Senat wobec Polonii

W Senacie 12 grudnia 2015 r. z okazji  Dnia Praw Człowieka eksperci z 20  organizacji pozarządowych i urzędów państwowych odpowiadali na pytania obywateli dotyczące praw m.in. dzieci i młodzieży, pacjentów, kierowców, klientów banków, osób uzależnionych i ich rodzin, osób w żałobie czy ofiar przemocy. Wydarzenie zostało zorganizowane przez Kancelarię Senatu i Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.

W Senacie odbyła się także debata nt. obywatelskiego prawa do informacji. Prof. Michał Seweryński, przewodniczący senackiej Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji otwierając dyskusję podkreślił, że z inicjatywy Rady Europy, parlamenty europejskie są włączone w proces czuwania nad prawami człowieka. Zaznaczył, że w Senacie co roku odbywa się debata nad raportem z wykonania przez Polskę wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Wyraził przekonanie, że w naszym kraju jest coraz większe zrozumienie dla wagi tych spraw. Dodał, że z inicjatywy Senatu i przy współpracy z Rzecznikiem Praw Obywatelskich powstała ustawa o petycjach, która daje obywatelom możliwość wpływania na kształtowanie prawa w Polsce. Podkreślił, że jest to proces w pełni jawny i obywatel może na bieżąco śledzić, co dzieje się z jego petycją. Prof. Seweryński wraził nadzieję, że ustawa o petycjach i wchodząca od nowego roku w życie ustawa o bezpłatnej pomocy prawnej poprawią sytuację ludzi potrzebujących wsparcia. Obie te ustawy ujawniają niedomagania naszego systemu prawnego i odnoszą się do rzeczywistych problemów ludzi.

Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar powiedział, że do jego urzędu wpływa rocznie 50 tys. skarg. Pokazują one, w których obszarach państwo nie działa wystarczająco dobrze. Wskazywał na utrudniony dostęp obywatela do informacji prawnej. Podkreślił, że bark jest jednego miejsca, w którym obywatel mógłby dowiedzieć się jakie ma prawa. Dodał, że tę lukę wypełniają organizacje pozarządowe, które pomagają w konkretnych sprawach. Zastanawiał się, czy ustawa o bezpłatnej pomocy prawnej będzie stanowiła wsparcie dla tych organizacji. Mówił też, że orzeczenia sądowe, pisma urzędowe, wreszcie samo prawo są pisane skomplikowanym, niezrozumiałym językiem, co powoduje zagubienie obywatela i nieufność wobec państwa.

Na znaczenie jawności w życiu publicznym zwracał uwagę Henryk Wujec, były parlamentarzysta i doradca prezydenta Bronisława Komorowskiego, współtwórca ustawy o dostępie do informacji publicznej. Podkreślił, że jawność jest fundamentem państwa prawa i  nie ma zaufania do państwa bez jawności.

Filip Czernicki, prezes Zarządu Fundacji Uniwersyteckich Poradni Prawnych powiedział, że poradnie te cieszą się ogromną popularnością, co wynika z wysokich standardów, ale świadczy też o ogromnym zapotrzebowaniu na tego typu usługi. Zdaniem prezesa Czernickiego w Polsce powstał „zastępczy” system informacji prawnej, który wykazał, że jest to dobrze zorganizowana sieć instytucji i organizacji pozarządowych świadczących pomoc w różnych dziedzinach i wiele z nich realizuje prawo do bezpłatnej informacji prawnej.

Biorący udział w dyskusji przedstawiciele organizacji pozarządowych wskazywali na konieczność przyjrzenia się, jak będzie działała nowa ustawa o bezpłatnej pomocy prawnej. Ich zdaniem ma ona liczne wady m.in. dlatego, że pomija różne grupy osób potrzebujących takiej bezpłatnej pomocy np. bezdomnych. Byli zaniepokojeni, jak ta ustawa wpłynie na ich działalność i finansowanie szczególnej pomocy prawnej, jaką świadczą.            

W debacie udział wzięli senatorowie: Zbigniew Cichoń, Robert Mamątow i Łukasz Mikołajczyk.

Dzień Praw Człowieka w Senacie został zorganizowany pod hasłem: "Każdy ma prawo do informacji i wsparcia".

W Senacie na pytania obywateli odpowiadali m.in.: Rzecznik Praw Dziecka, Fundacja „Dzieci Niczyje”, „Informacja dla Obywatela”, Ministerstwo Sprawiedliwości, Rzecznik Praw Pacjenta, Fundacja Nagle Sami, Stowarzyszenie Katolicki Ruch Antynarkotyczny KARAN, Biuro Rzecznika Finansowego, Fundacja Biuro Służby Krajowej AA, Centrum Praw Kobiet, Fundacja ITAKA, Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych, 19 115 – Warszawska Infolinia.

Prawnicy z biura Rzecznika Praw Obywatelskich udzielali informacji dotyczących m. in. egzekucji komorniczych, kodeksu karnego i wykroczeń, problemów mieszkaniowych, błędów lekarskich, egzekucji administracyjnych, prawa upadłościowego oraz prawa spadkowego. Ekspertów Rzecznika Praw Dziecka zainteresowani pytali np. kto ma decydować o hospitalizacji dziecka, czy rodzic może upoważnić osobę z rodziny do podejmowania decyzji o opiece medycznej nad dzieckiem. Pytano też o procedurę Niebieskich Kart i postępowania w przypadku, gdy to nieletni stosuje przemoc.

 Lista instytucji i organizacji, które wzięły udział w wydarzeniu