Zapis stenograficzny

– posiedzenie Komisji Środowiska (16.)

w dniu 30 lipca 2020 r.

Porządek obrad:

1. Rozpatrzenie ustawy o ratyfikacji Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Białorusi o współpracy w dziedzinie ochrony i racjonalnego wykorzystania wód transgranicznych, podpisanego w Białowieży dnia 7 lutego 2020 r. (druk senacki nr 170, druki sejmowe nr 400 i 492).

(Początek posiedzenia o godzinie 11 minut 34)

(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Zdzisław Pupa)

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Szanowni Państwo, pozwolicie, że otworzę posiedzenie senackiej Komisji Środowiska.

W porządku obrad mamy dzisiaj rozpatrzenie ustawy o ratyfikacji Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Białorusi o współpracy w dziedzinie ochrony i racjonalnego wykorzystania wód transgranicznych, podpisanego w Białowieży dnia 7 lutego 2020 r. – druk senacki nr 170, druki sejmowe nr 400 i 492.

W dzisiejszym posiedzeniu biorą udział – wszystkich serdecznie witam – następujące osoby. Jest pan Grzegorz Witkowski, minister gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej – witamy pana ministra. Jest również pani Katarzyna Delis-Szeląg z tegoż samego ministerstwa – witam szanowną panią. Jest też z nami pan Piotr Dolata – witamy szanownego pana – z Ministerstwa Spraw Zagranicznych, zastępca dyrektora Departamentu Prawno-Traktatowego. Jest pan Mirosław Sałata z Najwyższej Izby Kontroli – witamy pana. Jest z nami pani Renata Szczerek z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Jest oczywiście z nami ekspert, pan Marek Gromiec – witamy pana profesora. Jest z nami pan Mirosław Reszczyński z Kancelarii Senatu, główny legislator w Biurze Legislacyjnym. Witam także szanownych eurodeputowanych, naszych parlamentarzystów – panią Beatę Mazurek, panią Andżelikę Możdżanowską i pana szanownego Karola Karskiego. Witam oczywiście państwa senatorów, łącznie z naszym ministrem zdrowia, i dziękuję za przybycie.

Pozwolicie, Szanowni Państwo, że odczytam formułkę na okoliczność zdalnego uczestnictwa w posiedzeniu senackiej Komisji Środowiska.

Szanowni Państwo, informuję, że posiedzenie komisji jest transmitowane w internecie.

Proszę o informację, czy na sali znajdują się osoby wykonujące zawodową działalność lobbingową w rozumieniu ustawy o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa? Nie widzę, żeby był ktoś taki, kto zajmuje się zawodową działalnością lobbingową.

Państwa senatorów, którzy są obecni na sali, proszę o nieuruchamianie aplikacji do połączenia zdalnego, gdyż doprowadzi to do sprzężeń akustycznych.

Szanowni Państwo, chciałbym sprawdzić, czy wszyscy senatorowie, którzy chcieli wziąć udział w posiedzeniu komisji, zostali już włączeni do posiedzenia. Czy tak jest? Operator musi nam powiedzieć.

(Głos z sali: Czwórka zdalna.)

Wszyscy, którzy chcieli, są włączeni, tak?

(Głos z sali: Tak.)

Dobrze.

Wszystkich państwa senatorów obradujących zdalnie proszę o upewnienie się, czy państwa iPady są podłączone do zasilania, a ich kamery włączone. Tak jest. Proszę także o zapewnienie takiego położenia iPada i obiektywu kamery, aby byli państwo widoczni podczas połączenia.

Teraz dalsze informacje. Zapisywanie się do głosu przez senatora obradującego zdalnie może nastąpić przez czat w aplikacji lub werbalnie. Sposób zgłaszania opisany jest w instrukcji, którą otrzymaliście państwo e-mailowo. Zabranie głosu będzie możliwe dopiero po jego udzieleniu przez przewodniczącego komisji. Przed zabraniem głosu proszę państwa o samodzielne włączenie mikrofonów. Po zakończeniu wypowiedzi, proszę wyłączyć mikrofon.

