Zapis stenograficzny

– posiedzenie Komisji Ustawodawczej (155.)

w dniu 11 maja 2021 r.

Porządek obrad:

1. Rozważenie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej nowelizacji ustawy – Kodeks postępowania karnego.

2. Rozważenie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej nowelizacji ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych oraz ustawy o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym.

3. Pierwsze czytanie projektu uchwały w 40. rocznicę rejestracji Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych „Solidarność” (druk senacki nr 379).

(Początek posiedzenia o godzinie 16 minut 20)

(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski)

Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski:

Otwieram sto pięćdziesiąte piąte posiedzenie Komisji Ustawodawczej.

W porządku posiedzenia Komisji Ustawodawczej mamy 3 punkty. Będę proponował zmianę kolejności. Najpierw: pierwsze czytanie projektu uchwały w 40. rocznicę rejestracji Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych „Solidarność”. Cieszę się, że są panowie senatorowie Chróścikowski i Pupa, zaangażowani w przygotowanie tego projektu. Później rozpatrzymy propozycję zmiany ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych oraz ustawy o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym, propozycję podjęcia inicjatywy ustawodawczej. I druga propozycja, czyli kwestia ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego.

Czy do tak zaproponowanego porządku posiedzenia ktoś zgłasza jakieś uwagi? Nie.

Witam państwa mecenasów.

Punkt 3. porządku obrad: pierwsze czytanie projektu uchwały w 40. rocznicę rejestracji Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych „Solidarność” (druk senacki nr 379)

W takim razie przystępujemy do pracy nad uchwałą w sprawie rejestracji NSZZ RI „Solidarność”.

Oddaję głos panom senatorom. Bardzo proszę.

Senator Zdzisław Pupa:

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Przygotowany jest projekt uchwały, który zgłosiłem z grupą senatorów. W trakcie rozmów, konsultacji zostały naniesione poprawki. Te poprawki proponowałbym, jako wnioskodawca, w imieniu podpisujących, przyjąć.

Biuro Legislacyjne dysponuje już projektem uchwały z poprawkami. Nie wiem, czy trzeba czytać, czy omówić te poprawki. Jak pan przewodniczący…

Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski:

Ja proszę… Bo rozesłaliśmy członkom komisji tamten pierwotny tekst, tak więc po prostu powiedzcie, Panowie Senatorowie, na czym te zmiany polegają.

Senator Zdzisław Pupa:

Odnośnie do zmian to pan senator Chróścikowski…

(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Bardzo proszę.)

…a ja później ewentualnie.

Senator Jerzy Chróścikowski:

Panie Przewodniczący…

(Głos z sali: Mikrofon!)

Panie Przewodniczący! Wysoka Izbo! Koledzy, Koleżanki!

Powiem tak: generalnie zmodyfikowaliśmy ten projekt uchwały ze względu na propozycje, rozmowy, które odbywały się, m.in. z panem marszałkiem, z panem przewodniczącym, wieloma innymi osobami. Chodziło o to, żeby niektórych kwestii, które już były w poprzedniej uchwale, np. z lutego, o porozumieniach ustrzyckich, już nie powtarzać w tym dokumencie. Został wykreślony np. fragment „wydarzeń bydgoskich marca 1981 r. i porozumień bydgoskich z kwietnia 1981 r.”. Teraz są słowa: „Zjazdu Zjednoczeniowego w Poznaniu oraz porozumień bydgoskich z kwietnia 1981 r”. Bo porozumienia odbyły się w kwietniu, a one dopiero dały asumpt do rejestracji.

I również skróciliśmy tutaj… Wpisaliśmy takie stwierdzenie „umożliwiło to legalne działania”, a skreśliliśmy „dającego możliwość legalnej walki”. I dalej jest: „środowiska rolniczego upominającego się o prawa, godność i podmiotowość” – i tu znowu skreśliliśmy „swojej grupy zawodowej”, a wpisaliśmy „polskich rolników”. Dalej: „walka o rejestrację i możliwość jawnej działalności, wsparta przez NSZZ «Solidarność» oraz Kościół Katolicki” – i tutaj właśnie wpisaliśmy zmianę – „w szczególności Prymasa Stefana Kardynała Wyszyńskiego”. To też tutaj trochę zostało zmienione częściowo przez propozycję Biura Legislacyjnego.

Ale te najważniejsze kwestie, które… Skracaliśmy jeszcze i… Dopisaliśmy „Represje nie ominęły również ich rodzin, a także gospodarstw”. Tam w poprzednim projekcie było napisane „Wielu z nich zostało skrytobójczo zamordowanych na zlecenie ówczesnego komunistycznego aparatu represji”. To zostało wykreślone, żeby nie było już tam takich wątpliwości, niektórzy o to bardzo prosili.

