Zapis stenograficzny

– wspólne posiedzenie Komisji Budżetu i Finansów Publicznych (176.),

oraz Komisji Infrastruktury (181.)

w dniu 29 sierpnia 2019 r.

Porządek obrad:

1. Rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk senacki nr 1284, druki sejmowe nr 3580, 3688 i 3688-A).

(Początek posiedzenia o godzinie 15 minut 04)

(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Komisji Budżetu i Finansów Publicznych Grzegorz Bierecki)

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Dzień dobry państwu. Otwieram posiedzenie Komisji Budżetu i Finansów Publicznych oraz Komisji Infrastruktury.

Witam serdecznie przybyłych gości na czele z panem podsekretarzem stanu Grzegorzem Witkowskim. Witam wszystkich licznie przybyłych współpracowników pana ministra z Ministerstwa Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, a także, jeśli dobrze odczytuję, pana Stankiewicza z ZMPSiŚ…

(Głos z sali: Szczecin i Świnoujście…)

Zarząd portów Szczecin i Świnoujście… Dziękuję bardzo. Witam serdecznie. Witam panów senatorów.

Czy są uwagi do przedstawionego porządku obrad?

Nie ma. Dziękuję bardzo.

Zobowiązany jestem zapytać, czy na sali są osoby, które zawodowo zajmują się działalnością lobbingową. Nie ma takich osób.

Informuję państwa o odbywającej się transmisji internetowej naszych obrad.

Przystępujemy do realizacji porządku obrad.

Punkt 1. porządku obrad: rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk senacki nr 1284, druki sejmowe nr 3580, 3688 i 3688-A)

I bardzo proszę pana ministra o omówienie ustawy.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej Grzegorz Witkowski:

Bardzo dziękuję, Panie Przewodniczący. Szanowni Państwo, witam bardzo serdecznie na posiedzeniu komisji.

Celem ustawy jest realizacja stanowiska Komisji Europejskiej przedstawionego w toku postępowania w sprawie notyfikacji środka pomocowego dla armatorów statków morskich. Co się pod tym enigmatycznym sformułowaniem kryje? 4 lata temu, powołując Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, postawiliśmy sobie za jeden z celów pomoc dla polskich armatorów, tak aby wrócili pod polską banderę. Pierwszy krok do powrotu statków i marynarzy pod polską banderę nastąpił kilkanaście lat temu, kiedy śp. profesor prezydent Lech Kaczyński podpisał ustawę o podatku tonażowym, który pomógł naszym armatorom w tej sprawie. Drugi krok robimy dzisiaj i z pomocą państwa chcielibyśmy domknąć ten pomysł. Trzecim krokiem, nad którym pracuje kancelaria pana prezydenta Andrzeja Dudy, jest ustawa o emeryturach dla marynarzy. Ten trójskok pozwoli nam domknąć system finansowy, montaż finansowy dla marynarzy, dla armatorów, dla statków, tak aby mogli oni pod polską banderę przejść.

Przedmiotowy środek pomocowy polegał wcześniej na zwolnieniu z podatku dochodowego naszych marynarzy od dochodów uzyskanych z tytułu pracy na statkach morskich o polskiej przynależności wykonywanej łącznie przez okres przekraczający 183 dni. Został on zakwestionowany przez Komisję Europejską i ze względu na brak pozytywnej decyzji nie wszedł w życie. W opinii Komisji przepis ten należy rozszerzyć, objąć nim statki morskie o przynależności wszystkich państw członkowskich oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego celem zapobieżenia dyskryminacji tych państw. Takie rozwiązanie stosowane jest również w innych państwach członkowskich.

Proponowana zmiana, nad którą dzisiaj się pochylamy, pozwoli na wydanie pozytywnej decyzji, o zgodności pomocy publicznej z rynkiem wewnętrznym przez Komisję Europejską i na dołączenie Polski do grona większości państw członkowskich stosujących właśnie te wytyczne Wspólnoty w sprawie pomocy publicznej dla transportu morskiego.

Dodam, że projekt tej ustawy został przygotowany przy udziale zespołu trójstronnego. Strona społeczna bardzo mocno była zaangażowana w to i w zasadzie ona jest autorem większości tych zmian. Bardzo proszę państwa senatorów o przyjęcie tej ustawy. Dziękuję.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.