Poprawki możecie państwo przesłać na adres e-mailowy, podany w przesłanej państwu informacji o zdalnym posiedzeniu komisji, z potwierdzonego konta e-mailowego. Złożenie poprawek należy zaanonsować na czacie lub werbalnie. W temacie e-maila proszę wpisać skrót komisji, na posiedzenie której kierują państwo poprawkę, oraz tytuł ustawy.

Przypominam ponadto, że do dyspozycji senatorów obradujących zdalnie jest specjalny numer telefonu, pod który możecie państwo dokonywać zgłoszeń problemów technicznych.

Szanowni Państwo, chciałbym teraz sprawdzić kworum. Czy wszyscy senatorowie członkowie komisji biorący zdalny udział w posiedzeniu komisji są połączeni? Mam informację, że wszyscy są połączeni.

Punkt 1. porządku obrad: rozpatrzenie ustawy o ratyfikacji Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Białorusi o współpracy w dziedzinie ochrony i racjonalnego wykorzystania wód transgranicznych, podpisanego w Białowieży dnia 7 lutego 2020 r. (druk senacki nr 170, druki sejmowe nr 400 i 492)

Wobec tego rozpoczynamy posiedzenie Komisji Środowiska.

Proszę bardzo pana ministra o zabranie głosu i przedstawienie przedmiotu ustawy.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej Grzegorz Witkowski:

Dziękuję, Panie Przewodniczący.

Szanowni Państwo Senatorowie! Szanowni Goście!

Celem naszego spotkania jest przedstawienie państwu informacji na temat umowy, którą mieliśmy zaszczyt i przyjemność podpisać w Białowieży 7 lutego obecnego roku z rządem Republiki Białorusi.

Po wielu latach chłodnych relacji dyplomatycznych, w trosce o ekosystem wodny wód transgranicznych, zdecydowaliśmy się na podjęcie konstruktywnych rozmów i podpisanie tego porozumienia, ponieważ – tak jak państwu wiele razy opowiadałem i co argumentowałem – wody nie mają barw partyjnych, one łączą, a nie dzielą, a szczególnie jeśli chodzi o system zlewniowy, z którym mamy do czynienia na terenach naszych wschodnich województw, wymagana jest ścisła współpraca z rządem Białorusi, z lokalnymi samorządami i podmiotami gospodarczymi. Bo one mogą mieć wpływ na zanieczyszczenia i wpływ na cały ekosystem, który będzie potem problemem naszego kraju. I spotkaliśmy się z wyjątkową życzliwością strony białoruskiej, co nas bardzo cieszy.

W uzasadnieniu do projektu tej ustawy – a bardzo proszę, żeby komisja senacka i Senat wyrazili zgodę panu prezydentowi na ratyfikowanie tej umowy – można przeczytać o 4 takich punktach, 4 argumentach, które są konieczne do procedowania. To jest przede wszystkim podniesienie bezpieczeństwa przeciwpowodziowego dla mieszkańców. Jest tutaj z nami pani europoseł Beata Mazurek z Włodawy, która ma kontakty ze stroną białoruską i na pewno wie, jak problem zanieczyszczenia wód i współpracy ze stroną białoruską jest ważny. To jest przeciwdziałanie zjawisku suszy, na które skarżą się nasi rolnicy ze wschodnich województw, a problem ten przy dobrym współdziałaniu ze stroną białoruską może w części zostać rozwiązany. To jest skuteczniejsza ochrona wód przed zanieczyszczeniami, a co za tym idzie, podniesienie jakości wód i dostępności do zasobów wodnych dobrej jakości dla ludności. Przede wszystkim, Szanowni Państwo, chodzi nam o zanieczyszczenia związane z nawozami i zanieczyszczenia pochodzenia rolniczego, które niekoniecznie są dobrej jakości u naszych wschodnich sąsiadów. Tu też mamy bardzo duże doświadczenie i dobre praktyki, z którymi możemy się podzielić dla obopólnej korzyści. I oczywiście zwiększenie dyspozycyjności zasobów wodnych dla potrzeb społecznych – spożywczych, rekreacyjnych i innych.

