Zapis stenograficzny

– posiedzenie Komisji Środowiska (25.)

w dniu 4 stycznia 2021 r.

Porządek obrad:

1. Rozpatrzenie ustawy budżetowej na rok 2021 w częściach właściwych przedmiotowemu zakresowi działania komisji: 22 – Gospodarka wodna; 41 – Środowisko; 51 – Klimat; 68 – Państwowa Agencja Atomistyki; 83 – Rezerwy celowe; 85 – Budżety wojewodów ogółem, a także planów finansowych: Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie; Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej; Babiogórskiego Parku Narodowego; Białowieskiego Parku Narodowego; Biebrzańskiego Parku Narodowego; Bieszczadzkiego Parku Narodowego; Parku Narodowego „Bory Tucholskie”; Drawieńskiego Parku Narodowego; Gorczańskiego Parku Narodowego; Parku Narodowego Gór Stołowych; Kampinoskiego Parku Narodowego; Karkonoskiego Parku Narodowego; Magurskiego Parku Narodowego; Narwiańskiego Parku Narodowego; Ojcowskiego Parku Narodowego; Pienińskiego Parku Narodowego; Poleskiego Parku Narodowego; Roztoczańskiego Parku Narodowego; Słowińskiego Parku Narodowego; Świętokrzyskiego Parku Narodowego; Tatrzańskiego Parku Narodowego; Parku Narodowego „Ujście Warty”; Wielkopolskiego Parku Narodowego; Wigierskiego Parku Narodowego; Wolińskiego Parku Narodowego(druk senacki nr 294, druki sejmowe nr 640, 785 i 785-A).

(Początek posiedzenia o godzinie 17 minut 00)

(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Zdzisław Pupa)

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Szanowni Państwo, pozwolicie, że otworzymy posiedzenie senackiej Komisji Środowiska.

Celem dwudziestego piątego posiedzenia komisji jest rozpatrzenie ustawy budżetowej na rok 2021 w częściach właściwych przedmiotowemu zakresowi działania komisji – druk senacki nr 294, druki sejmowe nr 640, 785 i 785-A.

Szanowni Państwo, witam serdecznie na posiedzeniu senackiej Komisji Środowiska pana Edwarda Siarkę, sekretarza stanu, pełnomocnika rządu do spraw leśnictwa i łowiectwa z Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Witamy pana ministra.

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka: Dziękuję bardzo.)

Panu ministrowi towarzyszy Grzegorz Mroczek, dyrektor generalny w Ministerstwie Klimatu i Środowiska. Witamy pana dyrektora. Tylko nie widzę pana dyrektora. Jest pan dyrektor?

(Głosy z sali: Zdalnie…)

(Dyrektor Generalny w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Grzegorz Mroczek: Jestem. Dzień dobry, Panie Przewodniczący. Dzień dobry państwu.)

Dzień dobry. Musimy zobaczyć, kto jest zdalnie, a kto jest osobiście.

Panu dyrektorowi towarzyszy osobiście: pani Hanna Pawłowicz – witamy panią; pani Monika Potok – witamy. Jest pani minister Małgorzata Wojtas. Jest pan Wojciech Hurkała, zastępca dyrektora Departamentu Ochrony Przyrody w Ministerstwie Klimatu i Środowiska – witam. Są z nami: pan Marcin Jackowski, naczelnik wydziału w Ministerstwie Klimatu i Środowiska – witamy; pan Jacek Falkowski, również naczelnik wydziału w departamencie – witam szanownego pana. Jest z nami pan prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Dominik Bąk – witamy pana prezesa. Jest pan Krzysztof Piekarz, dyrektor departamentu planowania w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Jest z nami pan Marek Kajs z Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska – witamy pana dyrektora. Panu dyrektorowi towarzyszy pani Agnieszka Szymczak-Guzik – witamy panią. Jest pan Andrzej Długołęcki, dyrektor generalny Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska – witamy pana dyrektora. Jest pani Irena Marczak, Główny Inspektorat Ochrony Środowiska – witamy panią główną księgową, tak?

I teraz zdalnie udział w posiedzeniu bierze pan minister Gróbarczyk – witamy pana ministra. Myślę, że pan minister jest już z nami na łączach. Jest też pani Monika Niemiec-Butryn, pani Beata Orlik, pan Adam Orzechowski. Wszyscy są z Ministerstwa Infrastruktury i biorą udział w posiedzeniu w sposób zdalny. I jest pani Ewa Szczepańska.

W sposób zdalny udział bierze również pan Łukasz Młynarkiewicz z Państwowej Agencji Atomistyki, pan Andrzej Głowacki – pan prezes był poprzednio, teraz jest pan wiceprezes – wiceprezes Państwowej Agencji Atomistyki; pani Beata Cieślińska też z Państwowej Agencji Atomistyki.

Państwowe Gospodarstwo Wodne „Wody Polskie” reprezentuje, biorąc udział w trybie zdalnym, pani Patrycja Szpak-Lichota, pan Krzysztof Woś – obydwoje są zastępcami prezesa Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie”. Towarzyszą im również, w trybie zdalnym, pan Paweł Pabjasz oraz pan Wojciech Skowyrski.

Jest z nami osobiście pani Elżbieta Milewska z Ministerstwa Finansów oraz w trybie zdalnym są: pani Ewa Majewska, pani Małgorzata Rojek, pan Andrzej Mielcarz i pan Krzysztof Dąbrowski.

Tyle mam wypisanych zaproszonych gości. Myślę, że wszystkich wyczytałem.

Szanowni Państwo, pozwolicie jeszcze, że spraw formalnych będzie jeszcze troszkę. Odczytam, jak należy się zachować w czasie obrad w związku ze zdalnym uczestnictwem. Pytanie o udział osób prowadzących działalność lobbingową tutaj raczej jest niepotrzebne z uwagi na rozpatrzenie ustawy budżetowej. I już widzę po liście gości, że takich osób tu nie ma.

Proszę wszystkich senatorów, którzy są obecni na sali, o nieuruchomianie aplikacji do połączenia zdalnego, gdyż doprowadzi to do sprzężeń akustycznych.

Chciałbym teraz sprawdzić, czy wszyscy senatorowie, którzy chcieli wziąć udział w posiedzeniu komisji w sposób zdalny, zostali podłączeni do posiedzenia. Mamy potwierdzenie, że tak.

Chciałbym teraz też sprawdzić, czy goście, którzy chcieli uczestniczyć w posiedzeniu komisji w sposób zdalny, zostali już włączeni do posiedzenia.

(Głos z sali: Tak.)

Zostali włączeni, mamy potwierdzenie. Te formalności są konieczne z uwagi na wagę posiedzenia komisji.

Wszystkich państwa senatorów oraz gości obradujących zdalnie proszę o upewnienie się, czy państwa iPady lub komputery są podłączone do zasilania, a ich kamery włączone. Proszę także o zapewnienie takiego położenia iPada lub komputera oraz obiektywu kamery, aby byli państwo widoczni podczas połączenia.

Zapisywanie do głosu przez senatorów oraz gości biorących udział w posiedzeniu w sposób zdalny może nastąpić poprzez czat w aplikacji lub werbalnie. Zabranie głosu przez senatora lub gościa biorącego udział w posiedzeniu komisji w sposób zdalny możliwe będzie dopiero po jego udzieleniu przez przewodniczącego komisji. Przed zabraniem głosu proszę państwa o samodzielne włączenie mikrofonów. Po skończonej wypowiedzi mikrofon należy wyłączyć. Senatorowie mogą przesyłać na adres mailowy poczty przekazanej państwu informacje o zdalnym posiedzeniu komisji z potwierdzonego konta mailowego. Złożenie poprawek należy zaanonsować na czacie lub werbalnie. W temacie maila proszę wpisać skrót komisji, na posiedzenie której kierują państwo poprawkę, oraz tytuł ustawy. Jest dla państwa dyspozycji obradujących zdalnie specjalny numer telefonu, pod którym mogą państwo dokonywać zgłoszeń problemów technicznych.

Teraz chciałbym sprawdzić kworum. Czy mamy kworum, jeśli chodzi o senatorów zdalnych i senatorów obecnych na sali? Mamy potwierdzenie, że jest kworum.

Teraz już krótsza informacja o głosowaniach, które będą się odbywały po omówieniu poszczególnych działów. Kiedy przystępujemy do głosowania, głosujemy nad ewentualnymi zgłoszonymi poprawkami, ale nie głosujemy nad odrzuceniem ustawy z uwagi na to, że jest to specjalna ustawa budżetowa, w przypadku której nie głosuje się nad odrzuceniem ustawy.

Senatorowie obradujący zdalnie biorą udział w głosowaniu poprzez specjalny formularz, który każdorazowo przed głosowaniem będzie pojawiał się w aplikacji. Głosowanie odbywa się poprzez kliknięcie przycisku „OK”, a następnie wybranie jednej z trzech opcji: za, przeciw, wstrzymuję się. Po podjęciu decyzji należy przekazać wynik głosowania.

Senatorowie obradujący zdalnie, którzy nie są członkami komisji, oraz goście zdalni nie biorą udziału w głosowaniu. Jednocześnie pragnę uprzedzić, że panel do głosowania wyświetla się u wszystkich uczestników spotkania, czyli i u gości, i u senatorów, którzy nie są członkami komisji, jednak zliczane będą tylko głosy członków komisji.

To by były wszystkie formalności, których dokonaliśmy. Teraz, Szanowni Państwo, jest taka propozycja. Mamy do rozpatrzenia części budżetowe. Część budżetową 22 „Gospodarka wodna” będzie referował minister infrastruktury, pan Marek Gróbarczyk; część budżetową 41 „Środowisko”, część budżetową 51 będzie referował minister klimatu i środowiska, upoważniony jest pan Edward Siarka, który jest tutaj obecny. Ministerstwo Klimatu i Środowiska omówi również załącznik nr 14, w którym mamy tematy związane z planem finansowym Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie” oraz z planem finansowym Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, ale również 23 parków narodowych. Prosilibyśmy, żeby omówić to w takim jednym bloku. Ale po kolei. Najpierw Ministerstwo Klimatu i Środowiska, później Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Ministerstwo Infrastruktury, a później w ramach punktu czwartego poprosilibyśmy Państwowe Gospodarstwo Wodne „Wody Polskie”, a następnie Państwową Agencję Atomistyki i Ministerstwo Finansów. Taka jest propozycja, jeśli chodzi o sprawny, wydaje mi się, przebieg naszego dzisiejszego posiedzenia komisji.

Punkt 1. porządku obrad: rozpatrzenie ustawy budżetowej na rok 2021 w częściach właściwych przedmiotowemu zakresowi działania komisji: 22 – Gospodarka wodna; 41 – Środowisko; 51 – Klimat; 68 – Państwowa Agencja Atomistyki; 83 – Rezerwy celowe; 85 – Budżety wojewodów ogółem, a także planów finansowych: Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie; Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej; Babiogórskiego Parku Narodowego; Białowieskiego Parku Narodowego; Biebrzańskiego Parku Narodowego; Bieszczadzkiego Parku Narodowego; Parku Narodowego „Bory Tucholskie”; Drawieńskiego Parku Narodowego; Gorczańskiego Parku Narodowego; Parku Narodowego Gór Stołowych; Kampinoskiego Parku Narodowego; Karkonoskiego Parku Narodowego; Magurskiego Parku Narodowego; Narwiańskiego Parku Narodowego; Ojcowskiego Parku Narodowego; Pienińskiego Parku Narodowego; Poleskiego Parku Narodowego; Roztoczańskiego Parku Narodowego; Słowińskiego Parku Narodowego; Świętokrzyskiego Parku Narodowego; Tatrzańskiego Parku Narodowego; Parku Narodowego „Ujście Warty”; Wielkopolskiego Parku Narodowego; Wigierskiego Parku Narodowego; Wolińskiego Parku Narodowego(druk senacki nr 294, druki sejmowe nr 640, 785 i 785-A)

Jeżeli nie ma innych uwag – a nie widzę w tym momencie zgłoszeń, nikt się nie zgłasza – to przejdziemy do tego, aby pan minister lub upoważniona przez pana ministra osoba podjęła temat części budżetowej 41 „Środowisko”.

Panie Ministrze, proszę uprzejmie.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka:

Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.

Wysoka Komisjo! Szanowni Państwo!

Jedna uwaga. Jeżeli chodzi o „Wody Polskie”, to przedstawi to Ministerstwo Infrastruktury, bo „Wody Polskie”…

(Przewodniczący Zdzisław Pupa: Tak.)

Tak, ale myślę, że tutaj to jest jasne.

Jeszcze jedna uwaga ogólna. Jeżeli chcielibyśmy wprost porównać wydatki w części 41 „Środowisko” budżetu państwa z wydatkami z roku 2020, no to wprost nie jest to możliwe, dlatego że, jak państwo pamiętają, w marcu 2020 r. z ministerstwa klimatu zostało wydzielone ministerstwo środowiska i w związku z tym były to 2 budżety, których w tej chwili, w projekcie budżetu na 2021 r. tak wprost porównać po stronie dochodów i wydatków nie możemy.

