Zapis stenograficzny

– wspólne posiedzenie Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej (15.),

oraz Komisji Budżetu i Finansów Publicznych (32.)

w dniu 16 czerwca 2020 r.

Porządek obrad:

1. Rozpatrzenie ustawy o dodatku solidarnościowym przyznawanym w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom COVID-19 (druk senacki nr 143, druk sejmowy nr 406).

(Początek posiedzenia o godzinie 15 minut 16)

(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Komisji Budżetu i Finansów Publicznych Kazimierz Kleina)

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Proszę państwa, otwieram wspólne posiedzenie Komisji Budżetu i Finansów Publicznych oraz Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej.

Wspólnie z panem senatorem Libickim prowadzimy posiedzenie. I korzystając z upoważnienia pana senatora, będę prowadził to posiedzenie komisji. Proszę o to, aby zostali na sali senatorowie, członkowie obu połączonych komisji oraz goście, którzy są związani z tą ustawą, tak żebyśmy mogli w miarę sprawnie przeprowadzić procedurę uchwalenia ewentualnych poprawek lub przyjęcia bez poprawek tej ustawy.

Punkt 1. porządku obrad: rozpatrzenie ustawy o dodatku solidarnościowym przyznawanym w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom COVID-19 (druk senacki nr 143, druk sejmowy nr 406)

Przedmiotem naszego posiedzenia jest rozpatrzenie ustawy o dodatku solidarnościowym przyznawanym w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom COVID-19.

Czy są uwagi do porządku posiedzenia? Nie ma.

Czy w posiedzeniu uczestniczą osoby prowadzące działalność lobbingową w rozumieniu prawa? Nie.

(Rozmowy na sali)

Informuję państwa…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Proszę?

(Głos z sali: Mikrofon jest włączony? Bo ja słabo słyszę.)

Mój mikrofon jest włączony, i to mocno podgłośniony.

(Głos z sali: Może jeszcze jeden?)

Może jeszcze jeden? Nie wiem.

Informuję państwa senatorów oraz gości, że nasze posiedzenie jest transmitowane przez internet.

Przystępujemy do rozpatrywania naszego… poszczególnych… do rozpatrywania tej ustawy.

Bardzo proszę ministra… Kto z państwa ministrów? Czy są już ministrowie? Nie ma.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

To poprośmy…

(Głos z sali: O przerwę…)

Panie Sekretarzu, możemy prosić…

(Głos z sali: Minister Mucha jest…)

Tak, pan minister Mucha, bo to jest prezydencki projekt.

(Głos z sali: Tak.)

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Jest na zewnętrz.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

(Głos z sali: To może zróbmy tę przerwę.)

No, jeżeli…

(Rozmowy na sali)

Pan minister Szwed już jest…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

(Głos z sali: To jest czy nie ma?)

Jest pan minister Mucha? Bo będzie…

Zapraszamy pana ministra, bo już będziemy prosili o to, aby pan zaprezentował ustawę. Można z ław rządowych. Panie Ministrze, bardzo prosimy o krótką prezentację ustawy. Następnie Biuro Legislacyjne poprosimy o przedstawienie uwag legislacyjnych.

Bardzo proszę.

Zastępca Szefa Kancelarii Prezydenta RP Paweł Mucha:

Szanowni Panowie Przewodniczący! Szanowni Państwo Senatorowie!

Dziękuję bardzo.

Zgodnie z prośbą postaram się w sposób syntetyczny przedstawić ustawę.

Mam zaszczyt przedstawić Wysokim Komisjom ustawę o dodatku solidarnościowym przyznawanym w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom COVID-19, którą 4 czerwca br., na wniosek prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, pana Andrzeja Dudy, uchwalił Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. Pan prezydent od początku pandemii aktywnie włącza się w walkę z nią, w szczególności z niekorzystnymi następstwami ekonomicznymi, gospodarczymi i społecznymi, a przedstawiona ustawa stanowi uzupełnienie rozwiązań przyjętych w ramach tzw. tarczy antykryzysowej. Projekt przedstawionej ustawy został zapowiedziany przez pana prezydenta z początkiem maja, a następnie był także elementem umowy programowej zawartej w dniu 5 maja 2020 r. przez prezydenta Rzeczypospolitej z Niezależnym Samorządnym Związkiem Zawodowym „Solidarność”.

Ustawa ma dwa zasadnicze cele: po pierwsze, ustanawia wsparcie dla osób, które straciły pracę ze względu na sytuację gospodarczą spowodowaną kryzysem wywołanym epidemią COVID-19, po drugie, na stałe podnosi wysokość zasiłku dla bezrobotnych.

