Narzędzia:
Posiedzenie Komisji Obrony Narodowej (nr 31) w dniu 19-05-2017
Uwaga! Zapis stenograficzny jest tekstem nieautoryzowanym

Zapis stenograficzny

– posiedzenie Komisji Obrony Narodowej (31.)

w dniu 19 kwietnia 2017 r.

Porządek obrad:

1. Informacja Ministra Obrony Narodowej na temat sytuacji materialno-bytowej żołnierzy oraz pracowników cywilnych wojska.

(Początek posiedzenia o godzinie 16 minut 02)

(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Jarosław Rusiecki)

Przewodniczący Jarosław Rusiecki:

Witam państwa na posiedzeniu senackiej Komisji Obrony Narodowej.

Punkt 1. porządku obrad: informacja Ministra Obrony Narodowej na temat sytuacji materialno-bytowej żołnierzy oraz pracowników cywilnych wojska.

Przedmiotem dzisiejszych obrad jest informacja Ministra Obrony Narodowej na temat sytuacji materialno-bytowej żołnierzy oraz sytuacji materialno-bytowej pracowników resortu obrony narodowej.

Chciałbym bardzo serdecznie powitać wśród nas pana ministra Bartłomieja Grabskiego, podsekretarza stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej. Bardzo serdecznie witam pana pułkownika Leszka Kwiateckiego, dyrektora Departamentu Spraw Socjalnych Ministerstwa Obrony Narodowej, autora opracowania, które otrzymaliśmy, jak i prezentacji – za chwilę będziemy mogli ją obejrzeć i szczegółowo zapoznać się z tym materiałem. Bardzo serdecznie witam pana pułkownika Tomasza Adamczyka, szefa Oddziału Uposażeń w Departamencie Kadr. Bardzo serdecznie witam pana podpułkownika Jacka Woińskiego, szefa Oddziału Planowania Budżetu w Departamencie Budżetowym. Witam również wszystkich współpracowników pana ministra z zespołu, który opracował dzisiejszy temat.

Ja już na samym początku chcę podziękować panu ministrowi, który równolegle prowadzi rozmowy w ministerstwie obrony ze stroną społeczną w sprawach dotyczących kwestii niezwykle ważnych, jak uposażenia, wynagrodzenia. Ten materiał jest w jakimś sensie ilustracją tych prac. Dziękuję za wysiłek, który w ostatnich miesiącach w tej materii został uczyniony.

Bardzo proszę pana ministra o wprowadzenie do tematu naszego dzisiejszego posiedzenia Komisji Obrony Narodowej.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Bartłomiej Grabski:

Dziękuję.

Szanowni Państwo!

Na wstępie chciałbym przede wszystkim podziękować moim współpracownikom, panom pułkownikom, paniom z Departamentu Spraw Socjalnych za tak szybkie przygotowanie materiału na posiedzenie senackiej Komisji Obrony Narodowej.

Rozpoczynając podsumowanie sytuacji materialno-bytowej żołnierzy zawodowych i pracowników wojska, należy zwrócić uwagę na to, że przez szereg ostatnich lat nie podejmowano praktycznie żadnych działań mających na celu poprawę sytuacji osób czy to służących w Siłach Zbrojnych, czy też pracujących w strukturach Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Problemy zostały dostrzeżone przez ministra obrony narodowej, pana Antoniego Macierewicza, i kierownictwo resortu, które od samego początku rozpoczęło skuteczny proces zmian, jeżeli chodzi o kwestię wynagrodzeń pracowników cywilnych wojska, jak również kwestie związane z poprawą sytuacji materialnej żołnierzy zawodowych, będącą znaczącym czynnikiem motywacyjnym.

Jeżeli chodzi o wzrost uposażeń żołnierzy zawodowych, to działania obecnego kierownictwa mają na celu podwyższenie uposażenia żołnierzy zawodowych. W tej sferze doszło do – trzeba powiedzieć – ogromnych zaniedbań w latach rządów Platformy Obywatelskiej i PSL. Od 2009 r. do roku 2015 de facto nie było, co zostanie przedstawione tutaj przez pana pułkownika Kwiateckiego, podwyżek uposażenia żołnierzy zawodowych, za wyjątkiem zmiany w dodatku do uposażenia zasadniczego realizowanej od dnia 1 lipca 2012 r. Należy oczywiście pamiętać, że nastąpiła poprawa, jeśli chodzi o wskaźnik wielokrotności kwoty bazowej, który zwiększył się z 2,82 do 2,95 za sprawą pana prezydenta Bronisława Komorowskiego, lecz odbyło się to w ostatnim dniu jego urzędowania i miało na celu raczej pozyskanie elektoratu niż faktyczną poprawę sytuacji żołnierzy zawodowych.

O wiele większą inicjatywą wykazał się w tym zakresie urzędujący prezydent Rzeczypospolitej, pan Andrzej Duda, który 4 sierpnia 2016 r. podpisał rozporządzenie skutkujące wzrostem wskaźnika wielokrotności kwoty bazowej do poziomu 3,2, co przełożyło się na wzrost przeciętnego uposażenia żołnierzy zawodowych z kwoty 4 tysiące 493 zł w 2016 r. do kwoty 4 tysiące 874 zł w roku bieżącym. Należy podkreślić, że wbrew pogłoskom i enuncjacjom prasowym, jakie funkcjonują w przestrzeni publicznej i niektórych mediach, resort obrony narodowej nie planuje żadnych zmian w ustawie emerytalnej żołnierzy w służbie czynnej. Jedyne zmiany, jakie są planowane w ustawie emerytalnej, dotyczą emerytów wojskowych, i to tych służących totalitarnemu państwu komunistycznemu w organach ucisku.

Jeżeli chodzi o podwyżki pracowników cywilnych, to jedną z najważniejszych zmian, jakie zostały podjęte przez rząd pani premier Beaty Szydło, przez pana ministra Antoniego Macierewicza… Z uwagi na decyzje poprzedniego koalicyjnego rządu PO-PSL również tutaj są wieloletnie zaniedbania. Od 2011 r. nie było podwyżek płac w sferze pracowników cywilnych. Mieliśmy do czynienia jedynie z pozornymi działaniami, które ograniczały się do niewielkiego wzrostu poziomu przeciętnego wynagrodzenia wynikającego z przesunięcia części środków zaoszczędzonych w wyniku zwolnień pracowników czy też rozdysponowania środków pochodzących z uposażeń żołnierzy na jednorazowe wypłaty nagród i premii dla pracowników cywilnych wojska. Dopiero decyzja Rady Ministrów w ramach ustawy budżetowej na 2016 r. umożliwiła podwyżki dla pracowników resortu w uśrednionej wysokości 185 zł na 1 stanowisko. Dodatkowo decyzja ministra obrony narodowej umożliwiła systemową podwyżkę wynagrodzeń pracowników jednostek budżetowych resortu obrony narodowej w uśrednionej kwocie 250 zł na 1 stanowisko. Należy podkreślić, że wydzielono grupę ok. 7 tysięcy stanowisk szczególnie istotnych z punktu widzenia funkcjonowania Sił Zbrojnych, w przypadku których przyznano wyższe podwyżki.

Należy podkreślić, że nowe kierownictwo resortu obrony narodowej nie tylko podnosi płace pracowników wojska, ale także utrzymuje stały poziom zatrudnienia. W porównaniu do roku 2015 w roku 2016 poziom zatrudnienia pozostawał praktycznie bez zmian i wyniósł 99,95%. Działania te kompletnie odbiegają od polityki kadrowej poprzedniego kierownictwa, które w wyniku wdrażanego od 2010 r. i w kolejnych latach procesu rzekomej optymalizacji zatrudnienia zwolniło ok. 4 tysięcy pracowników cywilnych wojska.

