Posiedzenia Senatu

7–8 października 2021 r. odbyło się 31. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 13 ustaw, 2 odrzuciła, a do 8 wprowadziła poprawki. Senatorowie wysłuchali wystąpienia przewodniczącego Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy Rika Daemsa. Zapoznali się też z informacją prezesa Najwyższej Izby Kontroli w sprawie kontroli w Funduszu Sprawiedliwości.

Przed przystąpieniem do obrad senatorowie minutą ciszy uczcili pamięć, zmarłego 29 września 2021 r., Konstantego Tukałły, senatora II kadencji.

Ustawa o zmianie ustawy budżetowej na rok 2021 – przyjęta z poprawką

W wyniku głosowania Senat, zgodnie z wnioskiem Komisji Budżetu i Finansów Publicznych, wprowadził do ustawy poprawkę (99 głosów za), odrzuciwszy wcześniej wniosek mniejszości komisji o przyjęcie ustawy bez zmian (47 głosów za, 51– przeciw, 1 wstrzymujący się). Poprawka zwiększa dotację dla Narodowego Funduszu Zdrowia o 6,3 mld zł kosztem zmniejszenia wydatków majątkowych w części: obrona narodowa, w rozdz.: centralne wsparcie. Do zmiany tej ustosunkują się teraz posłowie.

Celem nowelizacji, uchwalonej z inicjatywy rządu na 38. posiedzeniu Sejmu, 1 października 2021 r., jest kontynuacja prowadzenia polityki budżetowej zorientowanej na wsparcie „popandemicznego odbicia”, a tym samym dalsze stymulowanie gospodarki. Ustawa przewiduje, że dochody budżetu państwa w 2021 r. wyniosą 482,9 mld zł, a nie – jak zaplanowano w dotychczasowej ustawie budżetowej – 404,5 mld zł, wydatki zaś 523,4 mld zł (dotychczas – 486,8 mld zł). Deficyt ma wynieść 40,5 mld zł (dotychczas – 82,3 mld zł). PKB ma wzrosnąć o 4,9%, co oznacza wzrost w stosunku do dotychczasowej ustawy budżetowej o 0,9%. Inflacja ma wynieść w ujęciu średniorocznym 4,3% (1,8% w dotychczasowej ustawie budżetowej). Wpływy z PIT mają wynieść 71,3 mld zł wobec zaplanowanych wcześniej 69,3 mld zł, z CIT – 49,5 mld zł (dotychczas – 37,1 mld zł), z VAT – 214,5 mld zł (dotychczas – 181 mld zł). Założono ponadto, że przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej wyniesie 5548 zł (5259 zł w dotychczasowej ustawie budżetowej).

Poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 oraz ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego

Izba jednomyślnie, 100 głosami, przyjęła z 7 poprawkami ustawę, którą Sejm uchwalił podczas 38. posiedzenia, 1 października 2021 r., na podstawie projektu rządowego, o co wnosiła Komisja Budżetu i Finansów Publicznych. Jedna z poprawek nakłada na Radę Ministrów obowiązek przedstawienia Sejmowi i Najwyższej Izbie Kontroli do 31 stycznia 2023 r. informacji o realizacji wydatków, które nie wygasły w roku budżetowym 2021. Pozostałe zmiany mają charakter legislacyjny i doprecyzowujący. Senackie poprawki zostaną teraz rozpatrzone przez Sejm.