Wysokie Komisje, regulacja określa warunki nabywania, wysokość, tryb przyznawania oraz zasady wypłacania i finansowania dodatku solidarnościowego. Dodatek solidarnościowy będzie świadczeniem przyznawanym maksymalnie na 3 miesiące w okresie od dnia 1 czerwca do dnia 31 sierpnia 2020 r., a jego wysokość wynosić będzie 1 tysiąc 400 zł miesięcznie. Dodatek przysługiwał będzie osobom, które były zatrudnione na podstawie umowy o pracę i z którymi umowa o pracę została po dniu 15 marca 2020 r. rozwiązana albo uległa rozwiązaniu z upływem czasu, na który była zawarta. Warunkiem uzyskania prawa do dodatku solidarnościowego jest posiadanie okresu podlegania w 2020 r. ubezpieczeniom społecznym z tytułu stosunku pracy przez co najmniej 60 dni. Dodatek przysługiwał będzie osobom mającym miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli są obywatelami polskimi, obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu, stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej posiadającymi prawo pobytu lub prawo stałego pobytu, lub cudzoziemcami legalnie przebywającymi na terytorium Polski.

Tutaj chcę zaznaczyć, że w toku prac w Sejmie została zgłoszona poprawka, zgodnie z którą dodatek przysługiwać będzie również osobom, które utraciły pracę pomiędzy 15 a 31 marca br. To jest propozycja wychodząca naprzeciw także tym wszystkim, którzy już w czasie trwania stanu epidemii utracili pracę – bo przypomnę, że ten stan epidemii według mojej pamięci został wprowadzony 20 marca, a więc tutaj rozszerzono zakres beneficjentów tego świadczenia poprzez odpowiednią zmianę, jeżeli chodzi o przesunięcie tej daty na 15 marca, a nie, jak pierwotnie to było wskazywane, 31 marca. Dodatek nie będzie przysługiwał osobom podlegającym ubezpieczeniom społecznym lub obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego, w tym osobom mającym prawo do emerytury lub renty, oraz rolnikom. Ustawa rozstrzyga sytuacje, gdy osoba jest jednocześnie uprawniona do dodatku solidarnościowego i zasiłku dla bezrobotnych. W okresie pobierania dodatku solidarnościowego osobom uprawnionym nie będą wypłacane zasiłki dla bezrobotnych oraz stypendia, jednak jeżeli osobie bezrobotnej zostanie wypłacony zasiłek dla bezrobotnych lub stypendium, o którym mowa w ustawie, wówczas dodatek solidarnościowy wypłacany będzie w wysokości różnicy pomiędzy wypłaconym dodatkiem solidarnościowym a zasiłkiem lub stypendium wypłacanym przez urząd pracy. Okres pobierania dodatku solidarnościowego nie będzie skracał okresu pobierania zasiłku bądź stypendium. Okres pobierania dodatku będzie wliczany do okresu pracy wymaganego do nabycia lub zachowania uprawnień pracowniczych, z wyjątkiem okresu zatrudnienia, od którego zależy nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego oraz stażu pracy określonego w odrębnych przepisach, wymaganego do wykonywania niektórych zawodów.

Ustawa, podobnie jak czynią to ustawy z tzw. tarczy antykryzysowej, ustanawia podstawę dla Rady Ministrów, aby w drodze rozporządzenia określiła dłuższy niż 3-miesięczny okres przysługiwania świadczenia solidarnościowego, biorąc pod uwagę sytuację na rynku pracy oraz możliwość znalezienia nowego zatrudnienia przez osoby, które utraciły zatrudnienie w związku z rozprzestrzenianiem się COVID-19.

Proponuje się, w szczególności w imię szybkości postępowania, aby wnioski o przyznanie dodatku solidarnościowego składane były w formie dokumentu elektronicznego, za pośrednictwem profilu utworzonego w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Informacja o przyznaniu dodatku solidarnościowego będzie udostępniana na profilu informacyjnym osoby uprawnionej, utworzonym w systemie teleinformatycznym ZUS. Odmowa przyznania dodatku solidarnościowego nastąpi w drodze decyzji, od której przysługiwać będzie prawo odwołania do właściwego sądu w terminie i na zasadach określonych w przepisach kodeksu postępowania cywilnego. Z tytułu pobierania dodatku solidarnościowego osoba uprawniona podlegać będzie ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu, a podstawą wymiaru składek na te ubezpieczenia będzie wypłacana kwota dodatku solidarnościowego.

Składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i zdrowotne finansował będzie w całości budżet państwa za pośrednictwem ZUS. Dodatek solidarnościowy nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz potrąceniom i egzekucji. Oznacza to, że osoba uprawniona otrzyma całą kwotę, czyli, tak jak wskazywałem, 1 tysiąc 400 zł.

Wysokie Komisje, jak wskazałem na początku, ustawa zakłada również podwyższenie od dnia 1 września 2020 r. zasiłku dla bezrobotnych. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda proponuje, aby w okresie pierwszych 90 dni zasiłek wynosił 1 tysiąc 200 zł, a następnie 942,30 zł. Ponadto ustawa przewiduje zaliczenie do 365 dni pracy warunkujących możliwość nabycia prawa do zasiłku dla bezrobotnych okresu pracy w obniżonym wymiarze etatu i z obniżoną wysokością wynagrodzenia poniżej minimalnego wynagrodzenia za pracę w przypadku tych osób, którym na podstawie art. 15g ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 i innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych zmniejszono wymiar czasu pracy skutkujący obniżeniem wysokości wynagrodzenia poniżej minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Ustawa wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, z wyjątkiem przepisów dotyczących podwyższenia zasiłku dla bezrobotnych, które wejdą w życie od dnia 1 września 2020 r. Przewidywany termin wejścia w życie ustawy nie narusza zasad demokratycznego państwa prawnego i jest uzasadniony ważnym interesem społecznym.

