Zapis stenograficzny

– posiedzenie Komisji Zdrowia (47.)

w dniu 13 kwietnia 2021 r.

Porządek obrad:

1. Rozważenie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej ustawy o chorobach zawodowych wywołanych COVID-19 u osób wykonujących zawody medyczne.

(Początek posiedzenia o godzinie 8 minut 32)

(Posiedzeniu przewodniczy przewodnicząca Beata Małecka-Libera)

Przewodnicząca Beata Małecka-Libera:

Witam obecne na sali panie senator. Witam pana mecenasa, obsługę naszej komisji, a także wszystkie osoby, które zdalnie przysłuchują się naszym obradom, jak również będą mogły zabierać głos.

Na dzisiejszym posiedzeniu komisji mamy do rozpatrzenia jeden punkt porządku obrad: rozważenie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej ustawy o chorobach zawodowych wywołanych COVID-19 u osób wykonujących zawody medyczne.

Punkt 1. porządku obrad: rozważenie podjęcia inicjatywy ustawodawczej dotyczącej ustawy o chorobach zawodowych wywołanych COVID-19 u osób wykonujących zawody medyczne

Szanowni Państwo, jest to, tak jak przeczytałam zgodnie z porządkiem obrad, propozycja, którą chcę przedstawić Wysokiej Komisji. Ma ona na celu przede wszystkim wprowadzenie kolejnego elementu wsparcia dla środowisk medycznych, które od roku pracują w ciężkich warunkach, zmagając się z epidemią COVID-19. Chodzi o osoby, które wykonują zawody medyczne.

Wiadomo, że dotychczas obowiązująca ustawa o chorobach zawodowych ma w swoich wylistowanych pozycjach także chorobę zawodową, niemniej jednak ze względu na epidemię, na jej olbrzymi zasięg i przebieg – zmagamy się z nią od roku – widzimy potrzebę wprowadzenia pewnych zmian, które upraszczają orzekanie choroby zawodowej u pracowników medycznych.

Pokrótce przedstawię państwu najważniejsze zagadnienia związane z tym projektem. Od razu na wstępie powiem również, że ustawa ta, jeżeli zostanie zaakceptowana przez Komisję Zdrowia, trafi do marszałka Senatu, który podejmie decyzję o dalszych pracach legislacyjnych i wtedy projekt ten będzie równolegle, poprzez Komisję Zdrowia, procedowany z Komisją Ustawodawczą. Ponadto informuję, że po przyjęciu naszego dzisiejszego projektu mamy 30 dni na przeprowadzenie konsultacji, także konsultacji społecznych. Jest to ogromnie ważne, dlatego że chcielibyśmy, aby środowisko się wypowiedziało w tej kwestii i jeżeli będzie widziało potrzebę wniesienia jakichś dodatkowych zapisów czy doprecyzowania pewnych naszych propozycji, to oczywiście to będzie ten moment, kiedy takie poprawki będziemy mogli wnieść. Dlatego też tryb procedowania tego projektu jest absolutnie zgodny z prawem, a później, na posiedzeniu Komisji Zdrowia i Komisji Ustawodawczej, wszelkie opinie, wszelkie uwagi, które wpłyną, będą również rozpatrywane i będziemy mogli tę ustawę jeszcze ewentualną poprawić.

Szanowni Państwo, projekt, który przedstawiam, dotyczy dwóch bardzo ważnych kwestii związanych z orzekaniem o chorobie zawodowej dotyczącej pracowników medycznych. W dwóch zdaniach mogę powiedzieć, że zawiera 2 najważniejsze, najistotniejsze rozwiązania, mianowicie, po pierwsze, upraszcza postępowanie w sprawie stwierdzenia chorób zawodowych wywołanych przez COVID-19, a po drugie, zrównuje wysokość niektórych świadczeń, które przysługują osobom wykonującym zawody medyczne z tytułu chorób zawodowych niezależnie od formy wykonywania zawodu. Projekt w art. 1 określa zasady i tryb stwierdzania chorób zawodowych, jak również ustala wysokość niektórych świadczeń, które przysługują osobom wykonującym zawody medyczne. Podkreślam, że jest to projekt ustawy, który – tak jak niektóre ustawy powstałe w trybie nadzwyczajnym związanym z sytuacją epidemiczną – ma charakter czasowy i dotyczy on tylko stanu epidemii oraz 90 dni po odwołaniu tego stanu. Wprowadza on również definicję choroby zawodowej wywołanej przez COVID-19, aby nie było co do tego żadnych wątpliwości. W pkcie 1 projektowanej ustawy, jeśli chodzi o chorobę zawodową wywołaną COVID-19, określa się, że jest to choroba zakaźna wywołana wirusem SARS-CoV-2 u osoby wykonującej zawody medyczne, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy tej osoby można stwierdzić z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy.