Obecne kierownictwo resortu obrony narodowej wie, że jednym z najważniejszych czynników motywujących pracowników i wpływających na ich efektywność jest gwarancja stałego zatrudnienia. Dlatego też w 2016 r. na podstawie umów o pracę na czas nieokreślony zatrudnionych było ponad 87% pracowników. To jest jeden z bardzo istotnych czynników, który wpływa na to, że wartościowi, wykwalifikowani pracownicy pozostają w strukturach jednostek organizacyjnych wojska. Chodzi o to, żeby nie szukali oni zatrudnienia w innych sektorach gospodarki czy też poza granicami kraju.

Obecne kierownictwo resortu obrony narodowej, dostrzegając problemy środowiska pracowników, w celu zapobieżenia negatywnym zjawiskom podjęło również działania mające na celu zapewnienie stopniowej poprawy poziomu wynagrodzeń. Rok 2016 był pierwszym rokiem, w którym doszło do realnej poprawy uposażeń żołnierzy zawodowych i wynagrodzeń pracowników cywilnych wojska. Wśród pracowników wojska, tak jak mówiłem wcześniej, wyselekcjonowano grupę 7 tysięcy stanowisk specjalistycznych i dla nich przewidziano większy wzrost wynagrodzeń. Jednocześnie podjęto decyzję o wprowadzeniu programu mającego na celu systemowe zapewnienie realnego wzrostu wynagrodzeń pracowników. W odniesieniu do żołnierzy zawodowych główne cele na najbliższe lata to wzrost środków przeznaczonych na uposażenia, uatrakcyjnienie warunków służby we wszystkich korpusach oraz pozyskiwanie do zawodowej służby wojskowej wykwalifikowanych specjalistów.

Jeżeli pan przewodniczący by pozwolił, to oddałbym głos panu dyrektorowi Kwiateckiemu.

Przewodniczący Jarosław Rusiecki:

Bardzo dziękuję, Panie Ministrze. I dziękuję za to zdanie dotyczące uposażeń emerytalnych, bo rzeczywiście w tej materii jest rozpowszechnianych przez media, ośrodki medialne dużo mitów. Bardzo dziękuję.

Bardzo proszę pana pułkownika Kwiateckiego o prezentację.

Dyrektor Departamentu Spraw Socjalnych w Ministerstwie Obrony Narodowej Leszek Kwiatecki:

Dziękuję.

Jeżeli mogę, to wybiorę sposób na stojąco. Będzie mi wygodniej z tamtej strony…

(Przewodniczący Jarosław Rusiecki: Ale tak czy inaczej mikrofon musi być, Panie Pułkowniku…)

Wydaje mi się, że…

(Głos z sali: To musi się nagrać.)

(Przewodniczący Jarosław Rusiecki: To musi się nagrywać, Panie Pułkowniku, i dlatego jest taka…)

(Głos z sali: Lepiej niech pan usiądzie, spokojnie.)

Ciężko mi się obrócić, bo jestem po operacji kręgosłupa, mimo że jestem żołnierzem… Gdybym ewentualnie mógł usiąść z tamtej strony i przesunąć mikrofon, to…)

(Przewodniczący Jarosław Rusiecki: Oczywiście, że tak. Bardzo prosimy tutaj. Bardzo proszę.)

Szanowny Panie Przewodniczący! Panie i Panowie Senatorowie! Szanowny Panie Ministrze! Szanowni Państwo!

Na pierwszym slajdzie przedstawione są ewidencyjne stany osobowe żołnierzy zawodowych według korpusów w roku 2014, 2015, 2016. Na dzień 31 grudnia 2016 r. zawodową służbę wojskową pełniło 98 tysięcy 586 żołnierzy. Podobnie jak w latach poprzednich największą grupę stanowił korpus szeregowych – 42 tysiące 290 żołnierzy, co stanowi 43% ogółu zatrudnionych. Następne były korpus podoficerski – 36 tysięcy 796 żołnierzy, ok. 37% ogółu, i korpus oficerski – 19 tysięcy 500, ok. 20% ogółu.

Warto w tym miejscu dokonać porównania dynamiki wzrostu wielokrotności kwoty bazowej, jeśli chodzi o poszczególne służby mundurowe. Na uwagę zasługuje fakt, że spośród wymienionych w tabeli służb mundurowych najmniejszą dynamikę wzrostu wskaźnika odnotowano w odniesieniu do uposażeń żołnierzy zawodowych. Dynamika wzrostu wskaźnika wielokrotności kwoty bazowej, o której wspominał pan minister w swoim wystąpieniu, wyniosła 70% w okresie od roku 1996 do roku 2017. W analogicznym okresie wskaźnik np. w przypadku Państwowej Straży Pożarnej wzrósł o 134%, Policji – o 98%, Służby Więziennej – o 93% i Straży Granicznej – o 86%. Można powiedzieć, że w 2017 r. wskaźnik, określony przez pana prezydenta Andrzeja Dudę, wynosi 3,20, jeśli chodzi o żołnierzy zawodowych. Analizując tabelę ze wskaźnikami, można powiedzieć, że mimo najmniejszej dynamiki wzrostu to żołnierze zawodowi są w tej chwili wiceliderem. Jak wspominał wcześniej pan minister, zaległości były jednakże duże, jeżeli chodzi o uposażenia żołnierzy zawodowych w przeszłych latach.

(Przewodniczący Jarosław Rusiecki: Gdyby oddzielić ten 2017 r., to ta dynamika wyglądałaby niestety smutno.)

Tak, byłaby jeszcze niższa. Pozwoliłem sobie, mimo że nie mamy jeszcze pełnych danych dotyczących roku 2017, nie mamy nawet danych z pierwszego kwartału… Pewne dane wynikają jednakże z podpisanych ustaw i mogę je państwu zaprezentować.

Następny slajd przedstawia średnie uposażenie w latach 2008–2012, a kolejny to będzie kontynuacja tabeli i następne lata. Aby móc lepiej pokazać, ponieważ zmniejszyły się diametralnie liczby, pozwoliłem sobie tę tabelkę podzielić na dwie. Widzimy tutaj, jak kształtowało się średnie uposażenie w przypadku poszczególnych korpusów. Widzimy, że od 2008 do 2012 r. ten ruch jest, można powiedzieć, pozorny. On nie wynika ze zmian w uposażeniach, tylko z dodatków do uposażeń, które zmieniały swoją wartość. Podstawowym elementem decydującym o sytuacji materialno-bytowej żołnierza jest wysokość jego uposażenia. Składa się na nie uposażenie zasadnicze, którego wysokość zależy od posiadanej grupy uposażenia, oraz dodatki o charakterze stałym.