Ja bym, Szanowni Państwo, docenił jednak postawę strony białoruskiej, szczególnie jeśli chodzi np. o Kanał Augustowski i rekreacyjne wykorzystanie tego kanału, ale też innych akwenów, np. Bugu. Docelowo chcemy powołać taką komisję na wzór Komisji Odrzańskiej, której świetne praktyki na zachodniej naszej granicy przyniosły dobry skutek. Tak samo chcemy na wschodniej granicy w związku z Sanem czy Bugiem, czy z Kanałem Augustowskim takie dobre praktyki stworzyć, stworzyć taką komisję, aby praktycy hydrolodzy i hydrotechnicy mogli wspólnie współpracować.

Jeszcze raz bardzo państwa proszę o wyrażenie zgody na to, aby pan prezydent mógł ratyfikować tę umowę międzynarodową. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Dziękuję uprzejmie.

Czy pan z Biura Legislacyjnego ma jakieś uwagi?

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Mirosław Reszczyński:

Szanowny Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo! Szanowni Goście!

Biuro nie wnosi uwag.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Dziękuję.

Czy ktoś z państwa senatorów chce zabrać głos? Nie.

Pan europoseł Karski prosił o głos. Proszę bardzo.

Poseł do Parlamentu Europejskiego Karol Karski:

Dziękuję bardzo.

Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo Senatorowie! Panie Ministrze!

To jest rzeczywiście bardzo ważna umowa międzynarodowa. Umowa, która była zawarta jeszcze ze Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, niestety wygasła w stosunkach polsko-białoruskich, choć Białoruś jest sukcesorem Związku Radzieckiego. Akurat w stosowanym porozumieniu międzyrządowym z lat dziewięćdziesiątych ta umowa nie została ujęta, pewnie jako refleks tego, że obie strony chciały wszystkie kwestie graniczne regulować bezpośrednio przez siebie zawieranymi porozumieniami.

Ta umowa jest istotna, tak jak tu już pan minister powiedział, i dla pani poseł Mazurek, ale także dla mnie, ponieważ mój okręg wyborczy do europarlamentu obejmuje województwo podlaskie. Cieki wodne to w ogóle jest 240 km granicy polsko-białoruskiej. Ta sprawa ma również wymiar współpracy transgranicznej, a także swój wymiar europejski. Tutaj tak zdawkowo… Czytamy w stosownym oświadczeniu rządowym, że ustawa nie jest sprzeczna z prawem Unii Europejskiej. Ona się wręcz wpisuje w stosowane rozwiązania unijne. Dyrektywa regulująca kwestię gospodarki wodnej mówi o gospodarowaniu tymi zasobami w systemie zlewniowym i właśnie ta umowa doskonale się w te rozwiązania wpisuje. A więc jest to także dopełnienie tego aspektu europejskiego współpracy transgranicznej, wypełnienie pewnych aspektów, które do tej pory nie były regulowane.

W związku z tym także nie będę oryginalny: chciałbym państwa zachęcić do przychylenia się do przyjęcia ustawy i upoważnienia pana prezydenta Rzeczypospolitej do ratyfikacji tej potrzebnej umowy międzynarodowej.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Dziękuję za zabranie głosu.

Czy są jeszcze inne głosy z sali?

Proszę bardzo, pani senator Zając.

Senator Alicja Zając:

Dziękuję bardzo.

Ja chcę powiedzieć, że ta umowa jest nie tylko ważna, jeżeli chodzi o stosunki Polski z Białorusią w tym zakresie, ale jest także ważna, jeżeli chodzi o utrzymanie zasobów wodnych w niezmienionym stanie albo wręcz poprawę ich stanu istniejącego.

