynku obligacji nieskarbowych w Polsce najłatwiej zobrazować, porównując go do rynku kredytu bankowego – zbliżonego do emisji obligacji źródła finansowania obcego o charakterze dłużnym. Porównanie wartości kredytów i pożyczek bankowych udzielonych przedsiębiorstwom niefinansowym do wartości obligacji wyemitowanych przez przedsiębiorstwa niefinansowe wypada zdecydowanie niekorzystnie dla rynku obligacji. Z uwagi na potencjalne przewagi pozyskania kapitału w drodze emisji obligacji nad pozyskaniem kapitału w postaci kredytu bankowego zasadny stał się wniosek, iż segment długoterminowych papierów dłużnych przedsiębiorstw w Polsce jest na zdecydowanie niższym poziomie rozwoju niż segment kredytów i pożyczek bankowych.

Jedną z istotnych barier rozwoju rynku długoterminowych nieskarbowych papierów dłużnych stanowiło, między innymi, aktualne brzmienie niektórych przepisów ustawy o obligacjach. Nie odzwierciedlały one szeregu doświadczeń związanych z funkcjonowaniem ustawy o obligacjach po dniu 27 sierpnia 2000 r., kiedy to weszła w życie zasadnicza jej nowelizacja, dokonana ustawą z dnia 29 czerwca 2000 r. o zmianie ustawy o obligacjach oraz niektórych innych ustaw.

Doświadczenia te wskazywały między innymi na potrzebę jednoznacznego rozstrzygnięcia wątpliwości narosłych wokół wybranych przepisów, jak również poprawienia przejrzystości ustawy w pewnych obszarach. Bariery, o których tu mowa, skutkowały niepewnością uczestników rynku co do prawidłowości stosowanych rozwiązań. Zniechęcało to potencjalnych inwestorów do obejmowania emisji długoterminowych nieskarbowych papierów dłużnych, a dla potencjalnych emitentów stanowiło zachętę do wyboru alternatywnych źródeł finansowania lub emisji nieskarbowych papierów dłużnych pod rządami obcych jurysdykcji.

Jak wskazują dalej autorzy ustawy o obligacjach z dnia 28 listopada 2014 r., dodatkowo w okresie od wejścia w życie noweli z 2000 r. na rozwiniętych rynkach finansowych pojawiły się nowe zjawiska w segmencie dłużnych papierów wartościowych. Najbardziej istotnym nowym zjawiskiem na rynku międzynarodowym jest upowszechnienie klauzul zbiorowego działania. Określa się w ten sposób szereg specyficznych postanowień warunków emisji obligacji, których celem jest wsparcie komunikacji między dłużnikiem i wierzycielami oraz umożliwienie skutecznej zmiany łączącego ich stosunku zobowiązaniowego.

Zakładanym długofalowym celem interwencji ustawodawczej jest tutaj wsparcie rozwoju rynku długoterminowych nieskarbowych papierów dłużnych. Ponadto intencją autorów było stworzenie warunków do tego, aby emisja obligacji komercyjnych mogła pełnić rolę dodatkowego, w stosunku do kredytów bankowych, źródła pozyskania kapitału.

Należy tu powtórzyć, iż jedną z istotnych barier rozwoju długoterminowych nieskarbowych papierów dłużnych stanowiło, między innymi, aktualne brzmienie niektórych przepisów ustawy o obligacjach, dlatego jednym z zamierzeń zmian było jednoznaczne rozstrzygnięcie wątpliwości narosłych wokół wybranych przepisów, a w konsekwencji – poprawienie czytelności ustawy w pewnych obszarach. Dodatkowo po upływie ponad dekady od wejścia w życie noweli liberalizującej ustawę o obligacjach wspomniani autorzy uznali, że nadszedł czas na kolejny krok w procesie dostosowania regulacji krajowych do regulacji obowiązujących na rozwiniętych rynkach finansowych – na rozszerzenie zakresu dostępnych emitentom instytucji i instrumentów, co znalazło wyraz w szczegółowych zapisach ustawy o obligacjach z dnia 28 listopada 2014 r.