Przejdźmy może do następnego slajdu, z latami 2013–2016 . I tutaj widzimy, że następuje znaczny wzrost wskaźnika, ale dopiero w 2016 r. Tak jak wspominałem wcześniej, przy poprzednim slajdzie, ten wzrost wskaźnika wielokrotności do 3,20 nastąpił w 2017 r. To przełożyło się na wzrost przeciętnego uposażenia żołnierzy zawodowych od 1 stycznia 2017 r. z kwoty 4 tysiące 493 zł do kwoty 4 tysiące 874 zł. Jak wynika z przedstawionej na slajdzie tabeli, średnie uposażenie żołnierzy zawodowych – z uwzględnieniem 1/12 dodatkowego uposażenia rocznego w poszczególnych korpusach kadry, w tym w korpusie oficerów z podziałem na generałów, oficerów starszych i oficerów młodszych – w latach 2013–2016 wzrosło od 3,8%, jeśli chodzi o generałów, do 8,6%, jeśli chodzi o podoficerów. Średnie uposażenie wraz z dodatkami i uposażeniem rocznym na koniec 2016 r. zwiększyło się w stosunku do 2013 r. o 295 zł, tj. 6,9%. Od 1 stycznia 2017 r. dotychczasowe kwoty uposażenia zasadniczego wzrosły 300 zł–550 zł, w zależności od posiadanego stopnia etatowego. Należy zauważyć, że na wysokość średniego uposażenia wszystkich żołnierzy bezpośredni wpływ ma liczba żołnierzy najniżej uposażanych, czyli szeregowych i podoficerów. Zmiana struktury kadry – więcej szeregowych i podoficerów, mniej oficerów – miała bezpośredni wpływ na wysokość średniego uposażenia wszystkich żołnierzy.

Na następnym slajdzie pozwoliłem sobie przedstawić zasadnicze zmiany w systemie dodatków do uposażenia. Jak wspomniałem wcześniej, dodatki do uposażenia zasadniczego są obok uposażenia zasadniczego najistotniejszym elementem wynagradzania żołnierzy zawodowych. Mówiąc o najważniejszych zmianach w systemie dodatków, należy wskazać, że od dnia 25 marca 2016 r. wprowadzono nowy dodatek kompensacyjny, który przysługuje żołnierzom zawodowym wyznaczanym na stanowiska służbowe wyższe o 2 stopnie wojskowe i więcej bez mianowania na wyższy stopień wojskowy. Dodatek ten jest wypłacany w wysokości różnicy między dotychczasowym uposażeniem żołnierza a uposażeniem przewidzianym dla zajmowanego stanowiska służbowego.

Warto przy tym dodać, że z dniem 1 stycznia 2017 r. weszło w życie rozporządzenie ministra obrony narodowej z dnia 28 grudnia 2016 r. w sprawie dodatków do uposażenia zasadniczego żołnierzy zawodowych. Do najistotniejszych zmian w systemie dodatków zawartych w tym akcie wykonawczym należy zaliczyć: zwiększenie liczby żołnierzy uprawnionych do otrzymywania dodatku za bezpośrednią obsługę wojskowych statków powietrznych; zwiększenie dodatku specjalnego za wykonywanie prac podwodnych i za wykonywanie skoków ze spadochronem dla instruktorów skoków; przyznanie dodatku specjalnego wszystkim żołnierzom Żandarmerii Wojskowej oraz podwyższenie dodatku dla żołnierzy Oddziału Specjalnego Żandarmerii Wojskowej w Warszawie; podwyższenie dodatku służbowego dla żołnierzy zajmujących stanowiska służbowe dowódców kompanii; przyznanie dodatku służbowego podoficerom, m.in.: komendantom szkół podoficerskich, nawigatorom naprowadzania, szefom służb technicznych i materiałowych, żołnierzom zawodowym pełniącym służbę w Narodowym Centrum Kryptologii w korpusie osobowym kryptologii i cyberbezpieczeństwa, doradcom prawnym oraz wszystkim żołnierzom Wojsk Specjalnych.

Na kolejnym slajdzie przedstawiono wysokości najistotniejszych z punktu widzenia zabezpieczenia socjalnego należności wypłacanych żołnierzom w ubiegłym roku. Najbardziej obciążająca budżet MON była wypłata gratyfikacji urlopowej przysługującej każdemu żołnierzowi i naliczanej także na uprawnionych członków rodziny. W 2016 r. zrealizowano 101 tysięcy 938 wypłat na łączną kwotę ponad 276,5 miliona zł. Warto też odnotować wypłatę prawie 80 tysięcy dodatków za rozłąkę na łączną kwotę ponad 404 milionów. Żołnierzom zawodowym zamieszkującym poza miejscem pełnienia służby, w miejscowości, która nie jest miejscowością pobliską w rozumieniu ustawy z dnia 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, przysługuje prawo do zwrotu kosztów dojazdu z miejsca zamieszkania do miejsca pełnienia służby i z powrotem. W 2016 r. zrealizowano ponad 34,5 tysiąca takich wypłat na łączną kwotę ponad 11 milionów 700 tysięcy zł. Ponadto żołnierzowi zawodowemu wyznaczonemu na stanowisko służbowe poza miejscowością stanowiącą siedzibę jednostki wojskowej lub wydzielonego pododdziału, w której żołnierz zajmował dotychczas stanowisko służbowe, przysługuje ryczałt z tytułu przeniesienia, a w przypadku przesiedlenia się żołnierza zawodowego do nowego miejsca pełnienia służby przysługuje mu także zasiłek osiedleniowy. W 2016 r. na wypłatę obu tych należności resort przeznaczył kwotę ok. 9 milionów 700 tysięcy zł. Ryczałt z tytułu przeniesienia otrzymało 4 tysiące 939 osób, a zasiłek osiedleniowy 1 tysiąc 847 osób.

Na następnym slajdzie przedstawiono porównanie wysokości przeciętnego uposażenia żołnierzy zawodowych oraz przeciętnych wynagrodzeń w gospodarce narodowej, sektorze przedsiębiorstw i w sferze budżetowej w latach 2010–2016. W ramach oceny sytuacji materialnej żołnierzy zawodowych warto porównać kształtujący się w ostatnich latach w wojsku poziom przeciętnego uposażenia stanowiącego 1/12 sumy uposażeń, dodatków, nagród i innych należności osobowych z przeciętnymi wynagrodzeniami w gospodarce narodowej i sferze budżetowej oraz w sektorze przedsiębiorstw. Na podstawie danych ze sprawozdania RB-70 w latach 2010–2016 przeciętne uposażenie brutto żołnierzy wzrosło z 4 tysięcy 180 zł do 4 tysięcy 789 zł, co oznacza nominalny wzrost o ok. 609 zł, tj. 14,6%. W tym samym czasie przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej wzrosło nominalnie o ok. 822 zł, tj. 22,5%. Przeciętne wynagrodzenie w porównywalnym okresie w sektorze przedsiębiorstw nominalnie wzrosło o ok. 842 zł, tj. 24,5%. Przedstawione wyliczenia potwierdzają zauważalny na wykresie trend: dynamika wzrostu wynagrodzeń w gospodarce narodowej w sferze budżetowej i sferze przedsiębiorstw była w ostatnich latach zdecydowanie większa niż dynamika wzrostu uposażeń żołnierzy.

Następny slajd dotyczy sytuacji mieszkaniowej. Zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych żołnierzy zawodowych jest istotnym elementem mającym wpływ na sytuację socjalno-bytową żołnierzy. Stosownie do postanowień ustawy z dania 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej prawo do zakwaterowania żołnierza zawodowego jest realizowane na jego wniosek w jednej z następujących form: przydziału kwatery albo innego lokalu mieszkalnego, przydziału miejsca w internacie lub kwaterze internatowej, wypłaty świadczenia mieszkaniowego. Warto zaznaczyć, że na koniec 2016 r. wszyscy żołnierze zawodowi, którzy wystąpili z wnioskami o zabezpieczenie ich potrzeb mieszkaniowych, potrzeby te mieli zabezpieczone w formie przydziału kwatery albo lokalu mieszkalnego, zakwaterowania w internacie lub kwaterze internatowej bądź wypłaty świadczenia mieszkaniowego. Szczegółową statystykę przedstawiono na slajdzie. Największa grupa, bo 54 tysiące 852 żołnierzy, pobierała świadczenie mieszkaniowe. Przydzieloną kwaterę lub lokal mieszkalny zajmowało 12 tysięcy 478 żołnierzy, a w internatach i kwaterach internatowych zakwaterowano 8 tysięcy 753 żołnierzy zawodowych.

