Posiedzenie: 10. posiedzenie Senatu RP VIII kadencji, 1 dzień

Wróć na listę posiedzeń

25 i 26 kwietnia 2012 r.

Porządek obrad

Zakończone

Stenogram

Wersja PDF

Zapis video

Przemówienie senatora Rafała Muchackiego w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Przedstawiona ustawa zawiera niewielką zmianę przepisów tak zwanej specustawy drogowej, regulującej zasady realizowania inwestycji drogowych. Niewątpliwie zaproponowane rozwiązanie nie wpłynie w sposób znaczący na bezpieczeństwo podróżowania po drogach oddanych do użytkowania w sposób określony w nowelizacji. Nowelizacja umożliwi natomiast oddanie do użytkowania dróg, które nie są całkowicie wykończone, choć będą to kwestie dotyczące głównie estetyki oraz związane z ochroną środowiska.

Moje wątpliwości budzi jednak kwestia czasu obowiązywania przepisów w znowelizowanym brzmieniu. W art. 4 ustawy nowelizującej wskazano, że decyzje o pozwoleniu na użytkowanie dróg, jezdni, odcinków drogi lub drogowych obiektów inżynierskich, o których mowa w art. 32 ust. 3 ustawy wymienionej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, mogą być wydane do dnia 30 czerwca 2012 r. Z tego wynika, że zamiarem było ustanowienie przepisu, który obowiązywałby tylko do 30 czerwca 2012 r. Tymczasem przepis w znowelizowanym brzmieniu nie zniknie z ustawy z dniem 30 czerwca 2012 r., a jedynie jego stosowanie będzie niemożliwe w związku z obowiązywaniem art. 4 ustawy nowelizującej. Chcę przez to powiedzieć, że w ustawie pozostaną przepisy, które formalnie nie będą mogły być stosowane. Prowadzi to do swego rodzaju bałaganu prawnego, ponieważ po 30 czerwca 2012 r. w specustawie drogowej będzie przepis, który nie będzie mógł być stosowany. Być może na przyszłość warto pamiętać o tym, aby go po prostu uchylić.

Druga moja wątpliwość wiąże się z tym, że dotychczas organem uprawnionym do odbioru dróg krajowych i wojewódzkich był wojewoda, a organem właściwym do odbioru dróg powiatowych i gminnych był starosta. Ustawa nowelizująca upoważnia do tych czynności nadzór budowlany. Warto zastanowić się zatem nad tym, czy przeprowadzono wystarczające analizy co do tego, czy organy nadzoru budowlanego są przygotowane do przejęcia tych obowiązków oraz czy zmiana właściwości organów nie wpłynie na szybkość dokonywania odbiorów. Chodzi przecież o to, żeby przypadkiem nie sparaliżować procedury odbiorów dróg w momencie, w którym na tej płynności najbardziej nam zależy. Taki był w końcu cel tej ustawy, chodziło o to, aby przyspieszyć te procedury. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

Projekt ustawy, nad którym pochyla się dziś Wysoka Izba, ma bardzo nietypowy charakter. Jego przyjęcie ma bowiem bezpośrednio związek z rozpoczynającymi się niebawem Mistrzostwami Europy w Piłce Nożnej Euro 2012, a konkretnie – z koniecznością zapewnienia w czasie trwania mistrzostw możliwie najwyższych standardów w obszarze komunikacji drogowej.

Dzisiaj nikt już chyba nie ma wątpliwości, że parędziesiąt dni, które dzieli nas od rozpoczęcia zawodów, to zdecydowanie za mało czasu, aby zrealizować inwestycje drogowe w takim zakresie, w jakim było to pierwotnie planowane. Trzeba jednak zaznaczyć, że obecnie istnieje wiele odcinków dróg, które w zasadniczej części są już wykonane, jednak konieczność przeprowadzenia wielu innych prac, powiązanych z główną inwestycją, powoduje, że oddanie tych dróg do użytku, w świetle obowiązującego prawa, możliwe byłoby dopiero za kilka miesięcy.