W części 41 w ramach projektu budżetu na 2021 r. po stronie dochodów zaplanowano wydatki w wysokości 166 milionów 604 tysięcy zł. Tutaj od razu już mamy pierwszy fakt, że skala tych dochodów części jest nieporównywalna z rokiem 2020, ponieważ część dochodów, zdecydowana część, która jest zaplanowana na 2021 r., jest ujęta również w części 51 „Klimat”. Tutaj w części „Środowisko” mamy ujęte głównie dochody z tytułu opłat za użytkowanie górnicze oraz z tytułu udostępnienia informacji geologicznej. Tak jak powiedziałem, łącznie dochody w tej części budżetowej zaplanowano w wysokości 166 milionów 603 tysięcy zł. Jeżeli chodzi o wydatki w tej części budżetowej, to one zostały zaplanowane w wysokości 362 milionów 998 tysięcy zł. Podstawową grupą wydatków tej części budżetowej są wydatki bieżące jednostek budżetowych w kwocie 239 milionów 997 tysięcy oraz dotacje celowe – i tutaj największą pozycję stanowią dotacje celowe dla 23 parków narodowych oraz Państwowego Gospodarstwa Leśnego „Lasy Państwowe”.

Jeżeli chodzi o wydatki związane z wynagrodzeniami, to skala tych wydatków jest porównywalna z rokiem 2020 oprócz dwóch działów: „Oświata i wychowanie” i „Edukacyjna opieka wychowawcza”. To jest związane z tym, że mamy podwyżki dla nauczycieli. W związku z tym w tych dwóch działach te kwoty związane z wynagrodzeniami uległy wzrostowi.

To, co bardzo interesowało m.in. komisje sejmowe, to wydatki i dochody związane z parkami narodowymi. I tutaj chcę wyraźnie powiedzieć, że w Ministerstwie Środowiska ta sytuacja jest analizowana, bo wynika ona wprost z sytuacji covidowej. W związku z tym w 2021 r. zaplanowano, że przychody ogółem w parkach narodowych zostaną zaplanowane w wysokości 313 milionów 225 tysięcy, natomiast koszty będą wynosiły 325 milionów 127 tysięcy zł.

Chcę zwrócić również uwagę, że w tej części budżetowej realizujemy również program rozpoznania geologicznego oceanów. I tutaj jest realizowany duży, wieloletni Program Rozpoznania Geologicznego Oceanów. W 2021 r. planuje się tutaj wydatki rzędu 40 tysięcy zł z budżetu państwa oraz 34 milionów 434 tysięcy zł z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

To tak ogólnie, jeśli chodzi o to, jakie są dochody i wydatki planowane w części 41. Materiał w całości państwu jest przekazany w objaśnieniach. Jeżeli będą do tej części pytania, jest do dyspozycji również pani dyrektor Hanna Pawłowicz, która udzieli szczegółowych informacji.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Dziękuję bardzo.

Otwieram dyskusję.

Czy ktoś z państwa senatorów chce zabrać głos? Proszę bardzo. Czy są uwagi do tej części?

Nie ma uwag. W takim…

(Senator Stanisław Gawłowski: Jeśli mogę, chciałbym dopytać.)

Proszę bardzo.

Senator Stanisław Gawłowski:

Panie Ministrze, ja tylko chciałbym dopytać, czy te wydatki, które dotyczą rozpoznania zasobów oceanów, są związane z Interoceanmetalem, czy to są jakieś inne działania. Jeżeli tak, to poproszę o informację jakie.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Jeszcze senatorowie zdalni chcą coś…

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka: To poproszę pana dyrektora o odpowiedź na to pytanie…)

Ale jeszcze zdalni…

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka: Jeszcze jakieś są pytania? To proszę bardzo.)

Pani senator Zając prosiła o głos, bo chce zadać pytanie.

Proszę bardzo.

Senator Alicja Zając:

Dziękuję bardzo.

Ja mam pytanie do pana ministra. Właściwie chciałabym poprzeć wszystkie uwagi dotyczące parków narodowych, które były zgłaszane w Sejmie. Od wielu lat obserwujemy niedofinansowanie parków narodowych. Dlatego ja się bardzo cieszę, że w ministerstwie jest analizowana ta sytuacja. Bardzo bym prosiła o większe wsparcie dla tych parków niż dotychczas. Oni realizują różne zadania, nawet w czasie covidowskim, tak że naprawdę warto wesprzeć tą działalność. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Dziękuję. Zapraszamy, żeby osobiście pojawiła się pani na posiedzeniu komisji, Pani Senator.

Senator Stanisław Gawłowski:

Rzeczywiście sprawa parków jest istotna, bo część tych parków miała własne przychody wynikające ze sprzedaży biletów wstępu na teren parków i te przychody były bardzo ważną pozycją, choćby w takim Tatrzańskim Parku Narodowym. W związku z COVID siłą rzeczy te przychody będą mniejsze i to nie tylko w tym parku, w Tatrzańskim Parku Narodowym, który wymieniłem, ale także w wielu, wielu innych. Nie widać też znaczącego zwiększenia finansowania czy… Mówiąc szczerze, nie pamiętam, więc o to zapytam: czy w ramach różnego rodzaju tarcz i mechanizmów wsparcia parki mają szansę na otrzymanie dodatkowych pieniędzy? Jeżeli nie, no to ta troska, która się pojawiła w Sejmie na posiedzeniach komisji w części dotyczącej parków narodowych, i troska, która wynika z głosu pani senator Zając, jest absolutnie prawdziwa. Trudno nie zauważyć tego poważnego problemu i uszczerbku finansowego w budżetach parków narodowych.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Dziękuję bardzo za pytania.

Nie ma więcej pytań.

Proszę udzielić odpowiedzi, Panie Ministrze.

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka: Ja poproszę panią dyrektor i pana dyrektora o odpowiedzi na pytania szczegółowe, które padły ze strony pana senatora.)

Prosimy o takie syntetyczne odpowiedzi. Proszę bardzo.

Dyrektor Departamentu Budżetu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Hanna Pawłowicz:

Pawłowicz Hanna, dyrektor Departamentu Budżetu.

Szanowni Państwo, parki, pomimo tak trudnej sytuacji, faktycznie doskonale sobie radzą. Może nie jest to cudowna sytuacja, jednakże w takim okresie kryzysowym odnotowaliśmy w bieżącym roku, w roku 2020, nawet niewielki wzrost przychodów w parkach narodowych. W 2020 r. parki również dostały dodatkowe środki na wydatki bieżące. Nastąpił wzrost wynagrodzeń o ok. 10% w ubiegłym roku. W tym roku, jeśli zajdzie taka konieczność, będziemy na pewno występować o wsparcie do Ministerstwa Finansów. Tak że nic więcej do powiedzenia w tej sprawie nie mam. Dziękuję bardzo.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka:

W każdym razie analizujemy sytuację, tak jak pani senator Zając powiedziała. Ja również w Sejmie ten temat referowałem i ten temat jest przedmiotem zainteresowania ministerstwa. Będziemy mieli pod koniec roku analizę, jakie ewentualnie ubytki nastąpiły w budżetach parków z tytułu chociażby sprzedaży biletów wstępu, bo tutaj niewątpliwie takie ubytki nastąpiły. Ale w innych obszarach te przychody, tak jak pani dyrektor powiedziała, całkiem nieźle wyglądają. Po prostu musimy to szczegółowo przeanalizować, żeby po prostu zająć takie stanowisko, które będzie się wiązało z tym, że ewentualnie zostaną podjęte jakieś decyzje związane z dodatkowym wsparciem finansowym.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Czy pan dyrektor jeszcze, czy nie?

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka: Tak, tak.)

Ekspert w Departamencie Nadzoru Geologicznego i Polityki Surowcowej w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Piotr Nowak:

Piotr Nowak, ekspert w Departamencie Nadzoru Geologicznego i Polityki Surowcowej.

Panie Senatorze, te wydatki nie są związane z działalnością IOM.

Dziękuję.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Dziękuję bardzo.

Nie widzę więcej zgłoszeń.

Przystępujemy do głosowania.

Rozumiem, że myśmy omówili część 41, tak? Do tej części nie było uwag. Ale omówiliśmy też załącznik nr 14. Jeszcze nam pozostała część 51. Pan minister…

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka: Tak, to w kilku słowach…)

Dobrze. To najpierw przegłosujemy część 41.

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka: Proszę bardzo.)

Kto jest za tym, aby pozytywnie zaopiniować część 41 budżetu? Zechce podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał?

Czekamy na podliczenie głosów ze zdalnego głosowania. Proszę bardzo.

19, tak?

(Głos z sali: 15.)

18, tak?

(Głosy z sali: 15.)

15 głosów. Jednogłośnie za.

Przechodzimy teraz do głosowania nad załącznikiem nr 14, w części dotyczącej parków narodowych.

Kto jest za tym, aby pozytywnie zaopiniować tą część planu finansowego załącznika nr 14? Zechce podnieść rękę.

9 za, jednogłośnie za na sali.

Jeszcze zdalni.

14 głosów za, jednogłośnie.

Przechodzimy teraz… Poprosimy pana ministra Siarkę o zaprezentowanie części 51 „Klimat”.

Proszę bardzo, Panie Ministrze.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka:

Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.

Jeżeli chodzi o część 51 „Klimat”, to tutaj dochody budżetu państwa oszacowano na kwotę 10 miliardów 699 milionów 861 tysięcy zł. Najpoważniejszą kwotę w tej części budżetowej stanowi kwota związana ze sprzedażą uprawnień do emisji, bo jest to kwota 10 miliardów 363 milionów 870 tysięcy zł. Pozostałe dochody to są niewielkie kwoty związane chociażby z wydzierżawieniem majątku czy też z innymi kwestiami dotyczącymi działalności funduszu ochrony środowiska czy też gospodarki odpadami. W każdym razie najpoważniejszą kwotę dochodów stanowią właśnie środki związane ze sprzedażą praw do emisji.

Jeżeli chodzi o stronę wydatkową w tej części budżetowej, to zaplanowano je w wysokości 2 miliardów 427 milionów 32 tysięcy zł. I tutaj budżet państwa to kwota 282 miliony 394 tysiące zł i budżet środków europejskich, czyli to, co związane jest z całą sferą ochrony powietrza, ochrony środowiska, to jest kwota 2 miliardy 144 miliony 638 tysięcy zł na realizację różnego rodzaju programów ekologicznych. Szczegółowo te wszystkie kwestie również są opisane w części dotyczącej objaśnień, które państwo w materiale otrzymali.

Jeżeli chodzi o chociażby limit wynagrodzeń, tutaj na 2021 r. został on ustalony w kwocie 130 milionów 31 tysięcy zł, w tym wynagrodzenia osobowe 119 milionów 995 tysięcy zł.

Myślę, że to tyle. Jeżeli będą jakieś szczegółowe pytania, to z panią dyrektor jesteśmy również do państwa dyspozycji.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Proszę bardzo, otwieram dyskusję.

Czy ktoś z państwa senatorów chce zabrać w odniesieniu do tej części głos?

Proszę bardzo. Pan senator Janusz Pęcherz.

Senator Janusz Pęcherz:

Dziękuję bardzo.

Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!

Panie Ministrze, mam pytanie dotyczące uprawnień do emisji, a dokładnie ceny uprawnień. Czy analizujecie państwo, czy ta cena będzie stabilna, wkładając taką kwotę do budżetu przychodów, czy też, ponieważ ta cena jest jednak dosyć zmienna, przynajmniej była taka w jakiejś historycznej analizie, można się spodziewać jakichś perturbacji?

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka:

Jeżeli chodzi o cenę uprawnień do emisji, to państwo doskonale wiedzą, jakie są tendencje na rynku, że mamy do czynienia ze wzrostami. Jeśli chodzi o to, jak szczegółowo to liczyć, to bym prosił, żeby ktoś z departamentu na to pytanie odpowiedział. Kto z państwa? Pani dyrektor?

Dyrektor Departamentu Budżetu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Hanna Pawłowicz:

Nie wiem, jak się to liczy. Przepraszam bardzo. Po prostu cenę kształtuje rynek, więc trudno przewidzieć, jaka będzie sytuacja na rynku w trakcie roku. Dotychczas zwykle ta prognoza była dosyć trafna, tak że zobaczymy, co się wydarzy w trakcie roku. Trudno to przewidzieć. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Dziękuję.

Nie ma więcej pytań.

Przystępujemy do głosowania.

Kto jest za przyjęciem pozytywnej opinii do części 51 budżetu? Zechce podnieść rękę.

Dziękuję. Jednogłośnie za na sali.

Kto ze zdalnych jest przeciw…

Aha, tu jednogłośnie.

Muszę zapytać jeszcze zdalnych, kto jest przeciw i kto się wstrzymał.

16 głosów za razem ze zdalnymi. Jednogłośnie za.

Dziękuję bardzo panu ministrowi za zreferowanie tematów związanych z klimatem, środowiskiem i parkami narodowymi.

Teraz mamy temat związany z budżetem Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Panie Ministrze, czy pan minister czy pan prezes zabierze głos?

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka: Poprosimy pana prezesa.)

Pan prezes Bąk.

Proszę bardzo, Panie Prezesie.

Zastępca Prezesa Zarządu w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Dominik Bąk:

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo! Panie Ministrze! Szanowni Państwo!

(Przewodniczący Zdzisław Pupa: Panie Prezesie, niech się pan pokaże, żeby wszyscy członkowie komisji pana widzieli, bo twarze są tak zamaskowane, że nie widać dokładnie.)

(Wesołość na sali)

(Przewodniczący Zdzisław Pupa: Dziękuję bardzo.)

W imieniu Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej chciałbym zaprezentować projekt planu finansowego…

(Przewodniczący Zdzisław Pupa: Poproszę bliżej mikrofonu.)

Dobrze, dobrze.

Chciałbym zaprezentować projekt planu finansowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na 2021 r. On został oczywiście opracowany na podstawie stosownych dokumentów, w szczególności rozporządzenia ministra finansów dotyczącego opracowania materiałów do projektu ustawy budżetowej. Ja może pokrótce powiem o głównych wielkościach, które tworzą ten plan. Są one zawarte w części A tabeli dotyczącej planu finansowego. Po uchwaleniu ustawy budżetowej projekt planu… Plan finansowy składa się głównie z części A tabeli dotyczącej planu finansowego.