Chcę jeszcze zwrócić uwagę na kilka bardzo istotnych rzeczy. Uproszczenie jest tutaj bardzo istotne z tego względu, że ilość zakażeń i, mam nadzieję, także ilość postępowań związanych z epidemią jest znaczna. Dlatego też ten tryb uproszczenia orzeczenia choroby zawodowej jest istotny. Polega on na tym, że ostateczne orzeczenie lekarskie – oczywiście po przeprowadzeniu całego procesu zgodnego z wiedzą medyczną, czyli od rozpoznania do postawienia diagnozy, ale moment, kiedy orzeczenie lekarskie zostaje ostatecznie wydane – skutkuje wydaniem decyzji o stwierdzeniu choroby przez właściwego państwowego inspektora sanitarnego. Znosimy obecnie obowiązujące w prawie możliwości odwołania od takiego orzeczenia i takiej decyzji.

Druga istotna kwestia jest taka, że dla uznania w przypadku osoby, która wykonuje zawód medyczny, że wystąpi choroba zawodowa wywołana COVID-19, wystarczające będzie ustalenie u tej osoby choroby zakaźnej wywołanej SARS-CoV-2 i wykonywanie przez nią pracy w warunkach narażających na jej wystąpienie. Ten zapis jest o tyle istotny, że obalenie tego domniemania wymagać będzie wykazania, że choć praca była wykonana w warunkach narażających na chorobę zakaźną, to jednak została spowodowana przyczynami, które nie pozostają w związku z pracą.

Kolejny istotny element tego projektu to zrównanie wysokości niektórych świadczeń, które przysługują osobom wykonującym zawody medyczne z tytułu chorób zawodowych wywołanych COVID-19 niezależnie od formy wykonywania zawodu. Dotychczas art. 4 projektowanej ustawy mówił o ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego i zgodne to jest z ustawą z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym, tj. tzw. ustawa wypadkowa, która określała wysokość tego wymiaru zasiłku. Z tej ustawy wynika również, że niezdolność do pracy, która jest spowodowana chorobą zawodową wywołaną COVID-19, będzie miała zastosowanie także do określenia świadczeń rehabilitacyjnych oraz zasiłku wyrównawczego. Tak jak powiedziałam, poprzednia ustawa również taką zależność pokazuje, ale uzależnia podstawę wymiaru świadczenia rehabilitacyjnego i wysokości zasiłku wyrównawczego odpowiednio do podstawy wymiaru i wysokości zasiłku chorobowego. My wyszliśmy z założenia, że niezależnie od tego, czy osoby wykonują pracę na podstawie stosunku pracy, czy na innej podstawie prawnej, np. umowy cywilnoprawnej, powinny otrzymywać świadczenia z tytułu chorób zawodowych wywołanych COVID-19 na jednakowych zasadach.

To chyba wszystkie najważniejsze kwestie dotyczące tego naszego projektu. Uważam, że w związku z tym, że przebieg epidemii jest tak znaczny i że od roku pracownicy medyczni zmagają się z tą nieprawdopodobną chorobą i z tym nieprawdopodobnym ciężarem, jaki spadł na środowisko medyczne, rozwiązania zaproponowane w tym projekcie są jak gdyby kolejnym elementem wsparcia dla środowisk medycznych. Wysoka Komisjo, wnoszę o przyjęcie tego projektu.

Proszę jeszcze o zabranie głosu pana mecenasa. Czy pan mecenas ma coś do dodania?

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Piotr Magda:

Bardzo dziękuję.

Biuro Legislacyjne opracowało projekt ustawy i tym samym nie wnosi do niego uwag. Dziękuję ślicznie.

Przewodnicząca Beata Małecka-Libera:

Dziękuję bardzo.

Czy ktoś z państwa chciałby zabrać głos?

Proszę bardzo, pani prof. Chybicka.

Senator Alicja Chybicka:

Pani Przewodnicząca! Szanowni Państwo!

