Posiedzenia Senatu

Senat na 5. posiedzeniu rozpatrzył 3 ustawy, które przyjął bez poprawek. Izba wyraziła zgodę na powołanie Magdaleny Gaj na stanowisko prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Senatorowie podjęli też 3 uchwały okolicznościowe i zapoznali się z programem prac Komisji Europejskiej na rok 2012, a także z informacją o pakiecie wieloletnich ram finansowych UE na lata 2014–2020 oraz informacją prokuratora generalnego o sytuacji w polskiej prokuraturze.

Ustawa zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw – przyjęta bez poprawek

Sejm uchwalił tę ustawę na 6. posiedzeniu, 27 stycznia 2012 r., na podstawie pilnego projektu rządowego. Przesuwa ona z 1 września 2012 r. na 1 września 2014 r.termin wprowadzenia obowiązku szkolnego dla sześciolatków. Oznacza to, że dzieci urodzone w 2006 i 2007 r. w latach szkolnych 2012/2013 i 2013/2014 mogą rozpoczynać edukację szkolną, ale nie muszą. Zdecydują o tym rodzice. W ocenie rządu, zmiana terminu pozwoli na lepsze przygotowanie szkół na przyjęcie sześciolatków. W noweli przewidziano też, że w ciągu 2 najbliższych lat szkolnych nauczyciele wychowania przedszkolnego, w ramach zajęć z dziećmi 6-letnimi, które będą kontynuować przygotowanie przedszkolne, mają obowiązek rozwijania nabytej wiedzy i umiejętności tych sześciolatków z uwzględnieniem ich potrzeb rozwojowych.

Komisja Nauki, Edukacji i Sportu wniosła o przyjęcie ustawy bez poprawek. Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej zaproponowała poprawkę skreślającą przepis, zgodnie z którym w ramach zajęć wychowania przedszkolnego nauczyciel ma rozwijać wiedzę i umiejętności dzieci 6-letnich kontynuujących przygotowanie przedszkolne z uwzględnieniem ich potrzeb rozwojowych. Komisja argumentowała to tym, że zgodnie z zasadami techniki prawodawczej,w ustawie nie zamieszcza się wypowiedzi, które nie służą wyrażaniu norm prawnych. Skreślenie tego przepisu w trakcie dyskusji poparł senator Jarosław Obremski. W jego ocenie, przepis ten nie jest normą, ma jedynie uspokoić rodziców, a w przyszłości wywoła dyskusję o problemach związanych z obowiązkiem indywidualizacji pracy nauczyciela z uczniem.

Podczas debaty minister edukacji Krystyna Szumilas poinformowała, że we wrześniu 2011 r. do I klas poszło tylko 20% sześciolatków, ale były też gminy, w których naukę w szkole rozpoczęło 50, a nawet 100% 6-letnich dzieci. Według niej, miało to miejsce tam, gdzie samorządy prowadziły dialog z rodzicami. Minister edukacji dodała, że resort przygotował materiały informacyjne, dzięki którym samorządom będzie łatwiej przekonać rodziców do wcześniejszej edukacji szkolnej.

W opinii senatora Kazimierza Wiatra, dyskusja nad ustawą pokazuje, że są wątpliwości, czy należy obniżać wiek szkolny, a przy tym zmuszać rodziców do posyłania sześciolatków do szkoły. „Zmiany wprowadzane ustawą są niezwykle oczekiwane i niezwykle potrzebne (...) zyskujemy czas na namysł” – mówił senator. Najlepszym rozwiązaniem, jego zdaniem, byłoby pozostawienie decyzji w tej sprawie rodzicom. Senator K. Wiatr zaproponował 7 poprawek do ustawy, 1 z nich odraczała wprowadzenie obowiązku szkolnego dla dzieci 6-letnichdo 2020 r., inna – odsuwała go bezterminowo.