Bardzo proszę, Panie Szymonie, o przedstawienie opinii Biura Legislacyjnego. Ponieważ w opinii są zawarte propozycje wniosków legislacyjnych, prosiłbym pana o omówienie całości, a pan minister ustosunkuje się do wszystkich zgłoszonych uwag łącznie. Dziękuję bardzo.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Szymon Giderewicz:

Dziękuję bardzo.

Wysokie Komisje! Szanowni Państwo!

Szymon Giderewicz, legislator.

W mojej opinii ustawa nie budzi zasadniczych zastrzeżeń legislacyjnych, niemniej jednak postuluję wprowadzenie poprawek, które miałyby na celu doprecyzowanie przepisów ustawy czy też uporządkowanie pewnych kwestii. Dwie z tych uwag mają charakter de lege ferenda, czyli zmierzają do tego, aby na przyszłość pewne mechanizmy, pewne rozwiązania legislacyjne zaproponowane w ustawie były opisane w trochę inny sposób. Może do tego odniosę się na końcu, natomiast teraz chciałbym podkreślić te uwagi, których charakter moim zdaniem może wykraczać poza ściśle legislacyjny, a ewentualne wprowadzenie poprawek mogłoby wpłynąć na stosowanie przepisów rozpatrywanej dziś ustawy. Są 2 takie uwagi. Po pierwsze, uwaga zawarta w pkcie 1. Ona nie jest poparta propozycją poprawki, a ewentualna taka propozycja musiałaby też wynikać ze stanowiska projektodawców ustawy co do ewentualnego przyszłego kierunku zmiany. Po drugie, propozycja poprawki z pktu 4.

Pkt 1. Uwaga ta dotyczy wprowadzanych do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nowych definicji. Rozpatrywana dziś ustawa wprowadza do tej ustawy m.in. definicję żeglugi międzynarodowej. Dochody marynarzy, którzy będą wykonywać prace na statkach w tej żegludze międzynarodowej, będą zwolnione z podatku dochodowego. Aby uzyskać takie zwolnienie, marynarz będzie musiał przedstawić stosowne zaświadczenie od armatora, że taką pracę wykonywał. Zaświadczenie to w przypadku statków podnoszących polską banderę będzie wystawiane na podstawie przepisów ustawy o pracy na morzu. Ustawa o pracy na morzu posługuje się własną, inną definicją żeglugi międzynarodowej. W mojej opinii zasadnym jest skorelowanie tych przepisów tak, żeby ta definicja była jednolita. To jest pierwszy aspekt dotyczący definicji zawartej w rozpatrywanej dziś ustawie.

Drugi aspekt dotyczy definicji armatora. Na potrzeby ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych rozpatrywana dziś ustawa wprowadza definicję armatora. Definicja ta będzie stosowana w kontekście armatora wydającego zaświadczenie w przypadku pracy marynarzy na statkach obcych, natomiast w przypadku zaświadczenia wydawanego dla marynarzy pracujących na statkach podnoszących polską banderę armatorem będzie armator w rozumieniu ustawy o pracy na morzu. Czyli znów trochę inna definicja…Zwracam na to uwagę.

I trzeci ostatni aspekt tej uwagi, że tak powiem, definicyjnej. Rozpatrywana dziś ustawa wprowadza definicję armatora na potrzeby li tylko zwolnienia od podatku dochodów marynarzy, natomiast ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych posługuje się pojęciem armatora także w innych przepisach, tym razem niezdefiniowanym. Czyli będziemy mieli taką sytuację, że armator będzie zdefiniowany na potrzeby zwolnienia z podatku od dochodów marynarzy, ale nie będzie zdefiniowany w ustawie PIT na potrzeby odpisów amortyzacyjnych. Teraz pytanie. Skoro ustawodawca z jednej strony zdecydował, że jest to pojęcie na tyle nieostre, że wymaga zdefiniowania, wymaga dookreślenia w stosownej definicji… Ale uczynił to tylko przy jednej instytucji prawnej – przy zwolnieniu dochodów marynarzy od podatku. Nie zrobił tego w przypadku odpisów amortyzacyjnych. Jeżeli do tej pory nie było problemów ze stosowaniem przepisów amortyzacyjnych, to może ta definicja armatora nie jest potrzebna. Natomiast jeżeli ona jest inna, to być może warto też wprowadzić definicję w przypadku odpisów amortyzacyjnych. I to jest trzeci aspekt tej uwagi.

