Zapis stenograficzny

– posiedzenie Komisji Nadzwyczajna do spraw Klimatu (15.)

w dniu 25 marca 2021 r.

Porządek obrad:

1. Rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw (druk senacki nr 346, druki sejmowe nr 957 i 1001).

(Początek posiedzenia o godzinie 10 minut 01)

(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Stanisław Gawłowski)

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Szanowni Państwo, jeżeli nie ma przeszkód, to rozpoczęlibyśmy kolejne posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej do spraw Klimatu.

Porządek obrad przewiduje rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw. Projekt ustawy został skierowany do Wysokiego Senatu i do państwa, członków komisji tak naprawdę wczoraj. Mam nadzieję, że członkowie komisji zdążyli się zapoznać z samym projektem.

Bardzo serdecznie witam przedstawicieli Ministerstwa Klimatu i Środowiska – nie widzę pana ministra – z panem dyrektorem Piotrem Sprzączakiem na czele.

Witam wszystkich państwa senatorów, tych, którzy przybyli, i tych, którzy są zdalnie.

Rozumiem, że mamy kworum, więc możemy obradować.

Czy są uwagi do porządku obrad? Nie widzę zgłoszeń.

Zasady głosowania były już wielokrotnie przedstawiane, więc pozwolicie państwo, że nie będę odczytywał tej formułki.

Zapytam tylko: czy na sali znajdują się osoby zawodowo wykonujące działalność lobbingową? Nie widzę zgłoszeń.

W związku z tym mogę już oddać… A, jest już pan minister. Dzień dobry, Panie Ministrze. Bardzo serdecznie witam na posiedzeniu Komisji Nadzwyczajnej do spraw Klimatu. Formalnie już rozpoczęliśmy.

Punkt 1. porządku obrad: rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw (druk senacki nr 346, druki sejmowe nr 957 i 1001)

Panie Ministrze, jeżeli pan pozwoli, oddam panu głos, żeby w kilku zdaniach przedstawił pan projekt ustawy, o którym już wspomniałem. Projekt wpłynął do nas wczoraj, więc pana prezentacja jest bardzo, bardzo potrzebna.

Proszę bardzo.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Jacek Ozdoba:

Dziękuję.

Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!

Część senatorów już zapoznała się ze szczegółami. Ja zrobię takie krótkie wprowadzenie, a później poproszę pana dyrektora, żeby uszczegółowił kilka punktów, które dotyczą nowelizacji ustawy o efektywności energetycznej.

Przede wszystkim jest to nowelizacja, która jest wynikiem znowelizowanej dyrektywy w 2018 r. dotyczącej efektywności energetycznej. Nadmienię, że w parlamencie projekt został przyjęty zdecydowaną większością głosów: ponad 400 posłów zagłosowało za tym projektem. Odbyła się dyskusja, w której stwierdziliśmy – co ważne, bo to był jeden z tematów, co do którego się wspólnie zgodziliśmy – że należy ocenić kwestię białych certyfikatów. Obecnie jest dobry moment na to, żeby to zrobić, dlatego że do 2020 r. mamy okres rozliczeniowy, czyli widzimy, jak ten system funkcjonuje i jakie powinny być wprowadzone w tym zakresie zmiany. Dlatego powołano specjalny zespół do spraw efektywności energetycznej, który ma m.in. ocenić właśnie tę kwestię. Mówię to dlatego, że było wiele pytań w tym zakresie i uważam, że zasadne jest państwu senatorom o tym powiedzieć.

Była zgłoszona 1 poprawka. Tak jak wspomniałem na posiedzeniu poprzedniej komisji, dotyczyła tylko i wyłącznie kwestii dotyczących terminów rozliczeniowych. Ona była niezgodna z przepisami dyrektywy unijnej, która precyzyjnie określa, jaki może być minimalny czas raportowania, jeżeli chodzi o zbieranie informacji z ciepłomierzy.

Prosiłbym teraz pana dyrektora, żeby wymienił kilka najistotniejszych punktów tego projektu ustawy. Dziękuję.

Dyrektor Departamentu Ciepłownictwa w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Piotr Sprzączak:

Dziękuję bardzo.