Senator Jan Maria Jackowskiuznał debatę nad obniżeniem wieku rozpoczynania nauki w szkole za sprawę ważną nie tylko dla dzieci, ale także dla przyszłości Polski.W jego ocenie, decyzja o przymusowym posłaniu sześciolatków do szkoły nie została przemyślana. Nie przekonał go też argument, że w innych krajach Unii Europejskiej dzieci rozpoczynają naukę w wieku 6 lat.

Z kolei senator Edmund Wittbrodt podkreślił, że nie ma najmniejszych wątpliwości, iż wczesna edukacja jest dobra dla dzieci, gdyż wcześniej można wyrównywać ich szanse edukacyjne. „Żeby to wszystko mogło właściwie funkcjonować, nie powinniśmy mieć żadnych wątpliwości, że system jest do tego przygotowany” – podkreślił senator. Wyjaśnił, że chodzi o dostosowanie szkół do przyjęcia sześciolatków, odpowiednie programy nauczania i przygotowanie nauczycieli.

W ocenie senatora Marka Borowskiego powodzenie reformy polegającej na obniżeniu obowiązkowego wieku nauczania zależy także od wielkości środków finansowych, które zostaną przeznaczone na przystosowanie szkół do przyjęcia sześcioletnich dzieci.

Senator J. Obremski podkreślił, że jest zwolennikiem wcześniejszego obowiązku szkolnego, ale, w jego ocenie, ustawa jest bardzo źle wdrażana. „Być może powinna być ona wdrażana – i byłyby te same efekty, a mniejszy opór rodziców – bardziej poprzez edukację przedszkolną niż edukację szkolną” – mówił senator. W jego opinii, niechęć rodziców do posyłania sześciolatków do szkół wynika ze złej komunikacji nie tylko między samorządem a rodzicami, ale też między ministerstwem edukacji a rodzicami. Problem tkwi również w nieprzekonaniu rodziców do tego, że wcześniejsza edukacja będzie dla ich dzieci czymś dobrym. Senator J. Obremski wskazał też, że zmiana terminów wejścia w życie tej ustawy w wielu samorządach spowoduje pewne rozchwianie planistyczne. Po raz kolejny będą zmieniać plany inwestycyjne dotyczące tego, czy mają być przedszkola, czy szkoły podstawowe, i gdzie.

W wyniku głosowania Izba przyjęła nowelizację bez poprawek (59 głosów za, 22 – przeciw).

Teraz ustawa zostanie skierowana do podpisu prezydenta.

Ustawa o ratyfikacji Umowy o wolnym handlu między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Korei, z drugiej strony, sporządzonej w Brukseli dnia 6 października 2010 r. – przyjęta bez poprawek

Sejm uchwalił ustawę ratyfikacyjną na podstawie projektu rządowego, podczas 5. posiedzeniu, 13 stycznia 2012 r. Umowa przewiduje m.in. liberalizację i ułatwianie wymiany handlowej towarów, liberalizację wymiany handlowej usług i inwestycji, pogłębianie wzajemnej liberalizacji rynku zamówień publicznych, odpowiednią i skuteczną ochronę praw własności intelektualnej.

Komisje: gospodarki narodowej oraz spraw zagranicznych wniosły o przyjęcie ustawy bez poprawek. W wyniku głosowania poparło go 79 senatorów, 3 wstrzymało się od głosu.

Teraz ustawa zostanie skierowana do podpisu prezydenta.

Ustawa o zmianie ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego oraz niektórych innych ustaw – przyjęta bez poprawek