W pierwszej kolejności trzeba powiedzieć o przychodach narodowego funduszu, które będą porównywalne z przychodami uzyskiwanymi w ubiegłym roku, i wyniosą 2 miliardy 700 milionów zł z nieznacznym przychodem. W strukturze dominuje oczywiście opłata emisyjna, którą narodowy fundusz uzyskuje na podstawie art. 321a ustawy – Prawo ochrony środowiska. Standardowo realizujemy też opłaty i kary za korzystanie ze środowiska i opłaty za usługi wodne w łącznej wysokości przekraczającej 440 milionów zł. Taką znaczącą pozycją, która z kolei zasila zobowiązania wieloletnie, jest górnictwo i geologia – w równych częściach. I to są opłaty eksploatacyjne i koncesyjne, które wyniosą 275 milionów zł.

Na pewno rzuci się państwu w oczy to, że w porównaniu chociażby do roku ubiegłego i lat poprzednich w strukturze przychodów narodowego funduszu praktycznie nie występują pozycje przychodów związane z opłatami zastępczymi i karami wynikającymi z ustawy – Prawo energetyczne, ustawy o OZE i ustawy o efektywności energetycznej. To wynika z zakończenia tego typu systemów wsparcia.

Jeżeli chodzi o koszty, a w zasadzie koszty i wydatki, bo o tym może powiem więcej, to w części A tabeli dotyczącej planu finansowego koszty realizacji zadań, czyli koszty finansowania dotacyjnego narodowego funduszu, wynoszą 5 miliardów zł. Tyle jest zaplanowane na 2021 r. Tutaj głównymi pozycjami, które tworzą ten limit, to są wypłaty środków na program „Czyste powietrze” w kwocie 1 miliard 800 milionów zł, wpłaty na rzecz Funduszu Dróg Samorządowych w kwocie 1 miliard 400 milionów zł, a także w największym stopniu wydatki w dziedzinie ochrony wód i gospodarki wodno-ściekowej łącznie na kwotę 750 milionów zł. Swoje miejsce mają także dotacyjne programy realizowane przez narodowy fundusz oraz programy realizowane wspólnie z wojewódzkimi funduszami. To jest program „Moja woda”, to są nowe programy: program „Nowa energia” i „Energia +”. To znaczy program „Energia +” to jest akurat taki zintegrowany, zsynchronizowany program, było kilka programów, teraz powstał jeden. Wypłaty z tego programu w 2021 r. wyniosą prawie 600 milionów zł. No i będziemy kontynuowali realizację programów wspierających budownictwo energooszczędne – ponad 400 milionów zł – oraz wsparcie służb ratowniczych i przedsięwzięć, które będą łagodzić skutki zmian klimatu i będą pomagały nam dostosować się czy adaptować do zmian klimatu.

W planie nie zaprezentowano – bo taka jest jego konstrukcja – wydatków w formie pożyczek, a w zasadzie w formach zwrotnych. My operujemy pożyczkami i, zgodnie z ustawą – Prawo ochrony środowiska, także wydatkami na wejście kapitałowe, na obejmowanie akcji udziału w spółkach, w których statutowym celem działania jest ochrona środowiska i gospodarka wodna. Przewidujemy, że w 2021 r. finansowanie pożyczkowe wyniesie 1,5 miliarda zł, a finansowanie kapitałowe – blisko pół miliarda zł.

Trzeba powiedzieć, że tej informacji finansowej w planie nie ma, ale narodowy fundusz będzie kontynuował wdrażanie programów europejskich, w szczególności Programu Operacyjnego „Infrastruktura i środowisko”, programu LIFE, będzie współfinansował i wdrażał projekty finansowane ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego na lata 2014–2021. Tu trzeba powiedzieć, że zrealizowanych jest 13 naborów, ponad 600 wniosków. Jest bardzo duże zainteresowanie beneficjentów tym programem.

Będziemy kontynuować współpracę z wojewódzkimi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej, a realizujemy ją na płaszczyźnie ogólnopolskich programów realizowanych wspólnie, ogólnopolskich programów w różnych obszarach. Taki najbardziej znaczący, rozpoznawalny to jest ostatnimi czasy oczywiście program „Czyste powietrze”, a także program „Moja woda”, które cieszą się dużym zainteresowaniem.

Trzeba powiedzieć, że jeżeli chodzi o Program Operacyjny „Infrastruktura i środowisko”, który jest realizowany – chodzi o perspektywę 2014–2020, ale wypłaty będą realizowane do końca 2023 r. – to jesteśmy w końcówce lokowania środków tego programu. Dotychczas podpisaliśmy ponad 1350 umów o dofinansowanie. Wartość realizowanych projektów to 38 miliardów zł, a środki udzielane w ramach dofinansowania Unii Europejskiej sięgają blisko 20 miliardów zł. Jeżeli chodzi o przewidywane wykonanie pełnej alokacji, to pozostało nam do realizacji tego celu 1,5 miliarda zł. To powinniśmy w najbliższym czasie zakontraktować.

To z naszej strony wszystko. Bardzo dziękuję. Jeżeli będą pytania, to postaramy się udzielić na nie odpowiedzi. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Senator Chróścikowski prosi o głos.

Proszę bardzo.

Senator Jerzy Chróścikowski:

Dziękuję.

Panie Prezesie, mamy pytanie. W tym roku nie został wykonany, można powiedzieć, program „Mój prąd”, czyli fotowoltaika. Potem zwiększane były środki, ale z moich informacji wynika, że te zobowiązania nie są zrealizowane. Czy w tym roku będą zrealizowane wszystkie zobowiązania wynikające z wniosków, które zostały złożone? Czy przewiduje się jeszcze więcej działań, czy ograniczy się działania? Szczególnie tutaj jest rozwijany jeszcze projekt w zakresie agrofotowoltaiki. Czy on będzie sfinansowany, czy to są tylko zapowiedzi?

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Czy są jeszcze inne pytania?

Pan senator Gawłowski. Proszę bardzo.

Senator Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Ponieważ wcześniej na posiedzeniu komisji klimatu już na część pytań uzyskałem odpowiedź, a na część nie, chciałbym dopytać o kilka kwestii. Chodzi mi o realizację wydatków w części dotyczącej Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych. Mówię o samym KPOŚK, a nie o tym, co jest poza KPOŚK. Bo pan prezes wymienił chyba kwotę 750 milionów zł, jeśli dobrze usłyszałem, ale to jest chyba poza KPOŚK. Chciałbym dowiedzieć się, czy narodowy fundusz dalej będzie wspierał aglomerację powyżej 10 000 RLM – to są te, które są opisane w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych – czy już zakończył wsparcie w tej części?

Chciałbym dopytać jeszcze o sprawę dotyczącą zakupu akcji – pan prezes o tym nie wspomniał – w spółkach prawa handlowego. Ja wiem, że macie zapisane, że to jest możliwe, ale, Panie Prezesie, myślę, że po paru godzinach jest pan w stanie wymienić, jakie są planowane, możliwe zakupy, w których spółkach, gdzie, w jakiej części – oczywiście spółkach komunalnych – i na jakiej zasadzie wybraliście te konkretne spółki, bo to jest pomoc, która ma wymiar bezzwrotny. No przecież wydacie, włożycie pieniądze w akcje, te pieniądze spółki zainwestują w rzeczy, które są potrzebne. Ja tego nie kwestionuję… Ale to jest forma dotacji, to nie jest forma pożyczki, tak naprawdę, tak na koniec. Oczywiście mam świadomość, że w zamian za to uzyskacie papiery wartościowe itd., tylko… Proszę, żeby pan to zostawił, tylko opisał, które spółki poza sztandarowym projektem – Polskie Domy Drewniane, w ramach którego nie zbudowano na razie żadnego domu, który chcecie dokapitalizować. Nie wiem tylko po co, no ale pan prezes pewnie wie. To drugie pytanie.

Ja mówiłem o swoim bardzo krytycznym podejściu do finansowania z budżetu, ze środków narodowego funduszu ochrony środowiska Funduszu Dróg Samorządowych. Ja nie kwestionuję samego funduszu. On jest bardzo potrzebny i on powinien być finansowany, ale nie środków narodowego funduszu ochrony środowiska, bo ja ciągle nie potrafię znaleźć uzasadnienia prośrodowiskowego. Jeżeli wyremontujemy drogi, to samochody raczej będą jeździć szybciej, czyli będą więcej spalać. Tak więc to jest raczej negatywny skutek dla środowiska.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Nie, nie. Nie ma takiego przełożenia, Pani Profesor. Nie, nie, nie. Nie dajmy się zwariować. Wiele rzeczy da się udowodnić, ale nie aż tak.

I chciałbym zapytać o inny fundusz, który również był sztandarowym funduszem rządowym, czyli dotyczył pekaesów. I tam też chyba narodowy fundusz był zamieszany w finansowanie. Czy jeszcze to utrzymujecie, czy już to zostało zlikwidowane z powodu braku chętnych?

Ja już nie chcę dopytywać o finansowanie wapnowania gleby, bo to jest zabieg agrotechniczny, też nie ma nic wspólnego z ochroną środowiska. Ale ze względu na szacunek dla rolników nie będę już drążył tego tematu. Na pewno nie jest to zabieg prośrodowiskowy, bo każdy, kto zużywa i niszczy środowisko, jest zobowiązany do przywrócenia jego stanu pierwotnego. Tak że jak ktoś w ramach KPOŚK produkuje z gleby, to powinien sam ponosić koszty związane z zabiegiem wapnowania, a nie przenosić te obciążenia na poziom finansowania z pieniędzy publicznych. Ale tak jak powiedziałem, nie chcę się już w tej części do tego szczegółowo odnosić.

I ostatnia sprawa to 1,7 miliarda zł na program „Czyste powietrze”. Ja wiem, że wszyscy to wiemy, ale powtórzę to jeszcze raz: ponad 50 tysięcy osób rocznie umiera z powodu złej jakości powietrza w Polsce. I to jest problem, który znamy. Wiemy, że to jest gigantyczne wyzwanie i wiemy, że nie tylko ten rząd, ale także następne rządy przez następne lata będą zobowiązane do tego, żeby działać na rzecz poprawy jakości powietrza. Oczywiście też mam świadomość tego, że przychody w narodowym funduszu na poziomie 2,5 miliarda zł to jest za mało, żeby pokryć finansowanie wszystkich potrzeb. Ale jeżeli są przeznaczane pieniądze choćby na ten wspomniany już przeze mnie Fundusz Dróg Samorządowych, no to ewidentnie widać, że można z większym pożytkiem dla Polaków wydawać te pieniądze w budżecie narodowego funduszu. Oczywiście mam świadomość, że pojawią się środki unijne, że Europejski Zielony Ład daje gigantyczne szanse na to, żeby poprawić jakość powietrza w Polsce, że to jest ogromna szansa, przed którą stoi Polska. I jest pytanie, jak, na ile z tego skorzystamy. Ale bez wkładu własnego, bez środków własnych to też się nie uda. W związku z tym dla mnie to jest ewidentny zgrzyt w planie finansowym narodowego funduszu, jeśli chodzi o takie pozycje, które nie mają nic wspólnego z ochroną środowiska, z ochroną powietrza, z ochroną klimatu jako takim. Ale to jest moja ocena. Poproszę tylko o odpowiedź na te pytania, które wcześniej zadałem.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Pan senator Pęcherz. Proszę bardzo.

Senator Janusz Pęcherz:

Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.

Ja się trochę dołączę do tego, co powiedział pan senator Gawłowski w kontekście Funduszu Dróg Samorządowych. Dzisiaj było posiedzenie komisji samorządu terytorialnego, na którym zapytałem pana ministra o 1 miliard chyba 480 milionów zł na ten fundusz z narodowego funduszu ochrony środowiska. Uzasadnienie… Zawsze wszystko można uzasadnić. Ja wiem, że, tak tutaj pan senator mówił, jak szybciej pojedzie, to więcej spali, ale to zrobimy progi, wtedy zwolni i też więcej spali. Nie będę tutaj w tej chwili jak gdyby polemizował. Zadam takie pytanie. Pan minister Weber odpowiedział mi, że każdy pieniądz na drogi samorządowe jest ważny. Ja wiem, ja też chcę pieniądze na drogi samorządowe. Zadaję pytanie do pana prezesa: czy pan prezes jest zadowolony z tego, że z narodowego funduszu ochrony środowiska musi wydać na Fundusz Dróg Samorządowych 1 miliard 480 milionów zł, czy miałby inne, lepsze pomysły na ochronę środowiska w tym kontekście?

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Bo ja podejrzewam, że pan prezes musi to wydać, bo taki jest mniej więcej podział. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Nie ma więcej pytań.

Panie Prezesie, proszę udzielić odpowiedzi.

Zastępca Prezesa Zarządu w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Dominik Bąk:

Dziękuję bardzo.

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo! Panie Ministrze! Szanowni Państwo!