Następny slajd przedstawia inne formy zabezpieczenia socjalnego. Podobnie jak w latach ubiegłych w 2016 r. zostały wydzielone środki na wypłatę zapomóg dla żołnierzy zawodowych oraz członków ich rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej. Dyrektor Departamentu Spraw Socjalnych z upoważnienia ministra obrony narodowej oraz dowódcy rodzajów Sił Zbrojnych i właściwi dysponenci udzielili żołnierzom zawodowym ze środków będących w dyspozycji ministra 6 tysięcy 810 zapomóg na łączną kwotę 8 milionów 719 tysięcy 700 zł. Z zapomóg skorzystało prawie 5,5 tysiąca rodzin żołnierzy zawodowych. Dowódcy rodzajów Sił Zbrojnych wypłacili 6 tysięcy 768 zapomóg na łączną kwotę 8 milionów 200 tysięcy 500 zł, a dyrektor Departamentu Spraw Socjalnych przyznał żołnierzom zawodowym, członkom rodzin żołnierzy zawodowych, w drodze decyzji indywidualnych, 42 zapomogi na łączną kwotę 519 tysięcy 200 zł. W 2016 r. z tzw. programów socjalnych skorzystało 11 tysięcy 227 osób. Łącznie na ten cel wydatkowano kwotę ok. 15 milionów 53 tysięcy zł. W tym wydatkowano: na program „Tanie wczasy” ok. 13 milionów 237 tysięcy zł dla 9 tysięcy 581 osób; na pełne pokrycie kosztów wypoczynku dla dzieci żołnierzy zawodowych – ok. 506 tysięcy zł dla 308 dzieci; na dofinansowanie kolonii i obozów – ok. 797 tysięcy zł dla 1 tysiąca 208 dzieci; na dopłatę do turnusów rehabilitacyjnych dzieci żołnierzy zawodowych – ok. 513 tysięcy zł dla 130 dzieciaków. W grudniu 2016 r. dokonano także wykupu uprawnień do przejazdów środkami transportu zbiorowego kolejowego z ulgą w wysokości 50% na 2017 r. dla 10 tysięcy 559 żołnierzy. Wydatkowano na ten cel ok. 5 milionów 747 tysięcy zł.

Na kolejnym slajdzie przedstawiono prognozy standardów życia rodzin żołnierzy zawodowych. Warto zauważyć, że przedstawiciele poszczególnych korpusów różnią się w ocenie prognozy poziomu życia. Wśród reprezentantów wszystkich korpusów dominuje przekonanie o utrzymaniu dotychczasowego standardu życia, a optymistami co do swojej przyszłości są najczęściej szeregowi zawodowi. Pesymistów zaś można było znaleźć stosunkowo najczęściej w grupie oficerów starszych.

Szanowni Państwo, omówiłem część materiału dotyczącą sytuacji materialno-bytowej żołnierzy zawodowych. Zanim przejdę do omówienia sytuacji materialno-bytowej pracowników, pozwolę sobie wziąć łyk wody, bo trochę straciłem głos. Przepraszam.

(Przewodniczący Jarosław Rusiecki: Oczywiście.)

Dziękuję.

(Senator Maciej Grubski: A można zadać pytanie w międzyczasie?)

Przewodniczący Jarosław Rusiecki:

Proszę.

Senator Maciej Grubski:

Jeśli chodzi o te zasiłki celowe, głównie dla dzieci, to były dość małe liczby… Ze sto kilkadziesiąt dzieciaków… Jaka grupa dzieci funkcjonuje przy dzisiejszej liczbie żołnierzy zawodowych? O jak dużej grupie dzieci mówimy? Jaki to jest stan? Ile dzieciaków, które mogłyby być objęte jakąkolwiek pomocą, przypada na 100 tysięcy żołnierzy? 200 tysięcy, 300 tysięcy dzieci?

Dyrektor Departamentu Spraw Socjalnych w Ministerstwie Obrony Narodowej Leszek Kwiatecki:

Panie Senatorze, mogę udzielić odpowiedzi na to pytanie, ale musiałbym wcześniej zajrzeć do dłuższego materiału, ponieważ jestem dyrektorem od 1 kwietnia… analizujemy 2016 r., więc…

(Senator Maciej Grubski: Prosiłbym może o poszerzenie tego na piśmie.)

Dobrze. Ja odpowiem na to pytanie, Panie Senatorze, na piśmie.

Przewodniczący Jarosław Rusiecki:

Bardzo proszę o odpowiedź.

Dyrektor Departamentu Spraw Socjalnych w Ministerstwie Obrony Narodowej Leszek Kwiatecki:

Dziękuję bardzo.

Swoją prezentację dotyczącą sytuacji materialno-bytowej pracowników cywilnych wojska chciałbym rozpocząć od krótkiego przedstawienia informacji o pracownikach resortu obrony narodowej, tzn. o wielkości i strukturze zatrudnienia, formach stosunku pracy, zasadach wynagradzania pracowników.

Na slajdzie przedstawiono faktyczne zatrudnienie pracowników wojska w latach 2010–2016 wyliczone zgodnie z metodologią określoną w rozporządzeniu ministra finansów w sprawie sporządzania sprawozdania RB-70 o zatrudnieniu i wynagrodzeniach. Stan zatrudnienia nie obejmuje pracowników przebywających na urlopach bezpłatnych, macierzyńskich, wychowawczych oraz na zasiłkach chorobowych. Poziom faktycznego zatrudnienia stabilizował się w latach 2013–2015, by na koniec 2016 r. osiągnąć stan 43 tysięcy 383 pracowników. Według katalogu statusów zatrudnienia zawartego we wspomnianym rozporządzeniu ministra finansów podstawową grupę zatrudnionych stanowią pracownicy nieobjęci mnożnikowym systemem wynagrodzeń, czyli tzw. niemnożnikowcy, w liczbie 40 tysięcy 679. W przeliczeniu na pełnozatrudnionych stanowią oni aż 93,76% ogółu zatrudnionych. Drugą co do wielkości grupę pracowników, liczącą 2 tysiące 698 osób, tworzą członkowie korpusu służby cywilnej – 6,2% ogółu zatrudnionych. Kierownicze stanowiska państwowe w liczbie 9 w 2015 r. to stan przejściowy, efekt tzw. nakładek wynikających z zachowania prawa do wynagrodzenia przez 3 osoby odwołane ze stanowisk. W związku ze zniesieniem jednostek prokuratury wojskowej z dniem 5 kwietnia na dzień dzisiejszy stan zatrudnienia prokuratorów wynosi 0.