Ustawa związana jest z nowelizacją ustawy budżetowej na rok 2021. Przewiduje, że dodatkowe środki budżetowe zostaną przeznaczone przede wszystkim na działania proinwestycyjne i rozwojowe. Wsparcie w wysokości 12 mld zł otrzymają jednostki samorządu terytorialnego (8 mld zł na realizację zadań własnych, a 4 mld zł na inwestycje dotyczące wodociągów oraz zaopatrzenia w wodę i kanalizację). Na modernizację techniczną Sił Zbrojnych przeznaczono 6,5 mld zł, na inwestycje w Policji, Straży Granicznej i Państwowej Straży Pożarnej – 2,7 mld zł. Wydatki na drogi i kolej zostaną zwiększone o 10 mld zł. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i Agencja Rezerw Materiałowych otrzymają dodatkowo 1 mld zł; środki te zostaną przeznaczone na poprawę jakości życia osób z niepełnosprawnościami. Środki na służbę zdrowia zostaną zwiększone o 1 mld zł (200 mln zł na uczelnie medyczne, 800 mln zł na dotację dla Narodowego Funduszu Zdrowia). Na inwestycje w szkolnictwie wyższym i nauce też zostanie przeznaczony dodatkowy 1 mld zł. Ustawa umożliwia podwyżki wynagrodzeń w jednostkach sektora finansów publicznych, takich jak: agencje wykonawcze, instytucje gospodarki okołobudżetowej, państwowe fundusze celowe, Narodowy Fundusz Zdrowia, Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, w funduszach zarządzanych przez prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego oraz innych państwowych osobach prawnych należących do sektora finansów publicznych. Zakłada ponadto utworzenie jeszcze w 2021 r. 6-procentowego funduszu motywacyjnego dla pracowników państwowej sfery budżetowej i przeznaczenie na niego z budżetu 2,7 mld zł.

Poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw

Ustawa, uchwalona przez Sejm podczas 37. posiedzenia, 17 września 2021 r., na podstawie projektu rządowego, zmienia zasady ustalania dochodów jednostek samorządu terytorialnego (JST) w związku z programem Polski Ład. Wprowadza m.in. nową subwencję rozwojową dla samorządów, która ma zwiększyć ich możliwości inwestycyjne. Tworzy podstawę prawną do przekazania JST z budżetu państwa w 2021 r. dodatkowych środków jako uzupełnienie subwencji ogólnej. W 2021 r. z budżetu do samorządów ma dodatkowo trafić 8 mld zł do wykorzystania w 2022 r. Algorytm podziału ma się opierać na udziale JST we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) i podatku dochodowego od osób prawnych (CIT), planowanych na 2022 r., i uwzględniać poziom zamożności JST. Globalna kwota dochodów samorządu terytorialnego z PIT i CIT bazowałaby na planowanych na dany rok budżetowy wpływach z tych podatków, ustalonych przed rozpoczęciem roku budżetowego.

Komisje: Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Budżetu i Finansów Publicznych wniosły o wprowadzenie 26 poprawek. Podczas dyskusji poprawki zaproponowali senatorowie: Jacek Bury, Władysław Komarnicki, Wojciech Konieczny i Józef Zając. Senat jednomyślnie, 100 głosami, przyjął ustawę z 30 poprawkami, w większości legislacyjnymi i doprecyzowującymi. Senatorowie postanowili m.in. o zwiększeniu do 12 mld 399 mln zł kwoty, o którą zostanie uzupełniona subwencja ogólna dla JST w 2021 r., a także zwiększyli do 7 mld 800 mln zł kwotę części rozwojowej subwencji ogólnej. Na ministra finansów nałożyli obowiązek przekazywania informacji o prognozowanych dochodach z tytułu subwencji ogólnej oraz planowanych wpłatach, a także planowanych dochodach z tytułu udziału we wpływach z PIT i CIT w kolejnych 3 latach po roku budżetowym. Przyjęli też poprawki, które zwiększają udział jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych poprzez zwiększenie wskaźników tych udziałów. Następna zmiana likwiduje górny limit kwoty podstawowej subwencji rozwojowej, przewidzianej dla gmin i powiatów. Zgodnie z kolejną poprawką dochody gmin, powiatów, województw oraz związku metropolitalnego w województwie śląskim odpowiednio we wpływach z podatków PIT i CIT nie mogą być mniejsze niż w roku poprzedzającym rok bazowy.

Do senackich zmian ustosunkuje się teraz Sejm.

Ustawa o zmianie ustawy o podatku akcyzowym – przyjęta bez poprawek

Izba, zgodnie z rekomendacją komisji: Gospodarki Narodowej i Innowacyjności oraz Budżetu i Finansów Publicznych, przyjęła nowelę w brzmieniu uchwalonym przez Sejm na 37. posiedzeniu, 17 września 2021 r., na podstawie projektu poselskiego, co poparło 100 senatorów.

