Posiedzenia Senatu

21–23 listopada 2018 r. odbyło się 67. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 30 ustaw, do 4 wprowadziła poprawki. Podjęła 2 uchwały okolicznościowe. Senatorowie wysłuchali też informacji o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela w 2017 r. oraz o działalności rzecznika praw obywatelskich.

Przed przystąpieniem do obrad Izba uczciła minutą ciszy senatorów V kadencji: Klemensa Ścierskiego, zmarłego 1 listopada 2018 r., i Tadeusza Wnuka, zmarłego 11 listopada 2018 r.

 

Uchwała w rocznicę Wielkiego Głodu na Ukrainie

Senat w podjętej jednomyślnie, 78 głosami, uchwale przypomniał o śmierci i cierpieniu ofiar Wielkiego Głodu na Ukrainie. W efekcie kolektywizacji i przymusowej egzekucji niewykonalnych kontrybucji produktów rolnych śmierć z głodu poniosło co najmniej 6 mln ludzi. Powszechnie stosowano karę śmierci za zbieranie przez głodujących pozostawionych na polach kłosów, tzw. prawo pięciu kłosów. Podkreślono solidarność senatorów z narodem ukraińskim w zachowaniu pamięci o tych wydarzeniach i dążeniu do upowszechnienia wiedzy o tej tragedii. „Wierzymy, iż rozpowszechnienie wiedzy o tej wielkiej tragedii w Europie przyczyni się do lepszego zrozumienia konsekwencji, jakie niosą za sobą komunistyczna ideologia i totalitaryzm” – napisano w uchwale. Przypomniano też, że Senat w 2006 r. w specjalnej uchwale uznał ukraińską ocenę tych wydarzeń za zbrodnię ludobójstwa.

Projekt uchwały przygotowała grupa senatorów.

 

Poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz innych ustaw

Nowela, uchwalona z inicjatywy rządu na 71. posiedzeniu Sejmu, 9 listopada 2018 r., ma na celu odbudowę prestiżu kształcenia zawodowego w Polsce poprzez poprawę jego jakości i efektywności, a także dostosowywaniu do potrzeb rynku pracy. Zgodnie z nowelizacją samorządy otrzymają większą subwencję na uczniów kształcących się w zawodach, na które jest większe zapotrzebowanie na rynku pracy, wskazanych przez ministra oświaty w prognozie zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego. Wprowadzono nowe kryterium podziału subwencji, polegające na zróżnicowaniu kwot ustalanych na uczniów objętych kształceniem zawodowym w zawodach szkolnictwa branżowego o szczególnym znaczeniu dla kultury i dziedzictwa narodowego. Uczniowie branżowej szkoły I stopnia i technikum będą mogli – na podstawie umowy z pracodawcą – realizować staż uczniowski. Koszty świadczeń pieniężnych, które uczeń otrzyma podczas stażu, zostaną wliczone pracodawcy w koszty uzyskania przychodu. Szkoły i placówki prowadzące kształcenie zawodowe będą mogły gromadzić na wydzielonym rachunku dochody z prowadzonej w ramach kształcenia w danym zawodzie działalności usługowej (np. gastronomiczne, mechaniczne, fryzjerskie) i przeznaczać je m.in. na zakup pomocy dydaktycznych, sprzętu, materiałów na potrzeby szkoły lub placówki. Na tych rachunkach gromadzone będą też pieniądze z zapisów i darowizn na kształcenie zawodowe.

Od 1 września 2019 r. wprowadzony zostanie – jako warunek ukończenia szkoły – obowiązek przystępowania uczniów szkół prowadzących kształcenie zawodowe do egzaminu zawodowego albo czeladniczego, a także obowiązkowe szkolenia branżowe dla nauczycieli teoretycznych przedmiotów zawodowych i nauczycieli praktycznej nauki zawodu. Ujednolicono też wymiar pensum nauczycieli kształcenia zawodowego do 20 godzin tygodniowo. Nowelizacja wprowadza również m.in. obowiązek zapewnienia uczniom szkoły podstawowej pomieszczenia umożliwiającego bezpieczne i higieniczne spożycie posiłków i możliwości spożycia dziennie w szkole podstawowej 1 gorącego posiłku.