Na slajdzie przedstawiono faktyczne zatrudnienie w resorcie obrony narodowej według przepisów płacowych w 2016 r. Pracownicy resortu obrony narodowej reprezentują różne grupy zawodowe występujące w państwie, w stosunku do których w kwestii zasad i warunków ich zatrudnienia oraz wynagradzania, w tym minimalnych kwalifikacji, mają zastosowanie powszechnie obowiązujące przepisy. Wśród nich należy wyróżnić: kierownicze stanowiska państwowe, które zajmują minister obrony narodowej, sekretarz stanu, a w 2017 r. dodatkowo jeszcze jeden sekretarz stanu, i 3 podsekretarzy stanu; pracowników zatrudnionych w gabinetach politycznych oraz doradców lub pełniących funkcje doradców osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe; członków korpusu służby cywilnej, którzy zatrudnieni są na stanowiskach etatowych urzędu Ministra Obrony Narodowej, w wojewódzkich sztabach wojskowych, wojskowych komendach uzupełnień i archiwach wojskowych; pracowników niebędących członkami służby cywilnej, są to pracownicy z grupy stanowisk pomocniczych, robotniczych i obsługi, w stosunku do których ma zastosowanie ustawa o pracownikach urzędów państwowych, zatrudnieni w urzędzie Ministra Obrony Narodowej, w wojewódzkich sztabach wojskowych, wojskowych komendach uzupełnień i do czasu trwania wypowiedzeń w związku ze zmianą przepisu płacowego w archiwach wojskowych. Pracownicy urzędów państwowych zatrudniani są w Komendzie Głównej Żandarmerii Wojskowej i w jednostkach podległych, wojskowych biurach emerytalnych, Biurze Wojskowego Dozoru Technicznego wraz z podległymi jednostkami organizacyjnymi, Biurze Wojskowej Inspekcji Gospodarki Energetycznej wraz z podległymi jednostkami organizacyjnymi, Inspektoracie Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej wraz z podległymi jednostkami organizacyjnymi, delegaturach Departamentu Kontroli oraz Wojskowym Centrum Meteorologii wraz z podległymi jednostkami organizacyjnymi. Nauczyciele zatrudnieni są w przedszkolach wojskowych oraz ogólnokształcącym liceum lotniczym. Najliczniejszą grupę pracowników wojska stanowią pracownicy zatrudnieni na podstawie ponadzakładowego układu zbiorowego pracy dla pracowników wojskowych jednostek organizacyjnych sfery budżetowej zawartego w dniu 8 czerwca 1998 r. Wśród nich należy wyodrębnić grupę pracowników, dla których ze względu na specyfikę zadań realizowanych w jednostkach, w których są zatrudnieni, minister wyraził zgodę na utworzenie zakładowych układów zbiorowych. Powstały więc zakładowy układ zbiorowy dla pracowników Inspektoratu Uzbrojenia, zakładowy układ zbiorowy pracy dla pracowników Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego.

Zatrudnienie pracowników w resorcie obrony narodowej odbywa się na zróżnicowanych stanowiskach z uwagi na ich usytuowanie w strukturze organizacyjnej, jak również ze względu na charakter wykonywanych zadań. Do grupy stanowisk kierowniczych przypisano wszystkie stanowiska zawierające w swojej nazwie cechę świadczącą o wykonywaniu zadań kierowniczych. Do tej grupy zaliczono stanowiska różnego szczebla zarządzania, od kierownika sekcji aż po dyrektora departamentu lub kierownika jednostki organizacyjnej, jak również kierownictwo resortu MON. Wyróżnić tu można takie stanowiska, jak: minister, sekretarz stanu, podsekretarze stanu, dyrektorzy, kierownicy, szefowie i zastępcy szefów samodzielnych jednostek organizacyjnych. Do grupy stanowisk specjalistycznych zaszeregowano stanowiska, do których objęcia niezbędne jest posiadanie wykształcenia wyższego. Są to głównie wymagające wysokich kwalifikacji i uprawnień zawodowych stanowiska, takie jak np. radca prawny, audytor wewnętrzny, psycholog, ale także stanowiska wymagające specjalistycznego wykształcenia technicznego połączonego z wieloletnim doświadczeniem w celu nabycia określonych umiejętności praktycznych, takie jak np. inspektor technicznego utrzymania nieruchomości. Do grupy: stanowiska techniczne i inny tzw. średni personel specjalistyczny zaliczono stanowiska, w związku z którymi istnieje wymóg formalny, jakim jest posiadanie wykształcenia średniego o określonym profilu. Wśród nich można wymienić wszystkie stanowiska typu: technicy, technolodzy, operatorzy, meteorolodzy, laboranci, informatycy oraz teleinformatycy. Najliczniejszą grupę stanowią pracownicy administracyjni, są to m.in. pracownicy pionu głównego księgowego, pracownicy komórek kadrowych oraz pracownicy biurowi, referenci – np. ds. logistyki, infrastruktury, szkoleń, kancelaryjni – pracownicy wojskowych biur emerytalnych, terenowych organów administracji wojskowej i inni. Do tej grupy zaliczono stanowiska obejmowane po spełnieniu wymogu, jakim jest posiadanie wykształcenia średniego ogólnego. Stanowiska robotnicze i obsługi stanowią drugą pod względem wielkości grupę stanowisk występującą w resorcie obrony narodowej. Wśród stanowisk robotniczych i obsługi należy wymienić robotników magazynowych, budowlanych, gospodarczych, konserwatorów, tokarzy, spawaczy, ślusarzy, malarzy budowlanych, murarzy, a także operatorów maszyn i urządzeń, mechaników, portierów oraz wartowników.

Istotnym warunkiem dla zapewnienia stabilności zatrudnienia jest forma nawiązania stosunku pracy. Zatrudnienie pracowników w resorcie obrony narodowej odbywa się głównie na podstawie umów o pracę. Na czas nieokreślony zatrudnionych jest 87,3% pracowników, na czas określony 10,9%, w tym umowy na zastępstwo stanowią prawie 2%, na okres próbny – 1,5%. Pracodawcy wojskowi preferują zatrudnianie pracowników na czas nieokreślony, co pozwala im związać pracownika na dłużej z zakładem pracy. W stosunku do niektórych grup zawodowych występujących w resorcie przepisy prawa określają jednak szczególne zasady nawiązywania stosunku pracy, tj. powołanie – 0,06% – dotyczące osób zajmujących kierownicze stanowiska w Ministerstwie Obrony Narodowej oraz prokuratorów, a także mianowanie – 0,23% – które obejmuje urzędników korpusu służby cywilnej, pracowników urzędów państwowych oraz nauczycieli.

Limit środków na wynagrodzenia pracowników pozostawał generalnie na niezmienionym poziomie od 2011 r. Dla przykładu limit zapisany w ustawie budżetowej na 2011 r. wynosił 1 miliard 761 milionów 318 tysięcy, a na 2015 r. – 1 miliard 762 miliony 456 tysięcy zł. Wzrost poziomu przeciętnego wynagrodzenia pracowników w latach 2011–2015 wynikał jedynie z działań resortu polegających m.in. na przeznaczeniu na wzrost wynagrodzeń części środków wygenerowanych w procesie optymalizacji zatrudnienia oraz przenoszeniu niewykorzystanych środków z uposażeń żołnierzy zawodowych na fundusz wynagrodzeń i ich rozdysponowaniu na jednorazowe wypłaty nagród lub premii. W 2016 r. limit na wynagrodzenia resortu obrony narodowej został zwiększony i zgodnie z zapisami ustawy budżetowej wynosił 1 miliard 902 miliony 845 tysięcy zł, co stanowi wzrost o 140 milionów 389 tysięcy zł w stosunku do roku 2015. Środki te zostały przekierowane na podwyższenie wynagrodzeń pracowników resortu obrony narodowej.