Ustawa, którą teraz może podpisać prezydent, zakłada likwidację barier dla przedsiębiorców prowadzących składy podatkowe, w których znajdują się produkty akcyzowe, np. napoje alkoholowe, papierosy czy paliwa. Przewiduje ona, że jeśli podmiot przejmie od innego skład podatkowy, to dotychczasowy posiadacz składu nie będzie musiał zapłacić akcyzy od znajdujących się w nim produktów.

Ustawa o zmianie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz niektórych innych ustaw – odrzucona

Senat, 51 głosami, przy 48 – przeciw i 1 wstrzymującymsię, odrzucił ustawę, uchwaloną przez Sejm podczas 37. posiedzenia, 17 września 2021 r., na podstawie przedłożenia rządowego, o co wnosiły komisje: Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej. Stanowisko Senatu rozpatrzą teraz posłowie.

Nowelizacja przewiduje, że wnioski o świadczenie w ramach programu „Rodzina 500 +” będzie można składać wyłącznie w sposób elektroniczny, a wypłatę środków otrzymywać jedynie w formie bezgotówkowej na wskazany przez wnioskodawcę numer rachunku bankowego. Obsługą programu zajmie się ZUS, a nie – jak obecnie – samorządy. Od 1 stycznia 2022 r. ZUS na bieżąco będzie wypłacać przyznawane świadczenia wychowawcze, a od 1 lutego 2022 r. przyjmować wnioski na kolejne okresy, począwszy od 1 czerwca 2022 r.

Ustawa o zmianie ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni – przyjęta z poprawkami

Celem ustawy, uchwalonej przez Sejm na 37. posiedzeniu, 17 września 2021 r., na podstawie projektu poselskiego, jest uszczelnienie zakazu handlu w niedziele. Zgodnie z nowelą w niehandlowe niedziele sklepy świadczące usługi pocztowe będą mogły być otwarte, jeśli wykażą, że rzeczywiście zajmują się przede wszystkim usługami pocztowymi, a nie handlem detalicznym, a przychody z usług pocztowych będą musiały stanowić ponad 50% ich pozostałych przychodów. Ustawa rozszerza katalog osób spokrewnionych, z których nieodpłatnej pomocy będzie mógł korzystać właściciel w niehandlowe niedziele.

Komisje: Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej oraz Gospodarki Narodowej i Innowacyjności zaproponowały 4 zmiany do noweli. Wniosek o jej odrzucenie zgłosili senatorowie: Jolanta Hibner, Władysław Komarnicki i Adam Szejnfeld. Propozycje poprawek przedstawili senatorowie: Jolanta Hibner, Wojciech Konieczny, Władysław Komarnicki, Krzysztof Kwiatkowski, Gabriela Morawska-Stanecka i Adam Szejnfeld.

W wyniku głosowania Senat nie poparł wniosku o odrzucenie ustawy (46 głosów za, 51 – przeciw, 3 wstrzymujące się) i przyjął ją z 7 poprawkami (100 głosów za). Senatorowie postanowili obniżyć z uchwalonych przez Sejm 50% do 40% próg przychodów liczony od sprzedaży detalicznej dla placówek handlowych świadczących usługi pocztowe, który jest wymagany do zgody na otwarcie sklepu w niedziele niehandlowe. Zdecydowali też, że mikroprzedsiębiorca będzie mógł zatrudnić w niedziele i święta uczniów szkół ponadpodstawowych, studentów, rencistów, emerytów i bezrobotnych. Ponadto przedsiębiorca prowadzący handel osobiście będzie mógł korzystać z odpłatnej lub nieodpłatnej pomocy rodziny, w tym osoby pozostającej we wspólnym pożyciu i powinowatego.

Do poprawek wprowadzonych przez Senat odniesie się też Sejm.

Poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy o dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw

Ustawa, uchwalona na 37. posiedzeniu Sejmu, 17 września 2021 r., z przedłożenia rządu, umożliwia obywatelom załatwianie w sposób zdalny niektórych spraw, m.in. zameldowania się we własnym lokalu czy pobierania określonych zaświadczeń z rejestru dowodów osobistych, rejestru PESEL lub rejestru stanu cywilnego.