Jeżeli chodzi o program „Mój prąd”, to z całą pewnością przy obecnym rosnącym tempie oceny wniosków o dofinansowanie i wypłatach środków dla beneficjentów zdążymy. Złożyliśmy… To znaczy do funduszu chyba od sierpnia ubiegłego roku, jeszcze poprzedniego roku 2019, wpłynęło 220 tysięcy wniosków. Dotychczas ocenionych jest 110 tysięcy. Przeciętnie ocena jednego wniosku trwa do 3 miesięcy, pod warunkiem że ten proces oceny się nie zapętli, tzn. że beneficjenci będą mieli wszystkie wymagane załączniki, uzupełnione pola itd. Ocena jest trzystopniowa, bo program jest finansowany ze środków ze sprzedaży bezpłatnych uprawnień do emisji, z 20-procentowej części tych środków. To jest znowu 1 miliard zł wpisany do programu priorytetowego i tak jest realizowany. Program skończył się, a w zasadzie nabór w tej edycji skończył się przed planowaną datą zakończenia naboru, czyli przed 18 grudnia… Nie pamiętam, to była pierwsza dekada grudnia. Czyli program cieszył się naprawdę dużym zainteresowaniem. Z całą pewnością do końca tego roku z oceną zdążymy. Ja mam nadzieję, że w miesiącach letnich powinniśmy cały proces oceny zakończyć.

W pierwszej edycji programu „Agroenergia” wpłynęło do nas 637 wniosków o dofinansowanie. One w tej chwili są oceniane. Też chciałbym, żebyście państwo dobrze mnie rozumieli. Nie da się porównać wniosku na fotowoltaikę prosumencką, gdzie na dobrą sprawę finansujemy przedsięwzięcia zakończone, potwierdzone zaświadczeniem, które daje operator z sieci dystrybucyjnej, a czym innym jest instalacja w gospodarskie rolnym. Zresztą nie zamykamy tej możliwości tylko i wyłącznie do fotowoltaiki. Ona oczywiście dominuje, tylko tam już dochodzi inna procedura – oceny pomocy publicznej i procedura oceny finansowej, a ona trwa nieco dłużej. Jesteśmy przygotowani do uruchomienia drugiej sesji, powiedzmy, naboru wniosków… do drugiego naboru wniosków w ramach programu „Agroenergia”. Zasady tam projektowane trochę się zmieniły, ale na razie nie chciałbym o tym mówić. W każdym razie jesteśmy przygotowani organizacyjnie do tego, żeby taki nabór uruchomić. Rozważamy także ewentualność włączenia do procesu oceny naboru i oceny wniosków wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej.

Jeżeli chodzi o Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych, to oczywiście narodowy fundusz jest narzędziem realizacji postanowień tego programu. Właśnie nie odpowiada za jego realizację. Ale tu nie chodzi o to, że rozpoznajemy sytuację jako trudną albo złą. W zasadzie narodowy fundusz od 1989 r. wydatkował czy obsługiwał środki w kwocie przekraczającej 100 miliardów zł. Z tego połowa została przeznaczona na gospodarkę wodno-ściekową i to głównie realizowaną w ramach Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych. Ten fragment dotyczący finansowania oczyszczalni… tzn. instalacji służących oczyszczaniu ścieków komunalnych poza aglomeracjami KPOŚK to jest wyjście naprzeciw oczekiwaniom samorządów, które niejednokrotnie, pomimo zwartej zabudowy, takich sieci i oczyszczalni nie miały. I tutaj rzeczywiście udało się za pośrednictwem wojewódzkich funduszy zaalokować ponad 700 milionów zł. Nawet w tej perspektywie unijnej 2014–2020 w strukturze projektów dominują projekty z działania 2.3 „Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach”, gdzie praktycznie połowa… tzn. 17 miliardów z 38 miliardów zł to są środki dotacyjne skierowane do samorządów na budowę, rozbudowę, modernizację oczyszczalni ścieków oraz sieci wodociągowych i kanalizacyjnych., tzn. kanalizacyjnych i wodociągowych, bo w tej perspektywie można było to łączyć tam, gdzie tego typu inwestycje liniowe były realizowane.

Jeżeli chodzi o zakup akcji, ja także mówiłem na posiedzeniu Nadzwyczajnej Komisji do spraw Klimatu, że… Tutaj muszę z panem senatorem się nie zgodzić. Forma kapitałowa nie jest rozpoznawana przez narodowy fundusz jako forma bezzwrotna. W strategii kapitałowej narodowego funduszu mamy 2 zasadnicze modele wejść kapitałowych, z wyjściem i bez wyjścia, i preferujemy modele z wyjściem. Właściwie to jest substytut formy pożyczkowej. On jest, po pierwsze, oczekiwany w ostatnim czasie przez spółki komunalne, a po drugie, jest z wielu względów dla samorządów po prostu wygodny i oczekiwany. To nie jest forma, którą zaczęliśmy stosować z tego względu, że nagle sobie o niej przypomnieliśmy, tylko to jest forma, którą samorząd chce stosować, a stosuje w obszarze działań związanych z gospodarką wodno-ściekową, czyli jest to absolutna podstawa funkcjonowania samorządu, także w zakresie ciepłownictwa – tutaj jeszcze nie mamy gotowych projektów, ale oczekuje się, że będziemy wchodzić kapitałowo w tego typu podmioty, oraz – przynajmniej w kontekście termicznego zagospodarowania odpadów – w zakresie gospodarki odpadami.

Jeżeli chodzi o Fundusz Dróg Samorządowych, to do tego wszystkiego trzeba dodać też fakt, że ja oczywiście jestem zobowiązany do tego, żeby informować o tym, co składa się na poszczególne pozycje planu finansowego. Tak przynajmniej rozpoznaję moje zobowiązanie wobec państwa tu obecnych. Jeżeli chodzi o informację wynikającą z planu, trzeba tutaj powiedzieć, że równolegle do Funduszu Dróg Samorządowych, do tego obowiązku wynikającego z ustawy, który realizujemy, rząd wprowadził przysporzenie dla narodowego funduszu w postaci opłaty emisyjnej, co wynika z art. 321 ustawy – Prawo ochrony środowiska, czyli opłata emisyjna. I w tym momencie przynajmniej wielkość planowana jest wyższa niż kwota zobowiązań wynikająca z wpłat na Fundusz Dróg Samorządowych.

Jeśli chodzi o narodowy fundusz, to, o ile wiem – ewentualnie pan dyrektor mnie poprawi – chyba z naszych środków nie mamy wpłat na Fundusz Rozwoju Przewozów Autobusowych. To wynika z ustawy o biokomponentach…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Okej. Dofinansowanie Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych nie jest zobowiązaniem narodowego funduszu.

Jeżeli chodzi o kwestię programów realizowanych wspólnie z wojewódzkimi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej, dotyczących regeneracji środowiskowej gleb poprzez ich wapnowanie, to są to programy realizowane od lat dwutysięcznych przez wojewódzkie fundusze. Teraz został przygotowany program realizowany ze środków narodowego funduszu, udostępnionych wojewódzkim funduszom, który polega na dofinansowaniu przedsięwzięć środowiskowych. Tutaj nie ma mowy o efekcie w postaci jakichś… To nie są środki, które finansują zabiegi agrotechniczne. Okręgowe stacje chemiczno-rolnicze, które przyjmują wnioski od rolników, przekazują wnioski o dofinansowanie do wojewódzkiego funduszy ochrony środowiska tylko dla tych działek, których pH jest poniżej 5,5, czyli to są gleby kwaśne, i tylko dla nich… A czemu to służy? Efektem ekologicznym, który obserwujemy, jest przede wszystkim poprawa retencji w glebie, dlatego że gleba kwaśna ma mniejsze właściwości sorpcyjne i jest to działanie związane z adaptacją do zmian klimatu. Wprost tego tak nie nazywamy, ale tak to rozpoznajemy.

Jeżeli chodzi o program „Czyste powietrze”, to na dzień dzisiejszy mamy prawie 200 tysięcy wniosków na kwotę 3,5 miliarda zł. Finansowane jest to w tym momencie ze środków narodowego funduszu i wojewódzkich funduszy na 2 sposoby – o podstawowym i zwiększonym poziomie dofinansowania. Mamy podstawy ku temu, by twierdzić, że ten program zostanie zrealizowany, biorąc pod uwagę wszystkie planowane źródła finansowania dla tego programu.

Jeżeli chodzi o pytanie dotyczące tego, czy ja osobiście jestem zadowolony z tego, że płacimy na FDS, odpowiem, że jestem zadowolony z tego, że narodowy fundusz wykonuje ciążące na nim zobowiązania ustawowe. Powtarzam: wpłaty na Fundusz Dróg Samorządowych zostały zbilansowane przychodami z tytułu opłaty emisyjnej, o której mowa w art. 321a ustawy – Prawo ochrony środowiska. Bardzo państwu dziękuję.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Pan senator Gawłowski. Prosiłbym tak syntetycznie.

Senator Stanisław Gawłowski:

Absolutnie syntetycznie, bo pan prezes nie odpowiedział na moje pytanie.

Panie Prezesie, ja zgadzam się całkowicie, że gminy chcą. Nie znam gminy, która nie chciałaby przenieść swoich zobowiązań z tytułu gospodarki wodno-ściekowej, gospodarki odpadami albo tego obszaru, który związany jest z ciepłownictwem, na narodowy fundusz ochrony środowiska. Na 2,5 tysiące gmin w całości 2,5 tysiące gmin, gdyby mogło, przeniosłoby to na narodowy fundusz ochrony środowiska. To nie jest dla mnie żadne uzasadnienie, że pan mówi, że gminy chcą. To po pierwsze.

Po drugie, nie znam ani jednego przypadku wyjścia narodowego funduszu z cashowania, takiego, gdzie wszedł, wydał pieniądze, stał się akcjonariuszem na przestrzeni ostatnich 30 lat, poza jednym fragmentem przeniesienia w formie aktywu do Banku Ochrony Środowiska, ale pana to raczej nie dotyczy.

(Przewodniczący Zdzisław Pupa: To jest już polemika, Panie Senatorze.)

Ale po to jesteśmy na posiedzeniu komisji, Panie Przewodniczący.

(Przewodniczący Zdzisław Pupa: Ale myślę, że na posiedzeniu komisji…)

Dałem szansę, bo pan prezes mówił, że nie ma wiedzy, więc dałem szansę, żeby się przygotował. Po paru godzinach już powinien wiedzieć. Ja zapytałem na jakich zasadach, jak będziecie wybierać te gminy, a pan nie odpowiada na to pytanie. Ja bym chciał wiedzieć, jakie są kryteria? Czy to jest tak, że ktoś przyjeżdża do pana prezesa i mówi, i to wystarczy, czy są jakieś obiektywne kryteria, które pozwolą na to, żeby narodowy fundusz zaangażował się kapitałowo w jakąś konkretną spółkę komunalną? Panie Prezesie, to pH mniejsze wynika z użytkowania rolniczego, więc nie nic wspólnego ze środowiskiem. Każdy, kto używa, ponosi koszty. Tak naprawdę nie jest to żaden zabieg prośrodowiskowy, ale powiedziałem, że nie chcę wokół tego toczyć debaty. I tyle.

I ostatnia sprawa. Mam świadomość, że narodowy fundusz wykonuje ustawę, w związku z tym mówiłem o swojej opinii w części dotyczącej 1 miliarda 400 milionów zł na Fundusz Dróg Samorządowych, że to nie jest pana odpowiedzialność. Pan jest od wykonania w tym przypadku. Ja tylko mówię, że to są źle wydane pieniądze, bo w części dotyczącej ochrony środowiska mielibyśmy jeszcze naprawdę na co wydawać i przez najbliższe wiele, wiele lat będzie na co wydawać. Tak więc szkoda przeznaczać pieniądze akurat z tego funduszu, bo są rzeczy, które są dużo, dużo bardziej potrzebne Polakom. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

To umówmy się, że pan prezes udzielił wcześniej odpowiedzi, natomiast teraz pan przewodniczący komisji klimatu wygłosił pewną polemikę i swoje uwagi do tej odpowiedzi.

Nie ma więcej pytań.

Proszę bardzo, jeszcze senator Chróścikowski.

Senator Jerzy Chróścikowski:

Ja rozumiem, że pan senator, mój przedmówca, przed chwilą wspomniał, że rolników nie chce za bardzo ruszać. I prosiłbym, żeby ich nie ruszać, bo naprawdę to było wynegocjowane z rządem, że trzeba wspierać właśnie wapnowanie. I to jest program, który służy tylko i wyłącznie drobnym, niewielkim gospodarstwom itd. Tak że zostawmy w spokoju ten problem.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Szanowni Państwo, plan finansowy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej znajduje się w załączniku nr 14. Proponuję, abyśmy wydali tu pozytywną opinię dla tego planu finansowego zaprezentowanego przez pana prezesa.

Przystępujemy do głosowania.

Kto jest za tym, aby pozytywnie zaopiniować plany finansowe Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej? Zechce podnieść rękę.

Na sali jednogłośnie za.

Teraz proszę policzyć senatorów zdalnych głosujących za, przeciw i tych, którzy się wstrzymali.

14 senatorów głosowało za, 1 senator się wstrzymał.

Dziękuję serdecznie za tę opinię.

Kolejne opinie będą dotyczyły już Ministerstwa Infrastruktury oraz Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie”.

Czy jest z nami pan minister Gróbarczyk zdalnie?

Proszę bardzo, Panie Ministrze, część 22 „Gospodarka wodna” budżetu.

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Edward Siarka: Jeżeli pan przewodniczący pozwoli, to podziękujemy w tej części 41 i 51. Dziękuję bardzo.)

Dziękuję panu ministrowi za obecność.

Jest pytanie: czy jest pan z nami pan minister Gróbarczyk?

(Głos z sali: Chyba zdalnie…)

Był zdalnie oczywiście. Panie Ministrze… Pan minister Gróbarczyk jest proszony o włączenie mikrofonu.

(Głos z sali: Wszyscy?)

Mocna była reprezentacja z Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Dziękujemy bardzo.

Czy jest z nami pan minister Gróbarczyk? Prosiłbym bardzo o włączenie mikrofonu.