W ustawie znalazły się też nowe przepisy dotyczące uczniów i nauczycieli polonijnych, m.in. na ich wniosek szkolne punkty konsultacyjne przemianowane zostaną na polskie szkoły. Umożliwi to awans zawodowy nauczycielom języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej i innych przedmiotów nauczanych w języku polskim pracujących w systemach oświaty innych państw lub w innych formach przez organizacje społeczne zarejestrowane za granicą.

Komisja Nauki, Edukacji i Sportu wniosła o przyjęcie noweli bez poprawek, a Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej o wprowadzenie do niej 8 zmian. Podczas dyskusji senator Piotr Wach proponował, aby nauczyciele byli zatrudniani tylko na podstawie umowy o pracę. Senat 73 głosami, przy 3 wstrzymujących się, przyjął ustawę z 8 poprawkami. Izba m.in. zrezygnowała z obowiązku ustalania przez dyrektorów szkół i organy sprawujące nadzór pedagogiczny regulaminów wskaźników oceny pracy nauczycieli, uznając, że nie będą one jednolite i porównywalne. Doprecyzowała też, że oddziały dotychczasowych szkół ponadgimnazjalnych mogą być prowadzone także w nowo tworzonych liceach ogólnokształcących i technikach oraz szkołach nowego systemu powstałych w 2019 r. z przekształcenia lub włączenia dotychczasowego gimnazjum.

Teraz do senackich propozycji ustosunkuje się Sejm.

 

Ustawa o zmianie ustawy o działalności leczniczej oraz niektórych innych ustaw – przyjęta bez poprawek

Senat, zgodnie z wnioskiem Komisji Zdrowia, przyjął ustawę w brzmieniu uchwalonym przez Sejm na 71. posiedzeniu, 9 listopada 2018 r., na podstawie projektu rządowego, co poparło 75 senatorów, a 1 wstrzymał się od głosu.

Nowela, którą może teraz podpisać prezydent, umożliwi fizjoterapeutom wykonywanie zawodu w ramach indywidualnej i grupowej praktyki zawodowej.

 

Ustawa o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2019 – przyjęta bez poprawek

Izba 56 głosami, przy 23 przeciw i 2 wstrzymujących się, przyjęła bez poprawek ustawę, uchwaloną z inicjatywy rządu podczas 71. posiedzenia Sejmu, 9 listopada 2018 r., o co wnosiła Komisja Budżetu i Finansów Publicznych. Teraz ustawę może podpisać prezydent.

Ustawa przewiduje m.in., że z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych będą finansowane wynagrodzenia młodocianych pracowników, a także staże podyplomowe i specjalizacje zawodów medycznych. Zakłada też, że podstawy odpisu na fundusze świadczeń socjalnych: zakładowego, dla nauczycieli oraz emerytów i rencistów służb mundurowych będą naliczane tak jak w 2013 r. „Zamraża” ponadto podstawę wymiaru wynagrodzeń członków organów zarządzających i nadzorczych w spółkach z udziałem Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego, do których stosuje się ustawę o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami. Zgodnie z ustawą środki Funduszu Pracy będzie można przeznaczyć na wynagrodzenia w samorządach powiatowych, aby uzyskać większą efektywność działań na rzecz aktywizacji bezrobotnych. Zwiększono również limit wydatków na program szczepień ochronnych.

 

Ustawa o zmianie ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych – przyjęta bez poprawek

Nowela, uchwalona przez Sejm na 70. posiedzeniu, 23 października 2018 r., na podstawie projektu rządowego, wdraża do polskiego prawa przepisy unijnej dyrektywy w sprawie ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej za szkody powstałe w związku z ruchem pojazdów mechanicznych i egzekwowania obowiązku ubezpieczania od takiej odpowiedzialności. Dyrektywa zobowiązuje państwa członkowskie do okresowego przeglądu – z uwzględnieniem wskaźnika cen konsumpcyjnych – kwot minimalnych sum gwarancyjnych w OC posiadaczy pojazdów mechanicznych i OC rolników. Nowela zmienia minimalne sumy gwarancyjne zgodnie z zasadą przewidzianą w dyrektywie. W wypadku szkód na osobie to 5 210 000 euro, a w wypadku szkód w mieniu – 1 050 000 euro.