Komisje Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Infrastruktury wniosły o przyjęcie ustawy bez poprawek. W trakcie dyskusji zmiany zaproponował senator Wadim Tyszkiewicz.Senat 98 głosami, przy 2 – przeciw, odrzucił wniosek o przyjęcie ustawy bez zmian i jednomyślnie, 100 głosami, wprowadził do niej 3 poprawki. Zgodnie z przyjętą zmianą określone w ustawie podmioty będą składały wnioski o wydanie odpisu aktu stanu cywilnego wyłącznie w drodze elektronicznej. Katalog tych podmiotów został rozszerzony o notariuszy. Kolejna zmiana ma na celu umożliwienie zakupu sprzętu komputerowego dla gmin.

Teraz do senackich poprawek ustosunkują się posłowie.

Poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw

Nowelizacja, którą Sejm uchwalił podczas 37. posiedzenia, 17 września 2021 r., na podstawie projektu rządowego, przewiduje, że cudzoziemiec zatrzymany niezwłocznie po nielegalnym przekroczeniu granicy zewnętrznej UE, decyzją komendanta placówki Straży Granicznej, zostanie zobowiązany do opuszczenia terytorium RP i objęty czasowym zakazem wjazdu do Polski i państw Schengen. Szef Urzędu ds. Cudzoziemców może pozostawić bez rozpoznania wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, jeśli złoży go cudzoziemiec zatrzymany niezwłocznie po przekroczeniu granicy zewnętrznej UE z Rosją, Białorusią i Ukrainą, chyba że przybył bezpośrednio z terytorium, gdzie grozi mu prześladowanie.

Nowelizacja przewiduje też kary grzywny lub więzienia od 6 miesięcy do 5 lat za niszczenie infrastruktury granicznej (ogrodzenia, zasieki, zapory lub rogatki). Dane nielegalnie przekraczającego granicę zostaną zamieszczone w wykazie cudzoziemców, których pobyt w Polsce jest niepożądany, i przekazane do Systemu Informacyjnego Schengen do celów odmowy wjazdu.

Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji zaproponowała 2 poprawki legislacyjne do ustawy, mniejszość komisji – jej odrzucenie, podobnie jak Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Senator Marek Borowski zgłosił poprawkę, aby w wypadku postanowienia o opuszczeniu Polski przez cudzoziemca przekraczającego granicę wbrew przepisom wraz z małoletnim dzieckiem, którego jest rodzicem, złożenie zażalenia wstrzymywało wykonanie tego postanowienia. Ostatecznie Senat poparł ustawę z tą zmianą i 2 poprawkami legislacyjnymi (50 głosów za, 45 – przeciw, 5wstrzymujących się), odrzuciwszy wcześniej wniosek o odrzucenie ustawy (49 głosów za i 49– przeciw).

Senackie zmiany rozpatrzy teraz Sejm.

Poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw

Nowelizacja, uchwalona podczas 37. posiedzenia Sejmu, 17 września 2021 r., na podstawie projektu poselskiego, tzw. ustawa antykorupcyjna, poszerza katalog przestępstw, których popełnienie będzie grozić bardzo surowymi sankcjami, m.in. obligatoryjną utratą pracy, a w wypadku recydywy – dożywotnim zakazem pracy w instytucjach publicznych. Skazani za korupcję nie będą mogli ubiegać się o pieniądze publiczne w ramach przetargów.

Wójtowie, burmistrzowie, prezydenci miast, parlamentarzyści nie będą mogli być zatrudniani w spółkach, w których Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego ma co najmniej 10% akcji lub udziałów. Skazanego za korupcję sąd będzie mógł pozbawić praw publicznych. Partie polityczne będą miały obowiązek prowadzenia i aktualizacji rejestrów wpłat, które będą umieszczane w BIP, i prowadzenia rejestru zawieranych umów, też udostępnianego w BIP. Obowiązek publikowania umów będą mieć także samorządy.