I też zmieniliśmy kolejność, można powiedzieć, najpierw wpisaliśmy zakłady pracy – bo takimi zakładami prac były np. Świdnik, np., Lublin. Tylko stocznie i kopalnie, no, to byłoby za mało. Lepiej napisać, że zakłady, a potem dopisać…

No, i tutaj też, żeby nie się powtarzać, wykreśliliśmy zdanie „w obronie interesów rolników indywidualnych i polskich gospodarstw rodzinnych, ustroju”… Myśmy ten zapis wykreślili i zostało to skrócone do „kształtowaniu ustroju rolnego państwa” i dalej: „oraz szeroko pojętego strukturalnego i instytucjonalnego kształtu otoczenia rolnictwa, jest niezwykle ważne”. I tutaj wykreśliliśmy też słowa „i jest naszą powinnością”. No, to jest naturalne, nie trzeba tego powtarzać.

Jeszcze do tego z Biurem Legislacyjnym nanieśliśmy takie zmiany, że w pierwszym akapicie… Tam dopisaliśmy, że pierwsza organizacja w powojennej historii. Żeby nie było, że w ogóle nigdy w takiej nie było, już dla pewności… I słowa „komitety samoobrony chłopskiej”… To później jest dużymi literami, ale jest propozycja, żeby to pierwsze wystąpienie, jako ogólne, zapisać literami małymi. Taka jest propozycja z biura.

Również proponowano, żeby „kwiecień ’81” zapisać jako „kwiecień 1981”, żeby był pełny tekst.

Tutaj jeszcze jest takie stwierdzenie „legalne działanie środowiska rolniczego upominającego się o prawa, godność i podmiotowość polskich rolników” – tu też jest dopisane „upominającego się”. Następnie jest skreślenie tutaj słów „w szczególności w osobach”. Jest „w szczególności prymasa Stefana Wyszyńskiego”, proponowano, żeby słów „w osobach” tutaj nie było.

W następnym zdaniu było „wpisują się one szerokim akcentem”. Zamieniono to na „wpisują się one znacząco w całą historię ruchu solidarnościowego, a tym samym w proces obalania władzy komunistycznej i odzyskania” – tutaj jest dopisane „przez Polskę niepodległości”, skreślono „niepodległościowego bytu przez Polskę. A tutaj pani legislator zaproponowała jeszcze, żeby było „obalania”, a nie „obalenia”, czyli żeby zamienić słowo. Że to jest nie jeden, ale wiele…

Jeszcze jest propozycja zmiany „na przełomie całych lat osiemdziesiątych” na „na przestrzeni całych lat osiemdziesiątych”.

I na następnej stronie znowu jest zamienione, że działacze… i tu jest literówka, zamiast dużego „R” ma być małe „r”, jak rozumiem. Tak, małe „r”, „rolniczej solidarności”, bo przymiotnik. I dalej: „dostarczali żywność dla strajkujących w zakładach pracy”.

I następna zmiana jest też tam, gdzie mówimy o 40 lat nieprzerwanej działalności na rzecz – i tu „gospodarstw indywidualnych”, nie „rodzinnych”. Tak uznaliśmy. Bo związek dbał o imię indywidualnych rolników. Czyli nie mówiliśmy wtedy o gospodarstwach rodzinnych, tylko mówiliśmy bardziej o organizacji związku rolników indywidualnych i polskiej wsi, szeroko rozumianej.

I w następnym akapicie znowu piszemy małą literą „rolnicza solidarność”, jako przymiotnik, a z tyłu „rolnicza” skreślamy.

I na samym końcu jest przedostatnie… właściwie ostatnie zdanie przed tym o ogłoszeniu uchwały: „Związek i jego członków” – dużą literą „Jego”, a było małą. To takie korekty, ustalone z Biurem Legislacyjnym, tutaj są jeszcze.

I to byśmy proponowali przyjąć, jako całość, żeby już…

(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Dobrze.)

…nie nanosić innych… Ale państwo decydują.

Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski:

Czy pan przewodniczący, pan senator Pupa, chce jeszcze coś uzupełnić?

Senator Zdzisław Pupa:

Nie. Myślę, że pan senator Chróścikowski już wyczerpująco przedstawił sprawę, tak że…

(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Ja chciałbym gorąco podziękować za…)

…prosimy o przyjęcie tej uchwały z poprawkami.

Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski:

Ja chciałbym też bardzo gorąco podziękować za tę uchwałę, za ten głos Biuru Legislacyjnemu.