Nowelizacja, uchwalona przez Sejm na 7. posiedzeniu, 27 stycznia 2012 r., przewiduje zmiany w 6 ustawach. Wprowadza dodatkowe formy wsparcia – dopłatę jakościową do tytoniu oraz dopłatę do owoców miękkich, czyli malin i truskawek. Nowością jest dopłata jakościowa do tytoniu, w całości pokryta z budżetu unijnego na lata 2012–2013, wynosząca 29 mln euro. Ma ona przysługiwać rolnikom, którzy otrzymują dopłaty bezpośrednie i zawarli umowę na uprawę tytoniu lub umowę kontraktacji (grupy producentów tytoniu) z zatwierdzonym tzw. pierwszym przetwórcą surowca tytoniowego. Wysokość stawek dopłat zostanie zróżnicowana i uzależniona od odmiany tytoniu i jego jakości. Z tej dopłaty będzie mogło skorzystać około 14 tys. plantatorów w Polsce. Pozostałe zmiany dotyczą dopłat do owoców miękkich, w 2011 r. wygasły bowiem przepisy dotychczas je zapewniające. Od 2012 r. dopłaty te, niezwiązane z produkcją, otrzymają ci rolnicy, którzy uprawiali maliny lub truskawki w 2008 r. (tzw. płatność historyczna, odnosząca się do plonu referencyjnego z tego roku). Będą one wypłacane w latach 2012–2013. W 2012 r. na ten cel prawdopodobnie zostanie przeznaczone 19 mln euro, w tym 11,04 mln euro z budżetu UE. Pozostałe zmiany wynikają z konieczności dostosowania przepisów krajowych do unijnych. Dotyczy to m.in. wdrażania tzw. mechanizmu modulacji, nieco zróżnicowanego w wypadku krajów starej Unii i pozostałej dziesiątki. W Polsce oznacza to, że 4% dopłat odbiorców, którzy osiągają je powyżej 300 tys. euro, będzie przekazywane na Program Rozwoju Obszarów Wiejskich.

Jak stwierdził sprawozdawca Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi senator Ireneusz Niewiarowski, do Sejmu ustawa trafiła późno. Już 15 marca bowiem rolnicy będą mogli składać wnioski o dopłaty bezpośrednie, także wynikające z omawianych przepisów. Całej operacji towarzyszą też zmiany dotyczące obu agencji płatniczych, czyli Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz Agencji Rynku Rolnego. Dotychczas Agencja Rynku Rolnego dokonywała płatności uzupełniających dla skrobi i tytoniu, teraz jedyną agencją płatniczą będzie Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.

W wyniku głosowania (60 głosów za, 23 − przeciw, 1 wstrzymujący się) Senat poparł wniosek Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi o przyjęcie nowelizacji bez poprawek. Nie głosowano nad poprawkami, które w trakcie debaty zgłosili senatorowie Jerzy Chróścikowski i Jan Maria Jackowski.

Teraz nowelizacja trafi do podpisu prezydenta.

Uchwała w sprawie ustanowienia roku 2012 Rokiem Uniwersytetów Trzeciego Wieku

Izba jednomyślnie, 78 głosami, podjęła uchwałę ustanawiającą rok 2012 Rokiem Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Wpisuje się ona w obchody Europejskiego Roku Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej.

Inicjatorem uchwały była Komisja Rodziny i Polityki Społecznej. Senator Mieczysław Augustyn przypomniał, że Polska zalicza się do 18 krajów mających najstarsze społeczeństwa na świecie. Dynamika starzenia się jest w Polsce jedną z najwyższych. W tej sytuacji, według senatora, wielkim zadaniem staje się włączenie wielomilionowej rzeszy seniorów w główny nurt życia społeczno-gospodarczego Polski.

W opinii Izby, uniwersytety trzeciego wieku to znakomity przykład pozarządowej organizacji samopomocowej. Funkcjonują one dzięki społecznej pracy wielu tysięcy wolontariuszy, poświęcających swój czas i energię dla dobra i rozwoju innych seniorów. W uchwale podkreślono też, że obejmujący dziś już ponad 350 uniwersytetów i ponad 100 tys. członków ruch społeczny w Polsce jest prawdziwym fenomenem na skalę europejską, niemającym sobie równych pod względem bogactwa działalności i inicjatyw. W uchwale Senat wyraził uznanie uczelniom, które działają na rzecz tworzenia i rozwoju uniwersytetów trzeciego wieku. Docenił także wkład samorządowców w rozwój seniorskich organizacji społecznych.

