Senat wobec Polonii

29 kwietnia 2015 r. w Senacie z okazji Dnia Polonii i Polaków za Granicą, przypadającego 2 maja, marszałek Bogdan Borusewicz spotkał się z przedstawicielami organizacji polonijnych z całego świata. Gośćmi Senatu byli prezes Rady Polonii Świata Jan Cytowski i ponad 40 przedstawicieli organizacji polskich i polonijnych z: Argentyny, Australii, Austrii, Białorusi, Belgii, Brazylii, Czech, Francji, Hiszpanii, Holandii, Kanady, Kazachstanu, Litwy, Łotwy, Niemiec, Norwegii, Rosji, RPA, Rumunii, Szwecji, Ukrainy, USA, Wielkiej Brytanii i Włoch. W spotkaniu uczestniczyli także członkowie Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą: przewodniczący senator Andrzej Person, wiceprzewodniczące – senator Barbara Borys-Damięcka i Janina Sagatowska oraz senator Leszek Czarnobaj.

Marszałek Bogdan Borusewicz zapewnił, że Senat i senatorowie pamiętają o rodakach żyjących poza granicami kraju, uważają ich za przedstawicieli Polski niezależnie od tego, gdzie mieszkają. Prezes Rady Polonii Świata Jan Cytowski wyraził natomiast nadzieję, że współpraca między Izbą wyższą a organizacjami polonijnymi będzie kontynuowana i wzmacniana. Polonia zawsze traktowała Senat jak swojego opiekuna, a obecnie, kiedy nie dysponuje on już funduszami na jej rzecz, pozostaje dla niej opiekunem moralnym i duchowym.

Podczas spotkania marszałek Bogdan Borusewicz przypomniał, że Senat zajmował się sprawami polskiego wychodźstwa jeszcze przed II wojną światową, począwszy od 1929 r. Po 1989 r. powrócił do tego zadania, przy czym rola Polonii w wolnym świecie się zmieniła. W 1990 r., po wyborze Lecha Wałęsy na prezydenta, zjednoczyły się różne polityczne nurty polonijne, a ruch polonijny się odrodził. Powstały Polonijna Rada Konsultacyjna przy marszałku Senatu, a także Zespół Doradców ds. Migracji Polaków do Państw Członkowskich Unii Europejskiej. Senatorom udało się dotrzeć do Polaków żyjących w najróżniejszych i najodleglejszych zakątkach świata – Australii, Nowej Zelandii czy Republice Południowej Afryki. Jak mówił marszałek Bogdan Borusewicz, przedstawiciele Izby spotykają się z rodakami za granicą, starają się udzielać im wszelkiej możliwej pomocy i budować zaufanie do Polski. „Nasze spotkanie jest związane z świętem Polonii, które przypada tego samego dnia, co dzień flagi. To się łączy – wy jesteście przedstawicielami Polaków, narodu polskiego, i jesteście przywiązani do naszych barw narodowych, polskich” – podkreślił marszałek.

„Piecza nad Polonią i Polakami za granicą, którą Senat sprawował przez wiele lat, miała wymiar materialny. Z budżetu kancelarii finansowana była działalność organizacji, a także budowa i renowacja nieruchomości służących Polonii i Polakom w świecie” – przypomniał. W ciągu 23 lat Senat przeznaczył dla rodaków za granicą ponad 850 mln zł. Na działania programowe było to 615 mln zł, z czego 46% na oświatę i wypoczynek dzieci, 18% na wspieranie organizacji polonijnych, 16% na upowszechnianie kultury i ochronę dziedzictwa narodowego, a 15% na wspieranie mediów polonijnych. 236 mln zł wydano na różnego rodzaju inwestycje, z tych środków finansowano budowę i remont szkół, przedszkoli, domów polskich i obiektów sakralnych. Marszałek Bogdan Borusewicz dodał, że najwięcej środków trafiło na Litwę, Ukrainę i Białoruś, nieco mniej do Czech, Rumunii i na Łotwę. Przypomniał, że ten etap w działalności Izby się zakończył, ponieważ od 2012 r. fundusze dla Polaków za granicą znajdują się w dyspozycji Ministerstwa Spraw Zagranicznych.

W swoim wystąpieniu marszałek Senatu zwrócił też uwagę na najbardziej palące i aktualne problemy, m.in. konieczność pomocy rodakom zamieszkałym na terenach objętych wojną. Przypomniał o ewakuacji Polaków z Donbasu i wyraził nadzieję, że w najbliższym czasie podobne działania nie będą już potrzebne. Poruszył też kwestię trudnej sytuacji Związku Polaków na Białorusi, wynikającej z popierania przez tamtejsze władze organizacji alternatywnej. Odniósł się także do nowej emigracji zarobkowej do krajów unijnych. „Wiem, że to zjawisko okresowe i ci Polacy nie zasilają szczególnie organizacji polonijnych. Niemniej jednak apeluję do Was o troskę o te osoby w nowych dla nich krajach” – powiedział marszałek. Podziękował przedstawicielom Polonii za czas, jaki poświęcają sprawom polonijnym, za zaangażowanie i trud, często podejmowany społecznie, za przysłowiowe nieopuszczanie rąk, dzięki czemu polski język, kultura i dziedzictwo narodowe mogą przetrwać. Podkreślił jednocześnie, że nasz kraj jest dumny z sukcesów odnoszonych przez Polaków w krajach ich zamieszkania na całym świecie.

Przedstawiciele polskiej diaspory, którzy przyjechali do Warszawy z okazji obchodów Dnia Polonii i Polaków za Granicą, wzięli również udział w uroczystym spotkaniu zorganizowanym przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Uczestniczyli w nim m.in. marszałek Bogdan Borusewicz, przewodniczący Komisji Episkopatu ds. Polonii bp Wiesław Lechowicz oraz przedstawiciele Sejmu i Senatu, członkowie Międzyresortowego Zespołu ds. Polonii i Polaków za Granicą i organizacji pozarządowych najbardziej zasłużonych dla realizacji polityki polonijnej państwa.

Tego samego dnia polonijni goście mieli okazję do dyskusji podczas seminarium, zorganizowanego przez resort spraw zagranicznych z udziałem przedstawicieli ministerstw: Edukacji Narodowej, Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Nauki i Szkolnictwa Wyższego, a poświęconego polskiej polityce zagranicznej, edukacji dla Polonii, promocji Polski, ochronie polskiego dziedzictwa za granicą oraz współpracy MSZ z Polonią i Polakami za granicą.

Dzień Polonii i Polaków za Granicą, obchodzony 2 maja od 2002 r., został ustanowiony przez Sejm z inicjatywy Senatu w uznaniu wkładu Polonii w odzyskiwanie przez Polskę niepodległości, za wierność i przywiązanie do polskości oraz pomoc krajowi w najtrudniejszych momentach.