Aktualny slajd przedstawia przeciętne wynagrodzenie w 2016 r. według statusu zatrudnienia. Najwyżej, bo na poziomie 12,7 tysiąca zł, kształtowały się wynagrodzenia na stanowiskach kierowniczych. Przeciętne wynagrodzenie w korpusie służby cywilnej kształtowało się na poziomie 4,4 tysiąca zł. W grupie tej znajdują się pracownicy terenowych organów administracji wojskowej, WSzW i WKU, oraz urzędu ministra.

Na następnym slajdzie prezentowany jest poziom przeciętnego wynagrodzenia w latach 2011–2016 w układzie dysponentów środków budżetowych. Poziom wynagrodzeń u poszczególnych dysponentów uzależniony jest od rodzaju i specyfiki jednostek organizacyjnych pozostających na ich zaopatrzeniu finansowym. Najwyższy przeciętny poziom wynagrodzeń na koniec 2016 r. został zrealizowany przez Narodowe Centrum Kryptologii. Tak wysoki poziom podyktowany jest specyfiką zatrudnienia. Na znakomitej większości stanowisk w NCK wymagane jest specjalistyczne wykształcenie wyższe. Poziom przeciętnego wynagrodzenia w jednostkach pozostających na zaopatrzeniu Dowództwa Garnizonu Warszawa, Dowództwa Operacyjnego, NCK i Służby Kontrwywiadu Wojskowego jest adekwatny do hierarchii tych jednostek oraz jednostek pozostających na zaopatrzeniu Dowództwa Garnizonu Warszawa, jak również specyfiki stanowisk pracy oraz wymogów kwalifikacyjnych. Najniższy poziom przeciętnego wynagrodzenia utrzymuje się w jednostkach organizacyjnych pozostających na zaopatrzeniu Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych. Jest to spowodowane tym, że pracownicy zatrudnieni w tych jednostkach organizacyjnych w znacznej mierze pełnią zadania administracyjno-ewidencyjne oraz obsługi. Są to z natury stanowiska o małych wymaganiach kwalifikacyjnych i specjalistycznych.

Następny wykres przedstawia kształtowanie się przeciętnego wynagrodzenia pracowników resortu obrony narodowej w odniesieniu do wynagrodzeń w innych sektorach gospodarki oraz do uposażeń. Przeciętne wynagrodzenie pracowników resortu obrony narodowej na koniec 2016 r. wyniosło 3 tysiące 751 zł i stanowiło w stosunku do wynagrodzeń w gospodarce narodowej 92,68%, w sektorze przedsiębiorstw – 87,7%. Relacja przeciętnego wynagrodzenia do uposażenia wyniosła 78,3%. Brak ustawowych podwyżek w latach 2010–2015 zasadniczo spowodował pogorszenie relacji poziomu wynagrodzeń pracowników jednostek budżetowych resortu do innych sektorów gospodarki i poziomu uposażeń. Wykazany wzrost przeciętnych wynagrodzeń pracowników, szczególnie w 2015 r., wynika jedynie z wypłaty jednorazowych nagród, premii ze środków pochodzących z przeniesienia z funduszu uposażeń, które miały wpływ na podwyższenie poziomu wynagrodzeń o ok. 127 zł. Bez tych jednorazowych wypłat przeciętny poziom wynagrodzeń kształtowałby się na poziomie ok. 3 tysięcy 300 zł. W tym samym czasie w innych sektorach gospodarki odnotowano realny wzrost wynagrodzeń. Sytuacja ta uległa poprawie w roku 2016. I tak w przypadku gospodarki narodowej relacja w 2011 r. to było 88,46%, a w 2016 r. – 92,68% i nastąpił wzrost o 4,22%. W przypadku sektora przedsiębiorstw relacja w 2011 r. to było 83,42%, a w 2016 r. – 87,7% i nastąpił wzrost o 4,28%. Jeśli chodzi o sferę budżetową, to relacja w 2011 r. to było 81,28%, a w 2015 r. – 81,45% i nastąpił wzrost o 0,17%. W przypadku państwowej sfery budżetowej relacja w 2011 r. to było 64,52%, a w 2015 r. – 66,69%. W tym przypadku nastąpił wzrost na korzyść pracowników resortu o 2,17%. W odniesieniu do uposażeń żołnierzy zawodowych relacja w 2011 r. to było 71%, a w 2015 r. – 78,3%. W tym przypadku nastąpi wzrost na korzyść pracowników resortu o 4,08%.

Na slajdzie przedstawiona jest relacja przeciętnego wynagrodzenia pracowników w resorcie obrony narodowej do przeciętnego uposażenia żołnierzy zawodowych. Warto podkreślić, że w tej relacji wolno, ale sukcesywnie następuje wzrost i w 2016 r. ta relacja to było 78,3%. Zatrzymajmy się na chwileczkę przy tym slajdzie, może szanowne panie senator i panowie senatorowie chcieliby spojrzeć… Tak faktycznie układała się ta relacja.

(Przewodniczący Jarosław Rusiecki: Można zarejestrować to głębiej.)

Bo ja powiedziałem w sumie tylko o tym, jak to wygląda na końcu, ale…

(Przewodniczący Jarosław Rusiecki: Historia jest taka, jaka jest.)

Dziękuję bardzo.

Dla resortu obrony narodowej limit wydatków na wynagrodzenia został zwiększony na 2016 r. o kwotę 140 milionów 389 tysięcy zł do kwoty 1 miliarda 902 milionów 845 tysięcy, z czego 105 milionów 386 tysięcy zł przewidziano na wzrost wynagrodzeń oraz 35 milionów zł na wzrost zatrudnienia w związku z nowymi zadaniami, w tym wynikającymi ze zobowiązań sojuszniczych. Określenie limitu środków na wzrost wynagrodzeń w 2016 r. oraz dodatkowe zwiększenie decyzją ministra obrony narodowej tej kwoty o 35 milionów zł z puli środków na wzrost zatrudnienia w związku z nowymi zadaniami umożliwiło dokonanie faktycznego i systemowego podwyższenia wynagrodzeń pracowników jednostek budżetowych resortu obrony narodowej w uśrednionej kwocie 248 zł na 1 stanowisko, co stanowi w stosunku do pierwotnie zakładanej podwyżki w kwocie 185 zł wzrost o 63 zł. Zgodnie z decyzją ministra obrony narodowej o dodatkowym zwiększeniu o 35 milionów zł limitu środków na podwyżki wynagrodzeń podwyższenie wynagrodzeń zostało zrealizowane na przełomie czerwca i lipca ubiegłego roku w uśrednionej kwocie 248 zł na 1 stanowisko według przedstawionych kryteriów: w dziale 750 „Administracja publiczna” uśredniona podwyżka dla 874 stanowisk pracowników Ministerstwa Obrony Narodowej wyniosła 185 zł; w dziale 752 „Obrona narodowa” uśredniona podwyżka dla ok. 43 tysięcy 900 stanowisk pracowników wyniosła ok. 249 zł –szczegółowe zasady realizowania podwyżek przedstawiono w dalszej części materiału – w dziale 753 „Obowiązkowe ubezpieczenia społeczne” uśredniona podwyżka dla 405 stanowisk pracowników wyniosła 267 zł; w dziale 755 „Wymiar sprawiedliwości” uśredniona podwyżka dla 125 stanowisk pracowników sądów wojskowych wyniosła 185 zł.