Wysokie Komisje, łączna…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Już kończę. Łączna szacunkowa liczba osób, które nabędą prawo do dodatku solidarnościowego wynosi ok. 0,5 miliona osób, z czego nieco ponad 200 tysięcy stanowią osoby bez prawa do zasiłku dla bezrobotnych, tj. 200 tysięcy osób, które dzisiaj nie mają żadnego świadczenia i będą mogły uzyskiwać w tym okresie 3-miesięcznym po tym 1 tysiącu 400 zł, czyli mówimy tutaj o takim rzędzie wielkości, z drugiej strony to jest ponad 300 tysięcy osób, które mają ustalone prawo do zasiłku, ale dla nich będzie możliwość skorzystania z dodatku solidarnościowego, który jest w kwocie bez mała 2-krotnie wyższej niż pobierany obecnie zasiłek dla bezrobotnych, czyli to jest możliwość uzyskania 1 tysiąca 400 zł zamiast dzisiaj wypłacanej kwoty zasiłku dla bezrobotnych. Poza tym mamy wskazanie podwyższenia na przyszłość zasiłku, co też było postulowane dość powszechnie w debacie społecznej, od 1 września do kwoty 1 tysiąca 200 zł.

Ta ustawa została poparta w Sejmie zdecydowaną większością głosów. Za tą ustawą głosowało 430 posłów z wszystkich ugrupowań parlamentarnych. Jestem przekonany, że te rozwiązania, które są uzgodnione ze stroną społeczną, przygotowywane wspólnie z NSZZ „Solidarność”, ale także, co chcę podkreślić, przy współdziałaniu Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej i ekspertów z ZUS, to są dobre rozwiązania prawne. To są rozwiązania prawne, które zapewnią pomoc dzisiaj, tu i teraz, kiedy ta pomoc jest bardzo oczekiwana i bardzo potrzebna. I dlatego pozwalam sobie w imieniu prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej prosić Wysokie Komisje o poparcie tego projektu ustawy czy już raczej ustawy. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.

Bardzo proszę Biuro Legislacyjne, panią mecenas, o krótkie przedstawienie uwag legislacyjnych.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Danuta Drypa:

Dziękuję.

Panie Przewodniczący! Szanowni Państwo!

W opinii, która została przygotowana do przedmiotowej ustawy, zostało zawartych 5 uwag o charakterze szczegółowym. Są to uwagi typowo legislacyjne.

Uwaga nr 1 dotyczy art. 1 ust. 2, zgodnie z którym celem dodatku solidarnościowego jest przeciwdziałanie negatywnym skutkom COVID w rozumieniu ustawy z 2 marca o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 poprzez finansowe wsparcie osób, które straciły źródło przychodu itd. Zgodnie z zasadą zwięzłości, a także z kolejną zasadą techniki prawodawczej, zgodnie z którą w ustawie nie zamieszcza się wypowiedzi, które nie służą wyrażaniu norm prawnych, a w szczególności apeli, postulatów, zaleceń, upomnień oraz uzasadnień… Przytoczony przepis ma charakter uzasadnienia celu, dla którego wprowadzany jest dodatek solidarnościowy, i jako taki jest zbędny. W związku z tym w opinii Biura Legislacyjnego w art. 1 należy skreślić ust. 2.

Uwaga nr 2 ma na celu ujednolicenie terminologii, jaką posługuje się ustawa w odniesieniu do pojęcia „umowa o pracę”. W art. 3 w ust. 1 w pkcie 1 ustawodawca mówi o rozwiązaniu umowy o pracę, a w pkcie 2 jest już tylko słowo „umowa”. Oczywiście można wyinterpretować, że chodzi o umowę o pracę, ale propozycja poprawki polega na tym, aby w art. 3 w ust. 1 w pkcie 2 po wyrazie „umowa” dodać wyrazy „o pracę”.

Uwaga nr 3 dotyczy art. 8 ust. 7 i polega na tym, aby przywołany w ustawie tytuł ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych uzupełnić o część tytułu, czyli datę tej ustawy.

Kolejna uwaga, czyli uwaga nr 4, dotyczy art. 11, który mówi o tym, iż do zamówień na usługi lub dostawy udzielane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych w związku z realizacją wypłacania dodatku solidarnościowego nie stosuje się przepisów o zamówieniach publicznych. Zgodnie z zasadami techniki prawodawczej w takiej sytuacji należy przytoczyć pełen tytuł ustawy, do której następuje odesłanie, wraz z jej adresem publikacyjnym.

I ostatnia uwaga dotyczy tego, że ustawa o dodatku, wprowadzająca dodatek solidarnościowy, jednocześnie zmienia ustawę o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Zmiana w tej ustawie, polegająca m.in. na podwyższeniu zasiłku dla bezrobotnych, nie jest bezpośrednio związana z ustawą wprowadzającą dodatek solidarnościowy i jako taka powinna być wprowadzona odrębną ustawą. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dziękuję bardzo, Pani Mecenas.