Druga uwaga, która moim zdaniem też może wpłynąć na jakieś merytoryczne zafunkcjonowanie rozpatrywanej dziś ustawy, to uwaga zawarta w pkcie 4. Zgodnie z ustawą dochody marynarzy będą podlegały zwolnieniu z podatku PIT pod warunkiem przepracowania przez marynarzy okresu 183 dni w skali roku. Zgodnie z nowymi przepisami do okresu tego wlicza się okres podróży marynarza do miejsca pracy, do statku, i okres podróży marynarza z miejsca pracy do domu. Przepisy te są sformułowane w ten sposób, że w przypadku statków obsługiwanych przez kolejno zmieniające się załogi do tego okresu liczącego 183 dni wlicza się 1 dzień przy każdorazowej zmianie załogi, czyli już nie dzień podróży…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Skoro w przypadku takich statków, które są obsługiwane przez kolejno zmieniające się załogi, ten dzień podróży marynarza do statku i ze statku do domu ma być liczony, to proponuję doprecyzować to stosownym przepisem. Bo w tej chwili tak jakby ten warunek 1 dnia przy każdorazowej zmianie załogi wyklucza ten okres podróży od domu do statku i od statku do domu.

To są uwagi, które mogą mieć pewien ładunek merytoryczny.

Uwaga zawarta w pkcie 2 to jest w zasadzie uwaga de lege ferenda, żeby uporządkować przepisy, czyli zamieścić całą instytucję zaświadczeń armatora w jednej ustawie, w ustawie o PIT, a nie w 2 różnych ustawach w zależności od tego, czy statek podnosi polską banderę – wówczas chodziłoby o ustawę o pracy na morzu – czy też banderę obcą, czyli w ustawie PIT. To takie sztuczne podzielenie… Ze względu na dopuszczalny zakres poprawki senackiej nie proponujemy tutaj zmiany w ustawie o pracy na morzu.

Uwaga zawarta w pkcie 3 jest technicznolegislacyjna. Chodzi o uporządkowanie przepisów ustawy, ich właściwą kolejność.

I uwaga zawarta w pkcie 5. To również jest w zasadzie uwaga de lege ferenda. To nie jest tyle zarzut co do tej ustawy, tylko sugestia dla ustawodawcy, który, jeżeli formułuje tzw. klauzule zawieszające, czyli klauzule, które uzależniają stosowanie przepisów od pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej w zakresie pomocy publicznej, z reguły używa sformułowania: przepisy te stosuje się od dnia wejścia w życie czy od dnia wydania takiej decyzji. Tyle że tych przepisów nie stosuje się tak naprawdę od tego dnia – one tego dnia wchodzą w życie. Żeby uniknąć jakichś wątpliwości na przyszłość – tutaj przy formułowaniu tych przepisów takie wątpliwości chyba miały miejsce… Takie przepisy powinny wchodzić w życie z dniem wejścia w życie takiej decyzji Komisji Europejskiej. To jest uwaga de lege ferenda. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Dziękuję bardzo.

Czy pan minister zechce się do tego ustosunkować?

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej Grzegorz Witkowski:

Tak, oczywiście. Bardzo dziękujemy, że Biuro Legislacyjne Senatu z troską pochyliło się nad naszą ustawą. Na etapie prac w Sejmie i w Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej w porozumieniu z Ministerstwem Finansów wycyzelowaliśmy tę ustawę także pod kątem uwag, jakie pan przed chwilą zgłaszał, tak aby nie było wątpliwości zarówno ze strony Ministerstwa Finansów, jak i Komisji Europejskiej. Poruszamy się po naprawdę bardzo kruchym lodzie, w sprawie dotyczącej pomocy publicznej gospodarka morska parę razy się, że tak powiem, przejechała w ostatnich latach. Przygotowany przez nas projekt na szczęście był pozbawiony tych wszystkich niuansów i tych problemów. Z pokorą przyjmując uwagi pana legislatora, uważamy, że są one jednak niezasadne. I bardzo prosimy o przyjęcie ustawy w wersji przygotowanej przez ministerstwo. Dziękuję.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.