Komisje: Ustawodawcza oraz Praw Człowieka, Praworządności i Petycji zaproponowały 4 poprawki do ustawy. W trakcie dyskusji zgłosili je również senatorowie: Ryszard Bober, Jan Filip Libicki i Krzysztof Kwiatkowski. Izba jednomyślnie, 100 głosami, przyjęła ustawę z 7 poprawkami. Zdecydowała, że zakaz łączenia przez posłów i senatorów mandatu z zatrudnieniem lub wykonywaniem innych zajęć w spółkach prawa handlowego, w których Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego ma co najmniej 10% udziałów, będzie obowiązywał już od 1 stycznia 2022 r., a nie – jak uchwalił Sejm – od kolejnej kadencji parlamentu. Senatorowie postanowili też, aby o karach w postaci dożywotniego zakazu pracy w instytucjach publicznych sąd decydował nie obligatoryjnie, a fakultatywnie. Rozszerzyli ponadto katalog przestępstw korupcyjnych o przestępstwo działania na szkodę interesu publicznego z przekroczeniem uprawnień lub niedopełnieniem obowiązków. Uchwalili też poprawki zwiększające funkcjonalność partyjnych rejestrów umów i wpłat oraz rejestru umów jednostek sektora finansów publicznych, a także znieśli uznaniowość wysokości kary nakładanej przez PKW za nieprawidłowości w rejestrach partyjnych.

Do zmian wprowadzonych przez Senat ustosunkuje się teraz Sejm.

Poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw

Nowelizacja, którą Sejm uchwalił podczas 37. posiedzenia, 17 września 2021 r., z inicjatywy rządu, zakłada, że kierowcy zawodowi będą mogli odbywać kursy kwalifikacyjne i szkolenia okresowe w ramach e-learningu, czyli z wykorzystaniem technik komputerowych i internetu. Aby prowadzić zajęcia dla kierowców w tej formie ośrodek szkolenia w transporcie drogowym będzie musiał istnieć i działać co najmniej od 3 lat.

Nowela wprowadza też nowy dokument – kartę kwalifikacji kierowcy, potwierdzającą uprawnienia do wykonywania zawodu, dla osób, którym nie można wydać prawa jazdy ze względu na niespełnienie warunku zamieszkania na terytorium Polski.

Rozszerza ponadto zakres danych gromadzonych w centralnej ewidencji kierowców m.in. o cofnięte świadectwa kwalifikacji zawodowej. Ma to umożliwić weryfikację danych o kierowcach polskich i zagranicznych w czasie kontroli drogowej na podstawie sieci wymiany informacji o prawach jazdy.

Ustawa przewiduje też zwolnienie kierowców z konieczności wykonywania nadmiarowych badań lekarskich i psychologicznych.

Zmiany senatorowie Artur Dunin i Jan Hamerski

Senat jednomyślnie, 100 głosami, przyjął ustawę z 13 zmianami, w tym 12 legislacyjnymi i doprecyzowującymi, wniesionymi przez Komisję Infrastruktury. Senatorowie poparli także poprawkę, zaproponowaną przez senatora Artura Dunina, liberalizującą wymogi kwalifikacyjne dla instruktorów prawa jazdy kategorii C, C+E, D, D+E, skracającą wymagane dla nich doświadczenie z 10 do 5 lat. Propozycje zmian zgłosił też senator Jan Hamerski.

Senackie poprawki rozpatrzy teraz Sejm.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo lotnicze oraz ustawy o Straży Granicznej – przyjęta bez poprawek

Senat, zgodnie z wnioskiem komisji: Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Infrastruktury, przyjął ustawę w brzmieniu uchwalonym przez Sejm podczas 37. posiedzenia, 17 września 2021 r., na podstawie projektu rządowego. Jednomyślnie poparło to 98 senatorów.