(Rozmowy na sali)

Czekamy na możliwość połączenia.

(Brak nagrania)

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

…Z Wód Polskich z wiceprezesem, którzy się zgłosili do zdalnego obradowania, są z nami?

(Głos z sali: Nie ma.)

(Głos z sali: Jest pan dyrektor Skowyrski.)

Jest pan dyrektor z nami? Gdzie jest pan dyrektor? Proszę…

(Głosy z sali: Zdalnie.)

Zdalnie…

(Głos z sali: Widać go? Też nie.)

Czyli…

(Głos z sali: Widać…)

Przepraszam bardzo, a pan Łukasz Młynarkiewicz, Państwowa Agencja Atomistyki?

Jest pan z nami, Panie Prezesie?

(Prezes Państwowej Agencji Atomistyki Łukasz Młynarkiewicz: Tak, Panie Przewodniczący, jestem.)

To może, jeżeli Szanowni Państwo pozwolicie, poprosimy Państwową Agencję Atomistyki o przedstawienie tutaj części 68 i później… A ja poproszę nasze sekretariaty o zorganizowanie połączenia z panem ministrem Gróbarczykiem.

Proszę bardzo, Panie Prezesie. Zechce pan przedstawić część 68, dotyczącą Państwowej Agencji Atomistyki, z uwzględnieniem tego, że, jak tutaj widzimy, te fundusze zostają po prostu zmniejszone na ten rok. I z takim uzasadnieniem dlaczego, mniej więcej.

Prezes Państwowej Agencji Atomistyki Łukasz Młynarkiewicz:

Szanowny Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo! Szanowni Państwo!

Działania prezesa Państwowej Agencji Atomistyki wynikają z ustawy – Prawo atomowe. I w myśl tej ustawy prezes Państwowej Agencji Atomistyki jest centralnym organem administracji rządowej wykonującym…

(Głos z sali: Wiemy.)

… zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej kraju.

I teraz jeżeli chodzi o dochody budżetowe, to dochody budżetowe na 2021 r. w części 68 zaplanowane zostały w dziale 750 „Administracja publiczna” w wysokości 371 tysięcy zł. Głównym źródłem planowanych dochodów są wpływy z opłat za egzamin niezbędny do uzyskania uprawnień umożliwiających zatrudnienie na stanowiskach mających istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej oraz do uzyskania uprawnień inspektora ochrony radiologicznej. Zaplanowane z tego tytułu dochody budżetowe w wysokości 340 tysięcy zł, stanowią 91,6% planowanych dochodów ogółem i wynikają z uwzględnienia planowanej liczby osób, które mogą przystąpić do egzaminu, oraz obowiązującej opłaty za egzamin.

Poza dochodami z opłat za egzamin zaplanowano kwotę 30 tysięcy zł z tytułu kar nakładanych przez prezesa agencji na kierowników jednostek prowadzących działalność związaną z pracą w narażeniu na promieniowanie jonizujące oraz kwotę 1 tysiąca zł z tytułu wynagrodzenia dla płatnika w związku z wykonywaniem zadań określonych przepisami prawa.

I teraz jeżeli chodzi o wydatki budżetowe… Planowane na 2021 r. wydatki budżetowe Państwowej Agencji Atomistyki wynoszą 21 milionów 773 tysiące zł, z czego 21 milionów 742 tysiące zł to wydatki z budżetu państwa, a 31 tysięcy zł to wydatki z budżetu środków europejskich. Zgodnie z projektem ustawy budżetowej na 2021 r. budżet agencji został pomniejszony o kwotę składki do Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej w Wiedniu, tj. o kwotę 15 milionów 602 tysięcy zł. Składka ta została przeniesiona z części 68 „Państwowa Agencja Atomistyki” do części 47 „Energia”, czyli do Ministerstwa Klimatu i Środowiska.

Planowane wydatki na 2021 r. to, po pierwsze, wydatki przeznaczone są na pokrycie kosztów działalności w zakresie rozwoju energetyki jądrowej. Państwowa Agencja Atomistyki uczestniczyć będzie w realizacji zadania „Bezpieczeństwo gospodarcze państwa i gospodarka złożami kopalin”, w ramach którego realizowany jest program wieloletni pod nazwą „Program polskiej energetyki jądrowej”. Na realizację zadania zaplanowano kwotę 1 miliona 563 tysięcy zł, co stanowi 7,2% planowanych wydatków ogółem, z czego 1 milion 363 tysiące zł to wydatki majątkowe przeniesione z części 83 „Rezerwy celowe”, z pozycji „Dofinansowanie realizacji niektórych zadań kontynuowanych, w tym środki na odbudowę dochodów budżetu państwa i zadania związane z poprawą finansów publicznych”, i są to środki przeznaczone na wykonanie projektu zintegrowanego systemu informatycznego na potrzeby komputerowego centrum analizy danych w agencji.

Po drugie, wydatki na pokrycie kosztów nadzoru nad spełnieniem warunków bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej w działalnościach związanych z pokojowym wykorzystywaniem energii atomowej. Jest to kwota 12 milionów 653 tysięcy zł, co stanowi 58,1% planowanych wydatków ogółem. Nadzór ten obejmuje m.in. wydawanie zezwoleń na prowadzenie działalności w warunkach narażenia na promieniowanie jonizujące, prowadzenie kontroli działalności w warunkach narażenia na promieniowanie jonizujące oraz nadawanie uprawnień personalnych w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej. Ponadto uwzględniono tu koszty działania Rady do spraw Bezpieczeństwa Jądrowego i Ochrony Radiologicznej.

Po trzecie, jeżeli chodzi o katalog wydatków, są to wydatki na pokrycie kosztów oceny sytuacji radiacyjnej kraju. Jest to kwota 6 milionów 540 tysięcy zł, co stanowi 30% planowanych wydatków ogółem. Obejmuje to m.in. koordynowanie i prowadzenie monitoringu radiacyjnego kraju, wykonywanie zadań służby awaryjnej i punktu kontaktowego.

Po czwarte, wydatki związane ze współpracą międzynarodową w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej. Jest to kwota 843 tysięcy zł, co stanowi 3,9% planowanych wydatków ogółem.

Dalej: wydatki na pokrycie kosztów obsługi roszczeń byłych pracowników zakładów produkcji rud uranu w Kowarach. Jest to kwota 131 tysięcy zł, co stanowi 0,6% planowanych wydatków ogółem, obejmująca wypłaty rent wyrównawczych i ekwiwalentu za deputat węglowy.

I wreszcie kwota 7 tysięcy zł, która zostanie przeznaczona na przeprowadzenie szkolenia obronnego kadry kierowniczej agencji.

Ponadto, w 2021 r. agencja planuje podjąć współpracę przy realizacji projektu „Wzmocnienie bezpieczeństwa w zakresie CBRNE – koordynacja i standaryzacja”. Chodzi o zagrożenia chemiczne, biologiczne, radiacyjne, jądrowe i wybuchowe. To jest finansowane ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego 2014–2021 r. w ramach programu „Sprawy wewnętrzne”. Na realizację zadania w 2021 r. zaplanowano kwotę 36 tysięcy zł, współfinansowanie projektu – 5 tysięcy zł, finansowanie projektu w ramach budżetu środków europejskich – 31 tysięcy zł, co stanowi 0,2% planowanych wydatków ogółem oraz 100% planowanych wydatków z budżetu środków europejskich.

Jeżeli chodzi o wynagrodzenia, to w 2021 r. na wynagrodzenia zaplanowano środki w wysokości 10 milionów 445 tysięcy zł, co oznacza, że są one wyższe o 4,3% w stosunku do roku ubiegłego. Limit na wynagrodzenia został zwiększony o środki na zatrudnienie pracowników. Chodzi o 9 etatów, ujętych w ocenie skutków regulacji nowelizacji ustawy – Prawo atomowe oraz o środki na wynagrodzenia w związku z planowaną realizacją projektu z Norweskiego Mechanizmu Finansowego.

Wydatki majątkowe zostały zaplanowane w kwocie 895 tysięcy zł, z czego 405 tysięcy zł to środki przeznaczone na powiększenie infrastruktury IT.

Mając na uwadze przedstawione tu kwestie, wnoszę do Wysokiej Komisji o pozytywne zaopiniowanie projektu budżetu w części 68. Dziękuję.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Dziękuję panu prezesowi. Czy są uwagi odnośnie do wypowiedzi pana prezesa?

Nie ma żadnych uwag.

Przechodzimy do głosowania.

Kto jest za przyjęciem pozytywnej opinii, niech zechce podnieść rękę.

(Głosy z sali: Wszyscy za.)

Kto ze zdalnych jest za?

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał? Proszę bardzo.

(Głos z sali: Też są za. Gdybyśmy wiedzieli, tobyśmy te wiatraki…)

Mamy wynik?

(Głos z sali: Nie wszyscy oddali głos.)

To czekamy na wynik.

Pojawiły się problemy techniczne, ale za chwileczkę będziemy mieć informację.

(Głos z sali: 1 osoba nie oddała głosu.)

(Głos z sali: 1 nie głosował, tak?)

Podamy wynik…

(Głos z sali: 14 za, jednogłośnie.)

14 za, jednogłośnie.

Szanowni Państwo, jeszcze nie ma połączenia z ministrem, ale poprosimy panią z Ministerstwa Finansów o zabranie głosu i omówienie części budżetowej 85, załącznik nr 3… Nie będę czytał, czego to dotyczy, bo wiadomo. Tutaj każdy z nas ma rozpiskę. Chyba że trzeba czytać, to przeczytam. Załącznik nr 6, załącznik nr 8, załącznik nr 9, załącznik nr 10, załącznik nr 15, załącznik nr 16, załącznik nr 17 do budżetu…

(Głos z sali: Czy to są parki narodowe?)

Nie, parki narodowe były wcześniej omówione.

(Głos z sali: Aha.)

(Głos z sali: Części budżetowe wojewodów…)

Wojewodów, tak. I rezerwy celowe wojewodów, dochody budżetu środków europejskich, tego typu kwestie.

Pani Dyrektor, proszę uprzejmie.

Zastępca Dyrektora Departamentu Finansowania Sfery Gospodarczej w Ministerstwie Finansów Elżbieta Milewska:

Elżbieta Milewska, Ministerstwo Finansów.

Wysoka Komisjo! Szanowni Państwo!

W pierwszej kolejności przedstawię może… Materiały szczegółowe były szanownej komisji dostarczone, tak więc pozwolę sobie na przekazanie tylko głównych wielkości.

W dziale 900 „Gospodarka komunalna i ochrona środowiska” dochody zostały zaplanowane na poziomie 3 milionów 889 tysięcy zł. To jest 100,8% dochodów z roku 2020. Głównie wpływy z grzywien i kar pieniężnych oraz opłat i kar pieniężnych.

Jeśli chodzi o wydatki w tym dziale, to zostały one zaplanowane na poziomie 176 milionów 372 tysiące zł. Wydatki bieżące – głównie na funkcjonowanie wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska – zostały zaplanowane w wysokości 169 milionów 297 tysięcy zł.

Wydatki majątkowe, w wysokości 1 miliona 697 tysięcy zł, zaplanowano na zakupy inwestycyjne i na inwestycje budowlane.

We wspomnianym dziale zaplanowano wydatki na wynagrodzenia w wojewódzkich inspektoratach ochrony środowiska na kwotę 127 milionów 103 tysiące zł, co stanowi 98% wydatków na wynagrodzenia w roku 2020. W szczegółowych danych przekazano struktury odnośnie do poszczególnych województw.

W dziale 900 zaplanowano również dotacje celowe dla jednostek samorządu terytorialnego na zadania z zakresu administracji rządowej oraz inne zadania zlecone ustawami, w wysokości 5 milionów 58 tysięcy zł. Te dotacje zaplanowane zostały w obszarze gospodarki odpadami, ochrony powietrza atmosferycznego i klimatu, zmniejszenia hałasu i wibracji oraz w obszarze innych zadań wynikających z ustaw dotyczących ochrony środowiska.

W części 85 „Budżety wojewodów” w dziale 925 „Ogrody botaniczne i zoologiczne oraz naturalne obszary i obiekty chronionej przyrody” dochody nie zostały zaplanowane, a wydatki zaplanowano w wysokości 19 milionów 815 tysięcy zł, co stanowi 100,1% wydatków zaplanowanych na rok 2020. Wydatki te zaplanowano na dotacje celowe, na zadania własne samorządów województw związane z działalnością i funkcjonowaniem parków krajobrazowych – to jest kwota 19 milionów 708 tysięcy zł. Z kolei na dotacje celowe na zadania własne gmin związane z ochroną i konserwacją pomników przyrody, zespołów przyrodniczo-krajobrazowych oraz stanowisk dokumentacyjnych zaplanowano 97 tysięcy zł, według zapotrzebowania wojewodów.

W dziale 020 „Leśnictwo” dochodów nie planuje się, a wydatki zostały zaplanowane na poziomie 5 milionów 986 tysięcy zł. W ramach tych wydatków finansowane będą koszty realizacji przez samorządy powiatowe zadań z zakresu administracji rządowej wynikających z ustawy o lasach, w tym koszty zagospodarowania i ochrony związane z odnowieniem lub przebudową uszkodzonych drzewostanów.