Także z tego względu, że ta formuła tutaj mniej honoruje… przypomina wydarzenia, a mniej honoruje ludzi, pozwólcie państwo, że jedno zdanie powiem świadomie do protokołu. Doradcą „Solidarności” RI podczas strajków chłopskich, i w Rzeszowie, i w Ustrzykach, i później, jednym ze współautorów porozumień ustrzycko-rzeszowskich był śp. prof. Walerian Pańko, były prezes Najwyższej Izby Kontroli. Ja miałem możliwość przez kilka lat corocznie być na cmentarzu w Jasionowie, gdzie został pochowany po tym tragicznym zdarzeniu, które miało miejsce w trakcie wykonywania przez niego obowiązków. I tym bardziej dziękuję za to, że upamiętniamy te ważne wydarzenia związane z „Solidarnością” RI, no, i pośrednio oczywiście tych, którzy wtedy, w tamtych latach byli zaangażowani. Dziękuję panom senatorom za tę inicjatywę.

Oddaję głos pani…

Pan przewodniczący jeszcze raz? Oczywiście.

Senator Jerzy Chróścikowski:

Panie Przewodniczący, Szanowni Państwo, powiem tak: podkreśliliśmy tu w tekście, jak państwo zauważyliście, rolę Kościoła i kardynała Wyszyńskiego. I chciałbym tutaj dodać, że pierwszy marszałek Senatu był z ramienia Kościoła…

(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Prof. Stelmachowski, oczywiście.)

Pierwszy marszałek Senatu Stelmachowski był naszym takim… Który też tworzył statut i te wszystkie inne działania, a dokładnie mówiąc, był upoważniony przez Episkopat jako przedstawiciel też do rozmów z władzami PRL.

Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski:

Dziękuję. Bo to nazwisko oczywiście też powinno paść.

Pani Mecenas, czy będziemy mogli te poprawki, od razu o to zapytam… No, one nie mi wydają się zbyt daleko idące i najchętniej bym przyjął formułę, że głosujemy nad nimi jako nad tekstem jednolitym. Pani Mecenas?

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Beata Mandylis:

Tak, oczywiście, Szanowni Państwo Senatorowie, można nad tym głosować jako nad tekstem jednolitym. Ale ja chciałabym jeszcze zapytać… Ponieważ państwo senatorowie, którzy składali projekt, wskazali tutaj najważniejsze zmiany, niemniej jednak jako legislator muszę zapytać też o przecinki, przepraszam bardzo. Chodzi o to, że…

(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Nie dopytywać, tylko zgłaszać. Panowie bardzo chętnie przyjmą…)

(Senator Jerzy Chróścikowski: W tym…)

Pośród tych różnych zmian, które… Bo w sumie były chyba 4 wersje projektu uchwały. I pojawiła się taka propozycja, żeby w pierwszym akapicie… Chodziło o to, że wyrazy „niezależna od władz komunistycznych” to jest rodzaj wtrącenia, zdania wtrąconego, i że należy je wyróżnić 2 przecinkami. Czyli było tak: „40 lat temu, 12 maja 1981 r., po wieloletniej walce rolników, została zarejestrowana pierwsza w powojennej historii Polski niezależna od władz komunistycznych chłopska organizacja związkowa”. I teraz wiem, że korektor, językoznawca proponował, aby wyrazy „niezależna od władz komunistycznych” wyodrębnić przecinkami. I chciałabym zapytać, czy państwo senatorowie wyrażają zgodę na taką zmianę.

(Senator Jerzy Chróścikowski: To nie zmienia sensu chyba.)

(Senator Zdzisław Pupa: Nie ma tutaj przeszkód, tym bardziej że na pewno tak jest zgodnie z prawidłami języka polskiego, tak że trzeba…)

To tylko tyle. A tak poza tym to Biuro Legislacyjne nie ma tutaj żadnych uwag.

Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski:

Bardzo ciepło dziękuję.

Czy ktoś z pań i panów senatorów chce zabrać głos?

Pan senator Czerwiński.

Senator Jerzy Czerwiński:

Panie Przewodniczący, ja powiem szybciutko. Ostatni akapit na stronie pierwszej, tam jest: „w okresie stanu wojennego i delegalizacji Związku oraz na przestrzeni całych lat osiemdziesiątych”. Ja bym to „całych” wykreślił, bo nie wiadomo, po co to jest, takie ozdobniki… „Lat osiemdziesiątych”, to jest to samo, to ma to samo znaczenie. Całe lata… Chodziło pewnie o całą dziesięciolatkę, że to były wszystkie lata osiemdziesiąte. Nie wiem, mnie to nie brzmi dobrze, ale to…

Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski:

Czy panowie senatorowie chcą to przyjąć jako autopoprawkę?

Senator Jerzy Chróścikowski:

Nam zależało na tym, żeby podkreślić ten stan wojenny, delegalizację. I w zasadzie mówimy o tych latach osiemdziesiątych, kiedy wiele naszych działań, działań „Solidarności” w podziemiu, kiedy działaliśmy i te działania były przy duszpasterstwie rolników, bo Kościół nas wtedy przygarnął, kiedy nasi siedzieli po więzieniach i m.in. przecież zamordowany nasz działacz…

Senator Jerzy Czerwiński:

Ja przepraszam, mnie tylko o jedno słowo chodzi, nie trzeba całej… Chodzi o słowo „całych”. Sens będzie ten sam, naprawdę. Ale zresztą…

(Senator Jerzy Chróścikowski: Ale jak, żeby te „na przestrzeni całych lat osiemdziesiątych”… Tak?)

