Sprawy międzynarodowe

W Krakowie odbyło się IV Forum Regionów Polska – Rosja, poświęcone współpracy i wymianie doświadczeń w zakresie gospodarki komunalnej.

Otwierając spotkanie, marszałek Bogdan Borusewicz, wyraził przekonanie, że idea  forum jako płaszczyzny  współpracy między regionami Polski i Rosji odniosła sukces, a obecne obrady posłużą nawiązaniu nowych kontaktów między samorządami obu państw. Marszałek podkreślił, że forum pozostaje platformą wymiany doświadczeń  w rozwiązywaniu spraw będących najbliżej obywateli. Jak zaznaczył, spotkanie odbywa się w Krakowie, mieście, które jest symbolem sukcesu idei samorządności. "To właśnie samorząd jest podstawą demokracji, to samorząd sprzyja gospodarności i przedsiębiorczości, ucząc obywateli odpowiedzialności za swoje sprawy i za swój kraj" – powiedział marszałek Bogdan Borusewicz. Jego zdaniem, polska reforma samorządowa była najbardziej udana ze wszystkich reform przeprowadzonych po 1989 r.

Obradom współprzewodniczyła Walentyna Matwijenko, przewodnicząca Rady Federacji Zgromadzenia Federalnego Federacji Rosyjskiej, która podczas inauguracji stwierdziła, że krakowskie spotkanie symbolizuje wspólne wysiłki zmierzające do pogłębiana polsko-rosyjskiej współpracy. "Historia naszych stosunków nie jest prosta, ale nie można ciągle patrzeć w przeszłość. Niech te spory prowadzą historycy, my mamy wiele do zrobienia" - mówiła. W ocenie przewodniczącej, niezwykle istotne jest praktyczne podejście do współpracy, a forum polsko-rosyjskie zrobiło już bardzo wiele dobrego. Jak podkreśliła, współpraca międzyregionalna przynosi korzyści  obywatelom obu krajów, ponieważ nie jest obciążona problemami polityki międzynarodowej i pozwala na lepszą pracę na rzecz obywateli, jest "lokomotywą" ozdrowienia stosunków polsko-rosyjskich. Zdaniem przewodniczącej Rady Federacji, Polska i Rosja mają wszelkie warunki i możliwości, aby budować przyszłość na zasadach dobrosąsiedzkich stosunków. Podkreśliła również, że Polska jest dla Rosji jednym z najważniejszych partnerów, a dobre stosunki między obu krajami mają znaczenie dla stabilności w całej Europie.

W ocenie marszałka województwa warmińsko-mazurskiego i przewodniczącego Związku Województw RP Jacka Protasa, Forum Regionów Polska-Rosja jest bardzo ważnym, cyklicznym spotkaniem, podczas którego obie strony mogą się wymieniać doświadczeniami w interesujących je tematach. Jak przypomniał, do tej pory 24 rosyjskie regiony i prawie wszystkie polskie województwa podpisały umowy o współpracy. Tego typu porozumienia zawarło też wiele miast i gmin. "W województwie warmińsko-mazurskim, które ma granicę z rosyjskim obwodem kaliningradzkim, taka dobrosąsiedzka współpraca trwa od lat i może być przykładem dla innych regionów" – zaznaczył.

Według Jacka Protasa, podpisana niedawno umowa o małym ruchu granicznym między województwami warmińsko-mazurskim i pomorskim a obwodem kaliningradzkim może być dobrym poligonem doświadczalnym dla liberalizacji obowiązku wizowego między Unią Europejską a Rosją. Wyraził nadzieję, że mały ruch graniczny może zostać wprowadzony jeszcze w tym roku.

Podczas IV Forum blisko 200  samorządowców, przedstawicieli regionów i polityków z Polski i Rosji dyskutowało w czterech sekcjach poświęconych m.in. ochronie środowiska jako czynnikowi rozwoju regionalnego, technologiom miejskim i firmom komunalnym, które mogą stanowić narzędzie rozwoju regionu, a także ustawodawstwu w dziedzinie funkcjonowania sfery komunalnej.