Panie Ministrze, do tych propozycji poprawek legislacyjnych… Teraz już chyba pan minister Mucha będzie się ustosunkowywał… Czy pan minister Szwed? Nie wiem, kto jest… Bo to już jest po stronie rządu w tej chwili.

(Zastępca Szefa Kancelarii Prezydenta RP Paweł Mucha: Według…)

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Stanisław Szwed: To może ja.)

Proszę bardzo.

(Zastępca Szefa Kancelarii Prezydenta RP Paweł Mucha: Według…)

Ale oczywiście to już tak jak panowie…

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Stanisław Szwed:

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Generalnie akceptujemy część proponowanych poprawek.

Jeśli chodzi o pierwszą proponowaną poprawkę, to jesteśmy za utrzymaniem pktu 2. Uważamy, że nie przeszkodzi on w funkcjonowaniu ustawie, a wyjaśnia też cel tej ustawy.

Jeśli chodzi o proponowaną poprawkę drugą, trzecią i czwartą, to przyjmujemy propozycje Biura Legislacyjnego.

Jeśli chodzi o propozycję piątą, to tutaj jesteśmy przeciwni. Wprowadzamy dodatkowe odwieszenie zasiłku dla bezrobotnych i uważamy, że to jest wspólne, kompleksowe działanie, które zaproponował pan prezydent.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dziękuję bardzo.

W takim razie zgłaszam…

(Zastępca Szefa Kancelarii Prezydenta RP Paweł Mucha: Jeszcze…)

…te 4 poprawki legislacyjne…

(Zastępca Szefa Kancelarii Prezydenta RP Paweł Mucha: Jeżeli można, Panie Przewodniczący, to jednym zdaniem tylko…)

Proszę.

Zastępca Szefa Kancelarii Prezydenta RP Paweł Mucha:

W pełni podzielając stanowisko ministerstwa… Ta kwestia związana z treścią art. 1 ust. 2 ma też – oczywiście tak jest na gruncie zasad techniki prawodawczej – taki charakter, można powiedzieć, quasi-preambuły, ale uważamy, że w tym szczególnym akcie prawnym, z uwagi na kontekst, faktycznie utrzymanie tej regulacji jest zasadne. Był to świadomy zabieg legislacyjny. I jakkolwiek mogą być wątpliwości, tak jak Biuro Legislacyjne mówiło, to podzielamy tutaj stanowisko ministerstwa, że ten przepis powinien zostać utrzymany w pierwotnym brzmieniu.

Co do kwestii ostatniej, to oczywiście działamy w nadzwyczajnych okolicznościach, to jest nadzwyczajne tempo pracy, też kwestia regulacji ma charakter szczególny. I też absolutnie podzielamy stanowisko ministerstwa co do tej piątej uwagi czy propozycji poprawki, że zasadne jest zachowanie treści tego przepisu, który został wysokim komisjom i Senatowi przedłożony.

A co do tych proponowanych poprawek drugiej, trzeciej, czwartej, to przychylamy się do tego, że one mogą być przyjęte, tak jak trafnie pan minister Szwed zauważył.

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: Czyli za wyjątkiem pierwszej, tak? Czyli…)

Pierwszej i piątej. Pierwszej i piątej.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Pierwszej i piątej. No to mówimy tylko o drugiej, trzeciej i czwartej.

Pani Mecenas?!

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Danuta Drypa:

Ja tylko chciałabym wyjaśnić, że uwaga nr 5 miała charakter uwagi co do konstruowania aktów prawnych, ale nie zawierała propozycji poprawki. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dobrze. Dziękuję bardzo.

Otwieram dyskusję.

Proszę bardzo, Senatorze.

Senator Ryszard Majer:

Panowie Przewodniczący! Panowie Ministrowie! Wysoka Komisjo!

Ja w pierwszych słowach pragnę podziękować panu prezydentowi za przygotowanie tego aktu prawnego, bo to oznacza, że pan prezydent po raz kolejny okazał się prezydentem solidarnościowym…

(Brak nagrania)

Senator Ryszard Majer:

Proponujemy zatem w art. 2 pkt 3 brzmienie następujące: „cudzoziemcami przebywającymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o których mowa w art. 1 ust. 3 pkt 2 lit. d, g, h, i, j, l oraz pkt 3 i 4 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy”. Ta poprawka ma na celu wyłącznie zharmonizowanie przepisów określających krąg cudzoziemców, którzy mogą nabyć prawo do dodatku solidarnościowego.

Bardzo proszę państwa senatorów o poparcie tej poprawki. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dziękuję bardzo.

Ta poprawka nie ma chyba charakteru legislacyjnego – prawda? – czyli tutaj…

Stanowisko rządu w tej sprawie? Pana ministra Muchy?