(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Nie, żeby był zapis…)

Nie, żeby to brzmiało „oraz na przestrzeni lat”…

Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski:

„Oraz na przestrzeni lat osiemdziesiątych”, jak rozumiem.

(Senator Jerzy Czerwiński: Tak.)

Pominąć jedno słowo.

Czy panowie…

(Senator Zdzisław Pupa: „Całych” pominąć, tak?)

Tak jest.

(Senator Zdzisław Pupa: To nie przeszkadza.)

Bo skoro jest powiedziane „na przestrzeni lat osiemdziesiątych”, to jest to zrozumiałe, że nie na połowie przestrzeni.

(Senator Jerzy Chróścikowski: No, tak. No, przyjmiemy.)

(Senator Zdzisław Pupa: Przyjmujemy tę uwagę.)

Dziękuję.

Czy jeszcze jakieś głosy? Nie.

Szanowni Państwo, w takim razie poddaję pod głosowanie projekt już w tym brzmieniu, w którym został przedstawiony.

Kto z pań i panów senatorów jest za jego przyjęciem? Proszę o podniesienie ręki.

7 osób na sali.

Głosują członkowie Komisji Ustawodawczej.

Kto jest przeciw?

Nikt.

Kto się wstrzymał?

Nikt.

Proszę o zamknięcie głosowania zdalnego i podanie zbiorczych wyników głosowania.

(Głos z sali: 16 za, jednogłośnie.)

16 za, bez głosów sprzeciwu, nikt się nie wstrzymał.

To jest uchwała, tak więc sprawozdawca nie musi być członkiem komisji, prawda? Nie musi.

Czy panowie uzgodnili, który z panów senatorów będzie senatorem sprawozdawcą przedstawiającym ten projekt uchwały?

(Senator Jerzy Chróścikowski: Senator Pupa.)

Czy pan senator Pupa wyraża zgodę?

Senator Zdzisław Pupa:

Wyrażam zgodę. Ale jako senator spoza komisji mogę być sprawozdawcą? Mogę, tak?

(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Słucham?)

Jako senator spoza komisji mogę być sprawozdawcą?

Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski:

Tak, no, bo to jest uchwała rocznicowa, a więc zgodnie z regulaminem…

(Senator Zdzisław Pupa: Dobrze, dobrze. W porządku.)

Ja dlatego zaznaczyłem.

(Senator Zdzisław Pupa: Wyrażam zgodę.)

Czyli, jak rozumiem, pan senator wyraża zgodę.

(Senator Zdzisław Pupa: Dziękuję. Tak.)

Projekt uchwały będzie przedstawiać pan senator Zdzisław Pupa.

Bardzo serdecznie dziękuję.

I zamykam tę część posiedzenia komisji.

Bardzo, bardzo serdecznie panom senatorom dziękuję.

Punkt 2. porządku obrad: rozważenie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej nowelizacji ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych oraz ustawy o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym.

I przechodzimy już do projektów. Jako pierwsze rozważenie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej nowelizacji ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

W tej kolejności miało być? Czy w odwrotnej?

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Nowelizacji ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych oraz ustawy o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym.

Oddaję głos panu mecenasowi celem przedstawienia propozycji.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Michał Pruszyński:

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo! Szanowni Państwo!

Otrzymali państwo informację Biura Legislacyjnego, wobec czego pozwolę sobie przedstawić sprawę skrótowo.

Umarzając ze względów formalnych postępowanie w sprawie jednej ze skarg konstytucyjnych, Trybunał Konstytucyjny wydał postanowienie sygnalizacyjne, zwracając uwagę na potrzebę ustawowego unormowania obowiązku anonimizacji orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego wydawanych w trybie skargi konstytucyjnej przed ich ogłoszeniem w Dzienniku Ustaw.

W obecnym stanie prawnym orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego ogłasza się w dzienniku urzędowym, ale możliwość zastrzeżenia nieujawniania danych osobowych skarżącego przewidziana została tylko w odniesieniu do niektórych postanowień wydawanych w toku wstępnej kontroli skarg konstytucyjnych, postanowień publikowanych w urzędowym zbiorze orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Tymczasem orzeczenie ogłaszane w Dzienniku Ustaw musi w obecnym stanie prawnym zawierać pełne personalia skarżącego i nie może zostać zanonimizowane, bo podstawą jego ogłoszenia jest poświadczony za zgodność z oryginałem odpis, a ponieważ jest on właśnie poświadczony za zgodność z oryginałem, zawiera pełne imię i nazwisko skarżącego. Problem konstytucyjny dostrzeżony przez Trybunał sprowadza się więc do publikacji w dziennikach urzędowych, w Dzienniku Ustaw orzeczeń bez anonimizacji.

Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że ustawodawca dąży generalnie do ochrony prywatności i autonomii informacyjnej skarżących, a istniejące rozwiązanie jest z tymi założeniami niespójne. Podkreślił, że chociaż publikowane jest tylko imię i nazwisko skarżącego, to nawet taka identyfikacja osoby fizycznej musi być oceniana nie tylko z perspektywy udostępnienia treści rozstrzygnięcia, ale i pozostałych danych, do których każdy może uzyskać dostęp w przypadku zapoznania się z częścią historyczną uzasadnienia. Trybunał wskazał też, że z uwagi na rozwój technologiczny i łatwość pozyskiwania i wymiany informacji w internecie ustawodawca powinien uwzględnić, że dane osobowe ujawnione w jednym miejscu, właśnie w Dzienniku Ustaw, mogą być łatwo powiązane z informacjami pochodzącymi z innych źródeł. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego istnieje zatem potrzeba ustawowego unormowania obowiązku anonimizacji orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego wydawanych w wyniku rozpoznawania skarg konstytucyjnych i wszelkich publikacji w dzienniku urzędowym.

Zdaniem Biura Legislacyjnego wystąpienie z inicjatywą ustawodawczą w zakresie zasygnalizowanym przez Trybunał jest zasadne i wskazane. Zarazem jednak Biuro Legislacyjne dostrzega, że nadarza się okazja do usunięcia kilku rażących błędów językowych w ustawie o ogłaszaniu aktów normatywnych, co jednak wykraczałoby poza wykonanie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, byłoby zatem nie do pogodzenia z art. 85c regulaminu. Dlatego Biuro Legislacyjne proponuje, aby Wysoka Komisja wyłącznie w celach formalnych uznała wykonanie postanowienia za niecelowe, a następnie wystąpiła z nieco szerszą inicjatywą ustawodawczą w, można powiedzieć, zwykłym trybie.

Biuro Legislacyjne przygotowało stosowny projekt, doręczony państwu senatorom, który, jeśli mogę, Panie Przewodniczący, przedstawię.

Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski:

Bardzo o to proszę. Błędom językowym mówimy „nie”.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Michał Pruszyński:

Celem projektu ustawy przedstawionego Wysokiej Komisji jest, po pierwsze, usuniecie uchybień w prawie zasygnalizowanych przez Trybunał Konstytucyjny poprzez zmianę ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych oraz ustawy o organizacji i trybie postępowań przed Trybunałem Konstytucyjnym, a także usunięcie kilku błędów językowych.

Wzgląd na spójność systemu prawnego przemawia za przyjęciem rozwiązań analogicznych do wcześniej wspomnianych, tych przewidzianych dla publikacji orzeczeń zapadłych w toku wstępnej kontroli skarg konstytucyjnych. Ze względu na poświadczanie odpisów wyroków za zgodność z oryginałami przewiduje się, że obowiązek dokonania anonimizacji orzeczenia będzie spoczywał na organie ogłaszającym je w dzienniku urzędowym. Anonimizacja odpisu przez sam Trybunał Konstytucyjny jest wykluczona, ponieważ wtedy odpis orzeczenia nie byłby pełny. Przewiduje się, że skarżący będzie mógł zastrzec w skardze konstytucyjnej nieujawnianie jego danych osobowych nie tylko w postanowieniach wydawanych w toku wstępnej kontroli skarg, jak jest teraz, ale we wszystkich orzeczeniach publikowanych w zbiorze urzędowym orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, w ich uzasadnieniach, w zdaniach odrębnych oraz w orzeczeniach ogłaszanych w dziennikach urzędowych. Prezes Trybunału Konstytucyjnego, zarządzając ogłoszenie orzeczenia, poinformuje o tym zastrzeżeniu organ wydający dziennik, a organ ten dokona anonimizacji.

Jednocześnie przewiduje się usunięcie błędów językowych poprzez użycie prawidłowego celownika rzeczownika „dzień” – „dniowi” zamiast „dniu” – eliminację niepoprawnego i zbędnego przyimka „do” w wyrażeniu „podstawa do ogłoszenia”, a także zmianę liczby mnogiej rzeczownika „orzeczenia” na liczbę pojedynczą, ponieważ cała ustawa o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem posługuje się rzeczownikiem „orzeczenie” w liczbie pojedynczej, a w 2 przepisach nagle, bez merytorycznej potrzeby i celu, używa się liczby mnogiej.