Ja chciałam pogratulować pani senator Beacie Małeckiej-Liberze tego wspaniałego pomysłu. Tak naprawdę aż żal, że to szybciej nie zostało zrobione, bo pomysł jest świetny. Mam jedno pytanie. Czy w tym nowym przedłożeniu nie powinny być ujęte też osoby wykonujące inne zawody? Kogo mam na myśli? Mam na myśli np. sprzedawczynie w marketach – nie wiem, jak to trzeba by zapisać – policjantów, osoby, które z racji wykonywania swojego zawodu również są bardziej narażone niż przeciętna osoba, oczywiście z takim samym założeniem, jakie jest w tym projekcie ustawy. Ten projekt oczywiście trzeba przyjąć. Myślę, że pewnie jeszcze różne grupy społeczne będą się odzywały. Ale gdyby on nawet został dokończony w takiej formie, to jest to świetne i na pewno bardzo, bardzo potrzebne przedsięwzięcie, bo wiele osób ucierpiało wskutek COVID-19; mam na myśli pracowników ochrony zdrowia.

Nasunęło mi się jeszcze jedno pytanie: czy w tej ustawie przewiduje się jakąkolwiek rekompensatę dla rodzin pracowników medycznych, którzy stracili życie z powodu COVID-19? Czy przewiduje się, jeśli przejdzie ta ustawa dotycząca choroby zawodowej? Dziękuję bardzo.

Przewodnicząca Beata Małecka-Libera:

Dziękuję bardzo, Pani Senator.

W ramach odpowiedzi na to pytanie powiem, że ta ustawa dotyczy tylko pracowników medycznych i od początku taki był mój zamysł. Nie ukrywam, że ta ustawa miała być rozpatrywana na posiedzeniu komisji 7 kwietnia. Miał być to takim ukłon w stronę pracowników medycznych, bo był to Światowy Dzień Zdrowia, jak również był to dzień, w którym rozpoczynał się ustanowiony – w związku z podjętą przez Senat uchwałą – rok 2021 Rokiem Pracowników Ochrony Zdrowia. I miałam wtedy taki pomysł, że Komisja Zdrowia będzie mogła w jakiś sposób uczcić właśnie to święto, przyjmując ten projekt ustawy. Niestety złożyło się tak, że lockdown pokrzyżował nam niektóre plany, stąd przesunięcie posiedzenia komisji o tydzień. Ale ze względu na to, że dzisiaj jest otwarcie wystawy poświęconej walce pracowników medycznych z COVID-19, wydawało mi się, że to będzie dobry termin i dobry czas na połączenie tych dwóch kwestii. I tak jak powiedziałam, jest to projekt ustawy absolutnie dedykowany pracownikom medycznym, którzy walczą z COVID-19, a także jest to wypełnienie naszych zobowiązań, które wynikają z podjętej uchwały.

Proszę bardzo.

Senator Ewa Matecka:

Szanowna Pani Przewodnicząca, ja również gorąco popieram tę inicjatywę, szczególnie biorąc pod uwagę aktualną sytuację epidemiczną oraz rolę i znaczenie wszystkich służb medycznych oraz sytuację, w jakiej się znajdują, sytuację, w której są narażeni na zakażenie wirusem bardziej niż inni obywatele. Gorąco popieram projekt tej ustawy, szczególnie wszystkie uproszczenia, które są zawarte w tymże projekcie. Ale jednocześnie, podobnie jak pani prof. Chybicka, uważam, że można by zająć się osobami wykonującymi inne zawody, które są szczególnie narażone na zakażenie. Mam tutaj również na myśli panie kasjerki, które non stop, przez 8 godzin, w swojej pracy spotykają się być może właśnie z osobą zakażoną, która dokonuje płatności w kasie. Ciągle zapominamy o tych prostych, ale jakże bardzo ważnych zawodach. Wiem, że w tej ustawie prawdopodobnie tego zrobić już nie możemy i bardzo doceniam, że jest to ustawa poświęcona pracownikom medycznym. Być może przed nami inne, kolejne zadania, w przypadku których należałoby zwrócić uwagę na również inne zawody. Dziękuję serdecznie.

Przewodnicząca Beata Małecka-Libera:

Dziękuję bardzo.

Zobaczymy, jak ewentualnie po przyjęciu tego projektu potoczą się prace przez miesiąc, czy wpłyną poprawki. Zobaczymy, jaki ostateczny kształt będzie miała ta ustawa. Ale oczywiście wszystko jest możliwe.

Przystępujemy do głosowania.

Kto z państwa jest za przyjęciem tego projektu i przekazanie go do dalszych prac legislacyjnych?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał?

Proszę o podanie wyników.

5 – za, nikt nie był przeciw i 2 senatorów się wstrzymało.

Dziękuję bardzo.

Dziękuję, Panie Mecenasie, za pomoc.

Pozostaje nam wybranie senatora, który będzie dalej upoważniony… Czy zgadzacie się państwo, żebym dalej prowadziła ten projekt?

Dziękuję.

To wszystko. Dziękuję bardzo.

Zamykam posiedzenie.

(Koniec posiedzenia o godzinie 8 minut 49)