Holenderski ombudsman Reinier van Zutphen w trakcie wizyty na zaproszenie polskiego RPO, dr Adam Bodnara, 13 września 2017 roku spotkał się z członkami Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji.

Reinier van Zutphen, Ombudsman Holandii, Stephan Sjouke, Dyrektor Departamentu Spraw Międzynarodowych w Biurze Ombudsmana Holandii, Adam Bodnar Rzecznik Praw Obywatelskich, Barbara Kurach, naczelnik Wydziału ds. Współpracy.

Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar zwrócił uwagę na problem dobrej komunikacji i właściwego języka w kontaktach z ludźmi. Obie instytucje, polska i holenderska, w swojej pracy skupiają się na perspektywie obywatela i na ich problemach w kontaktach z władzami.

Ważne są sprawy ludzi biednych, wykluczonych społecznie, czyli tych, którym kontakt z urzędem, czy rozwiązanie problemu prawnego sprawia większy problem - mówił Reinier van Zutphen.

Jednym ze sposobów wychodzenia do ludzi, są organizowane dwa razy do roku przez urząd ombudsmana Holandii podróże po kraju specjalnym autobusem, dzięki któremu pracownicy i sam ombudsman spotykają ludzi na ulicach, przyjmują skargi, udzielają informacji. Takie wizyty są także szansą na spotkanie z urzędnikami i działaczami organizacji pozarządowych, sprzyjają Międzynarodowej w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich, Anna Stępień-Młot, naczelnik Wydziału ds. Współpracy Międzynarodowej w Biurze rzecznika Praw Obywatelskich oraz senatorowie: Robert Mamątow, Łukasz Mikołajczyk, prof. Michał Seweryński, Zbigniew Cichoń i Andrzej Mioduszewski.

 W czasie spotkania ombudsman Holandii podzielił się doświadczeniami z pracy, opowiadał o problemach, z jakimi ludzie zwracają się do niego i o tym, jakimi możliwościami  pomocy dysponujomówieniu najważniejszych zgłoszonych przez ludzi problemów.

Działania podejmowane w Holandii zbliżone są do tych, jakie prowadzi Rzecznik Praw Obywatelskich.

Polski ombudsman ma analogiczny program spotkań regionalnych polegający na wizytacji raz w miesiącu RPO w kolejnych województwach, gdzie w poszczególnych miejscowościach spotyka się z mieszkańcami i działaczami organizacji pozarządowych.

Reinier van Zutphen wyraził wdzięczność za możliwość spotkać się z członkami komisji. Podkreślił również wagę spotkań polskiego rzecznika, jako niezależnej instytucji, z przedstawicielami rządu i parlamentu. W swoim wystąpieniu nawiązał do spotkania w biurze RPO i do ilości spraw, z którymi zgłaszają się obywatele. Podkreślił, iż ważne jest to aby w swej pracy rzecznik, wychodził naprzeciw ludziom i ludzkim sprawom (komunikacja z obywatelami). Do tego potrzebni są odpowiednio wykształceni pracownicy, głównie prawnicy.

Wicemarszałek Senatu, prof. Michał Seweryński, członek komisji jej wieloletni przewodniczący, podkreślił znaczenie rozpatrywanych przez komisję petycji, będących częstokroć głosem pojedynczego obywatela, grupy osób bądź organizacji społecznych.

Z rozpatrzonych przez komisję petycji, sporządzane jest sprawozdanie roczne, które przewodniczący komisji, zgodnie z obowiązującą ustawą o petycjach, przedstawia na posiedzeniu plenarnym Senatu. Wtedy też odbywa się debata na temat praworządności.

Coroczna informacja Rzecznika Praw Obywatelskich, która jest rozpatrywana na posiedzeniu komisji a następnie na posiedzeniu plenarnym, wpisuje się również w dyskusję nad stanem państwa, potrzebami jego obywateli czy organizacji społecznych.

Efektem tego moa być nadesłane przez Rzecznika w pismach do komisji problemy, które następnie zostały rozpatrzone przez komisje w trybie petycji i zakończyły się projektami ustaw.

Ponadto, komisja jest organizatorem konferencji poświęconych prawom człowieka, w których uczestniczy Rzecznik Praw Obywatelskich jak również przedstawiciele Rady Europy, Unii Europejskiej i organizacji pozarządowych działających w sferze praw człowieka.

Kończąc swoją wypowiedź, Pan marszałek podkreślił, iż posiedzenia komisji są transmitowane na bieżąco w internecie, a w samych posiedzeniach biorą udział przedstawiciele organizacji społecznych, bądź  w przypadku petycji – jej autorzy.

Możliwość kontaktu z obywatelami podczas dyżurów senatorskich – jest również przykładem wsłuchiwania się w potrzeby obywateli. Mówili o tym senator Robert Mamątow i Łukasz Mikołajczyk, który podkreślił znaczenie zorganizowanej konferencji „Petycja – Twoje prawo”, na której podsumowano zakres prac komisji, biura RPO i innych instytucji, mających wpływ na życie codzienne obywateli. Dlatego, zdaniem senatora, jako państwo powinniśmy postawić na edukację prawną młodego pokolenia aby budować od podstaw świadomość praw i obowiązków obywateli. Z poglądem tym w pełni zgodził się gość komisji.

Zakres spraw, którymi zajmuje się ombudsman Holandii dotyczy m.in. pomocy osobom wykluczonym, żyjącym w ubóstwie, zadłużonymi, osobom, które np. w celu uzyskania świadczenia socjalnego zwracają się do Urzędów Skarbowych - instytucji, które nie są powołane do wypłacania takich środków.

Jednak, jak podkreślił Reinier van Zutphen, prawdziwą bolączką jest niechęć pracowników administracji wszelkich szczebli do udzielania odpowiedzi – w szczególności w terminie -  zarówno na pisma, jak i na telefony.

W dalszej części dyskusji, ombudsman Holandii podkreślił rolę i znaczenie niezależności i niezawisłości sądownictwa. W Holandii nadzór nad sądami sprawuje bezpośrednio Sąd Najwyższy. Tak, jak i w innych krajach europejskich, powszechne sądownictwo holenderskie boryka się z dużą ilością spraw wnoszonych do sądów, a tym samym z przewlekłością postępowań. Jedną z przyczyn jest m.in. niewłaściwa współpraca sędziów z biegłymi.

Inaczej sprawa przedstawia się w Sądzie Najwyższym, w którym zasiadają wysokiej klasy specjaliści z zakresu praw człowieka – spraw jest tam stosunkowo mało, ale za to są to sprawy wielkiej wagi (trudne i skomplikowne).

Kończąc swoje wystąpienie, Reinier van Zutphen, podkreślił, jak ważne jest przestrzeganie praw człowieka, i że są to jedne prawa człowieka. Po zakończeniu II wojny światowej, w nowej europejskiej rzeczywistości, powstały nowe systemy prawne oparte na zrozumieniu, praworządności i rozdziale władzy sądowniczej i wykonawczej. Dlatego zdaniem ombudsmana, trzeba o tym mówić i uczyć kolejne pokolenia obywateli świadomości praw i obowiązków. I tak jak wspomniał senator Łukasz Mikołajczyk – działania edukacyjne w tym zakresie są niezbędne.

Przewodniczący komisji, senator Robert Mamątow, podziękował za spotkanie, wymianę doświadczeń oraz zapewnił gościa o dobrej współpracy komisji z Rzecznikiem Praw Obywatelskich, panem dr Adamem Bodnarem.