Skutki społeczne, gospodarcze i finansowe oraz wyniki konsultacji zostaną oczywiście przedstawione w ocenie skutków regulacji.

Zakres projektowanej ustawy nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.

Dziękuję.

Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski:

Bardzo serdecznie dziękuję.

Czy ktoś chce zabrać głos? Nie.

W takim razie formalnie wpierw poddaję pod głosowanie stanowisko, że Komisja Ustawodawcza uznaje za niecelową realizację tego wyroku Trybunału Konstytucyjnego, tylko po to, żeby poddać pod głosowanie przedstawiony projekt inicjatywy ustawodawczej.

Kto jest za tym, że realizacja tego wyroku Trybunału Konstytucyjnego jest niecelowa?

7 osób na sali za.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał?

Zamykamy możliwość głosowania zdalnego.

Proszę o zbiorcze wyniki głosowania.

14 za, bez głosów sprzeciwu, nikt nie wstrzymał się od głosu.

W takim razie w tym momencie stawiam formalnie wniosek o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w omówionym zakresie, czyli odnośnie do ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych oraz ustawy o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym w brzmieniu przedstawionym przez pana mecenasa.

Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem tej inicjatywy ustawodawczej?

6 osób za.

Kto jest przeciwny?

Kto się wstrzymał?

Proszę o zamknięcie głosowania zdalnego i podanie zbiorczych wyników głosowania.

14 osób za, bez głosów sprzeciwu, 2 senatorów wstrzymało się od głosu.

Stwierdzam, że komisja podjęła decyzję w tym zakresie.

Czy wyrażą państwo zgodę, żebym był przedstawicielem wnioskodawców w tym zakresie?

Nie widzę innych kandydatur.

Bardzo serdecznie dziękuję.

Ten punkt zamykam.

Punkt 1. porządku obrad: rozważenie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej nowelizacji ustawy – Kodeks postępowania karnego

I, Szanowni Państwo, przechodzimy do punktu: rozważenie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej nowelizacji ustawy – Kodeks postępowania karnego.

I oddaję głos przedstawicielom Biura Legislacyjnego. Bardzo proszę.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Michał Pruszyński:

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo! Szanowni Państwo!

Zgodnie z życzeniem Wysokiej Komisji wyrażonej 4 marca Biuro Legislacyjne przygotowało…

Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski:

Przypominam, że to jest sprawa, którą się już zajmowaliśmy, tak więc na szczęście mamy dużą część dyskusji za nami.

Bardzo proszę.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Michał Pruszyński:

Zgodnie z życzeniem wyrażonym przez Wysoką Komisję 4 marca Biuro Legislacyjne przygotowało udostępniony państwu senatorom projekt ustawy wykonującej wyrok Trybunału Konstytucyjnego z sierpnia zeszłego roku o sygnaturze K 46/15, którym to wyrokiem Trybunał orzekł o niekonstytucyjności jednego z przepisów kodeksu postępowania karnego. Ten przepis, który został uznany za niekonstytucyjny, jest przepisem proceduralnym i dotyczy orzekania o zastosowaniu środków zabezpieczających wobec niepoczytalnego sprawcy. Środkami tymi są np. elektroniczna kontrola miejsca pobytu, terapia, terapia uzależnień czy też pobyt w zakładzie psychiatrycznym. Problem konstytucyjny dotyczy niezapewnienia przez ustawodawcę realnej możliwości skorzystania przez niepoczytalnego sprawcę z prawa do wysłuchania przez sąd w toku orzekania o zastosowaniu wobec niego środków zabezpieczających. Zastąpienie obowiązku stawiennictwa na rozprawie głównej prawem do udziału w niej jest, zdaniem Trybunału, niewystarczające, a orzekając o przymusowym leczeniu psychiatrycznym sprawcy, sąd powinien móc go wysłuchać.

Punktem odniesienia w sprawie były postanowienia konstytucji statuujące prawo do sądu oraz proklamujące wolność i nietykalność osobistą. Szerzej przedstawiałem to zagadnienie poprzednim razem, właśnie 4 marca.

W projektowanym stanie prawnym w razie wniesienia o umorzenie postępowania z powodu niepoczytalności sprawcy i o zastosowanie wobec niego środków zabezpieczających obecność podejrzanego na rozprawie podczas przedstawiania przez oskarżyciela zarzutów będzie obowiązkowa, zostanie on pouczony przez sąd o prawie składania wyjaśnień, odmowy wyjaśnień lub odpowiedzi na pytania, składania wniosków dowodowych, a także o konsekwencjach nieskorzystania z tego uprawnienia. Zostanie też zapytany, czy przyznaje się do zarzucanego mu czynu oraz czy chce złożyć wyjaśnienia i jakie.