Jeżeli chodzi o rezerwy będące przedmiotem zainteresowania państwa komisji, to w poz. 4 rezerw celowych, pod nazwą „Przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych, w tym 892 miliony 500 tysięcy zł na realizację «Projektu ochrony przeciwpowodziowej w dorzeczu rzeki Odry» i «Projektu ochrony przeciwpowodziowej w dorzeczu Odry i Wisły»”, zaplanowana została kwota 1 miliard 103 miliony 405 tysięcy zł. W tej rezerwie zaplanowano m.in. wydatki na odbudowę infrastruktury komunalnej oraz wałów przeciwpowodziowych, rzek i innych obiektów gospodarki wodnej oraz ich modernizację w celu poprawy bezpieczeństwa powodziowego. W ramach tej rezerwy zaplanowano również środki dla Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie” na realizację zadań, w ramach „Projektu ochrony przeciwpowodziowej w dorzeczu Odry i Wisły” w wysokości 892 milionów 500 tysięcy zł, w tym ekwiwalent złotowy środków kredytowych i środki krajowe na współfinansowanie.

W ramach poz. 10 zaplanowano uzupełnienie środków na realizację programu wieloletniego pod nazwą „Budowa drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską”. Zaplanowano środki w wysokości 465 milionów 629 tysięcy zł na realizację programu wieloletniego pod nazwą „Budowa drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską”.

W rezerwie w poz. 32 „Zwrot gminom utraconych dochodów w związku ze zwolnieniem z podatku od nieruchomości w parkach narodowych i rezerwatach przyrody oraz w związku ze zwolnieniem z podatków: rolnego, od nieruchomości, leśnego przedsiębiorców o statusie centrum badawczo-rozwojowego, a także na zwrot gminom utraconych dochodów z podatku od nieruchomości w specjalnych strefach ekonomicznych w postaci części rekompensującej subwencji ogólnej” zaplanowano kwotę 20 milionów zł. Te środki będą rozdzielane do poszczególnych województw, zgodnie z zapotrzebowaniem.

W rezerwie w poz. 50 zostały zaplanowane środki stanowiące uzupełnienie wydatków zaplanowanych w budżetach wojewodów, środki dla spółek wodnych na dofinansowanie działalności bieżącej w zakresie realizacji zadań związanych z utrzymaniem wód i urządzeń wodnych. Środki te zaplanowano w wysokości 40 milionów zł.

W rezerwie w poz. 59…

(Rozmowy na sali)

(Głos z sali: No, ale nie włączamy się…)

…pod nazwą „Dofinansowanie zadań z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej”…

(Głos z sali: Panie Przewodniczący, czy my się słyszymy? Przepraszam…)

…zaplanowano środki w wysokości 216 milionów 368 tysięcy zł. Ta rezerwa jest planowana na podstawie przepisów prawa ochrony środowiska i prawa wodnego, gdzie pod równowartość dochodów przekazanych przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz Państwowe Gospodarstwo Wodne „Wody Polskie” tworzy się rezerwę z przeznaczeniem na finansowanie zadań państwowych jednostek budżetowych. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Dziękuję, Pani Dyrektor.

Czy są uwagi do tej części?

Pan senator Gawłowski, proszę uprzejmie.

Senator Stanisław Gawłowski:

Ja mam tylko jedno pytanie, odnośnie do tej części dotyczącej rezerwy z przeznaczeniem na budowę drogi wodnej między Zalewem Wiślanym a Zatoką Gdańską. Czy są również przewidziane pieniądze na pogłębienie toru wodnego na samym Zalewie Wiślanym i przebudowę portu w Elblągu? Bo to, że statki przepłyną przez Mierzeję Wiślaną, to jest jedna sprawa, ale czy popłyną dalej, to jest osobna kwestia. A bez pogłębienia Zalewu Wiślanego i przebudowy portu w Elblągu nie popłyną. W związku z tym pytam, czy są również na to przeznaczone pieniądze w jakiejś rezerwie.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Proszę, Pani Dyrektor.

Zastępca Dyrektora Departamentu Finansowania Sfery Gospodarczej w Ministerstwie Finansów Elżbieta Milewska:

Rezerwa, o której wspomniałam, poz. 10, jest przeznaczona stricte na realizację programu wieloletniego pod nazwą „Budowa drogi wodnej łączącej Zalew Wiślany z Zatoką Gdańską”. Szczegóły są przedstawione w uchwale Rady Ministrów. Myślę, że jeżeli pan minister, dysponent części 22…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

On jest, że tak powiem, właścicielem tej uchwały, tak więc będzie mógł precyzyjnie przedstawić szczegóły i ewentualnie udzielić odpowiedzi na pytanie pana senatora. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Dziękuję.

Nie ma więcej uwag i pytań.

Ja przypomnę, że my głosujemy teraz nad przyjęciem… Głosujemy nad opinią pozytywną dotyczącą części 83 „Rezerwy celowe” i części 85 „Budżety wojewodów ogółem, wraz z załącznikami nr 1, 2, 3, 4, 6, 8, 9, 10, 15, 16 i 17.

Kto jest za pozytywnym zaopiniowaniem tych części budżetowych wraz z załącznikami, niech zechce podnieść rękę.

(Głos z sali: Ale czy państwo…)

Jednogłośnie na sali.

Głosowanie zdalne.

Kto za?

Kto przeciw

Kto się wstrzymuje?

(Głos z sali: Dobrze.)

(Wypowiedź poza mikrofonem)

(Głos z sali: Było słychać, ale gdzie? Na sali? Czy państwo zdalnie… Podobno było słychać.)

(Głos z sali: Zdalnie słychać…)

14 senatorów za, 1 senator się wstrzymał. Dziękuję uprzejmie.

Mamy połączenie z panem ministrem Gróbarczykiem. Została nam część 22 „Gospodarka wodna” oraz plan finansowy Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie” w załączniku nr 14.

Prosimy, Panie Ministrze, dziękujemy za połączenie.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Marek Gróbarczyk:

Panie Przewodniczący, Szanowni Państwo!

Chciałbym potwierdzić: czy jesteśmy słyszalni?

(Głos z sali: Tak, tak, teraz tak.)

(Przewodniczący Zdzisław Pupa: Prosimy bardzo.)

Panie Przewodniczący, czy my jesteśmy słyszani?

(Głosy z sali: Tak.)

(Przewodniczący Zdzisław Pupa: Jesteście słyszalni, tak, proszę bardzo.)

Okej.

Dziękuję bardzo.

Panie Przewodniczący, na wstępie chciałbym zgłosić uwagę. Ponieważ od półtorej godziny nie jesteśmy w stanie połączyć się z państwem…

(Przewodniczący Zdzisław Pupa: No, ale teraz jesteśmy, Panie Ministrze, na łączach…)

… bardzo bym prosił jednak o zwrócenie uwagi…

(Przewodniczący Zdzisław Pupa: Poprosimy o przejście do tematu, żebyśmy nie przeciągali niepotrzebnie. Jesteśmy przy części 22. Proszę uprzejmie.)

Bardzo proszę.

Ogółem część 22 to 1 miliard 69 milionów 645 tysięcy zł, które zostały przeznaczone na kwestie gospodarki wodnej. W tym Państwowe Gospodarstwo Wodne „Wody Polskie” to 880 milionów 553 tysiące zł. Koszty związane z funkcjonowaniem ministerstwa w zakresie gospodarki wodnej to 65 milionów 516 tysięcy zł. Oraz funkcjonowanie służb – w tym zakresie przewidziano 123 miliony 573 tysiące zł. Wzrost wydatków zaplanowanych z tytułu budżetu państwa to 61% w stosunku do roku poprzedniego, a więc o 372 miliony 987 tysięcy zł.

Zadania zabezpieczone w ramach części 22 „Gospodarka wodna” na 2021 r. to… Dotacja na bieżącą działalności Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie” – 792 miliony 47 tysięcy zł. Dotacja na realizację zadań Państwowego Gospodarstwa Wodnego finansowanych z programów operacyjnych – 86 milionów 829 tysięcy zł. Wydatki obronne – 1 milion 727 tysięcy zł. Dotacje w ramach funkcjonowania służb państwowych: państwowa służba hydrologiczno-meteorologiczna – 91 milionów 583 tysiące zł; państwowa służba do spraw bezpieczeństwa budowli piętrzących – 11 milionów 829 tysięcy zł, państwowa służba hydrogeologiczna – 20 milionów 164 tysiące zł.

W ramach rezerwy celowej, która została omówiona przez panią minister z Ministerstwa Finansów, wszystkie elementy zostały omówione. Może tylko element związany z drogą wodną… Obecnie trwa rozstrzygnięcie przetargu na obudowę rzeki Elbląg oraz podejścia do portu w Elblągu, już został określony wykonawca podług postępowania przetargowego, to firma Budimex, która ma realizować… Ale oczywiście musi zostać to potwierdzone oficjalnym procesem zakończenia przetargu. Kolejny przetarg jest na pogłębienie Zalewu Wiślanego. I tu pragniemy zapewnić, że środki na ten cel zostały już zagwarantowane.

Dodatkowy element to oczywiście uzupełnienie składki do organizacji międzynarodowych, EUMETSAT, o 14 milionów zł.

„Wody Polskie” realizują w ramach własnych działań wszelkiego rodzaju inwestycje w zakresie utrzymania i prawidłowego funkcjonowania gospodarki wodnej. Oczywiście budżet, który został przedstawiony, rezerwa, która została również omówiona, oraz środki z Banku Światowego oraz banku EBOR, które zostały przeznaczone na procesy inwestycyjne…. Największe w zakresie działań inwestycyjnych to oczywiście „Rozbudowa i budowa Odrzańskiej Drogi Wodnej na odcinku od Malczyc do Lubiąża”, na kwotę 37 milionów 100 tysięcy zł, oraz działalność bieżąca w zakresie funkcjonowania i działań przeciwpowodziowych oraz przeciwsuszowych, a także utrzymaniowych retencji korytowej, co szczegółowo, jeśli państwo zechcecie, zostanie omówione już przez zarząd „Wód Polskich”. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Dziękuję bardzo.

Czy ktoś z zarządu Wód Polskich chce zabrać głos w tym momencie?

(Głos z sali: Tak.)

Nie widzę chętnych…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Czy z zarządu „Wód Polskich” ktoś chce zabrać głos?

(Zastępca Prezesa Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie” do spraw Ochrony przed Powodzią i Suszą Krzysztof Woś: Tak, oczywiście, bardzo chętnie.)

Proszę bardzo.

Dalej omawiamy część budżetową 22 „Gospodarka wodna” oraz plan finansowy Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie”.

Proszę bardzo. Pan Minister zaczął już o tym mówić.

Proszę bardzo, Panie Prezesie.

Zastępca Prezesa Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie” do spraw Ochrony przed Powodzią i Suszą Krzysztof Woś:

Panie Przewodniczący! Panie Ministrze! Szanowni Państwo, Szanowna Komisjo!

Bardzo ważnym elementem tego planu finansowego, jak powiedział pan minister, są również środki przeznaczone na działania utrzymaniowe i inwestycyjne, jeżeli chodzi o majątek gospodarki wodnej. Z roku na rok, wraz z funkcjonowaniem „Wód Polskich”, te środki są coraz wyższe. Ja przypomnę, że w 2020 r. na utrzymanie dysponowaliśmy środkami w wysokości 350 milionów zł. Na 2021 r. będzie to już kwota 450 milionów zł.

Jeżeli chodzi o inwestycje realizowane w ramach środków własnych, to jest to kwota około 400 milionów zł. Oczywiście, źródła finansowe są tutaj bardzo różne, począwszy od środków Unii Europejskiej, głównie w ramach Programu Operacyjnego „Infrastruktura i środowisko”, regionalnych programów operacyjnych – to jest kwota ponad 1 miliarda zł. Suma summarum, to wychodzi ponad 1 miliard 600 milionów zł, nie licząc inwestycji realizowanych w ramach Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej w Dorzeczu Odry i Wisły, który jest szacowany na około 5 miliardów zł i jest realizowany od 2016 r. do 2023 r. I to są bardzo ważne inwestycje w zakresie ochrony przeciwpowodziowej. Ja tutaj wspomnę tylko te najważniejsze, które są realizowane i które będą realizowane, z racji tego, że są to głównie działania wieloletnie, inwestycyjne. To jest zakończony zbiornik Racibórz, który w tym roku już miał okazję przechwycić falę powodziową, w październiku 2020 r. Ale to jest także ochrona ziemi kłodzkiej, budowa 4 zbiorników retencyjnych – Szalejów, Krosnowice, Boboszów i Roztoki. To jest także odpowiednia modernizacja zabudowy na 6 ciekach ziemi kłodzkiej, łącznie z Nysą Kłodzką. Tutaj chodzi głównie o wzmocnienie murów oporowych, o odbudowę umocnień brzegu, tak żeby zachować odpowiednie bezpieczeństwo przyległych nieruchomości. To są także działania związane z ochroną przeciwpowodziową miasta Krakowa. To jest także ochrona przeciwpowodziowa Tarnobrzegu, Sandomierza. To są również działania realizowane na Odrze, poniżej Malczyc, tam jest modernizowana zabudowa regulacyjna. Praktycznie na całym odcinku Odry swobodnie płynącej, głównie pod kątem ochrony przeciwlodowej, czyli utworzenia odpowiednich warunków pracy lodołamaczy… ale jednocześnie, wraz z poprawą warunków dla pracy lodołamaczy, poprawia się warunki żeglugowe i umożliwia się powrót żeglugi długotrasowej. Bo koncentrujemy się na miejscach najbardziej limitujących, czyli tych, które są zatorogenne, a z drugiej strony ograniczają parametry eksploatacyjne szlaków żeglugowych dla lodołamaczy i dla wszystkich jednostek, które są eksploatowane.

