Wydarzenia

2 września 2022 r. w Senacie debatowano o problemach polskiej pediatrii, m.in. w kontekście dostępu dzieci do nowoczesnych terapii. Otwierając posiedzenie Parlamentarnego Zespołu ds. Dzieci poświęconego problemom leczenia najmłodszych w Polsce, Marszałek Senatu prof. Tomasz Grodzki dziękował przewodniczącej zespołu senator Alicji Chybickiej i jego członkom za intensywną pracę na rzecz dzieci, którym polska konstytucja gwarantuje szczególną opiekę. Zapewnił też, że Senat jest otwarty na los chorych dzieci, mimo iż sytuacja polskiej służby zdrowia nie jest łatwa. Podczas debaty podkreślano potrzebę holistycznego podejścia do leczenia najmłodszych. Uczestnicy posiedzenia wskazywali na zły stan oddziałów pediatrycznych w szpitalach powiatowych, brak personelu medycznego i zbyt wolno wprowadzane innowacje. Postulowano potrzebę odbiurokratyzowania pracy lekarzy pediatrów i umożliwienia im koncentrowania się na leczeniu dzieci, m.in. poprzez zwiększenie liczby tzw. szarego personelu odpowiedzialnego za czynności dokumentacyjne i administracyjne. Jak podkreśliła senator Alicja Chybicka, nie do tego przecież kształci się lekarzy pediatrów. Kolejne postulaty dotyczyły podwyższenia wyceny procedur pediatrycznych, tworzenia zintegrowanych centrów pediatrycznych, unowocześnienia oddziałów pediatrycznych i wyposażenia ich w nowoczesny sprzęt medyczny. Postulowano też konieczność koordynowania leczenia dzieci na poziomie podstawowej opieki zdrowotnej i ustanowienia konsultantów odpowiedzialnych za małych pacjentów, tak by ich opiekunowie nie musieli „szamotać się” z diagnozowaniem i leczeniem swoich dzieci. Uczestnicy posiedzenia podkreślali, że leczenie dzieci nie może być oparte wyłącznie na ogromnym zaangażowaniu lekarzy pediatrów i ich dobrej woli. Muszą być wypracowane ścieżki postępowania i procedury, konieczna jest zmiana systemu, uwzględniająca m.in. równy dostęp do nowoczesnych terapii stosowanych w innych krajach.

Przewodnicząca Parlamentarnego Zespołu ds. Dzieci senator Alicja Chybicka jako najważniejsze problemy polskiej pediatrii wskazywała m.in. warunki lokalowe, w jakich w Polsce leczone są dzieci; pod tym względem istnieje ogromne zróżnicowanie – od szpitali tkwiących w jeszcze w głębokim PRL-u do nowoczesnych klinik na światowym poziomie.  Jak mówiła, wiele polskich szpitali pediatrycznych, przede wszystkim powiatowych, nie spełnia norm europejskich. Nadal w Polsce są placówki, w których nie ma przy każdej sali toalety czy klimatyzacji. Szpitale powinny być nowoczesne, inteligentne, przyjazne, kolorowe, zapewniające dobre warunki higieniczne, wyposażone w aparaturę medyczną „z najwyższej półki”, ponieważ dzieci należy badać i leczyć najmniejszym kosztem ich zdrowia. Prawdziwym problemem jest brak personelu medycznego w pediatrii. Brakuje zarówno specjalistów w poszczególnych subdziedzinach pediatrycznych, jak i wystarczającej liczby pediatrycznych pielęgniarek. Jak zaznaczyła , pediatria nie jest atrakcyjną specjalizacją dla studentów medycyny, dlatego konieczne jest wprowadzenie zachęt finansowych i dobrej organizacji pracy. Konieczne jest wprowadzenie instytucji asystenta medycznego, dzięki któremu to lekarze mieliby więcej czasu dla pacjenta. Zastrzegła też, że w Polsce z dużym poślizgiem wprowadzane są innowacje. W ocenie senator niezbędne jest przyspieszenie tych procedur, ponieważ są to często terapie ratujące życie, gdzie opóźnienie w ich zastosowaniu bije na niekorzyść pacjentów. W ocenie senator Alicji Chybickiej konieczne jest też tworzenie zintegrowanych centrów pediatrycznych, takich jak warszawskie Centrum Zdrowia Dziecka, w którym możliwa jest szybka i sprawna diagnostyka małych pacjentów. Według senator niezbędne jest zapewnienie holistycznej opieki nad chorym dzieckiem, uwzględniającej opiekę psychologiczną czy rehabilitację, szczególnie w  chorobach przewlekłych. Senator Alicja Chybicka przypomniała, że tzw. peozety, najbliższe małym pacjentom, są szczególnie ważne ze względu na ich znaczenie w diagnozowaniu i zapobieganiu chorobom. Ogromnym problemem są braki kadrowe zarówno lekarzy pediatrów, specjalistów, pielęgniarek, jak i tzw. szarego personelu medycznego. Od dawna dramatyczna sytuacja panuje w dziedzinie psychiatrii dziecięcej czy endokrynologii. Jak przypomniała, „wyhodowanie” lekarza pediatry wymaga 5–6 lat i wyposażenia go w umiejętności związane ze specyfiką kontaktu z dziećmi. 