Uchwała w sprawie uczczenia setnej rocznicy śmierci Błogosławionego Księdza Bronisława Markiewicza

Z inicjatywy grupy senatorów PiS podjęto uchwałę w sprawie uczczenia 100. rocznicy śmierci błogosławionego księdza Bronisława Markiewicza. Senat oddał w ten sposób hołd „wielkiemu, działającemu na przełomie XIX i XX wieku, patriocie i wychowawcy dzieci i młodzieży z ubogich rodzin, założycielowi zgromadzeń zakonnych św. Michała Archanioła”. W uchwale przypomniano, że ten charyzmatyczny wychowawca i wybitny organizator założył świeckie Towarzystwo „Powściągliwość i Praca”, krzewiące wśród dzieci i młodzieży z ubogich rodzin ideę rzetelnej pracy. Głosił, że pracowitość podnosi rodziny i narody, a próżniactwo jest początkiem wszelkiego upadku materialnego i moralnego.

Za podjęciem uchwały głosowało 71 senatorów, 4 wstrzymało się od głosu.

Uchwała ogłaszająca maj 2012 r. Miesiącem Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa

Izba jednomyślnie, 70 głosami, podjęła uchwałę ogłaszającą maj 2012 r. Miesiącem Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa. Projekt powstał z inicjatywy grupy senatorów PO. 3 maja 2012 r. przypada 60. rocznica działalności Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.

Senat podkreślił w uchwale, że rozgłośnia przez cały czas swojego istnienia „kształtowała świadomość społeczną i kulturową Polaków. Budowała polski patriotyzm. Przygotowywała nas do wolności, która przyszła w roku 1989, i do nowych zasad współżycia międzynarodowego”. Senatorowie wyrazili wdzięczność rządowi USA za wsparcie finansowe i organizacyjne, a także Polakom na obczyźnie za ich „wytrwałość, pracę i bezprzykładne przywiązanie do kraju i rodaków”. Izba dała wyraz przekonaniu, że instytucje i obywatele znajdą odpowiednie sposoby uczczenia zasług Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa i będą je stawiać za wzór środkom społecznego przekazu, służącym całemu narodowi i społeczeństwu obywatelskiemu.

Program prac Komisji Europejskiej na rok 2012; pakiet Wieloletnich Ram Finansowych UE na lata 2014−2020

Zapoznając senatorów z programem prac Komisji Europejskiej na rok 2012 i pakietem Wieloletnich Ram Finansowych UE na lata 2014−2020, komisarz do spraw Programowania Finansowego i Budżetu w Komisji Europejskiej Janusz Lewandowski nawiązał do tzw. paktu fiskalnego. Stwierdził, że „pod pretekstem naprawy finansów europejskich doszło do próby podzielenia Europy, a nawet wykluczenia części krajów z głównego procesu decyzyjnego”. „To jest także sprawa, która w zestawieniu z tym, co można wyczytać w dokumentach, bardzo mocno wpływa na bieg prac i metodę działania Komisji Europejskiej” – zaznaczył. Komisja w tzw. pakcie fiskalnym „została mocno zaznaczona, i to w sposób niewygodny, bo na mocy tego nowego traktatu nie byłaby inicjatorem, w sensie zgodnym z traktatem lizbońskim, ale jest bardzo mocno sytuowana w roli nadzorcy, a nawet takiego złego policjanta, który ma kontrolować i w razie czego egzekwować sankcje”. Dlatego – jak podkreślił komisarz – zasadą działania Komisji Europejskiej powinno być upominanie się o metodę wspólnotową, „odwoływanie się do Traktatu Lizbońskiego, który bazuje na metodzie wspólnotowej i pozwala na inicjatywy dotyczące 27 krajów”.