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Stanisław Szwed:

Stanowisko rządu jest pozytywne wobec tej poprawki. Ta poprawka, tak jak pan senator ją Majer przedstawił, dotyczy tego, żeby nie było bardziej uprzywilejowanej grupy, jeśli chodzi o stronę cudzoziemców. Czyli jeżeli cudzoziemiec ma prawo do zasiłku dla bezrobotnych, to jeżeli… W takim przypadku będzie miał możliwość tylko dopłaty do dodatku solidarnościowego, tak jak w przypadku całego zakresu projektu ustawy. A bez tego zapisu mogłoby powstać wrażenie, że mógłby on skorzystać jakby z 2 rodzajów wsparcia. Tak że w tym zakresie ta poprawka jest do przyjęcia.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dziękuję bardzo.

Pan senator Libicki.

(Senator Jan Filip Libicki: Pani senator Kochan wcześniej.)

Proszę bardzo.

Senator Magdalena Kochan:

Bardzo dziękuję, Panie Przewodniczący.

Muszę powiedzieć, że podniesienie wysokości zasiłku dla osób, które poszukują pracy, to jest potrzeba, która – i tu muszę powiedzieć troszkę złośliwie – przypomniała się panu prezydentowi tuż przed wyborami prezydenckimi. Szkoda, ponieważ cały system pomocy społecznej związany jest… No, najzwyczajniej jest związany – szukałam słowa, żeby wyrazić, jak bardzo, ale… On bardzo jest związany z wysokością dochodów. Kryteria, które pozwalają osobom korzystać z pomocy państwa w formie zasiłków, od lat nie ulegają zmianie, podniesieniu wysokości, ale ulega znacznej poprawie i podniesieniu wysokości najniższa płaca krajowa. W związku z tym, nie podnosząc kryteriów, wykluczamy całe rzesze naprawdę najbiedniejszych z systemu pomocy państwa. Trudno osobie poszukującej pracy utrzymać się z zasiłku poniżej 1 tysiąca zł, jeszcze na dodatek obciążonego podatkiem od tego zasiłku. A więc ta inicjatywa to dobra inicjatywa i nie warto jej zaprzeczać. Ale czy ta wysokość zasiłku dla osoby bezrobotnej nie powinna być związana z najniższą czy najwyższą krajową? Czy system, który uprawnia do pomocy z pomocy społecznej… Czy te kryteria nie powinny być powiązane bezpośrednio z najniższą krajową lub średnią krajową? To pytanie do rządu, bo to jest pytanie, na które odpowiedź pozwoli nam nie mieć tak zwanej nieładnie biegunki legislacyjnej. Nie ma powodów zmieniać kryteriów ustawami, skoro będą one powiązane – a przynajmniej powinny być powiązane – z najniższą lub średnią krajową, do wyboru.

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: Bardzo dziękuję…)

Nie, nie, Panie Przewodniczący. W związku z powyższym jeszcze jedno. Ja wiem, że wszyscy się spieszymy…

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: Czy pytanie… No tak, bo my mamy jeszcze 2 posiedzenia komisji i plan jest tak napięty, że…)

Panie Przewodniczący, jest mi… Znaczy…

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: Ale oczywiście…)

Rozumiem, że mamy posiedzenie komisji, rozumiem także, że mam prawo jednak dopytać. Więc…

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: Wręcz obowiązek.)

…po pierwsze, mam propozycję poprawki dotyczącej art. 3 – w ust. 1 po pkcie 1 byłoby dodanie pktu 1a w brzmieniu: „której umowa o pracę po dniu 15 marca 2020 r. uległa rozwiązaniu na mocy porozumienia stron, jeżeli porozumienie stron nastąpiło z przyczyn niedotyczących pracownika.” To jest poprawka, którą chcę złożyć zaraz na ręce pana przewodniczącego.

I jeszcze pytanie związane z całością ustawy, w której mówicie państwo, że wnioski o przyznanie dodatku solidarnościowego mają być składane w formie dokumentu elektronicznego za pośrednictwem profilu utworzonego w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych, a forma elektroniczna wniosku pozwoli na podniesienie jakości składanych wniosków. I tutaj piszecie państwo, że pisemne wnioski w ponad 60% są błędne, z kolei wnioski składane elektronicznie tylko w 16% wykazują braki. Czy rozwiązanie… Bo rozumiem intencję i to, że te 60% to jest zatrważająca ilość wniosków… Czy państwo analizowaliście sprawę, czy skomplikowane są formuły, w których te wnioski mają być składane? Czy formularze tych wniosków są tak skomplikowane, że ktoś, kto się ubiega o jakąkolwiek pomoc ze strony państwa, nie umie sobie z tym poradzić – a nie umie, bo 60% nie potrafi – czy też są inne przyczyny tego stanu rzeczy? I czy rzeczywiście forma elektroniczna wymagająca podpisu kwalifikowanego będzie najprostszym sposobem wyeliminowania tych braków i umożliwienia pomocy osobom starającym się o tenże dodatek, zasiłek? Czy ta skala będzie wzrastała, tak że pomożemy tym ludziom? Skąd taka wysokość, ta liczba wniosków papierowych odrzucanych? I czy państwo analizowaliście, co w związku z tym można zrobić i jakie działania podejmiecie, żeby to była prostsza forma? Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Tu znowu dostałem mikrofon i teraz nie wiem, czy to jest mikrofon dodatkowy, czy… Tamten nie działa.