Nowe przepisy przewidują też, że w razie sporu pomiędzy Ubezpieczeniowym Funduszem Gwarancyjnym (UFG) a zakładem ubezpieczeń dotyczącego ustalenia, który z nich jest obowiązany do wypłaty odszkodowania, wypłaci je zakład ubezpieczeń. Jeżeli później zostałaby ustalona odpowiedzialność UFG, to zwróci on zakładowi ubezpieczeń wypłacone odszkodowanie i poniesione koszty.

Komisja Budżetu i Finansów Publicznych wniosła o przyjęcie ustawy bez poprawek, co poparło 83 senatorów.

Teraz nowela zostanie skierowana do podpisu prezydenta.

 

Ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem nadzoru nad rynkiem finansowym oraz ochrony inwestorów na tym rynku – przyjęta bez poprawek

Ustawa, uchwalona z inicjatywy rządu podczas 71. posiedzenia Sejmu, 9 listopada 2018 r., przewiduje, że Komisja Nadzoru Finansowego będzie mogła podjąć decyzję o przejęciu banku przez inny bank za zgodą banku przejmującego, jeżeli nie zagrozi to bezpieczeństwu środków gromadzonych na rachunkach w banku przejmującym czy zmniejszeniem wysokości jego funduszy. Wsparcia podmiotom przejmującym bank będzie mógł udzielać Bankowy Fundusz Gwarancyjny.

Ustawa wprowadza też zmiany w organizacji i funkcjonowaniu Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF). Stanie się on państwową osobą prawną, której zadaniem będzie zapewnienie obsługi Komisji Nadzoru Finansowego i jej przewodniczącego. Zmieniono sposób finansowania KNF i UKNF, które będą finansowane bezpośrednio z opłat wnoszonych przez nadzorowane podmioty rynku finansowego, a nie – jak dotychczas – za pośrednictwem budżetu państwa. Dzięki temu komisja będzie mogła sprawniej zarządzać swoimi środkami. Rozszerzono też skład KNF o 4 członków – przedstawicieli prezesa Rady Ministrów, Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz ministra koordynatora służb specjalnych. Wprowadzono możliwość wydłużenia kontroli KNF z 6 miesięcy do roku, a także blokowania rachunku z 48 do 72 godzin.

Na podstawie nowych przepisów zostanie utworzony fundusz edukacji finansowej, który ma zwiększyć świadomość finansową Polaków, w tym wiedzę o oferowanych produktach inwestycyjnych. Będzie on zasilany środkami pochodzącymi z kar administracyjnych nałożonych przez KNF i rzecznika finansowego.

Ustawa wprowadza ponadto obligatoryjną „dematerializację obligacji korporacyjnych, certyfikatów inwestycyjnych emitowanych przez fundusze inwestycyjne zamknięte oraz listów zastawnych, niezależnie od tego czy były przedmiotem oferty publicznej oraz czy są przeznaczone do obrotu w jakimkolwiek systemie obrotu”. Będą one podlegały obowiązkowej rejestracji w depozycie papierów wartościowych prowadzonym przez Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych na zasadach odnoszących się do publicznych papierów wartościowych i obligacji skarbowych. Oznacza to, że wszystkie niepubliczne papiery dłużne będą rejestrowane tylko przez domy maklerskie i banki.

Komisja Budżetu i Finansów Publicznych rekomendowała przyjęcie ustawy bez poprawek, co poparło 57 senatorów, 26 było przeciw. W trakcie dyskusji senator Bogdan Borusewicz proponował skreślenie przepisu, na podstawie którego KNF będzie mogła udzielić zezwolenia na przejęcie banku mimo czasowego niespełniania przez bank przejmujący wymogu utrzymania kapitału podstawowego o określonej wysokości.

Ustawa trafi teraz do podpisu prezydenta.

 

Ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne – przyjęta bez poprawek

Izba jednomyślnie, 84 głosami, poparła bez poprawek nowelę, uchwaloną z inicjatywy rządu na 71. posiedzeniu Sejmu, 9 listopada 2018 r., o co wnosiła Komisja Budżetu i Finansów Publicznych.