Szanowny Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo Senatorowie!

Jeżeli chodzi o ustawę o efektywności energetycznej, to, tak jak pan minister wskazał, implementuje ona postanowienia dyrektywy o efektywności energetycznej, która została w 2018 r. przyjęta w ramach pakietu „Czysta energia dla wszystkich Europejczyków”. Wyznacza ona nowe cele w zakresie efektywności energetycznej, które są kaskadowane z poziomu Unii Europejskiej na poszczególne państwa członkowskie Unii Europejskiej. Wprowadza ona również nowe narzędzia, którymi państwa członkowskie mogą się posługiwać w ramach realizacji osiągnięcia tego celu, który jest na nas nałożony.

Ustawa poszerza katalog podmiotów, które są zobowiązane do realizacji inwestycji w ramach efektywności energetycznej. Dotychczas były to przedsiębiorstwa energetyczne, ciepłownicze oraz zajmujące się handlem gazem. W tej chwili katalog podmiotów zostanie poszerzony o podmioty wprowadzające paliwa ciekłe do obrotu do celów transportowych. Ustawa również uelastycznia system białych certyfikatów i mamy nadzieję, że w ramach tzw. programów dofinansowań będzie przyspieszała tempo walki o czyste powietrze w Polsce, ponieważ programy dofinansowań to możliwość realizacji inwestycji proefektywnościowych przez podmioty zobowiązane u swoich odbiorców końcowych, czyli również poprzez wymianę np. pieców czy przyłączanie odbiorców do sieci ciepłowniczej. Ustawa wprowadza też tzw. środki alternatywne, dzięki czemu w ramach możliwości uzyskania oszczędności energii zliczane będą wszystkie programy, które są realizowane ze środków Unii Europejskiej, ze środków budżetu państwa, ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej czy wojewódzkich funduszy ochrony środowiska. I te informacje o oszczędnościach energii, które są zbierane w ramach tych wszystkich programów, będą agregowane w centralnym rejestrze oszczędności energii finalnej. Dzięki temu większa ilość zaoszczędzonej energii będzie mogła być zagregowana, zliczona i przekazana, zaraportowana Komisji Europejskiej po to, żeby nie nakładać dodatkowych niepotrzebnych obciążeń na podmioty zajmujące się handlem energią elektryczną, gazem ziemnym czy paliwami, tylko żeby jak najwięcej tych rzeczywistych oszczędności energii raportować Komisji Europejskiej.

Ustawa zawiera przepisy dotyczące umów o poprawę efektywności energetycznej. To jest bardzo ważny punkt dla jednostek samorządu terytorialnego, który precyzuje, w jakich warunkach umowy o poprawę efektywności energetycznej i te inwestycje nie będą wliczały się do długu publicznego jednostek samorządu terytorialnego.

Dodatkowo w ustawie podnoszone są kwalifikacje, którymi muszą wykazać się audytorzy efektywności energetycznej. Ma to na celu usprawnienie procesu wydawania świadectw efektywności energetycznej przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, ponieważ w tej chwili często te audyty są różnej jakości. Stąd, zwiększając te uprawnienia, doprecyzowując te wymagania wobec osób przygotowujących audyty, chcemy sprofesjonalizować troszeczkę bardziej ten proces, żeby też nie było tak długich dyskusji pomiędzy prezesem Urzędu Regulacji Energetyki a podmiotami zobowiązanymi.

Projekt ustawy zmienia również ustawę – Prawo energetyczne w zakresie opomiarowania i rozliczania zużycia ciepła systemowego u odbiorców końcowych. Jest to związane z koniecznością dostosowania tych rozwiązań do przepisów europejskich i usunięciem naruszenia, co do którego w tym zakresie jest prowadzona procedura wobec Rzeczypospolitej Polskiej. Proponowane rozwiązanie umożliwi odbiorcom śledzenie ich bieżącego zużycia, co powinno przełożyć się na bardziej efektywne użytkowanie energii cieplnej i pośrednio przyczynić się do zmniejszenia zużycia.

Ustawa również zmienia ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawę o partnerstwie publiczno-prywatnym i ustawę – Prawo ochrony środowiska. Te zmiany mają tylko charakter dostosowujący do wprowadzonych projektem ustawy zmian. Dziękuję bardzo serdecznie, Panie Przewodniczący.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Witam pana legislatora.

