Sprawy międzynarodowe

27–28 lutego 2014 r. w Budapeszcie marszałek Bogdan Borusewicz wziął udział w XI spotkaniu przewodniczących parlamentów państw Grupy Wyszehradzkiej (V4). W spotkaniu uczestniczyli także: marszałek Sejmu Ewa Kopacz, wiceprzewodnicząca Rady Narodowej Słowacji Renáta Zmajkovičová, przewodniczący Zgromadzenia Narodowego Węgier László Kövér, przewodniczący Izby Deputowanych Parlamentu Republiki Czeskiej Jan Hamáček oraz przewodniczący Senatu Parlamentu Republiki Czeskiej Milan Štěch. Na zakończenie – z inicjatywy marszałków Ewy Kopacz i Bogdana Borusewicza – przyjęto wspólne oświadczenie w sprawie Ukrainy, w którym szefowie parlamentów Grupy Wyszehradzkiej zadeklarowali wsparcie dla demokracji w tym kraju. Pozytywnie ocenili wybór przewodniczącego Rady Najwyższej i utworzenie nowego rządu jako ważne kroki w kierunku konsolidacji państwa i przeprowadzenia niezbędnych reform. Przewodniczący złożyli kondolencje rodzinom wszystkich ofiar konfliktu. W ich opinii, sprawcy zbrodni przeciwko niewinnym cywilom muszą zostać pociągnięci do odpowiedzialności. W oświadczeniu podkreślili też swoje zaangażowanie na rzecz utrzymania suwerenności, niepodległości, jedności i integralności terytorialnej Ukrainy. Jak napisano, przewodniczący parlamentów V4 oczekują jednocześnie powstrzymania się przez wszystkie zaangażowane strony od jakichkolwiek działań, które mogłyby temu przeszkodzić. Zwrócono też uwagę na spoczywający na wszystkich siłach politycznych obowiązek odpowiedzialnego udziału w dialogu w celu przywrócenia praworządności w całym kraju. W opinii przewodniczących, zrównoważony proces konsolidacyjny powinien obejmować zarówno przygotowanie wolnych i sprawiedliwych wyborów, jak i poszanowanie europejskich wartości demokratycznych, w tym praw mniejszości narodowych, etnicznych i językowych, określonych w odpowiednich dokumentach Rady Europy. W dokumencie odniesiono się też do ostatnich wydarzeń na Ukrainie. „Ze szczególnym zaniepokojeniem przyjmujemy wiadomości nadchodzące z Krymu” – podkreślono. Jak zaznaczyli przewodniczący, w czasie szczególnie intensywnego procesu stabilizacji politycznej w Kijowie, kluczową sprawą jest, aby pozostałe regiony Ukrainy wspierały przemiany demokratyczne zachodzące w kraju.

Dokument dotyczy również europejskich aspiracji Ukrainy. Według szefów parlamentów V4, wrzenie społeczne w tym kraju jest wyraźnym sygnałem, że europejskie wartości znajdują się w centrum ukraińskiej państwowości. Przewodniczący podkreślili swoje wsparcie dla procesu reform i modernizacji kraju oraz zacieśnienia jego stosunków z Unią Europejską. Ponadto potwierdzili unijną gotowość do podpisania umowy stowarzyszeniowej z Ukrainą, uwzględniającej ustanowienie pogłębionej i kompleksowej strefy wolnego handlu. Szefowie parlamentów wyrazili też przekonanie, że umowa stowarzyszeniowa nie jest ostatecznym celem we współpracy UE – Ukraina. Zwrócono także uwagę na znaczenie bezpośrednich kontaktów międzyludzkich i większe wykorzystanie w tym celu Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego. Przewodniczący wyrazili swoje poparcie dla przyspieszenia procesu liberalizacji reżimu wizowego oraz zwiększenia liczby stypendiów dla ukraińskich studentów w programie Erasmus. Jak podkreślono w oświadczeniu, społeczeństwo obywatelskie to fundamentalny element dobrze funkcjonującej i w pełni rozwiniętej demokracji.

Wspólne oświadczenie w sprawie Ukrainy to nie jedyny dokument, jaki przyjęli szefowie parlamentów Polski, Czech, Słowacji i Węgier obradujący w Budapeszcie. Oprócz sytuacji na Ukrainie, tematami dwudniowego szczytu w Budapeszcie były m.in. nowe ramy wyszehradzkiej współpracy parlamentarnej. Uczestnicy spotkania uzgodnili, że coroczne szczyty przewodniczących parlamentów V4 będą mogły zostać uzupełnione o wspólne sesje plenarne przedstawicieli komisji spraw zagranicznych oraz komisji właściwych dla tematu posiedzenia. Sesje odbywałyby się dzień przed szczytem szefów parlamentów.
Podczas obrad debatowano także na temat wspólnej reprezentacji interesów krajów Grupy Wyszehradzkiej w UE. Przewodniczący parlamentów państw V4 zadeklarowali m.in., że skupią się na rozwoju współpracy między państwami Grupy Wyszehradzkiej, umocnieniu legitymizacji demokratycznej, przy jednoczesnym przestrzeganiu kompetencji UE oraz kompetencji krajowych określonych w traktatach założycielskich, zmienionych Traktatem Lizbońskim, zwiększaniu przejrzystości w podejmowaniu decyzji oraz promowaniu wspólnej reprezentacji interesów.

Szefowie parlamentów Polski, Czech, Słowacji i Węgier debatowali także o współdziałaniu reprezentowanych przez nich Izb we wspieraniu Partnerstwa Wschodniego. Z zadowoleniem przyjęli umowy stowarzyszeniowe z Gruzją i Mołdową oraz umowy o pogłębionych i kompleksowych strefach wolnego handlu, parafowane na szczycie Partnerstwa Wschodniego w listopadzie 2013 r. Poparli też ich jak najszybsze podpisanie. Uczestnicy szczytu wyrazili także nadzieję na pokojowe rozwiązanie wewnętrznego kryzysu politycznego na Ukrainie i szybki powrót do koniecznych reform.

Z inicjatywy przewodniczącego czeskiego Senatu Milana Štěcha przewodniczący skierowali list do przewodniczącego Izby Reprezentantów Republiki Związku Mjanmy U Shwe Manna z wyrazami poparcia dla jego dążeń reformatorskich.

W trakcie pobytu w Budapeszcie Bogdan Borusewicz wziął udział w spotkaniu w Instytucie Polskim w ramach cyklu „Lekcje historii o wolności” na temat: „Polsko-węgierska Solidarność w latach 1956, 1980, 1989”.