Tak czy inaczej, proszę państwa, spotkaliśmy się tutaj z takim stwierdzeniem… Bo pan senator Gawłowski mówił o tym, że środki finansowe przeznaczane na działalność… i na gospodarkę wodną z roku na rok są coraz mniejsze. I powiem szczerze, że rzeczywiście wykorzystaliśmy ten czas między jednym a drugim posiedzeniem komisji, żeby sprawdzić, jak sytuacja wygląda. I powiem tak: rzeczywiście w 2011 r. na środki trwałe służące gospodarce wodnej przeznaczono 3 miliardy 100 milionów zł. Z tym że 41,7%, czyli prawie połowa tych nakładów, stanowiły nakłady na infrastrukturę zapewniającą ludności wodę pitną. Tak więc jeśli wziąć pod uwagę dzisiejsze nakłady na inwestycje infrastrukturalne w gospodarce wodnej, to można powiedzieć, że jest to zdecydowany postęp na plus. Oczywiście, jeśli zsumujemy wszystkie wydatki, które są ponoszone dzisiaj na utrzymanie zabudowy gospodarki wodnej, na majątek trwały, to zobaczymy, że jest to ok. 2,5 miliarda zł. I takimi środkami będziemy dysponować w 2021 r.

Ja na tę chwilę skończę i jeżeli będą pytania, to postaram się na nie odpowiedzieć.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Dziękuję panu prezesowi, panu ministrowi za informacje.

Pan senator Pęcherz, później pan senator Gawłowski. Chociaż pan senator Gawłowski wcześniej się zgłaszał…

(Głos z sali: Tak, to bardzo proszę.)

(Głos z sali: Nie, już nie…)

Ale nie, ale bardzo proszę już… Proszę bardzo, Panie Senatorze.

Senator Janusz Pęcherz:

Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.

Mam pytanie do pana prezesa. Pan wymienił wszystkie te ważne inwestycje, które są lub będą realizowane. Ja mam pytanie, które kiedyś zadałem, chyba już z rok temu. Dostałem oczywiście informację na ten temat i chciałbym jak gdyby potwierdzić, czy ta inwestycja jest lub będzie realizowana, na jakim jest etapie. Jeżeli dzisiaj nie można odpowiedzieć w szczegółach, to poproszę o odpowiedź na piśmie. Chodzi o zbiornik Wielowieś Klasztorna na Prośnie. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Teraz pan senator Gawłowski, proszę bardzo.

Senator Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Bardzo dziękuję panu prezesowi, bo jeszcze nie zdążyłem się odezwać, a już usłyszałem odpowiedź.

(Przewodniczący Zdzisław Pupa: Panie Senatorze, pan jest słyszany…)

Myśli moje są słyszane. Jestem absolutnie dumny z tego powodu. To oczywiście żart, ale teraz już absolutnie poważnie, przechodzę do spraw związanych z gospodarką wodną. Najpierw parę pytań szczegółowych, a potem ocena ogólna.

Co się dzieje w części dotyczącej ochrony przeciwpowodziowej rzeki Raby? Myślę, że pan przewodniczący szczególnie się powinien tym interesować, bo to Małopolska i jego region…

(Przewodniczący Zdzisław Pupa: Tarnobrzeg, Sandomierz, tam…)

Ten projekt powstał w 2015 r., do finansowania z pieniędzy Banku Światowego. Zresztą te inwestycje, które wymieniał pan prezes, właśnie dokładnie z tych środków zaprojektowanych w roku 2015 i wcześniej, są realizowane. I chwała, że tak jest. Ale tego projektu nie ma. Z jakichś powodów on został w 2016 r. albo 2017 r. skreślony. A dzisiaj chciałbym wiedzieć, czy w ogóle projektujecie realizację tego zadania. Wymieniam to zadanie, dlatego że w ostatnich miesiącach tak naprawdę, w 2020 r., w Myślenicach i Pcimiu mieliśmy do czynienia z problemem podtopień i powodzi. Tak więc wspominam o tym.

Zapytam o jeszcze jedną inwestycję, która jest przedmiotem żywego zainteresowania senatorów tej komisji, czyli o budowę zbiornika Kąty-Myscowa na Podkarpaciu. Pani senator Zając wielokrotnie, przez lata o to pytała. Myślę, że dzisiaj pewnie też będzie o to pytać. Słyszałem zapewnienia poprzedniego ministra zajmującego się gospodarką wodną i poprzedniego prezesa kilka lat temu, w 2016 r. albo 2017 r., że ta inwestycja będzie realizowana. Jest rok 2021, i ani słowa o tym nie ma. Z tego wynika moje pytanie.

Chcę też zapytać o wynagrodzenia pracowników w gospodarce wodnej. Bo doszło do niedobrej tendencji: po połączeniu regionalnych zarządów gospodarki wodnej, czyli tej części, która była zarządzana przez administrację rządową, z wojewódzkimi zarządami melioracji i urządzeń wodnych zamiast podnieść wynagrodzenia tym mniej zarabiającym, w regionalnych zarządach gospodarki wodnej, to tak naprawdę je uśredniono i jednym obniżono – tym, którzy pracowali w wojewódzkich zarządach melioracji i urządzeń wodnych – a wcale nie oznaczało to, że tym drugim je podniesiono. Te wynagrodzenia ciągle są niskie. A jak patrzę na pozycję, która jest w planie finansowym „Wód Polskich”, dotyczącą właśnie wynagrodzeń, to widzę, że ta dynamika jest na poziomie bodajże 97%… Przepraszam, nie mam przed sobą – moja wina – dokumentu. Ale na pewno poniżej 100%. Tak więc nawet nie ma tego ekwiwalentnego przejścia 1 do 1, tylko jest mniej w tej pozycji. Oczywiście, mam świadomość, że przejścia na emeryturę itd., że można w ten sposób wytłumaczyć, że pracownicy bezpośrednio nie stracą. Ale też nie będzie wzrostu. A mamy do czynienia z drożyzną.

Wreszcie, chciałbym zapytać, ile kilometrów wałów przeciwpowodziowych zostanie zmodernizowanych w roku 2021. Chciałbym zapytać, ile kilometrów nowych wałów zostanie wybudowanych w roku 2021. Chcę zapytać również o to, czy rozpoczniecie działania, które tak szumnie były wcześniej zapowiadane, dotyczące retencji, małej retencji, renaturalizacji rzek. Jakie kwoty zostaną na ten cel przeznaczone, z jakich pozycji budżetowych? Bo to są wszystko działania, które z jednej strony chronią przed powodzią, ale z drugiej strony chronią przed suszą. To tak ważne dla obszarów wiejskich, dla rolników, ale przecież nie tylko.

Jeżeli pan przewodniczący pozwoli, to potem, jak usłyszę odpowiedzi, chciałbym jeszcze raz zabrać głos. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Pan senator Gawłowski pamięta moje pytanie zadawane ministrowi Gawłowskiemu w sprawie zbiornika Kąty-Myscowa, dlatego…

(Senator Stanisław Gawłowski: Ale oczywiście, dlatego…)

Jak widzę, pilnuje sprawy pani senator Zając. Też w podobnym temacie…

Proszę bardzo, Pani Senator.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

(Głos z sali: Alicja chciała mówić, tak?)

(Głos z sali: Tak.)

Czy pani senator Zając jest z nami, jest na łączach?

Senator Alicja Zając:

Tak, tak. Czy ja jestem słyszana?

(Głos z sali: Tak.)

(Przewodniczący Zdzisław Pupa: To proszę bardzo.)

Tak? Dziękuję bardzo.

No, zostałam wywołana, ale chciałabym zabrać głos, ponieważ „Wody Polskie” to jest instytucja…

(Zakłócenia w trakcie połączenia)

…Z racji też swojego doświadczenia, lat pracy zawodowej w tej dziedzinie… Chcę powiedzieć, że to jest gospodarstwo, które powstało w nadzwyczajnych okolicznościach, przy pracy nad budżetem, w ostatniej chwili. Prosiliśmy przez kolejne miesiące, kiedy ta struktura tworzyła się i funkcjonowała, o czas na rozwinięcie skrzydeł.

(Zakłócenia w trakcie połączenia)

To się stało. „Wody Polskie” realizowały wiele ważnych inwestycji. I teraz znowu kolejna zmiana. „Wody Polskie” przechodzą pod…

(Zakłócenia w trakcie połączenia)

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Pani Senator, jest strasznie słabe połączenie…

(Senator Alicja Zając: Ja myślę, że to…)

Słabe połączenie i słabo słychać. Nie wiem, słaby internet…

(Senator Alicja Zając: Tak?)

… jakiegoś zasięgu albo czegoś brakuje…

(Senator Alicja Zając: Ja… A teraz słychać?

(Zakłócenia w trakcie połączenia)

(Senator Alicja Zając: Czy teraz słychać?)

Co drugie słowo słychać.

Myślę, że pan prezes zorientował się chyba, o co chodzi…

(Senator Alicja Zając: Może teraz?)

Nie słychać pani.

(Senator Alicja Zając: Tzn. ja chcę tylko zapytać…)

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Marek Gróbarczyk: Panie Przewodniczący, czy możemy odpowiedzieć na te pytania?)

Proszę poprawić połączenie…

(Senator Alicja Zając: Dobrze, to ja się rozłączam.)

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Marek Gróbarczyk: Panie Przewodniczący, Marek Gróbarczyk. Czy możemy w międzyczasie odpowiedzieć na te pytania?)

Proszę bardzo, niech pan minister odpowie.

Proszę uprzejmie, pan prezes, pan minister, prosimy.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Marek Gróbarczyk:

Wszystkie działania, które do tej pory były prowadzone w ramach Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, zostały przekazane do Ministerstwa Infrastruktury. Nie ma żadnej dyskontynuacji. W pełni realizujemy zadania, które wcześniej zostały ogłoszone. I o tych zadaniach, a w szczególności o tym, o co pytał pan przewodniczący Gawłowski… Ja oddam głos panu prezesowi Wosiowi, jeśli pan przewodniczący wyrazi na to zgodę.

Tak? Możemy?

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Panie Prezesie, prosimy.

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Marek Gróbarczyk: Dobrze, bardzo proszę.)

Zastępca Prezesa Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie” do spraw Ochrony przed Powodzią i Suszą Krzysztof Woś:

Dziękuję, Panie Ministrze.

Panie Przewodniczący, Szanowni Państwo!

Może zacznę od zbiorników Wielowieś Klasztorna i Kąty-Myscowa. Oczywiście, one są realizowane. Jeżeli chodzi o zbiornik Wielowieś Klasztorna, to jesteśmy na etapie… Cały czas trwają wykupy gruntów. Oczywiście, pozostały te najbardziej problematyczne. Ale cały czas jesteśmy tutaj jak gdyby w toku procesu przedrealizacyjnego. Mamy zaplanowane środki finansowe na realizację tego zadania. Szacujemy, że koszt wykonania tego zbiornika to jeszcze około 1 miliarda zł. On pozwoli nam w przyszłości retencjonować około 60–70 milionów m3.

Jeżeli chodzi o zbiornik Kąty-Myscowa, to jego pojemność retencyjna jest podobna, 60–70 milionów m3 wody, niemniej jednak udało się wpisać go do Projektu Ochrony Przeciwpowodziowej w Dorzeczu Odry i Wisły, finansowanego, współfinansowanego także z Banku Światowego i Banku Rady Rozwoju Europy. I w tej chwili trwają prace koncepcyjne, za chwilę będą prace projektowe i wykupy gruntów związane z przygotowaniem tej inwestycji do realizacji.

Tak samo, proszę państwa… Zarówno Wielowieś Klasztorna, jak i Kąty-Myscowa znalazły się w pierwszych 2 punktach projektów, które chcemy realizować w przyszłej perspektywie finansowej. I mam nadzieję, że pozyskamy na to środki finansowe. Cały czas trwają także prace, tak jak powiedziałem, przedinwestycyjne, w celu przygotowania tych 2 inwestycji – bardzo ważnych z punktu widzenia zarówno ochrony przeciwpowodziowej, jak również przeciwdziałania skutkom suszy – do tego, aby można było je realizować.

Jeżeli chodzi, proszę państwa, o to co „Wody Polskie” zrobiły przez te 2,5 roku, za chwilę już 3 lata… Powiem tak: 153 km wałów przeciwpowodziowych zostało zmodernizowanych albo odbudowanych, 31 budowli piętrzących, 31 przepławek, 28 km regulacyjnych prac odcinkowych, 3 nowe pompownie zostały wybudowane, 10 śluz zostało zmodernizowanych, a 2 śluzy – zbudowane od nowa, w tym śluza Guzianka II. Powstało 20 nowych budowli regulacyjnych typu ostrogi, opaski i 5 zbiorników o pojemności retencyjnej ponad 186 milionów m3.

Jeżeli chodzi, proszę państwa, o to, jak się przedstawia sprawa modernizacji, dobudowy nowych obwałowań, to powiem tak: około 35% z tych 153 km obwałowań zostało wybudowanych od nowa. Pozostała część obwałowań została zmodernizowana. Najwięcej wałów przeciwpowodziowych zostało odbudowanych i zmodernizowanych w województwie podkarpackim – 51,1 km; w województwie dolnośląskim – 37,1 km; w województwie śląskim – 27,1 km; i w województwie mazowieckim – 16,1 km.

Proszę państwa, jeżeli chodzi o rzekę Rabę, to rzeczywiście to miało być realizowane w ramach projektu ochrony przeciwpowodziowej dotyczącego Odry i Wisły, ale po dokładnych analizach, dokonanych także przez konsultanta wsparcia technicznego, i ocenie możliwości uzyskania efektów ochrony przeciwpowodziowej doszliśmy do wniosku, że jesteśmy w stanie te środki wykorzystać na rzekę Serafę i na zbiorniki Malinówka, które służą ochronie przeciwpowodziowej Krakowa w sposób bardziej efektywny niż te działania związane z rzeką Rabą. Aczkolwiek nie mówimy, że rzeka Raba nie będzie… że w pewnym momencie nie wrócimy do tego projektu i nie będziemy go realizować. Niemniej jednak z punktu widzenia ochrony przeciwpowodziowej, wybraliśmy inne, równie zaawansowane projekty do realizacji.