Otwieram dyskusję.

Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zabrać głos?

Ja mam pytanie w związku z uwagą Biura Legislacyjnego. Czy istnieją armatorzy, czy ministerstwo ma wiedzę o armatorach, którzy rozliczaliby się za pomocą PIT? Bo uwaga dotyczy amortyzacji w ustawie o PIT. Jeżeli istnieje jakiś armator, który rozliczałby się, co wydaje mi się raczej nieprawdopodobne, za pomocą PIT…

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej Grzegorz Witkowski:

Oni nawet nie są zarejestrowani w polskim systemie podatkowym.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Prosiłbym w takim razie o doprecyzowanie.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Szymon Giderewicz:

W tej mojej uwadze nie chodziło o armatorów stosujących odpisy amortyzacyjne.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Ustawa o PIT w zakresie, o którym tutaj dzisiaj mówimy, obejmuje marynarzy, zwolnienie dochodów marynarzy osób fizycznych z podatku dochodowego, z podatku PIT. Prawda? I to jest tylko taki zakres. I na potrzeby tego zwolnienia definiuje pojęcie armatora. Tak że armatorem jest ten i ten na potrzeby tego zwolnienia… Natomiast inne przepisy ustawy o PIT, czyli te przepisy, które dotyczą po prostu odpisów amortyzacyjnych dokonywanych przez wszystkich przedsiębiorców – nie przez marynarzy, ale przez wszystkich przedsiębiorców, którzy rozliczają się na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przez przedsiębiorców osoby fizyczne – również posługują się pojęciem armatora. Natomiast tutaj teraz nie definiują tego armatora, do tej pory go nie definiowały i nie będą go definiować w przyszłości… Armator będzie definiowany w ustawie o PIT, ale tylko na potrzeby tego zwolnienia. I stąd było moje pytanie: skoro będziemy mieli w ustawie PIT armatora zdefiniowanego na potrzeby zwolnienia dochodów marynarzy, a obok gdzieś będą inne przepisy, które również będą się posługiwać pojęciem armatora, tym razem niezdefiniowanym, nie będzie tu problemu? Tak? W jednym przepisie ustawodawca uznał, że trzeba zdefiniować tego armatora, w innym – że nie. Nie wiemy, w jakiej… Co będzie się teraz kryło pod pojęciem armatora na potrzeby odpisów amortyzacyjnych? Po prostu tego nie wiemy. Na pewno to nie będzie ten sam armator z definicji, która dotyczy marynarzy. Tak? To będzie jakiś inny armator, trochę inny. Jaki? Nie wiem. Stąd moje pytanie. Dziękuję.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

To moja uwaga chyba była bezprzedmiotowa, skoro nie istnieje zbiór armatorów, którzy rozliczają się za pomocą PIT. W takim razie nie ma w tej chwili potrzeby dokonywania poprawki, która by umożliwiała osobom rozliczającym się za pomocą PIT dokonywania odpisów amortyzacyjnych jako armatorom.

Nie ma więcej uwag.

W takim razie stawiam wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Przystępujemy do głosowania.

Kto z państwa, z panów senatorów jest za przyjęciem tej ustawy? (7)

(Głos z sali: 7 głosów za, jednomyślnie.)

Jednomyślnie za.

Jeżeli państwo pozwolą… W tym gronie członków Senatu jestem chyba jedynym, który nad morzem żył…

(Wesołość na sali)

Urodziłem się Gdyni, więc podejmuję się funkcji sprawozdawcy, oczywiście za przyzwoleniem pana przewodniczącego.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Dziękuję bardzo.

To wyczerpuje porządek obrad wspólnego posiedzenia Komisji Budżetu i Finansów Publicznych oraz Komisji Infrastruktury.

(Koniec posiedzenia o godzinie 15 minut 21)