Kolejny wskazywany problem to równość w dostępie do nowoczesnego leczenia. W ocenie senator Agnieszki Gorgoń-Komor w Polsce trwonione są pieniądze podatników, podczas gdy powinny być one przeznaczone na wdrażanie w leczeniu nowoczesnych metod i terapii, tak jak dzieje się to w Europie czy Ameryce.  Jak mówiła, środki są zdeponowane na różnych kontach, a nie wydawane na rzeczywiste leczenie, w tym na choroby rzadkie. W ocenie senator należy zmienić system tak, by polskie dziecko było leczone tak samo, jak dzieci w Europie, by miało dostęp do wszystkich potrzebnych leków. Podkreśliła, że polskie dzieci mają prawo do leczenia nowoczesnego, na światowym poziomie.

Uczestnicy posiedzenia mogli też zapoznać się z diagnozą stanu polskiej pediatrii przedstawioną przez konsultantkę krajową ds. pediatrii prof. Teresę Jackowską. Jak mówiła, przez wiele lat nie udało się rozwiązać szeregu problemów występujących w pediatrii, m.in. kolejek do specjalistów. Za źródło wielu problemów uznała niską wycenę świadczeń pediatrycznych. Kolejne zagadnienie to opieka nad nastolatkami, których problemy zdrowotne są zupełnie inne niż u małych dzieci. Zdaniem prof. Teresy Jackowskiej występuje też problem z opieką nad dziećmi z chorobami przewlekłymi, a przede wszystkim z personalizacją ich leczenia. Modernizacji wymagają oddziały pediatryczne, zwłaszcza te w szpitalach powiatowych. Zdaniem konsultantki krajowej skuteczność leczenia małych pacjentów zapewni opieka na wysokim poziomie w peozetach. Należy też zagwarantować opiekę dietetyka, stomatologa, okulisty, rehabilitację wad postawy. W dramatycznej sytuacji, zwłaszcza po pandemii i wobec zwiększającej się liczby depresji i samobójstw u dzieci i młodzieży, znajduje się opieka psychologiczna i psychiatryczna.

Podczas posiedzenia konsultant wojewódzki ds. pediatrii województwie lubuskim Tomasz Jarmoliński zwrócił uwagę, że polska pediatria opiera się na 4 filarach: POZ, szpitalach powiatowych z oddziałami pediatrycznymi, wielospecjalistycznych placówkach pediatrycznych i szpitalach dziecięcych akademickich. Niestety, 2 z tych filarów są bardzo kulawe: POZ i oddziały pediatryczne w szpitalach powiatowych, które w pierwszej kolejności wymagają wsparcia. Konieczna jest też lepsza koordynacja opieki nad dzieckiem na poziomie podstawowej opieki zdrowotnej. Tam powinien powstać plan leczenia, zostać wyznaczone terminy, tak by nie czekać latami na specjalistyczną diagnozę i leczenie. „To można zrobić bardzo szybko, przyznając lekarzowi rodzinnemu asystenta, który będzie się tym wszystkim zajmował” – przekonywał. W ocenie dr. Tomasza Jarmolińskiego w szpitalach powiatowych dzieci leczone są w niegodnych warunkach, a na poprawę tej sytuacji należy przeznaczyć pieniądze z Funduszu Medycznego.