Jeżeli chodzi o renaturyzację… Renaturyzacja jest oczywiście jednym z ważniejszych systemów, które są wykorzystywane przez „Wody Polskie” do tego, aby odpowiednio zarządzać i gospodarować infrastrukturą gospodarki wodnej. I takim koronnym przykładem jest chociażby rzeka Rega w województwie zachodniopomorskim, gdzie wysadzanie realizowane jest w ramach programu LIFE, czy też Biała Tarnowska, gdzie na odcinku 80 km usuwamy 16 barier ekologicznych i tworzymy korytarz… zachowujemy ciągłość morfologiczną rzeki. I powiem, że w „Wodach Polskich” powstał w tym roku krajowy program renaturyzacji, który jest skierowany nie tylko do naszych służb w ramach „Wód Polskich”, do wdrażania właśnie np. w przypadku Białej Tarnowskiej, lecz także do wszystkich innych właścicieli mniejszych cieków, rowów. Żeby można było z tego programu skorzystać.

Powiem tak: oczywiście, poza tym krajowym programem renaturyzacji cały czas realizujemy program retencji korytowej, nastawiony głównie na zapewnienie odpowiednich warunków działalności rolniczej. Czyli to jest związane z gruntami, które mają istotne znaczenie dla produkcji rolnej. I przypomnę tylko, że ten program działa od ubiegłego roku i planowany jest do realizacji w ciągu 3 lat. Chcemy dzięki temu zretencjonować około 34 milionów m3 wody przeznaczonej przede wszystkim dla obszarów o szczególnym znaczeniu dla produkcji rolnej, dla rolników. Zresztą te obszary i te cieki były wskazywane przez rolników, dlatego że w tej chwili utrzymujemy stały kontakt z rolnikami, ze społecznościami lokalnymi. Tylko w 2020 r. odbyło się 830 takich lokalnych spotkań, spotykaliśmy się z samorządami, z indywidualnymi rolnikami czy zainteresowanymi, aby omawiać kwestie związane właśnie ze zwiększeniem możliwości retencjonowania wody, ze współpracą, jeżeli chodzi o obsługę, eksploatację urządzeń wodnych tak, aby w sposób optymalny była ona nastawiona na potrzeby właśnie tych użytkowników.

To tyle, jeżeli…

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Marek Gróbarczyk:

Jeśli chodzi o wynagrodzenia związane z pracownikami, to dążymy do tego, aby dojść do średniej krajowej. Oczywiście, wspomniana kwestia wynika z problemów budżetowych, ale przede wszystkim z przychodów związanych z „Wodami Polskimi”. Jest to nowe przedsiębiorstwo. I naszym celem jest przede wszystkim doprowadzenie do podwyżek, ale musi się to odbywać w formie zrównoważonej, jeśli chodzi o budżet, ponieważ korzystamy z budżetu państwa. To jest największa dotacja, uzyskiwana przez „Wody Polska”. A więc cały ten proces musi być niezwykle rozważny i prowadzony jeszcze ostrożnie w świetle COVID, co wszyscy państwo rozumieją. Bo przecież w innych kwestiach wypowiadacie się negatywnie co do wzrostu wynagrodzeń. My też jesteśmy w tym reżimie. Niemniej jednak naszym celem jest podniesienie w sposób zadowalający wynagrodzeń wszystkich pracowników „Wód Polskich”. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Dziękuję panu ministrowi.

Pan senator Gawłowski zrezygnował, tak?

Senator Stanisław Gawłowski:

Nie, nie, absolutnie, Panie Przewodniczący, gdzieżbym śmiał. Ale już nie będę pytał, bo skoro nie mogę uzyskać po raz kolejny odpowiedzi na pytanie…

(Przewodniczący Zdzisław Pupa: Komentarz, tak?)

…to nie będę pytał. Tylko proste zestawienie i uzasadnienie mojego – za chwilę – głosowania w tej sprawie. Pozwolę sobie podzielić się z panem przewodniczącym i pozostałymi członkami komisji własną opinią.

Zapytałem, ile kilometrów obwałowań będzie wybudowanych w roku 2021. Pan prezes powiedział, ile zostało wybudowanych przez ostatnie 2,5 roku i pochwalił się liczbą 183 km. Panie Prezesie, nie ma się czym chwalić. W roku 2015 zostały wybudowane 263 km, tylko w jednym roku, a nie przez 2,5 roku. Tak więc powodów do dumy absolutnie nie ma. Mógłbym też operować kwotami, ile wydawano na różnego rodzaju zadania, już bardzo konkretnymi kwotami, związanymi czy to z regulacją rzek, czy to z obwałowaniami. Ale tak naprawdę… No, nie chcę też absolutnie stawiać się w jakoś kłopotliwej sytuacji. Bo reforma związana z utworzeniem przedsiębiorstwa „Wody Polskie” jest reformą nieudaną. I możecie oczywiście opowiadać różne rzeczy, ale wszyscy widzimy, jaka jest rzeczywistość.

Również w tej części dotyczącej zwiększenia wynagrodzeń… Bo one nie są zwiększane, pracownicy „Wód Polskich” są w grupie najsłabiej opłacanych pracowników w administracji publicznej, administracji rządowej.

Wreszcie, sam plan finansowy „Wód Polskich”, który opiewa na ok. 1 miliard 400 milionów zł na rok 2021, przewiduje stratę powyżej 300 milionów zł. No, to jest kuriozum w wymiarze funkcjonowania instytucji publicznej, żeby od razu zaprojektować stratę. A jak się wczyta, to można zobaczyć, że „Wody Polskie” mają zaciągnięte 2 pożyczki: jedną bezpośrednio w budżecie, umowa… „Wody Polskie” mają osobowość prawną. Umowa z ministrem finansów to blisko 1 miliard zł. I kilkaset milionów zł w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska. Okej, zgodnie z ustawą okołobudżetową ta pożyczka, która jest udzielona przez Ministerstwo Finansów, będzie umorzona, tak więc o tyle dobrze. Ale ta, która jest w części dotyczącej narodowego funduszu – nie.

Tak więc to wszystko razem pokazuje, że odbywa się bardzo… Nie tylko ta reforma była nieudana, jest zła i przynosi złe skutki, ale cały proces zarządzania tym obszarem związanym z funkcjonowaniem państwa, czyli gospodarką wodną, i finansowania go opiera się tylko i wyłącznie na projektach, które zostały zaprojektowane przed rokiem 2016. Realizujecie te projekty, które są finansowane z Banku Światowego i z pieniędzy unijnych. One zostały wynegocjowane bez udziału tegoż rządu. Miałem w tym własny udział i jestem z tego bardzo dumny. I cieszę się, że przynajmniej te projekty są realizowane. Ale nie widać żadnych nowych działań i nie widać żadnego realnego, prawdziwego zaangażowania budżetu w obszar dotyczący gospodarki wodnej. W związku z tym ja będę głosował za wyrażeniem negatywnej opinii w tej części. I będę państwa senatorów również… Bo naprawdę, jeżeli nie wyślemy prawdziwego sygnału – i to jest w interesie zarówno pana ministra Gróbarczyka, jak i prezesów „Wód Polskich” – że w gospodarce wodnej źle się dzieje, to nikt tego nie usłyszy. Tzn. nie ma innej możliwości niż wyrażenie tego poprzez głosowanie w komisjach. Bo ja mogę mieć własne pretensje różnego rodzaju do ministra czy do pozostałych, a oni też są w jakiejś określonej sytuacji formalnej. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Szanowni Państwo, w takim razie przystępujemy do wyrażenia opinii…

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Marek Gróbarczyk: Panie Przewodniczący, czy ja mogę ad vocem? Bo to są zbyt poważne zarzuty.)

Proszę bardzo, Panie Ministrze.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Marek Gróbarczyk:

Chciałbym tylko przypomnieć, że nieudana reforma realizowana przez pana ministra Gawłowskiego od 2008 r. aż do końca jego rządów, która nie wprowadziła prawa wodnego, a więc naraziła Polskę i Skarb Państwa na ogromne straty wynikające z tytułu kar z Unii Europejskiej, skutkowała tym, że wszystkie inwestycje były w tym czasie zablokowane. Wobec takiego zachowania m.in. pana senatora Gawłowskiego, ówczesnego ministra, postąpiliśmy w sposób bardzo odpowiedzialny i reforma została przygotowana bardzo szybko. W ten sposób powołane zostały „Wody Polskie”.

A co do inwestycji… Na panu senatorze Gawłowskim ciążą bardzo duże zarzuty, chociażby w przypadku takich inwestycji jak Wilkówka, niedokończone Malczyce, które tylko dzięki Prawu i Sprawiedliwości zostały zakończone – teraz jest budowany ostatni etap, czyli cofka – oraz jezioro Jamno, o którym pan, Panie Senatorze, nie wspomina, a jest to…

(Przewodniczący Zdzisław Pupa: Panie Ministrze, mam taką prośbę. Bo widzę, że…)

… chyba największy zarzut w stosunku do pana…

(Przewodniczący Zdzisław Pupa: … Panie Ministrze…)

Jeśli pan realizował te zadania… Tak więc jest masa zarzutów, nie tylko z mojej strony, lecz także zarzutów prokuratorskich, w świetle gospodarki wodnej, która jest kierowana… W tym zakresie… Tak więc nie chciałbym… Chciałbym uniknąć tego…

(Przewodniczący Zdzisław Pupa: Panie Ministrze, ale mam taką prośbę…)

… na posiedzeniu pana komisji, aby nie wchodzić w polityczną dyskusję…

(Przewodniczący Zdzisław Pupa: Panie Ministrze…)

… ale niestety…

Przepraszam bardzo, Panie Przewodniczący, pan senator Gawłowski zaczął, więc musiałem na to zareagować.

Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Ale to nie… Nie chciałbym, żebyśmy wykraczali poza meritum sprawy. Każdy wyrazi swoje zdanie w głosowaniu… Dlatego ja praktycznie już zarządziłem głosowanie, i wtedy pan minister wszedł z tym…

Ale teraz przystępujemy normalnie do głosowania…

Senator Stanisław Gawłowski:

Panie Przewodniczący, jedno zdanie.

To, co powiedział przed chwilą pan minister, to jest katastrofa. Ewidentnie świadczy o tym, że nie ma on żadnej wiedzy z zakresu gospodarki wodnej.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Zostanie pan senator przy swoim zdaniu, pan minister przy swoim zdaniu.

Głosujemy.

Mamy 2 głosowania. Jedno dotyczące opinii odnośnie do części 22 budżetu, a drugie – odnośnie do planu finansowego Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie”.

Pierwsze głosowanie:

Kto jest za pozytywną opinią dotyczącą przyjęcia części 22 budżetu, niech zechce podnieść rękę.

Głosowania zdalnie.

Kto za?

Kto przeciw?

Kto się wstrzymuje…

Przepraszam, jeszcze nie dokończyłem głosowania na sali.

Kto na sali jest przeciw?

Kto się wstrzymał?

2 senatorów na sali się wstrzymało i 2 było przeciw.

Łącznie: 9 głosów za, 3 głosy przeciw, 2 senatorów wstrzymało się od głosu.

Wyrażona została pozytywna opinia dla części 22 budżetu.

Teraz proszę o też uwagę. Głosujemy nad opinią dotyczącą załącznika nr 14, w którym jest zawarty plan finansowy Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie”.

Kto jest za pozytywną opinią dla tego planu finansowego, niech zechce podnieść rękę.

Kto jest przeciw?

Kto się wstrzymał?

Głosowanie zdalne.

Wyniki: 8 głosów za, 4 głosy przeciw, 2 senatorów wstrzymało się od głosu.

Szanowni Państwo, wyraziliśmy pozytywną opinię odnośnie do części budżetowych wymienionych na początku posiedzenia komisji i do załączników, też przedstawionych w porządku obrad. Czyli propozycje zostały przyjęte pozytywnie, opinia Komisji Środowiska jest pozytywna.

Wobec tego jutro złożymy sprawozdanie na posiedzeniu Komisji Budżetu i Finansów Publicznych, dotyczące tego, że Komisja Środowiska przyjęła pozytywną opinię dotyczącą…

(Głos z sali: Wynikiem takim a takim…)

… budżetu państwa na rok 2021 w częściach przedstawionych w porządku obrad.

Ktoś z senatorów się zgłosi, żeby przedstawić sprawozdanie na posiedzeniu komisji budżetowej jutro, o 15:00?

(Senator Józef Łyczak: Spełniam prośbę…)

(Wypowiedź poza mikrofonem)

(Senator Józef Łyczak: Przełożyłem kardiologa…)

Nie, to nie musisz…

(Senator Józef Łyczak: Nie, nie, muszę…)

Senator Łyczak wyraża zgodę, żeby być sprawozdawcą o godzinie 15.00.

Dziękuję serdecznie.

Szanowni Państwo, w związku z wyczerpaniem porządku obrad dziękuję panu mecenasowi za czuwanie na posiedzeniu komisji, dziękuję szanownym senatorom, państwu z sekretariatu Komisji Środowiska… ale również Komisji Zdrowia, tak?

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Dziękuję i zamykam posiedzenie Komisji Środowiska.

Dziękuję bardzo.

(Koniec posiedzenia o godzinie 18 minut 57)