Ustawa, która trafi teraz do podpisu prezydenta, dostosowuje polskie prawo do przepisów UE w sprawie ochrony lotnictwa cywilnego. Wprowadza nowe procedury sprawdzania przez Straż Graniczną przeszłości osób, które pracują na lotniskach cywilnych, czyli m.in. kontrolerów ruchu, osób zatrudnionych w punktach handlowych czy usługowych na lotniskach. Wskazuje zakres czynności podejmowanych w ramach standardowego i rozszerzonego sprawdzenia przeszłości takich osób.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym – odrzucona

Senat, zgodnie z rekomendacją komisji: Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Infrastruktury, odrzucił ustawę, uchwaloną z inicjatywy rządu na 37. posiedzeniu Sejmu, 17 września 2021 r., co poparło 52 senatorów, 47 było przeciw. O takiej decyzji Senatu przesądziły zarówno tryb prac nad projektem ustawy, jak i rozwiązania w niej zawarte. Izba uznała, że w praktyce nowe przepisy stanowią swoistą pułapkę legislacyjną dla adresata działającego w dobrej wierze i zaufaniu do państwa i prawa. Wątpliwości senatorów budził fakt, że ustawa wprowadza zbyt daleko idące poluzowanie dotychczasowych reguł i otwiera furtkę do nadużyć i stawiania budynków bez należytej kontroli. Zaniepokoił ich również zapis o zwolnieniu z obowiązku ustanowienia kierownika budowy, który dysponuje fachową wiedzą i może ubezpieczyć się od odpowiedzialności cywilnej i prowadzenia dziennika budowy, gdyż to przenosi na inwestora całą odpowiedzialność. Zastrzeżenia budziło również skrócenie terminu na wydanie przez gminy warunków zabudowy do 21 dni, który będzie trudny do dotrzymania, a to może skutkować nałożeniem kary w wysokości 500 zł za każdy dzień zwłoki.

Nowela wprowadza rozwiązanie, zawarte w programie Polski Ładu, zgodnie z którym każdy będzie mógł rozpocząć budowę małego 1-rodzinnego domu mieszkalnego jedynie na podstawie zgłoszenia, czyli bez konieczności uzyskania pozwolenia na budowę, ustanawiania kierownika budowy i prowadzenia jej dziennika. Budynki takie mają być wolnostojące, niewielkie (dopuszczalna powierzchnia zabudowy do 70 m²) i o prostej konstrukcji, mieć nie więcej niż 2 kondygnacje.

Budowa ma być prowadzona dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych inwestora. Liczba projektowanych budynków nie może być większa niż 1 na każde 500 m² powierzchni działki.

Nowela upraszcza ponadto procedurę zgłoszenia budowy takiego domu, będzie można ją zacząć od razu po doręczeniu zgłoszenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej. Inwestor będzie musiał zawiadomić organa nadzoru budowlanego o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych. Nowela umożliwia także budowanie domków rekreacyjnych w procedurze zgłoszenia o powierzchni zwiększonej z 35 m² do 70 m².

Ustawa wróci teraz do Sejmu.

Ustawa o ratyfikacji Europejskiej Konwencji o ochronie dziedzictwa audiowizualnego, sporządzonej w Strasburgu dnia 8 listopada 2001 r. – przyjęta bez poprawek

Izba jednomyślnie, 100 głosami, wyraziła zgodę na ratyfikację konwencji, o co wnosiły komisje: Kultury i Środków Przekazu oraz Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej. Takie samo stanowisko zajął Sejm na 37. Posiedzeniu, 17 września 2021 r.

Konwencja, którą będzie mógł teraz ratyfikować prezydent, wprowadza ustawowy obowiązek gromadzenia i przechowywania utworów kinematograficznych, wyprodukowanych na terytorium państwa – strony konwencji oraz wskazania instytucji pełniących funkcję narodowego archiwum takich treści. Państwo – strona konwencji musi też wdrożyć przepisy, pozwalające organowi publicznemu na wykonywanie nadzoru nad działalnością archiwum i zobowiązujące go do zaopatrzenia w środki techniczne i finansowe niezbędne do prowadzenia działalności archiwalnej. W Polsce obowiązki organu archiwizującego pełni Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny.