Z uwagi na to projektodawca zaproponował, aby odnośnie do takich odcinków dróg ustanowić możliwość wydawania decyzji będącej w istocie zgodą na warunkowe dopuszczenie do użytkowania inwestycji drogowej, pomimo niespełnienia w momencie wydania tej decyzji niektórych wymogów, na przykład w zakresie ochrony środowiska lub w zakresie robót wykończeniowych i innych robót budowlanych. Wskazany wyjątek będzie jednak obwarowany szeregiem ograniczeń. Po pierwsze, możliwość wydania takiej decyzji będzie jedynie do dnia 30 czerwca 2012 r. Po drugie, w każdej decyzji warunkowej właściwy organ zobowiązany będzie do zobligowania inwestora do dopełnienia zaległych formalności i przeprowadzenia zaległych prac w ściśle określonym terminie. Termin ten nie może być jednak określony w wymiarze przekraczającym dziewięć miesięcy, co wynika bezpośrednio z art. 32 ust. 4 projektu ustawy. Podkreślenia wymaga, że w każdym przypadku warunkowego oddania do użytkowania danej inwestycji drogowej, po upływie określonego terminu, wszczynane będzie z urzędu postępowanie mające na celu stwierdzenie wykonania pozostałej części robót oraz spełnienia innych niezbędnych warunków. Opisane rozwiązanie jest słuszne, bowiem wzmocni ono kontrolę nad inwestorem w zakresie dopełnienia zobowiązań nałożonych na niego w warunkowej decyzji o pozwoleniu na użytkowanie drogi.

Na zdecydowaną aprobatę zasługują rozwiązania upraszczające procedurę wydawania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie drogi poprzez przeniesienie niektórych kompetencji z wojewodów i starostów na, właściwsze w tym zakresie, wojewódzkie i powiatowe organy nadzoru budowlanego. Ponadto projektodawca odstąpił od wymogu, aby kontrolę inwestycji drogowych mogły prowadzić wyłącznie osoby zatrudnione we właściwym miejscowo organie nadzoru budowlanego. W konsekwencji, jeśli zaistnieje taka potrzeba, czynności kontrolne w obszarze właściwości miejscowej jednego organu nadzoru budowlanego będą mogły być powierzone kontrolerom zatrudnionym w innym organie nadzoru budowlanego. Opisane rozwiązania niewątpliwie pomogą zoptymalizować działanie tych służb. To z kolei przełoży się na usprawnienie wydawania odpowiednich pozwoleń dotyczących inwestycji drogowych.

Niniejszy projekt ustawy był szeroko dyskutowany, ponieważ z jednej strony na szali położono sprawną komunikację podczas Euro 2012, z drugiej zaś zezwolenie na czasowe nierespektowanie wymagań ochrony środowiska oraz prawdopodobne naruszenie przepisów unijnych.

Wysoka Izbo, biorąc pod uwagę szczególne okoliczności, uważam, że projekt ustawy zasługuje na pozytywne rozpatrzenie. Niemniej jednak uważam za stosowne w tym miejscu stanowczo podkreślić, że tego typu zabiegi legislacyjne w mojej ocenie powinny mieć miejsce w bardzo ograniczonym zakresie i to tylko w przypadkach, kiedy podyktowane jest to szczególnie istotnymi względami ogólnospołecznymi. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Prześledzenie zmian przedstawionych w nowelizacji ustawy o transporcie drogowym, w szczególności zaś zmian w obrębie art. 18 ustawy, prowadzi do konkluzji, że znacznemu rozszerzeniu ulegnie zakres okoliczności prawnych, uzasadniających legalne wykonywanie przewozu okazjonalnego. O ile bowiem obecnie wykonywanie takich przewozów na zasadzie wyjątku od generalnej reguły, wyrażonej w art. 18 ust. 4a obowiązującej ustawy, możliwe jest wyłącznie samochodami zabytkowymi, o tyle zgodnie z proponowanym brzmieniem wspomnianego przepisu powstanie możliwość wykonywania usług tego rodzaju także zwykłymi samochodami osobowymi. Zatem utrzymano w mocy przepis ogólny, wedle którego przewóz okazjonalny to usługa wykonywana przede wszystkim „pojazdem samochodowym przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu powyżej 7 osób łącznie z kierowcą”. W efekcie zakres nowelizacji w tym miejscu odnosi się w istocie do sytuacji stanowiących dopuszczony prawnie wyjątek od opisanej reguły.