Komisarz J. Lewandowski wspomniał, że UE w roku 2011 była przede wszystkim stróżem dyscypliny budżetowej. Pod wpływem tego, w jakim kierunku rozwija się sytuacja gospodarcza w Europie na początku 2012 r., akcent przesuwa się na szukanie metod ożywienia gospodarki i tworzenia miejsc pracy. Program prac Komisji Europejskiej stara się uwzględniać eliminowanie wszystkich barier w rozwoju wspólnego rynku, w tym żądanie pełnego wdrożenia tzw. dyrektywy usługowej. Komisja będzie starała się też forsować tzw. agendę cyfrową, czyli rozwój handlu elektronicznego i szukać sposobów na wspomaganie małych i średnich przedsiębiorstw.

Komisarz J. Lewandowski przypomniał, że Komisja Europejska zaproponowała, by nowy 7-letni budżet UE wyniósł 972,2 mld euro wobec 925 mld euro w latach 2007−2013 (wzrost o 5%). KE proponuje utrzymanie na podobnym do obecnego poziomie funduszy na politykę rolną (371,7 mld euro, 281 mld na dopłaty bezpośrednie) i fundusze spójności (376 mld euro, dla Polski ok. 80 mld euro). Zwiększyłyby się m.in. środki na badania i innowacyjność, a także na politykę sąsiedztwa i imigracyjną. Komisarz zaznaczył, że nie ma szans na zwiększenie budżetu, który − według propozycji Komisji Europejskiej − ma wynieść 972,2 mld euro. Powiedział, że Polska ma szansę na uzyskanie 300 mld zł z nowego budżetu UE. „Może to być ta kwota, nawet przy pewnych cięciach, byle się tylko Europa nie rozleciała” – powiedział komisarz. Nawiązał w ten sposób do cięć w budżecie, których domaga się 7 krajów UE będących płatnikami netto. Zapewniał, że polityka rolna będzie twardo broniona. Komisarz J. Lewandowski wyjaśniał też, że polityka spójności jest głównym celem cięć płatników netto. Tymczasem, jak przypomniał, fundusze kierowane do krajów − beneficjentów unijnego budżetu częściowo wracają do płatników netto dzięki współpracy firm, kontraktom itd.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Mikołaj Dowgielewicz w imieniu rządu wyraził nadzieję, że Komisja Europejska z „maksymalną energią podejdzie do pakietu propozycji objętych jednolitym aktem w sprawie wspólnego rynku”. „Chodzi (…) o to, aby (…) kryzys można było przekuć na kolejną szansę dla Europy, na szansę wzmocnienia wspólnego rynku, zwiększenia zatrudnienia, szczególnie w tych grupach, które najbardziej ucierpiały w rezultacie spowolnienia, czy wręcz recesji w ostatnich latach, a także wskutek problemów strukturalnych w gospodarkach, szczególnie w południowej części Europy”.

Wiceminister przypomniał też, że dla polskiego rządu w tym roku istotne będą także decyzje dotyczące wspólnej polityki energetycznej. Przypomniał, że dużą rolę odegra też analiza wpływu na konkurencyjność gospodarki. W programie prac KE tymczasem znalazły się propozycje, które mogą obniżyć konkurencyjność gospodarki europejskiej. „Uważamy, że wszelkie pomysły, które zamiast wzmacniać wspólny rynek, osłabiają go, powodują biurokratyczne bariery i nadregulacje po to tylko, żeby odpowiedzieć na zapotrzebowanie polityczne, a wręcz wyborcze…” – podkreślił wiceminister M. Dowgielewicz. „Uważamy takie podejście za błędne i kontrproduktywne, szczególnie w czasie kryzysu” – dodał. Zapowiedział, że w tej sprawie Polska będzie zajmowała bardzo stanowcze stanowisko. W imieniu rządu wyraził nadzieję, że Komisja Europejska będzie tu odgrywała rolę „twórczą i pozytywną”.