Pan senator Libicki – króciutkie wystąpienie. I wtedy poprosimy o stanowisko rządu w tej sprawie. Dobrze, Panie Senatorze?

Senator Jan Filip Libicki:

Ja krótko. Ja chciałem powiedzieć, że oczywiście poprę ten wniosek.

Myślę, że rzeczywiście, tak jak powiedziała pani senator Kochan, istnieje potrzeba powiązania tego zasiłku dla osób, które utraciły pracę, z rosnącym przez ostatnie lata najniższym wynagrodzeniem. Tak że to jest przedsięwzięcie słuszne. Ale trudno nie zauważyć pewnego kontekstu wyborczego, który się wiąże z tym przedsięwzięciem. No oczywiście jeżeli coś jest dobre, to nawet jeśli ma kontekst wyborczy, to należy to poprzeć, ale zarówno wypowiedzi pana ministra, jak i pana senatora Majera jasno na ten kontekst wyborczy wskazały. I tylko tyle chciałem powiedzieć. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dziękuję bardzo.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Panie Ministrze, stanowisko w sprawie propozycji i pytania pani senator Kochan?

Zastępca Szefa Kancelarii Prezydenta RP Paweł Mucha:

Tak, 2 kwestie. Oczywiście cała propozycja ma charakter związany z pandemią koronawirusa. A więc trudno tutaj mówić o kontekście wyborczym, trzeba mówić o kontekście pandemii koronawirusa. Gdyby nie zwalnianie z pracy z przyczyn, które są związane z COVID-19, nie byłoby potrzeby takiego świadczenia, które nazywamy dodatkiem solidarnościowym. Więc dodatek solidarnościowy jest dla tych osób, które utraciły pracę wskutek COVID-19, względnie tych osób, które miały terminowe umowy o pracę i te umowy nie zostały przedłużone czy nie zostały zawarte umowy na czas określony, czy też na czas nieokreślony, dlatego że pracodawca nie mógł znaleźć zbytu na swoją produkcję, nie mógł świadczyć usług etc. Ja mówiłem o uzupełnieniu działań związanych z tarczą antykryzysową, bo tu przede wszystkim są dzisiaj gigantyczne środki, które są kierowane po to, żeby utrzymać miejsca pracy, żeby chronić miejsca pracy, żeby pomagać przedsiębiorcom w utrzymaniu ich płynności. Chcielibyśmy, żeby beneficjentów tych świadczeń – czy dodatku solidarnościowego, czy tego dodatku, który będzie uzupełniał także zasiłek dla bezrobotnych – było jak najmniej, stąd aktywności pana prezydenta i rządu, tego rodzaju inicjatywy, jak chociażby zwolnienie ze składek ZUS-owskich dla przedsiębiorców itd. A więc tutaj pozwolę sobie zachować jednak taką ocenę, że inicjatywa ma charakter związany z wykonywaniem przez pana prezydenta funkcji w kontekście wyzwania, jakim jest COVID-19.

Co do wysokości zasiłku dla bezrobotnych… Tak jak mówiłem, uzasadniając tę ustawę, w tym okresie pierwszych 3 miesięcy mamy sytuację taką, że bezrobotny będzie pobierał 1 tysiąc 400 zł zamiast obecnej wysokości zasiłku dla bezrobotnych, czyli z ponad 700 zł przejdzie na 1 tysiąc 400 zł. Co więcej, dodam – odnosząc się też do wypowiedzi pani senator – że jest w art. 4 w ust. 5 upoważnienie dla Rady Ministrów, która może określić dłuższy okres przysługiwania dodatku solidarnościowego. A więc to będzie oceniane, z wzięciem pod uwagę takich kryteriów ustawowych jak sytuacja na rynku pracy oraz możliwość znalezienia nowego zatrudnienia. Mam nadzieję, że ta sytuacja na rynku pracy będzie na tyle dobra, że nie będzie potrzeby przedłużania wypłaty dodatku solidarnościowego.

Oczywiście zgadzam się z panią senator i z panem senatorem co do tego, że obiektywnie istnieje potrzeba podwyższenia zasiłku dla bezrobotnych. I tu jest ta zmiana prawa, która będzie wchodziła już po okresie wypłaty dodatku, tak, po okresie wypłaty dodatku. Nie skracamy możliwości pobierania zasiłku – to też jest szczególnie istotne, o tym mówiliśmy, to wydłuża okres pobierania zasiłku – i ten zasiłek będzie w podwyższonej wysokości.