Informacja prezesa Najwyższej Izby Kontroli Mariana Banasia w sprawie kontroli w Funduszu Sprawiedliwości

30 września 2021 r. Najwyższa Izba Kontroli przedstawiła wyniki kontroli w sprawie Funduszu Sprawiedliwości. Kontrola objęła realizację zadań ministra sprawiedliwości oraz prawidłowość i efektywność wykorzystania środków z funduszów przez beneficjentów. Badaniem objęto 35 umów o łącznej wartości 136 mln zł, co stanowiło równowartość 20% udzielonych dotacji. Kontrolą objęto ministra sprawiedliwości oraz 20 podmiotów, z których 14 to organizacje pozarządowe, ale były wśród nich też uczelnia wyższa i szpital specjalistyczny. Według NIK „działania ministra sprawiedliwości i znacznej części organizacji, które otrzymały dotacje skutkowały niegospodarnym i niecelowym wydatkowaniem środków publicznych, a także sprzyjały powstawaniu mechanizmów korupcjogennych w wypadku osób podejmujących decyzje w zakresie rozliczania środków z Funduszu Sprawiedliwości”. Fundusz Sprawiedliwości gromadzi środki zasądzone od sprawców przestępstw. Jego dotacje mają być wykorzystywane do wspierania pokrzywdzonych, którzy odnieśli obrażenia m.in. w wypadkach drogowych będących wynikiem przestępstwa. Środki z funduszu w założeniu przeznaczane mają być na wsparcie prawne, psychologiczne i socjalne dla ofiar przestępstw.

Przedstawiając informację, prezes Marian Banaś podkreślił, że minister sprawiedliwości finansował zadania niezwiązane z celami Funduszu Sprawiedliwości, nadużywał pozanaborowego trybu finansowania oraz podejmował arbitralne decyzje o odmowie przyznania dotacji. Zdaniem prezesa NIK gospodarka finansowa Funduszu Sprawiedliwości była prowadzona z naruszeniem podstawowych zasad finansów publicznych. Jak wskazał, NIK skierowała w tej sprawie 74 wnioski pokontrolne, w tym aż 18 do ministra sprawiedliwości. W jego ocenie Fundusz Sprawiedliwości stanowi niebezpieczny przykład wychodzenia poza ramy wytyczone ogólnie pojmowaną istotą danego funduszu celowego. W tym kontekście Mariusz Banaś wskazał również na to, czy formuła państwowego funduszu celowego nie jest ucieczką przed rygorami ustawy budżetowej.

W debacie senator Krzysztof Kwiatkowski stwierdził, że z informacji przedstawionej przez prezesa NIK wynika, iż mamy do czynienia z kwintesencją programu „Rodzina na swoim” i jest to rodzina Solidarnej Polski. Podkreślił jednak, że za tego typu humorystycznymi stwierdzeniami kryje się tragedia osób, do których pomoc nie trafiła, mimo że na nią zasługiwały. Niestety, mamy do czynienia z systemem zinstytucjonalizowanego marnotrawstwa publicznych środków przez podmioty powiązane rodzinnie, towarzysko czy politycznie. Kwestię bezstronności raportu podjął natomiast senator Rafał Ślusarz. Jak wskazał, odczytana przez prezesa NIK informacja zawierała elementy publicystyczne i emocjonalne, co rzutowało na ocenę zawartości przedstawionego raportu.

Rezolucja o miejscu Polski w Unii Europejskiej

W wyniku głosowań Senat podjął rezolucję (51 głosów za, 47 – przeciw), odrzuciwszy wniosek o jej odrzucenie (48 głosów za, 52 – przeciw). Izba uznaje orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2021 r. za niezgodne z podstawowymi zasadami Konstytucji RP i sprzeczne z wymogami polskiej racji stanu. Wyraża też obawę, że „orzeczenie to, wydane przez Trybunał kontrolowany przez partię rządzącą, stanowi prawny wstęp do wyprowadzenia Polski z Unii Europejskiej”. Zdaniem senatorów Konstytucja RP i prawo Unii Europejskiej nie stoją w sprzeczności – przeciwnie, odnosząc się do tych samych wartości: wolności, godności jednostki, solidarności społecznej i rządów prawa – uzupełniają się. „Senat deklaruje, że będzie stał na straży interesu narodowego, którym jest dalsza obecność Polski w Unii Europejskiej” – czytamy w rezolucji.