Panie Mecenasie, czy jest jakieś stanowisko biura w tej sprawie?

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Mirosław Reszczyński:

Szanowny Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo! Panie Ministrze! Szanowni Państwo!

Biuro nie przygotowało opinii do omawianej ustawy. Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Otwieram…

(Rozmowy na sali)

Tutaj słyszę dyskusję pań senator… Ja rozumiem, że nie przygotowaliście opinii z powodu zbyt małej ilości czasu?

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Mirosław Reszczyński:

Pan przewodniczący na początku posiedzenia komisji zwrócił uwagę na to, że po posiedzeniu komisji wczoraj od pana marszałka dowiedzieliśmy się o tym, że jest taka potrzeba,. Z uwagi na to, że mamy posiedzenie Senatu, nie było możliwości, ażeby taką opinię przygotować, zważywszy również na zakres objętościowy i skomplikowaność ustawy. Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Zgłosiły się już 2 panie senator: pani senator Hibner jako pierwsza, później pani senator Kochan.

Pani senator zdalnie.

Senator Jolanta Hibner:

Dziękuję bardzo.

Witam wszystkich państwa serdecznie.

Proszę państwa, mieliśmy przed chwilą posiedzenie Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności. Pan minister też przedstawił nam te kwestie, przedstawił jakby wstęp do tej ustawy. Ale ja uważam, że to jest nieprawidłowy sposób procedowania, jeżeli my mamy głosować, nie mając nawet opinii prawnej. Dostaliśmy materiały wczoraj w ciągu dnia, procedowaliśmy do późnych godzin wieczornych. Jeszcze po posiedzeniu Senatu mieliśmy posiedzenie Komisji Ustawodawczej, która też omawiała ważny temat. Ja uważam, że nie powinniśmy takiego sposobu procedowania w ogóle wspierać, żebyśmy sami nie wpadli we własne sidła. Uważam, że nic nie stoi na przeszkodzie, żebyśmy za 3 tygodnie przegłosowali tę ustawę, jeżeli się okaże, że nie będzie żadnych poprawek z naszej strony. Podejrzewam, że nikt z nas, jeżeli ktoś uczestniczył w pracach Senatu, tak naprawdę nie miał czasu nawet tego przeczytać. To jest… To są rzeczy, które są związane i z pracą samorządów, i z obywatelami. I ja nie widzę podstaw do tego, żebyśmy my naprędce mieli wprowadzać taką ustawę. Ona jest zbyt poważna, niesie za sobą duże konsekwencje dla obywatela, ale nie tylko, bo także dla wielu podmiotów, zarówno dla tych podmiotów, które wytwarzają energię i walczą o efektywność tej energii, jak i dla podmiotów samorządowych. Nie widzę podstaw do tego, skoro w 2018 r. były wprowadzone przez Parlament Europejski zapisy procedury prawnej, żebyśmy w tej chwili mieli nad tym na łapu-capu głosować w imię tego, że 3 tygodnie nie można poczekać. Uważam, że to by było nieprawidłowe działanie z naszej strony. Na pewno ja nie mogłabym za tym głosować. Dlatego stawiam wniosek, żeby przerwać posiedzenie komisji do czasu, aż będziemy mieli opinię na ten temat. I dopiero wtedy wrócimy do tego, na pewno mając świadomość, w jaki sposób możemy głosować i co możemy poprzeć. Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Jak rozumiem, jest to wniosek formalny. Zanim przystąpimy do głosowania, głos zabierze jeszcze pani senator Kochan. Potem przystąpimy do głosowania nad wnioskiem formalnym i ewentualnie do dalszej dyskusji, jeżeli ten wniosek nie przejdzie.

Pani senator.

Senator Magdalena Kochan:

Bardzo dziękuję.