Aby zagwarantować, że przepisy o przewozie okazjonalnym będą faktycznie wykorzystywane zgodnie z intencją ustawodawcy, konieczne było przyjęcie pewnych dodatkowych wytycznych. Wytyczne te zostały enumeratywnie wskazane w projektowanym art. 18 ust. 4b pkt 2 lit. a–c w odniesieniu do przewozów okazjonalnych samochodami osobowymi przeznaczonymi konstrukcyjnie do przewozu maksymalnie siedmiu osób z kierowcą oraz w ust. 5 pkty 1–3 w odniesieniu do przewozów okazjonalnych w krajowym transporcie drogowym pojazdami przeznaczonymi konstrukcyjnie do przewozu nie więcej niż dziewięciu osób łącznie z kierowcą. Najistotniejsze ograniczenia w pierwszym przypadku to konieczność dokonywania rozliczeń w formie ryczałtu za przewóz oraz konieczność sporządzenia pisemnej umowy. W drugim przypadku rozszerzono istniejący zakaz „umieszczania na pojeździe oznaczeń z nazwą, adresem oraz telefonem przedsiębiorcy”, przyjmując w to miejsce przepis zakazujący „umieszczania w sposób widoczny i czytelny z zewnątrz pojazdu oznaczeń z nazwą, adresem, telefonem, adresem strony internetowej przedsiębiorcy lub innych oznaczeń mających na celu identyfikację przedsiębiorcy, a także reklam usług taksówkowych i przedsiębiorców świadczących takie usługi”.

Nadto w projekcie ustawy znalazły się przepisy odnoszące się do zadań realizowanych przez Inspekcję Transportu Drogowego. Celem tych zmian jest uporządkowanie i doprecyzowanie obecnego stanu prawnego. W tym zakresie odrębną uwagę warto poświęcić nowelizowanemu art. 67 ustawy. Zgodnie z dodanym do tego artykułu ust. 3 inspekcja uzyska w drodze teletransmisji danych bezpośredni dostęp do informacji zawartych w Krajowym Rejestrze Sądowym. Rozwiązanie to niewątpliwie ułatwi pracownikom inspekcji wykonywanie powierzonych im zadań.

Biorąc pod uwagę przedstawione fakty, proszę Wysoką Izbę o przyjęcie zaprezentowanego projektu ustawy. Dziękuję.

Przemówienie senatora Rafała Muchackiego w dyskusji nad punktem 2. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Celem procedowanej ustawy jest zmiana zasad prowadzenia przewozu okazjonalnego, czyli przewozu osób samochodem osobowym innego niż przewóz taksówką, poprzez wskazanie zasadniczych cech przewozu okazjonalnego samochodami osobowymi oraz umożliwienie kontynuacji działalności gospodarczej w tym zakresie po dniu 7 kwietnia 2012 r.

Jak najbardziej pożądane jest ujednolicenie zasad świadczenia usług przewozu osób, nie mniej niektóre z proponowanych rozwiązań budzą wątpliwości związane choćby z ograniczeniem swobody wykonywania działalności gospodarczej. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 18 ust. 4b zawartym w projekcie ustawy przewóz okazjonalny będzie dopuszczalny wówczas, gdy samochód będzie wyłączną własnością przedsiębiorcy. Oznacza to, że zakazany będzie przewóz okazjonalny samochodami w sytuacji, w której samochód będzie własnością innej osoby – chodzi między innymi o leasing, przewłaszczenie na zabezpieczenie czy sprzedaż z zastrzeżeniem własności – jak również w sytuacji, gdy samochód będzie przedmiotem współwłasności, w tym również małżeńskiej wspólności ustawowej. W świetle powyższego powstaje wątpliwość, czy takie ograniczenie wolności działalności gospodarczej nie jest zbytnią ingerencją w konstytucyjnie zagwarantowane obywatelom prawa uzasadnianą ważnym interesem publicznym.

Mając na uwadze powyższe, należy w mojej ocenie rozważyć skreślenie w art. 1 pkt 1 oraz w ust. 4b w części wspólnej wyliczenia wyrazów „i będącymi wyłączną własnością przedsiębiorcy”, a przynajmniej dokonanie zmian w zakresie proponowanym przez Komisję Gospodarki Narodowej. Dziękuję.

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

W latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku zapoczątkowany został proces powszechnej prywatyzacji majątku Skarbu Państwa poprzez powołanie narodowych funduszy inwestycyjnych, do których wniesiono akcje ponad pięciuset spółek państwowych. Proces ten dobiegł jednak końca. Za formalną datę zamknięcia Programu Powszechnej Prywatyzacji można uznać dzień 30 czerwca 2006 r., kiedy to nastąpiło ostateczne rozliczenie środków finansowych otrzymanych w związku z posiadanymi akcjami funduszy, łącznie z dywidendami i wpływami z likwidacji oraz odsetkami naliczonymi od tych kwot, a także z kwotami uzyskanymi ze sprzedaży akcji funduszy. Fakty te świadczą o potrzebie uchylenia przepisów ustawy, która stanowi podstawę prawną działalności wspomnianych wcześniej podmiotów. W tym zakresie kluczowy jest art. 1 projektu ustawy, który wyraźnie czyni zadość takiemu postulatowi. Ponieważ jednak narodowe fundusze inwestycyjne funkcjonowały w szeroko pojętym systemie prawa, do pewnego momentu nawet jako spółki prawa handlowego, równie istotne jest zweryfikowanie treści innych ustaw pod kątem ewentualnych odniesień do podmiotów tego rodzaju. Stosowna weryfikacja treści przepisów innych ustaw dokonana zostanie na podstawie art. 2–11 projektu ustawy.