Następny slajd przedstawia wielkość środków na podwyżki wynagrodzeń w ubiegłym roku w dziale 752 „Obrona narodowa”. Dla ok. 43 tysięcy 900 stanowisk przypadła kwota 131,5 miliona zł… Przepraszam, zawiesiłem się. Dla tych pracowników – z wyłączeniem stanowisk pielęgniarek objętych odrębnym trybem podwyżek od dnia 1 września 2015 r., oraz nauczycieli i pracowników polskich kontyngentów wojskowych, ze względu na odrębne regulacje trybu podwyższania wynagrodzeń – realizacja podwyżek nastąpiła poprzez wydzielenie dla ok. 36 tysięcy 900 stanowisk kwoty 230 zł na 1 stanowisko, dla ok. 7 tysięcy specjalistycznych stanowisk – ok. 350 zł na 1 stanowisko.

Już wiem, gdzie się zawiesiłem. Przepraszam.

Pierwotny plan wydatków na wynagrodzenia określony w decyzji budżetowej na 2016 r. – 1 miliard 902 miliony 845 tysięcy zł – w ciągu roku został zwiększony o kwotę 101 milionów 634 tysięcy 654 zł poprzez przeniesienie planu wydatków z uposażeń na wynagrodzenia. Kwota ta została przekierowana na wypłaty jednorazowych nagród, premii dla ok. 43 tysięcy pracowników, których wynagrodzenia finansowane były w ramach działu 752 „Obrona narodowa”, z czego ok. 42 milionów zł wypłacono w sierpniu i 34,7 miliona zł w listopadzie ubiegłego roku. Przekierowano ją także na: wypłaty jednorazowych nagród dla pracowników, których wynagrodzenia finansowane były w ramach działu 750 „Administracja publiczna”, w wysokości ok. 2 milionów 410 tysięcy zł; wypłaty wyrównań nieprawidłowo naliczonych dodatkowych wynagrodzeń rocznych oraz innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy dla pracowników resortu obrony narodowej za lata 2013–2015 w wysokości ok. 11 milionów 187 tysięcy zł. Ponadto uwzględniono jednorazowe zabezpieczenie zwiększonych wypłat nagród jubileuszowych i odpraw emerytalnych – ok. 8 milionów zł, a także zabezpieczenie kosztów zatrudnienia na czas określony kucharzy i personelu kuchennego w związku z koniecznością zapewnienia żywienia zwiększonych stanów osobowych żołnierzy podczas ćwiczeń międzynarodowych – ok. 3 milionów zł. Przeciętne wynagrodzenie pracowników resortu obrony narodowej w roku 2016 wzrosło o kwotę 323 zł, tj. 9,44%, przy czym w wyniku podwyżek wynagrodzeń wzrosło przeciętnie o 248 zł. Zwiększenie do kwoty 323 zł jest wynikiem dodatkowych działań zaprezentowanych na slajdzie.

W wyniku negocjacji resortu obrony narodowej ze stroną związkową przyjęto 3-letni program poprawy poziomu wynagrodzeń zakładający coroczne zwiększanie funduszu wynagrodzeń pracowników o 5% realnego wzrostu. Realizację tego programu rozpoczęto w roku 2017. Środki na wynagrodzenia w 2017 r. zostały zwiększone z tytułu wzrostu obligatoryjnego o 1,3% w kwocie 24 milionów 614 tysięcy zł w stosunku do roku 2016, analogicznie do pozostałych jednostek budżetowych w państwie. Dodatkowo, w efekcie działań podjętych przez resort, plan wydatków na wynagrodzenia pracowników resortu obrony narodowej został zwiększony o 5%, tj. o kwotę 86 milionów 38 tysięcy zł z przeznaczeniem na zapewnienie realnego wzrostu wynagrodzeń pracowników wojska. Środki te zabezpieczą realizację podwyżek łącznie dla 45 tysięcy 617 stanowisk pracowników w uśrednionej kwocie naliczeniowej, zawierającej również koszty pozostałych należności i obligatoryjnego funduszu nagród w wysokości 202 zł.

Przewiduje się zwiększenie realnego poziomu wynagrodzeń w kolejnych latach, tj. 2018–2019. Usankcjonowaniem tego będzie przyjęcie przez Radę Ministrów uchwały wdrażającej dokument pt. „Szczegółowe kierunki przebudowy i modernizacji Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2017–2026”, który zawiera zapis o zapewnieniu w latach 2017–2019 realnego wzrostu wynagrodzeń pracowników wojska w wysokości 5%. Bardzo dziękuję za uwagę.

Przewodniczący Jarosław Rusiecki:

Bardzo dziękuję, Panie Pułkowniku, za tę szczegółową prezentację i przygotowany dokument. Właściwie na koniec dowiedzieliśmy się, że praca pana ministra to właśnie te 5% pochodzące z negocjacji ze stroną związkową. Powiem tak: to niewiele, ale cieszy po tak długim zastoju. To jest taka trudna radość, ale myślę, że ten program na lata 2017–2019 jest szansą na to, aby optymistycznie spojrzeć na portfel i kadry żołnierskiej, i cywilnej.

Dziękuję bardzo panu ministrowi, panu pułkownikowi za prezentację.

Pan przewodniczący Grubski. Bardzo proszę.

Senator Maciej Grubski:

Mam jedną uwagę, bo oczywiście wylaliście panowie dzisiaj kubeł pomyj na Platformę i PSL…

(Przewodniczący Jarosław Rusiecki: Bardzo delikatnie zresztą.)

Delikatnie, ale wylaliście. Ja uważam jednak, że przez parę ładnych lat oszczędzaliśmy jako państwo i każda struktura państwa poniosła tego pewne koszty, nie dostając podwyżek, nie tylko wojsko. To jest uwaga, która powinna być również ujęta w tym sprawozdaniu.

Ja się cieszę, że są podwyżki. Cieszę się, Panie Ministrze, i oczywiście chwała za to, że to robimy. Ja mam krótkie pytanie, bo za momencik niestety mamy następne posiedzenie komisji. Chciałbym zapytać jednak o kwestię, o której dzisiaj nie rozmawialiśmy, a którą pan przewodniczący delikatnie poruszył jako informację medialną o sprawach emerytalnych. Czy jesteście pewni tego, że w sytuacji układu rządowego, w której minister Morawiecki jest tak silną osobowością jako wicepremier… Czy jesteście w stanie obronić emerytury wojskowe przed zakusami premiera Morawieckiego zmierzającymi do emerytur obywatelskich dla cywili? Tam zostało przemycone także to, że ten nowy system emerytalny obejmowałby również pozostałe struktury, czyli KRUS, emerytury wojskowe, emerytury służb. Czy pan minister może powiedzieć: tak, jestem w stanie zapewnić dzisiaj, że w kwestii emerytur wojskowych w planach rządu na najbliższe 2,5 roku – tyle rząd ma do końca kadencji – nic nie zostanie zmienione i pozostaniemy w tym systemie, w którym funkcjonujemy na dzień dzisiejszy?

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Bartłomiej Grabski:

Panie Przewodniczący! Szanowny Panie Senatorze!

Jeżeli chodzi o zmiany w systemie emerytalnym, to tak jak podkreśliłem już wcześniej, w resorcie obrony narodowej nie toczą się żadne prace, i nie tylko w resorcie obrony narodowej, o ile mi wiadomo. Tak że w systemie emerytalnym żołnierzy zawodowych nie są planowane żadne zmiany.