Ponieważ Trybunał Konstytucyjny dostrzegł, że stan zdrowia psychicznego podejrzanego może niekiedy czynić realizację obowiązku wysłuchania go na rozprawie bezcelową lub niewskazaną, przewiduje się brak wyżej opisanego obowiązku, o ile wynikałoby to z opinii biegłych. Treść opinii, czyniąc obecność podejrzanego nieobowiązkową, nie uniemożliwia jednak tej obecności i nie pozbawia sądu w żadnym wypadku możliwości uznania udziału podejrzanego za konieczny. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski:

Bardzo serdecznie dziękuję.

Otwieram dyskusję.

Czy ktoś z pań i panów senatorów chce zabrać głos w tej sprawie?

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Pan… A, przepraszam, Panie Senatorze, jeszcze nie zauważyłem, że pani mecenas chce uzupełnić.

Bardzo proszę, Pani Mecenas.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Beata Mandylis:

Dziękuję bardzo.

Ja chciałabym tylko zastrzec, ponieważ nie wiem, czy państwu senatorom doręczono stanowisko biura, departamentu… nie wiem, czy to jest departament. W każdym razie komórki, która zajmuje się prawem karnym w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich. Państwo mecenasi pracujący tam zwrócili uwagę, zaproponowali, żeby w przepisie, który my tutaj zbudowaliśmy w przedstawionym projekcie, postawić średnik po wyrazach „jest obowiązkowa”… I zdanie, które do tej pory brzmiało tak: „chyba że z opinii biegłych wynika, że byłoby to niewskazane, jednak sąd może uznać jego udział za konieczny”, biuro rzecznika proponuje napisać tak: „podejrzany nie bierze udziału w rozprawie, jeżeli z opinii biegłych wynika, ze byłoby to niewskazane, chyba że sąd uzna jego udział za konieczny”. Jest to kwestia przeredagowania i dostosowania brzmienia tego przepisu do przepisu art. 354 k.p.k., w którym mowa odpowiednio o obecności takiej osoby podejrzanej na posiedzeniu w kwestii umorzenia z powodu niepoczytalności i o zastosowaniu środków zabezpieczających właśnie w trakcie trwania posiedzenia…

Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski:

Pani mecenas popiera tę propozycję?

(Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Beata Mandylis: Tak, jak najbardziej.)

Ja w takim razie zgłaszam taką poprawkę.

Już oddaję głos panu senatorowi Czerwińskiemu.

Jeżeli później będzie chciał coś uzupełnić przedstawiciel rzecznika praw obywatelskich – bo, jak widzę, jest obecny – to oczywiście to umożliwimy.

Proszę, Panie Senatorze.

Senator Jerzy Czerwiński:

Panie Przewodniczący, ja mam i pytanie, i uwagę. Pytanie dotyczy pojęcia „niepoczytalność sprawcy”. Czy ono jest gdzieś zdefiniowane wcześniej? Przypuszczalnie tak, ale czy to jest ścisła definicja, czy obejmuje wszystkie przypadki, o które nam chodzi?

I druga kwestia. Do art. 374 §1a odwołuje się art. 350 §3. Chodzi tutaj o to, że odnośnie do oskarżonego pozbawionego wolności należy wydać zarządzenie o doprowadzeniu go na rozprawę w celu udziału w czynnościach, o których mowa w art. 374 § 1a. Czy nie należałoby też uzupełnić o §1b?

Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski:

Dziękuję.

Pani Mecenas? Albo pan mecenas… Bardzo proszę.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Beata Mandylis:

Szanowni Państwo, jeżeli chodzi o kwestię niepoczytalności, to jest ona obudowana szerokim, daleko idącym orzecznictwem. Odpowiednie zapisy znajdują się w kodeksie karnym. I tutaj nie ma wątpliwości co do pojęcia niepoczytalności. Zresztą kwestie te są właśnie rozstrzygnięte w części ogólnej kodeksu karnego i w orzecznictwie do niego zawartym…

Jeżeli chodzi o dalszą część, to niestety nie mam przed sobą kodeksu, niemniej jednak przepisy te były przez nas zbudowane w pełnej świadomości, tak więc nie sądzę, żeby tutaj były jakieś uchybienia. Niemniej jednak ewentualnie, gdyby było 5 minut przerwy, to udałabym się po kodeks. Ponieważ niestety przechodziłam z jednego posiedzenia komisji na drugie i mój kodeks pozostał w innej sali.

Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski:

Chyba nie mamy wyboru. Umówmy się na 4 minuty, bo o 17.00 mamy kolejne posiedzenie.

Zarządzam 4 minuty przerwy. Ale w razie czego ją przedłużę.

(Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Beata Mandylis: To ja za chwilkę przyjdę.)

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Słucham?

(Senator Jan Maria Jackowski: Może w iPadzie ktoś ma kodeks?)