Ja przypominam sobie, ze swojej działalności zawodowej, taki czas wiele lat temu, kiedy stwierdziliśmy zanieczyszczenie rtęcią w dolnym odcinku Sanu, gdzie praktycznie nie ma zabudowań, bo to jest teren Bieszczadzkiego Parku Narodowego. Nie wierzono nam, że tam w wodzie może być rtęć. Okazało się, że ona była, a pochodziła z Ukrainy, gdzie były składowane niewiadomego pochodzenia odpady. Po prostu, na skutek działań przyrody, rtęć przedostawała się do źródłowych odcinków Sanu. Później się to już nie powtarzało. Ale właśnie stosunki międzynarodowe, jeżeli chodzi o rzeki graniczne i jeziora, są bardzo, bardzo ważne.

I dlatego myślę, że cała nasza Izba przyjmie ten projekt jednogłośnie. Dziękuję.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Dziękuję uprzejmie.

Proszę bardzo, pan senator Gawłowski.

Senator Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo! Szanowni Państwo!

Ja również chcę poprzeć ten projekt ustawy, bo mam świadomość, jak ważnym elementem jest współpraca z państwami sąsiednimi nie tylko, jeśli chodzi o wody graniczne, ale w ogóle, jeśli chodzi o dorzecza. Znam całe mnóstwo przykładów współpracy pomiędzy Polską a Białorusią z lat wcześniejszych, choćby w części dotyczącej usuwania lagun, które zagrażały rzece Bug, czyli również mieszkańcom Warszawy. Tak więc ja nie spłycałbym tego problemu tylko i wyłącznie do obszaru przygranicznego. Dobra współpraca, jeśli chodzi o dorzecza, z sąsiadami, z państwami sąsiednimi jest rzeczywiście w interesie Rzeczypospolitej. I też jestem przekonany, że ten projekt ustawy uzyska wsparcie całej Izby. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Zdzisław Pupa:

Dziękuję uprzejmie.

Nie ma więcej głosów.

Wobec tego będziemy się szykować do głosowania.

Muszę odczytać następną formułkę, która jest przygotowana: przystępujemy do głosowania nad przyjęciem ustawy bez poprawek.

I pragnę poinformować, że senatorowie obradujący w sali posiedzeń głosują na dotychczasowych zasadach, czyli poprzez podniesienie ręki, a senatorowie obradujący zdalnie biorą udział w głosowaniu poprzez specjalny formularz, który każdorazowo przed głosowaniem będzie pojawiał się w aplikacji. Głosowanie odbywa się przez kliknięcie przycisku „OK”, a następnie wybranie jednej z 3 opcji: „za”, „przeciw”, „wstrzymuję się”. Po podjęciu decyzji należy przekazać wynik głosowania.

Przypominam, że senatorowie obradujący zdalnie, którzy nie są członkami komisji, nie biorą udziału w głosowaniu. Pragnę jednak uprzedzić, że panel do głosowania wyświetla się u wszystkich uczestników spotkania, a nie tylko u członków komisji. Jednak zaliczone będą tylko głosy członków komisji.

Wobec tego przystępujemy do głosowania.

Poddaję pod głosowanie wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Kto jest za przyjęciem ustawy bez poprawek, zechce podnieść rękę. (12)

Dziękuję bardzo.

Teraz czekamy na…

Kto jest przeciw? Nikt.

Kto się wstrzymał? Też nikt.

Czekamy teraz na podsumowanie głosów zdalnych.

Proszę o ogłoszenie wyniku, Panie Jacku.

(Głos z sali: 16 głosów za, jednomyślnie.)

(Głos z sali: Jednomyślnie.)

Ustawa została przyjęta jednomyślnie, 16 głosów za.

Dziękuję serdecznie za udział w posiedzeniu.

Na senatora sprawozdawcę zgłosiła się pani senator Zając. Tak że prosimy o reprezentowanie nas na sali plenarnej. Dziękuję bardzo.

Zamykam szesnaste posiedzenie Komisji Środowiska.

I zapraszam za chwileczkę na kolejne.

Dziękuję.

(Koniec posiedzenia o godzinie 11 minut 50)