Przewodniczący Jarosław Rusiecki:

Dziękuję bardzo.

(Brak nagrania)

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Bartłomiej Grabski:

…O jednej sprawie chciałbym jeszcze wspomnieć. Bo to nie jest do końca tak, że wylaliśmy tu kubeł pomyj. To, o czym warto by było jeszcze wspomnieć, to brak systemu szkolenia podoficerów wielu specjalności. Powstała pokoleniowa dziura, która będzie skutkować tym, że nie będziemy mieli – już ich nie mamy – wielu specjalistów w kadrze podoficerskiej i chorążych, a mówię o logistykach, materiałowcach, informatykach, technikach. Był pewien naturalny ruch pokoleniowy, polegający na tym, że ci podoficerowie, chorążowie, którzy odchodzili na emeryturę, a byli dobrymi fachowcami, przechodzili do korpusu pracowników cywilnych wojska. Teraz na skutek braku szkoleń mamy dziurę i to też jest jeden z niepokojących zastałych elementów.

Przewodniczący Jarosław Rusiecki:

Bardzo dziękuję panu ministrowi za to dopowiedzenie.

Ja chciałbym postawić taki problem, nawiązując do opracowania, dotyczący żołnierzy zawodowych, choć można przenieść go i na pracowników cywilnych Ministerstwa Obrony Narodowej… Wróciłbym do tego, o czym wspomniał pan przewodniczący – szkoda, że wyszedł. Jesteśmy, Szanowni Państwo, w gronie, że tak powiem trochę rzeczywiście ekskluzywnym. Otóż nawet z opracowania przygotowanego przez pana pułkownika Kwiateckiego wynika, że dynamika wzrostu w przypadku innych służb była jednak intensywniejsza niż w przypadku – powiem w skrócie – armii. Widać to ewidentnie na przestrzeni lat… nawet patrząc od 2005 r. Tak że to nie znajduje obrony i wychodzą po prostu zapóźnienia. Widać, że jest dysproporcja, jeśli chodzi o średnie uposażenia i wynagrodzenia, choćby w przypadku przedsiębiorstw gospodarki narodowej. A moje pytanie dotyczy tego, jak to wygląda na tle uposażeń… Bo resort obrony stawia sobie za cel zbliżenie poziomu uposażeń żołnierzy zawodowych – a myślę, że i płac pracowników cywilnych, bo o nich nie zapominamy – do poziomu uposażeń żołnierzy krajów rozwiniętych Paktu Północnoatlantyckiego. Jak ta dysproporcja wygląda w procentach i np. w przypadku których korpusów żołnierzy zawodowych ta dysproporcja jest największa? Jeśli można prosić o odpowiedź na to pytanie…

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Bartłomiej Grabski:

Przyznam szczerze, Panie Przewodniczący, że jeżeli chodzi o taki porównawczy materiał, to postaram się go przesłać i odpowiedzieć na piśmie na pytanie pana przewodniczącego, bo nie mam tak szczegółowej wiedzy na obecną chwilę.

Przewodniczący Jarosław Rusiecki:

Rozumiem. Moje pytanie zadaję z tego powodu, że… Te ogromne środki, które przeznaczamy na modernizację Sił Zbrojnych, są oczywiście bardzo ważne, ale nie zapominajmy o tym, że centrum to jest jednak żywy człowiek, żywy żołnierz, który przystępuje do służby w większym bądź mniejszym komforcie. A elementem tego komfortu jest właśnie uposażenie, zabezpieczenie jego otoczenia, a więc mieszkanie, kwatera, inne dodatki. Tak że myślę, że… Zadaję to pytanie także w związku z tym, że kilka miesięcy temu pojawiła się na jednym z posiedzeń komisji taka sugestia podczas dyskusji, aby rozmawiać o zwiększeniu procenta środków przeznaczanych na militarne bezpieczeństwo czy na, mówiąc w skrócie… aby mówić nie o 2%, tylko o 3% bądź o zmianach sposobu naliczenia rok do roku. Jakie jest zdanie pana ministra w tej materii?

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Bartłomiej Grabski:

To, co pan przewodniczący podniósł, jest jak najbardziej słuszne, że tak powiem. Obecnie armia, zgodnie z planami ministra obrony narodowej, powiększa się. Powstał nowy rodzaj sił zbrojnych: Wojska Obrony Terytorialnej, tak że docelowo liczebność wojska ma wzrosnąć o 50 tysięcy żołnierzy. Podnosimy profesjonalizm żołnierzy zawodowych. Czynniki motywujące i zachęcające do pozostania w służbie czy też zachęcające przyszłych żołnierzy do wstępowania w szeregi armii są – tak myślę – czynnikami, które będą też powodować zwiększanie sił zbrojnych i utrzymywanie wartościowych, doświadczonych żołnierzy, często o wielu unikalnych specjalnościach.

Przewodniczący Jarosław Rusiecki:

Dziękuję bardzo.

Chciałbym poruszyć jeszcze jeden wątek, bo przypomniałem sobie ten moduł pana pułkownika dotyczący żołnierzy, ale i pracowników Narodowego Centrum Kryptologii. Widząc to, co się dzieje na rynku w tym obszarze, myślę, że nie jest łatwo zachęcić pracownika, który ma… Myślę, że nawet wśród pracowników cywilnych i pracujących w innych miejscach w tej branży są, mówiąc oględnie, dość niekonwencjonalne osobowości. Zachęcenie ich wynagrodzeniem nawet w kwocie 7 tysięcy z haczykiem brutto nie jest czymś tak bardzo atrakcyjnym, z jednej strony…

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Bartłomiej Grabski:

Z jednej strony, Panie Przewodniczący, nie jest to tak bardzo atrakcyjne, ale z drugiej strony nie zapominajmy, że Siły Zbrojne mają też do zaoferowania takie rzeczy…

(Przewodniczący Jarosław Rusiecki: Tak.)

…które z punktu widzenia informatyków są…

(Przewodniczący Jarosław Rusiecki: Niedostępne…)

…niedostępne dla cywilnych programistów, informatyków, osób zajmujących się kwestiami cyberbezpieczeństwa.

(Przewodniczący Jarosław Rusiecki: Tak.)

Jeśli chodzi o kwestie związane z ofensywnymi działaniami, to są to unikalne – tak bym to ujął – możliwości rozwijania swoich zdolności.

Przewodniczący Jarosław Rusiecki:

Dziękuję bardzo.

Bardzo serdecznie dziękuję panu ministrowi i panu pułkownikowi, panom pułkownikom, także paniom za opracowanie tego tematu. Myślę, że on jest ważny z tego powodu, że narasta wiele mitów, a kiedy sięgamy do meritum, to okazuje się, że to jest już o wiele trudniejsze zagadnienie, a wiele dobrego można się dowiedzieć w tej materii i dużo pod względem merytorycznym. Choć chyba wszyscy mamy świadomość tego, jakie jest pole zapóźnienia, jak dużo trzeba uczynić, żeby ten komfort służby żołnierza, pracowników cywilnych był o wiele większy, co służyłoby przecież całemu narodowi.

Bardzo dziękuję panu ministrowi, panu pułkownikowi, panom pułkownikom, paniom za przygotowane opracowanie i za prezentację tego zagadnienia w dniu dzisiejszym. Dziękuję bardzo.

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Bartłomiej Grabski: My też dziękujemy, Panie Przewodniczący.)

Zamykam posiedzenie.

Dziękuję bardzo.

(Koniec posiedzenia o godzinie 17 minut 05)