Krakowskie spotkanie zakończyła sesja plenarna, podczas której podsumowano prace poszczególnych sekcji tematycznych. Prace zespołu ochrony środowiska omówili marszałek województwa warmińsko-mazurskiego Jacek Protas i Siergiej Biełousow, członek Komisji Rady Federacji ds. Polityki Rolno-Spożywczej i Wykorzystania Zasobów Naturalnych. Jak mówił Jacek Protas, podczas debaty poszukiwano odpowiedzi na pytanie, czy ochrona środowiska stymuluje rozwój regionów, czy go hamuje. Zgodzono się, że należy dążyć przede wszystkim do zrównoważonego rozwoju, polegającego na równowadze między dobrem mieszkańców, ochroną środowiska  i rozwojem gospodarczym. Wśród problemów wskazywano natomiast na nadmierną legislacyjną przychylność dla obrońców środowiska naturalnego.  Podkreślano, że krajobraz jest podstawowym elementem zrównoważonego rozwoju środowiska.

O pracach  drugiego zespołu mówili senator Witold Gintowt-Dziewałtowski i Andriej Czernieckij, pierwszy zastępca przewodniczącego Komisji Rady Federacji ds. Ustroju Federalnego, Polityki Regionalnej, Samorządu Regionalnego i Północy. Uznano, że jednym z najważniejszych problemów polityki komunalnej jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych obywateli i utrzymywanie zasobów komunalnych. Kontrowersyjnym tematem okazały się formy własności przedsiębiorstw komunalnych odpowiedzialnych za dostarczanie wody, ciepła i odprowadzanie ścieków. Jak podkreślił senator Witold Gintowt-Dziewałtowski, prywatyzacja nie jest celem samym  w sobie, ma być tylko metodą na lepsze gospodarowanie. Wszystko wymaga dokładnego rachunku ekonomicznego, a doktrynalne podejście do tej kwestii jest niedopuszczalne. Zdaniem senatora, nie należy prywatyzować tego, co znosi "złote jajka". Andriej Czernieckij  podkreślił natomiast, że nie wszystko zależy od formy własności. Bardzo dużo zależy od jakości zarządzania. Przewodnicząca Walentyna Matwijenko, powołując się na swoje ośmioletnie doświadczenia gubernatora, powiedziała, że do prywatyzacji  tak wrażliwych dziedzin jak doprowadzanie wody i odprowadzanie ścieków należy podchodzić ostrożnie.

O wynikach pracy trzeciej sekcji,  poświęconej inteligentnym miastom, poinformowali senator Władysław Ortyl i Władymyr Jakubowskij, członek Komisji  Rady Federacji ds. Ustroju Federalnego, Polityki Regionalnej, Samorządu Regionalnego i Północy. Podczas obrad tej sekcji podpisano umowę o powołaniu Międzynarodowego Instytutu Rozwoju Miast. Jego celem jest m.in. promowanie zrównoważonego rozwoju miast.
Senator Władysław Ortyl podkreślił strategiczne znaczenie powiązanych ze sobą miejskich systemów teleinformatycznych, pozwalających na uzyskanie pełnej wiedzy o procesach ważnych dla miasta i jego mieszkańców. Zintegrowane i bieżąco aktualizowane systemy pozwalają m.in. na monitorowanie stref zagrożenia powodziowego, dostarczają informacji o wypadkach i zdarzeniach drogowych, zawierają mapki kartograficzne oraz dane dotyczące nieruchomości. Umożliwiają analizowanie systemu finansowo-księgowego w celu bieżącej aktualizacji wykazu dłużników. E-learning może być wykorzystywany w celach edukacyjnych przez nauczycieli i młodzież. Senator Władysław Ortyl mówił również o zaletach zrównoważonego rozwoju miast i konieczności wymiany doświadczeń.

Władymyr Jakubowskij mówił m.in. o znaczeniu innowacji w sferze komunalnej i finansowaniu projektów badawczych, dotyczących np. zagospodarowania odpadów, efektywnego wykorzystania energii elektrycznej, w tym energii z odnawialnych źródeł energii (OZE). Wskazał na konieczność wypracowania programów i stworzenia bazy prawnej umożliwiającej podjęcie działań w zakresie zarządzania energią elektryczną na poziomie regionalnym. Poinformował również o opracowaniu nowatorskiej, rosyjskiej technologii do produkcji energooszczędnej  żarówki LED.