Nie powielając argumentów pani senator Hibner, chciałam tylko przeczytać państwu jeden z artykułów na stronie 10, który brzmi tak: „Koszty realizacji programów dofinansowań poniesione przez podmioty zobowiązane, o których mowa w art. 10 ust. 2 pkt 1, do wysokości określonej zgodnie z ust. 6, stanowią koszty uzasadnione w rozumieniu art. 3 pkt 21 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne, poniesione w związku z realizacją obowiązku, o którym mowa w art. 10 ust. 1, do wymaganego w danym roku poziomu oszczędności energii finalnej określonego w art. 14 i wyłączenie w tej wysokości są uwzględniane w kosztach uzasadnionych działalności tych podmiotów na podstawie art. 45 ust. 1e ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne. Koszty poniesione w zakresie wyższym niż te, o których mowa w zdaniu pierwszym, nie stanowią w danym roku kosztów uzasadnionych w rozumieniu art. 3 pkt 21 ustawy – Prawo energetyczne. Koszty te mogą być uwzględnione w kolejnych latach, aż do wyczerpania całości uzyskanej oszczędności energii finalnej”. Przepraszam… Wczoraj wpłynął do… Ja nie twierdzę, że to jest zły zapis, ja po prostu muszę stwierdzić, czy to jest zapis prawidłowy, czy nieprawidłowy. Na to, od wczoraj, czasu nie miałam. Podobnych zapisów w tej ustawie jest naprawdę kilkadziesiąt. Pan dyrektor, uzasadniając ustawę, mówił o co najmniej kilku ustawach, które zmieniamy przepisami tej ustawy. Proszę państwa, ja przepraszam, ale naprawdę nie można w ten sposób procedować. Nie możemy podnosić ręki „za” lub „przeciw”, nie wiedząc, nad czym głosujemy. To my stanowimy prawo, nie rząd. Dlatego wspieram w całości wniosek pani senator Hibner. Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Rozumiem, że wpłynął wniosek formalny.

Nikt więcej się nie zgłosił, przynajmniej póki co, do dyskusji. Ja jestem zobowiązany do przeprowadzenia głosowania.

Rozumiem, że pani senator Hibner wnosi o przerwanie posiedzenia komisji i przygotowanie sprawozdania na następne posiedzenie Senatu. Następne posiedzenie Senatu jest planowane…

(Głos z sali: 14 kwietnia.)

…na 14–15 marca…

(Głos z sali: Kwietnia.)

Kwietnia, przepraszam. W związku z tym posiedzenie komisji odbyłoby się prawdopodobnie dzień przed, czyli 13 kwietnia. Jak rozumiem, ustawa wchodzi w życie 14 dni w niektórych przypadkach po przyjęciu i podpisaniu przez prezydenta. Niektóre artykuły wchodzą w życie w lipcu, więc chyba katastrofy – patrzę na państwa – nie będzie, jak przerwiemy posiedzenie na 3 tygodnie i damy szansę senatorom na to, ażeby zapoznali się z tymi szczegółowymi zapisami. Mam taką nadzieję, że katastrofy nie będzie, jeśli chodzi o te 3 tygodnie, zwłaszcza że państwo mieliście rzeczywiście dużo czasu na to, żeby się temu przyjrzeć, a, tak jak przed chwilą przeczytała pani senator Kochan, nie każdy musi być specjalistą z zakresu prawa energetycznego, a każdy senator powinien mieć szansę sięgnąć do ustawy bazowej, żeby jednak te zapisy przejrzeć.

Przystępujemy do głosowania.

Kto jest za ogłoszeniem przerwy? (21)

(Głos z sali: 14 głosów na sali za.)

Kto jest przeciw? (0)

Kto się wstrzymał? (0)

Proszę o zbiorcze wyniki.

(Głos z sali: 21 głosów za, jednogłośnie.)

Dziękuję bardzo.

21 senatorów poparło wniosek o ogłoszenie przerwy.

W związku z tym ogłaszam przerwę do następnego posiedzenia.

Panie Ministrze, mam nadzieję, że będzie bardzo twórcza dyskusja i dzięki temu będziemy wykazywali większe zrozumienie dla projektu i będziemy wspólnie wspierali…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Bardzo dziękuję. Do zobaczenia 13 kwietnia w tej sprawie.

(Senator Jolanta Hibner: Ja również dziękuję kolegom.)

(Koniec posiedzenia o godzinie 10 minut 18)