 

Przemówienie senatora Leszka Czarnobaja w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Przemówienie senatora Leszka Czarnobaja w dyskusji nad punktem 8. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Celem ustawy o obligacjach jest wsparcie rozwoju długoterminowych nieskarbowych papierów dłużnych oraz stworzenie warunków do tego, aby emisja obligacji komercyjnych mogła pełnić rolę dodatkowego, w stosunku do kredytów bankowych, źródła pozyskiwania kapitału.

Projekt nie poprawi istniejącej ustawy. Wprowadzenie w niej zmian byłoby utrudnione ze względu na konstrukcję, a co za tym idzie, mogłaby być ona niespójna i wadliwa. Powstała nowa ustawą, która w obecnej sytuacji na rynkach finansowych, gdzie pojawiły się nowe zjawiska, będzie pełnić ważną funkcję dodatkową. Ustawa wprowadza nowe instytucje ułatwiające emisję obligacji i rozszerzające zakres swobody emitenta, zgromadzenia obligatariuszy, administratora zabezpieczeń części obligacji wieczystych. Projekt ustawy zawiera uregulowania, które mają wychodzić naprzeciw potrzebom emitentów i obligatariuszy.

We wprowadzanej ustawie proponuje się szereg zmian: stworzenie prawnej podstawy do ustanawiania i działania zgromadzenia obligatariuszy; rozszerzenie zakresu instrumentów, które będą dostępne dla emitenta – ustawa wprowadza w art. 23 obligacje wieczyste, czyli obligacje niepodlegające wykupowi, które uprawniają obligatariusza do otrzymywania odsetek przez czas nieoznaczony; powiększenie kręgu podmiotów mogących emitować obligacje, między innymi o osoby prawne utworzone wyłącznie w celu przeprowadzenia emisji obligacji.

Obligacje mogą emitować: osoby prawne, w tym osoby prawne mające siedzibę poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, prowadzące działalność gospodarczą lub utworzone wyłącznie w celu przeprowadzenia emisji obligacji; osoby prawne upoważnione do emisji obligacji na podstawie odrębnych ustaw; spółki komandytowo-akcyjne; spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe oraz Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo-Kredytowa; gminy, powiaty, województwa, a także związki tych jednostek oraz jednostki władz regionalnych lub lokalnych innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej; instytucje finansowe, których członkiem jest Rzeczpospolita Polska lub Narodowy Bank Polski, lub przynajmniej jedno z państw należących do Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), lub bank centralny takiego państwa, lub instytucje, z którymi Rzeczpospolita Polska zawarła umowy regulujące działalność takich instytucji na terenie Rzeczypospolitej Polskiej i zawierające stosowne postanowienia dotyczące emisji obligacji.

Uchwalenie nowej ustawy wynika ze zbyt niskiego poziomu rozwoju obligacji nieskarbowych emitowanych przez podmioty inne niż Skarb Państwa i NBP. Obligacje mogą pełnić określone role i umożliwić pozyskanie kapitału. Głównym czynnikiem odróżniającym obligacje od kredytów bankowych jest to, że emitent będzie mógł swobodnie ustalić zakres świadczeń wobec obligatariuszy.

W toku prac parlamentarnych nad projektem rządowym przeanalizowano wiele opinii wyrażonych w ramach konsultacji społecznych, a co za tym idzie, wdrożono wiele praktycznych rozwiązań.

Liczę na to, że dzięki ustawie, którą wprowadzamy, wartość rynku obligacji komercyjnych w Polsce będzie systematycznie rosnąć i ten ważny sektor będzie mógł się bez przeszkód rozwijać.

W mojej ocenie wprowadzenie przedstawionej ustawy przyczyni się do zwiększenia wykorzystania tego instrumentu na rynku, wzorem państw rozwiniętych.