O ustawodawstwie w dziedzinie funkcjonowania sfery komunalnej dyskutowali uczestnicy czwartej sekcji forum. Wyniki debaty przedstawili senator Janusz Sepioł, przewodniczący Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Stepan Kiriczuk, przewodniczący Komisji Rady Federacji ds. Ustroju Federalnego, Polityki Regionalnej, Samorządu Regionalnego i Północy.

Jak podkreślił senator Janusz Sepioł, w Polsce i Rosji mamy do czynienia z innym podejściem do gospodarki komunalnej. W Rosji np. remontuje się kamienice, by je sprywatyzować, natomiast w Polsce prywatyzuje się, by zostały wyremontowane. Niemniej jednak są pewne wspólne kwestie dotyczące uregulowań prawnych, które mogłyby poprawić funkcjonowanie sfery komunalnej. Według przedstawicieli polskich samorządów i rosyjskich regionów prawo powinno stworzyć lepsze i stabilne ramy dla działalności samorządów obok działalności państwa. Prawo powinno umożliwiać rozwiązywanie problemów na poziomie kilku lub kilkunastu gmin, obecnie brak takich uregulowań.

Zdaniem senatora Janusza Sepioła, istotą dobrego prawodawstwa jest zachowanie równowagi między możliwie niskimi  kosztami a rentownością przedsiębiorstw komunalnych, która umożliwiałaby  postęp technologiczny i lepszą jakość usług przy zachowaniu transparentności w kształtowaniu cen i ponoszonych kosztach.  W trakcie dyskusji wskazywano, że prawo często nie nadąża za zmianami i wyzwaniami w sferze komunalnej.

Stepan Kiriczuk zaznaczył, że należy postawić na edukację, tak by obywatele znali swoje prawa i obowiązki. Na jasnych zasadach trzeba, według niego, ustalić taryfy opłat za usługi komunalne. Podkreślił, że często występują duże dysproporcje między kosztami a jakością usług.

Na zakończenie IV Forum Regionów Polska – Rosja przedstawiciele Senatu RP, Rady Federacji Zgromadzenia Federalnego Federacji Rosyjskiej, regionów Rosji oraz polskich samorządów przyjęli deklarację końcową. W dokumencie postanowiono kontynuować dialog i współpracę polsko-rosyjską na poziomie regionów. Zdecydowano także, że V Forum Regionów odbędzie się w 2013 r. w  Rosji i będzie poświęcone współpracy w sferze szkolnictwa, nauki i kultury.

Wieczorem tego samego dnia w Międzynarodowym Centrum Kultury w Krakowie uczestnicy forum mogli obejrzeć wystawę "Polacy w Petersburgu", która przybliżyła gościom marszałka Senatu i uczestnikom konferencji interesujący aspekt wspólnych dziejów Polaków i Rosjan oraz  polski wkład w dziedzictwo kulturowe jednego z najpiękniejszych  miast Federacji Rosyjskiej.

Drugiego dnia uczestnicy forum odwiedzili Dobczyce i Niepołomice, gdzie mogli zapoznać się z osiągnięciami tamtejszych samorządów i obejrzeć m.in. park przemysłowy.

Idea organizacji Forum  narodziła  się w 2008 r. Przedstawili ją marszałek Bogdan Borusewicz i Sergiej Mironow, ówczesny przewodniczący Rady Federacji Zgromadzenia Federalnego Federacji Rosyjskiej. Celem forum jest nawiązanie kontaktów i szukanie możliwości bezpośredniej współpracy między samorządowcami Polski i Rosji. W ramach cyklicznych spotkań prezentowane są uwarunkowania prawne, organizacyjne, możliwości i atuty poszczególnych jednostek samorządowych, ciekawe rozwiązania problemów regionalnych, prowadzona jest wymiana doświadczeń.