Informacja prokuratora generalnego dotycząca sytuacji w polskiej prokuraturze

Informację przedstawił senatorom prokurator generalny Andrzej Seremet. „Fakt, że problemami prokuratury zajmuje się Senat, mógłby wskazywać, że doszło do zdarzeń, które w stopniu znaczącym zaburzyły funkcjonowanie prokuratury. Tak oczywiście nie jest. Ogromna większość prokuratorów pracuje rzetelnie” – zapewnił prokurator generalny.

Ocenił, że prokurator wojskowy płk Mikołaj Przybył i naczelny prokurator wojskowy gen. Krzysztof Parulski nie powinni przedstawiać swoich uwag dotyczących prokuratora generalnego opinii publicznej, ale wnieść je na drodze służbowej. „Doszło do zdarzeń, do których nie powinno było dojść, a które mogły wywołać w społeczeństwie przekonanie, że prokuratura rozdarta jest wewnętrznym sporem” – powiedział prokurator A. Seremet.

Wśród najważniejszych zagadnień, które wymagają zmian ustawowych, wymienił niezależność budżetową prokuratury, jej relacje z parlamentem, uregulowanie uprawnień i miejsca Krajowej Rady Prokuratury oraz przyszły kształt prokuratury wojskowej i pionu śledczego IPN. Według niego uregulować należy też kwestie odpowiedzialności prokuratorów za błędne decyzje, zakres specjalizacji śledczych i model ich szkolenia.

Prokurator generalny podkreślił, że prokuratura funkcjonuje bez znaczących zaburzeń, ale zakres uprawnień prokuratora generalnego nie jest wystarczający, by wywierać odpowiedni wpływ na jej działania. „Podnoszone niegdyś obawy, że władza prokuratora generalnego może być nadmierna, okazały się całkowicie nieuzasadnione” – przekonywał. Za istotne ograniczenie jego uprawnień uznał m.in. brak kompetencji do bezpośredniego wpływania na treść czynności procesowych podejmowanych w konkretnych postępowaniach przygotowawczych.

„Należy też rozważyć przyznanie prokuratorowi generalnemu większych uprawnień w procesie stanowienia prawa” – dodał prokurator A. Seremet. W jego ocenie, w przepisach należy odmiennie uregulować nie tylko kompetencje prokuratora generalnego, ale również prawa i obowiązki prokuratorów. Opowiedział się za przyjęciem wobec prokuratorów podobnego rozwiązania jak to stosowane w wypadku sędziów, którzy nie mogą należeć do partii politycznej czy związku zawodowego, a także za wprowadzeniem do nowej ustawy o prokuraturze regulacji dotyczących odpowiedzialności nie tylko dyscyplinarnej, ale też majątkowej. Prokurator A. Seremet opowiedział się również za włączeniem wojskowych prokuratorów − bez utraty ich odrębności − do struktury prokuratury powszechnej przy jednoczesnym zachowaniu funkcji naczelnego prokuratora wojskowego. Zaznaczył, że zmiany prawa dotyczące prokuratury powinno się rozpocząć od zmian w konstytucji, w której obecnie brakuje zapisów o prokuraturze. Przypomniał, że w 2011 r. Prokuratura Generalna przekazała do Sejmu propozycje zmian w ustawie zasadniczej. Wyraził nadzieję, że w obecnej kadencji parlamentu uda się do tego powrócić.

Oświadczenia

Po wyczerpaniu porządku 5. posiedzenia oświadczenia złożyli senatorowie: Grzegorz Bierecki, Henryk Cioch, Piotr Gruszczyński, Andrzej Grzyb, Stanisław Iwan, Jan Maria Jackowski, Stanisław Karczewski, Kazimierz Kleina, Maciej Klima, Ryszard Knosala, Stanisław Kogut, Waldemar Kraska, Jan Filip Libicki, Władysław Ortyl, Andrzej Person, Marian Poślednik, Janusz Sepioł, Wojciech Skurkiewicz, Grzegorz Wojciechowski, Alicja Zając, Adam Zdziebło, Piotr Zientarski.