Żeby to sprawnie wszystko obsłużyć, żeby jak najszybciej ta pomoc trafiła do beneficjentów, mamy wniosek elektroniczny. Po konsultacjach także z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, ale też uspokajając państwa senatorów, powiem, że przewidujemy – zresztą to wprost w uzasadnieniu jest wskazane, ZUS jest do tego przygotowany – że każdy będzie mógł w ZUS uzyskać fachową pomoc, jeżeli chodzi o założenie wspominanego profilu, jeżeli chodzi o wsparcie. Czyli każdy, kto fizycznie pojawi się w ZUS, po to, żeby ten wniosek złożyć w formie elektronicznej, będzie miał taką pomoc i wsparcie zapewnione. Czyli to będzie weryfikacja na miejscu. A więc ja przewiduję, że ten stopień jakby negatywnych efektów będzie minimalny. No bo mówimy o tym, że albo ktoś ma doświadczenie w korzystaniu z profili, o których mówiła pani senator, czy już legitymuje się takim doświadczeniem elektronicznym, i to jest jeden przypadek, a w drugim przypadku osoba po prostu zgłasza się do ZUS i tam jest dedykowany do pomocy pracownik. To było uzgadniane na linii Kancelaria Prezydenta – ministerstwo rodziny – Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Wiem, że eksperci z ZUS są przygotowani do tego, żeby taką pomoc bezpośrednio beneficjentom dodatku solidarnościowego świadczyć.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dziękuję bardzo.

W tej…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Tak. To znaczy jest prośba, żeby teraz składać ewentualne poprawki, jeżeli ma ktoś propozycję poprawek, bo chyba wszystko zostało już wyjaśnione bardzo głęboko – prawda? – i solidnie. I tutaj…

No ale proszę bardzo, pan senator Libicki.

Senator Jan Filip Libicki:

Ja tylko jedno zdanie… Wydawało mi się, że elektroniczne składanie wniosku miało właśnie wyeliminować ten trud pójścia do ZUS osobiście. No, jeżeli ktoś ma iść osobiście po to, żeby złożyć elektronicznie wniosek, to równie dobrze może go złożyć w formie papierowej. Tak mi się wydaje, ale…

Zastępca Szefa Kancelarii Prezydenta RP Paweł Mucha:

Ale, Panie Senatorze, chodziło tylko o to, że ktoś może skorzystać z porady czy ma możliwość uzyskania pomocy, jeżeli sam nie byłby w stanie sobie poradzić. Czyli to chodzi o…

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: Jasne.)

…świadomą decyzję: oczywiście mogę złożyć wniosek elektronicznie, a jeżeli nie czuję się na siłach czy nie czuję się na tyle pewny, to ZUS jest przygotowany do pomocy. Zresztą…

Widzę tu zgłoszenie. Nie wiem, czy pan przewodniczący zechciałby…

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Ja widzę, widzę, zaraz będę udzielał głosu. Tylko teraz jeszcze pan senator Mróz.

Senator Krzysztof Mróz:

Ja mam taką drobną uwagę do mojej koleżanki i kolegi, którzy mówili o pewnym kontekście wyborczym. No, myślę, że bardzo dobitnie pan minister Paweł Mucha to wykluczył. Skoro w ogóle mówimy o jakimś kontekście wyborczym, to ja bym chciał przypomnieć pani senator i panu senatorowi, że był kiedyś taki prezydent, który się nazywał Bronisław Komorowski i który między pierwszą a drugą turą wyborów zarządził referendum, za które trzeba było zapłacić. To był kontekst wyborczy. A w sytuacji, w której my mamy rzecz niebywałą na skalę światową, to różnego rodzaju pomysły, różnego rodzaju świadczenia i wsparcie… Tak jak robiliśmy to na poprzednim posiedzeniu komisji dla przedsiębiorców, tak teraz udzielamy wsparcia dla ludzi, którzy po prostu w wyniku COVID stracą pracę, jak również oczywiście przy okazji podnosimy zasiłek dla bezrobotnych, bo pewnie to bezrobocie przejściowo będzie…

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: Panowie, to ten Senat…)

…będzie wzrastało.

I, Pani Senator, nie ma czegoś takiego jak średnia minimalna. Jest albo płaca minimalna, albo średnia krajowa. Czyli trzeba by też precyzyjnie operować tymi pojęciami…

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: Bardzo dziękuję…)

…które funkcjonują w gospodarce.

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: Senatorze Mróz…)

Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Bardzo dziękuję.

Czy senator Libicki jeszcze ma jakąś ważną sprawę?

Senator Jan Filip Libicki:

Nie, chciałbym tylko powiedzieć, że wielokrotnie mówiłem o tym, że referendum, na które się zgodziliśmy po pierwszej turze…

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: No ale…)

…wyborów w 2015 r., było błędem. Nie wiem co prawda, czy to referendum kosztowało 70 milionów zł, tyle ile karty pana premiera Sasina, ale myślę, że to są porównywalne wydatki. Dziękuję.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

W takim razie teraz… Bardzo proszę, pani się jeszcze zgłaszała.

Nie ma sensu jakby wywoływać innych kontekstów w tej sprawie, która jest wartościowa… Wszyscy mają wiele pracy i jakby roztrząsanie dobrej sprawy po prostu nie służy niczemu i donikąd nie prowadzi.

Proszę bardzo.

Członek Zarządu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Dorota Bieniasz:

Dorota Bieniasz, członek Zarządu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nadzorujący pion świadczeń i orzecznictwa.

Chciałabym tutaj potwierdzić te słowa, które przekazał pan minister, że u nas każdy będzie mógł uzyskać pomoc zarówno w wypełnieniu wniosku, jak i w założeniu profilu.