(Senator Jerzy Czerwiński: Ja mam tutaj…)

Pani Mecenas, forma elektroniczna również jest dopuszczalna, a pan senator Czerwiński to pomocny człowiek…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

2 minuty… 3 minuty przerwy, żeby pani mogła sobie zerknąć.

(Senator Jan Maria Jackowski: Bo to szkoda…)

A ja mam taką… Dobrze, już zarządziłem 3 minuty przerwy. Dziękuję panu senatorowi Jackowskiemu, że czuwa. Jest absolutnie nieoceniony. Jednak to doświadczenie parlamentarne wielu kadencji…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Nie tylko na mały uśmiech, ale na duże podziękowania, które kieruję w stronę pana senatora.

(Przerwa w obradach)

Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski:

Jak rozumiem, udało się jakoś wyjaśnić pewne wątpliwości.

Czy możemy wznowić posiedzenie?

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Oddaję głos pani mecenas.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Beata Mandylis:

Dziękuję bardzo.

Zasadniczą kwestią, która była w kręgu zainteresowania pana senatora, była kwestia doprowadzenia podejrzanego w tych sprawach, o których mowa w dodawanym artykule… Czyli jeżeli jest rozprawa w sprawie umorzenia postępowania z powodu niepoczytalności sprawcy… I teraz o co tu chodzi? To jest kwestia terminologiczna. My w tym przepisie mówimy o sprawcy. Z kolei osoba, w stosunku do której występuje się o umorzenie postępowania z powodu niepoczytalności i zastosowanie środków zabezpieczających, nie ma statusu oskarżonego, ponieważ nie skierowano przeciwko niej aktu oskarżenia. Osoba ta ma status podejrzanego. Tymczasem art. 380 stanowi, że właśnie w tych sprawach o umorzenie postępowania z powodu niepoczytalności i zastosowanie środków zabezpieczających wszystkie przepisy, które dotyczą oskarżonego, stosuje się odpowiednio do podejrzanego. Tak że ten przepis art. 380 pozwala wszystkie przepisy niejako proceduralne stosować wobec podejrzanego w tych sprawach, niepoczytalnego, tak samo jak w przypadku oskarżonego. Dziękuję.

Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski:

Przepraszam, Pani Mecenas, ja też na bieżąco konsultowałem… Bardzo serdecznie dziękuję.

I jeszcze zgodnie z tym, co anonsowałem: bardzo proszę, przedstawiciel rzecznika praw obywatelskich.

Proszę o przedstawienie się.

Główny Specjalista w Zespole Prawa Karnego w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich Piotr Zakrzewski:

Piotr Zakrzewski, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.

(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Mamy lekki problem. Gdyby pan zwiększył sobie głośność mikrofonu, bo słabo słychać, albo przybliżył sprzęt…)

Główny Specjalista w Zespole Prawa Karnego w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich Piotr Zakrzewski:

Dobrze. Teraz lepiej?

(Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski: Już jest lepiej. Bardzo proszę.)

Piotr Zakrzewski. Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.

Ja chciałbym tylko bardzo podziękować pani legislator za uwzględnienie proponowanej zmiany. I wydaje mi się, że takie brzmienie przepisu czyni zadość wszelkim wątpliwościom w tym zakresie. Serdecznie dziękuje.

Przewodniczący Krzysztof Kwiatkowski:

Bardzo dziękuję za syntetyczną wypowiedź.

Nie widzę więcej zgłoszeń.

W takim razie poddaję pod głosowanie uchwałę o podjęciu inicjatywy ustawodawczej w omówionym zakresie.

Kto z pań i panów senatorów jest za przyjęciem inicjatywy ustawodawczej w tym zakresie? Bardzo proszę o podniesienie ręki.

8 osób na sali za.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał?

Takich osób na sali nie ma.

Zamykam możliwość głosowania zdalnego i proszę o wyniki zbiorcze.

14 głosów za, bez głosów sprzeciwu, nikt nie wstrzymał się od głosu.

Zapytam państwa: czy ktoś z członków Komisji Ustawodawczej chciałby pełnić obowiązki senatora wnioskodawcy przy tym projekcie?

(Senator Marek Borowski: Sprawozdawcy.)

(Senator Jan Maria Jackowski: Senatora sprawozdawcy.)

Sprawozdawcy.

(Głos z sali: Wnioskodawcy.)

Nie, wnioskodawcy, bo to wnioskodawca… Tak.

(Wypowiedzi w tle nagrania)

Pan senator Czerwiński?

Szanowni Państwo, zgłaszam swoją kandydaturę. Chyba że jest – jeszcze zapytam – inna.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Dobrze, zgłaszam swoją kandydaturę.

I w takim razie zamykam posiedzenie. Wyczerpaliśmy porządek obrad.

Przypominam, że za dokładnie minutę rozpoczniemy w tym samym miejscu kolejne posiedzenie.

(Koniec posiedzenia o godzinie 16 minut 59)