Dalsze funkcjonowanie na rynku finansowym podmiotów, które w swojej nazwie zawierają frazę „narodowy fundusz inwestycyjny”, nie znajduje uzasadnienia. Określenie takie, jeśli wziąć pod uwagę obecny charakter działalności tych spółek oraz ich strukturę własnościową, może wprowadzać w błąd, bo spółki te nie są już „narodowe”. Równie niefortunne są słowa „fundusz inwestycyjny”, mogą bowiem sugerować, że spółki te działają na podstawie ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych, co oczywiście nie jest prawdą. Dlatego też w projektowanym art. 12 słusznie zaproponowano, aby w terminie sześciu miesięcy od dnia wejścia w życie przedmiotowego projektu ustawy zobowiązać wymienione spółki do „zmiany firmy, w ten sposób, że nowa firma nie będzie zawierała oznaczenia «Narodowy Fundusz Inwestycyjny» lub skrótu «NFI»”. Zmiana firmy, co oczywiste, będzie podlegała obowiązkowemu zgłoszeniu do właściwego sądu rejestrowego.

Zasadność przyjęcia przedstawionej ustawy uchylającej nie budzi najmniejszych wątpliwości. Dziękuję.

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Patrząc na projekt ustawy o uruchamianiu środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej przeznaczonych na finansowanie wspólnej polityki rolnej z punktu widzenia interesu krajowego, wyrażonego konkretnie poprzez stworzenie potencjalnym beneficjentom lepszych warunków do absorpcji środków unijnych, warto przede wszystkim pochylić się nad zapisami dotyczącymi zmian w art. 10c oraz w art. 10i ustawy.

Pierwsza zmiana dotyczy dostosowania zasad, na jakich beneficjenci Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich będą mogli ubiegać się o objęcie ich projektów wyprzedzającym finansowaniem ponoszonych kosztów kwalifikowanych. Istotne w tym zakresie jest rozszerzenie stosowania mechanizmu wyprzedzającego finansowania o dwa działania osi priorytetowej 4. „Leader”. Projektodawca rozróżnił przy tym, że przedmiotowa pomoc dla realizacji programów w ramach tych działań nie może przekroczyć 20% kwoty pomocy przyznanej na podstawie zawartej umowy, a w przypadku szkoleń zawodowych dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie wskaźnik pomocowy nie zmienia się i pozostaje na poziomie 25%. Należy więc się spodziewać, że w tym zakresie poprawie ulegnie wykorzystanie alokacji funduszy unijnych zagwarantowanych w Europejskim Funduszu Rolnym na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich odnośnie do takich działań jak szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie, wdrażanie lokalnych strategii rozwoju i wdrażanie projektów współpracy.

Druga zmiana stanowi niejako uzupełnienie opisanego wcześniej mechanizmu. W art. 10i ust. 2 pkt 1a projektu ustawy doprecyzowano bowiem, że beneficjenci Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich będą uprawnieni do ubiegania się o zaliczkę pod warunkiem, że nie składali równocześnie wniosków o objęcie ich mechanizmem finansowania wyprzedzającego.

W pozostałym zakresie projektowana ustawa ma na celu implementowanie wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w którym zakwestionowano niektóre przepisy rozporządzenia Rady (WE) nr 1290/2005 z dnia 21 czerwca 2005 r. w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej oraz powiązanego z tym aktem rozporządzenia Komisji ustanawiającego szczegółowe zasady w zakresie publikowania informacji na temat beneficjentów środków pochodzących z Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji – EFRG – i Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich – EFRROW – w odniesieniu do osób fizycznych. Ponieważ na skutek orzeczenia Trybunału zniesiony został obowiązek publikowania danych beneficjentów będących osobami fizycznymi, zaistniała konieczność dostosowania treści art. 9a nowelizowanej ustawy.

Celowość przyjęcia opisanych zmian nie budzi wątpliwości, szczególnie w kontekście stosunkowo niewielkiego wykorzystania środków unijnych, alokowanych na wymienione działania Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Mam nadzieję, że przyjęcie przedstawionej nowelizacji – o co proszę Wysoką Izbę – pomoże poprawić ten wynik. Dziękuję.