Ale chciałabym jeszcze tylko odnieść się tylko do tego, co pani powiedziała, Pani Senator, o błędach we wnioskach, o kwestii: wnioski papierowe versus wnioski elektroniczne. Nasze doświadczenie wynikające z wniosków o świadczenie postojowe jest… To nie jest tak, że wnioski są tak skomplikowane i obywatele nie potrafią ich wypełnić, tylko po prostu chodzi o to, że we wniosku papierowym można podać różne rzeczy, które się ze sobą nie zgadzają – np. na górze wniosku imię, nazwisko i drugie imię, a gdzieś niżej wpisać dane już bez tego drugiego imienia – i to już budzi wątpliwości, wymaga wyjaśnień. Tymczasem we wniosku elektronicznym coś takiego jest niemożliwe. Jeśli jakieś dane czy jakieś inne wartości zostaną we wniosku elektronicznym podane, to jeśliby drugi raz to miało się pojawić – to albo coś innego, np. PESEL by się pojawił – to wniosek elektroniczny nie pozwoli przejść dalej, jeśli… I dlatego błędy we wnioskach elektronicznych są o wiele mniejsze niż te we wnioskach papierowych. To z tego wynika.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dziękuję bardzo.

(Senator Magdalena Kochan: Jedno zdanie!)

Przyjmowaliśmy taką zasadę, że gdy już mówi minister, to już nikt nie musi potwierdzać jego słów. Chyba że premier by przyszedł – prawda?

(Senator Magdalena Kochan: Jedno zdanie, obiecuję, że nie takie wielokrotnie złożone.)

Proszę bardzo, Pani Senator.

Senator Magdalena Kochan:

Chciałabym po prostu podziękować i…

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: O!)

…złożyć gratulację pracownikom…

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: Bardzo ładnie.)

…Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, którzy naprawdę z tych dodatkowych obowiązków – a macie ich naprawdę niemało – wywiązują się tak, że nikt z waszych kontrahentów nie cierpi.

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: Dziękuję bardzo.)

I to jest…

(Członek Zarządu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Dorota Bieniasz: Dziękujemy.)

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

O, piękne słowa, jeszcze tutaj… Warto je odnotować.

Proszę państwa, były 3 poprawki zgłoszone przeze mnie, te legislacyjne, pan senator Majer też zgłaszał… To też jest legislacyjna czy raczej taka…

(Senator Krzysztof Mróz: Merytoryczna.)

(Głos z sali: Merytoryczna.)

Merytoryczna, a więc pewnie oddzielnie powinniśmy nad nią głosować.

Pani senator Kochan zapowiadała poprawkę. Czy ją wycofuje, czy…

Senator Magdalena Kochan:

Przemyślę sprawę…

(Przewodniczący Kazimierz Kleina: Aha, przemyśli pani.)

…po wyjaśnieniach pana ministra.

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

Dobrze.

W takim razie mamy tylko te poprawki. Moja propozycja jest taka…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Pani Mecenas?

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Danuta Drypa:

Przepraszam bardzo, a poprawka dotycząca rozszerzenia zakresu podmiotowego ustawy o osoby, z którymi rozwiązane zostały umowy…

Przewodniczący Kazimierz Kleina:

To chodzi o to pytanie, które postawiła pani senator Kochan?

(Głos z sali: Pani senator chce to przemyśleć.)

(Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Danuta Drypa: A tak. Rozumiem, rozumiem.)

Tak? Pani senator jeszcze chce to przemyśleć, zastanowić się. Nie złożyła jeszcze tego, czyli nie ma co wycofać.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Tak? Więc jeszcze chce to przeanalizować.

Czyli mamy te 4 poprawki – tak? 3 wprost legislacyjne i 1 merytoryczną.

Czy jest zgoda, żeby te 3 legislacyjne przegłosować łącznie? Tak.

Przystępujemy do głosowania.

Kto jest za przyjęciem tych 3 zgłoszonych poprawek legislacyjnych? (15)

Kto przeciw? (0)

Kto się wstrzymał od głosu? (0)

I poprawka zgłoszona przez senatora Majera, która otrzymała także rekomendację rządu.

Kto jest za przyjęciem tej poprawki? (11)

Kto jest przeciw? (0)

Kto się wstrzymał od głosu? (4)

3 osoby wstrzymujące się?

(Wypowiedź poza mikrofonem)

1, 2, 3… Aha, 4. Dobrze, dobrze, przepraszam.

Czyli poprawka…

(Głos z sali: Przeszła.)

…przeszła.

Teraz przystępujemy do głosowania nad całością, ustawą wraz z przyjętymi poprawkami. (14)

Kto jest przeciw? (0)

Kto się wstrzymał od głosu? (0)

W ten sposób przegłosowaliśmy poprawki i ustawę.

Proponowałbym na senatora sprawozdawcę senatora Libickiego, który tak mówił… Czy byłaby zgoda na to ze strony senatorów?

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Nie ma sprzeciwu, w takim razie senator Libicki, specjalista od spraw rodzinnych i innych, będzie sprawozdawcą tej ustawy.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Dziękuję bardzo. Dziękuję bardzo panom ministrom, gościom.

Zamykam posiedzenie.

(Koniec posiedzenia o godzinie 15 minut 55)