Ustawa, którą może teraz podpisać prezydent, wprowadza ulgę podatkową w odniesieniu do wydatków na termomodernizację domów jednorodzinnych. Ma ona dotyczyć materiałów budowlanych, urządzeń i usług wskazanych w rozporządzeniu ministra właściwego ds. budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa. Ogólna kwota odliczeń nie będzie mogła przekroczyć 53 tys. zł bez względu na liczbę przedsięwzięć termomodernizacyjnych w poszczególnych latach. Odliczeniu mają podlegać jedynie wydatki poniesione w ramach inwestycji realizowanych nie dłużej niż w ciągu 3 kolejnych lat. W razie niezrealizowania przedsięwzięcia w tym terminie podatnik będzie musiał kwoty uprzednio odliczone doliczyć do dochodu za rok podatkowy, w którym upłynęły 3 lata.

Ustawa wprowadza też zwolnienie od podatku świadczeń otrzymanych ze środków NFOŚiGW lub wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej w ramach programów mających na celu poprawę efektywności energetycznej i zmniejszenie emisji pyłów i innych zanieczyszczeń do atmosfery.

 

Ustawa o zmianie ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej oraz niektórych innych ustaw – przyjęta bez poprawek

Senat, zgodnie z wnioskiem Komisji Budżetu i Finansów Publicznych, przyjął bez poprawek nowelę, uchwaloną przez Sejm na 71. posiedzeniu, 9 listopada 2018 r., na podstawie przedłożenia rządowego. Stanowisko takie poparło 58 senatorów, 26 było przeciw. Teraz ustawa trafi do podpisu prezydenta.

Celem nowelizacji jest poprawa organizacji Krajowej Administracji Skarbowej, zapewnienie jej szerszego dostępu do informacji niezbędnych do realizacji ustawowych zadań, przede wszystkim zwalczaniu „szarej strefy” i wyłudzeń podatkowych. Ustawa wprowadza zmiany m.in. w zadaniach, organizacji i finasowaniu KAS, zasadach przeprowadzania kontroli celno-skarbowej i audytu. KAS ma być finansowane z części budżetu państwa, której dysponentem jest minister finansów. On będzie też nadzorował działalność KAS.

Rozszerzono zakres danych pozyskiwanych przez organy KAS o informacje o zdarzeniach mających wpływ na powstanie lub wysokość niepodatkowych należności budżetowych. Doprecyzowano przepisy dotyczące korzystania przez KAS z danych zgromadzonych w bazach, rejestrach, ewidencjach, zbiorach i systemach informatycznych.

 

Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego – przyjęta bez poprawek

Izba jednomyślnie, 82 głosami, przyjęła bez poprawek nowelę, uchwaloną z jej inicjatywy podczas 71. posiedzenia Sejmu, 9 listopada 2018 r., o co wnosiły komisje: Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz Ustawodawcza. Teraz może ją podpisać prezydent.

Ustawa dostosowuje przepisy do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 3 października 2017 r. (sygn. akt SK 31/15), stwierdzającego niezgodność z konstytucją możliwości nadania przez sąd tytułowi egzekucyjnemu, wydanemu przeciwko spółce jawnej, klauzuli wykonalności przeciwko byłemu wspólnikowi tej spółki, niebędącemu już jej wspólnikiem w chwili wszczęcia postępowania w sprawie tej spółki.

Zgodnie z nowelizacją osoby, które w chwili wszczęcia postępowania wobec spółki, nie były już jej wspólnikami, nie będą odpowiadać za jej zobowiązania.

 

Poprawki Senatu do ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych

Ustawa została uchwalona przez Sejm na 71. posiedzeniu, 9 listopada 2018 r., na podstawie projektu rządowego. Realizuje rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie postępowania upadłościowego, tworząc Centralny Rejestr Restrukturyzacji i Upadłości z danymi osób, wobec których prowadzone są postępowania restrukturyzacyjne i upadłościowe oraz osób, wobec których była prowadzona egzekucja, umorzona z powodu bezskuteczności. Nowe rozwiązania mają m.in. zwiększyć bezpieczeństwo obrotu gospodarczego; przyspieszyć i usprawnić postępowania restrukturyzacyjne i upadłościowe oraz zwiększyć ich efektywność; usprawnić nadzór wierzycieli i sędziego komisarza nad nadzorcą sądowym, zarządcą i syndykiem.

Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji rekomendowała przyjęcie ustawy z 23 poprawkami legislacyjnymi, doprecyzowującymi i językowymi. Zmianę legislacyjną proponował też senator Robert Mamątow. Izba 84 głosami poparła ustawę z 24 poprawkami.

Teraz do senackich zmian ustosunkują się teraz posłowie.

 

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – przyjęta bez poprawek

Nowelizacja, uchwalona z inicjatywy rządu podczas 71. posiedzenia Sejmu, 9 listopada 2018 r., realizuje zalecenia skierowane do polskiego rządu przez Komisję Europejską w związku z orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 13 grudnia 2017 r. w sprawie C-403/16 Soufiane El Hassani, w którym stwierdzono, że procedura wydawania wiz Schengen przez konsula powinna gwarantować środek odwoławczy do sądu.

Ustawa przewiduje, że skargi na odmowę wydania, cofnięcie lub unieważnianie wiz Schengen oraz działalność konsula w tym zakresie będzie rozpatrywał sąd administracyjny.

Wniosek komisji: Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej o przyjęcie noweli bez poprawek poparło 83 senatorów.

Teraz ustawa trafi do podpisu prezydenta.

 

Ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia sprzedaży żywności przez rolników do sklepów i restauracji – przyjęta bez poprawek

W wyniku głosowania Izba, zgodnie z propozycją komisji: Budżetu i Finansów Publicznych oraz Rolnictwa i Rozwoju Wsi, przyjęła ustawę (80 głosów za, 3 wstrzymujące się) w brzmieniu uchwalonym przez Sejm na 71. posiedzeniu, 9 listopada 2018 r., na podstawie projektu rządowego.

Nowelizacja, którą może już podpisać prezydent, umożliwia sprzedaż żywności wyprodukowanej przez rolnika także restauracjom, stołówkom czy sklepom. Będzie można sprzedawać produkty przetworzone i nieprzetworzone.

Podwyższono też z 20 do 40 tys. zł kwoty przychodów zwolnionych z podatku dochodowego od osób fizycznych. Po przekroczeniu tej kwoty będzie obowiązywał podatek obrotowy w wysokości 2%.

 

Ustawa o restrukturyzacji zadłużenia podmiotów prowadzących gospodarstwa rolne – przyjęta bez poprawek

Ustawa, uchwalona z inicjatywy rządu podczas 71. posiedzenia Sejmu, 9 listopada 2018 r., określa zasady i warunki restrukturyzacji zadłużenia. Mają nią być objęte długi powstałe w związku z prowadzeniem działalności rolniczej (kapitał, odsetki i inne opłaty związane z obsługą zadłużenia). Restrukturyzacja może dotyczyć osób fizycznych (rolnicy) lub prawnych, które co najmniej od 3 lat prowadziły działalność rolniczą i są niewypłacalne lub zagrożone niewypłacalnością. Rolnicy będą mogli skorzystać z dopłat do oprocentowania bankowych kredytów restrukturyzacyjnych lub pożyczek na spłatę zadłużenia. Łączna wysokość dopłat do kredytu restrukturyzacyjnego wyniesie 40%, a dla młodego rolnika lub dla gospodarstwa położonego np. na terenach Natura 2000 – 60%.

Kwota kredytu nie może przekroczyć 5 mln zł, jego oprocentowanie – być wyższe niż 2%, a okres kredytowania nie może trwać dłużej niż 10 lat. Pożyczka udzielana będzie na okres do 15 lat w wysokości nieprzekraczającej kwoty zadłużenia gospodarstwa, ale nie więcej niż 5 mln zł dla jednego podmiotu. Warunkiem udzielenia pomocy będzie przedstawienie planu restrukturyzacji gospodarstwa rolnego zatwierdzonego przez dyrektora właściwego wojewódzkiego ośrodka doradztwa rolniczego. W planie restrukturyzacji gospodarstwa rolnego określona będzie kwota kredytu lub pożyczki, niezbędna do odzyskania płynności finansowej, umożliwiająca zapewnienie długotrwałej zdolności gospodarstwa rolnego do konkurowania na rynku rolnym.

Stanowisko komisji: Budżetu i Finansów Publicznych oraz Rolnictwa i Rozwoju Wsi, które proponowały przyjęcie ustawy bez poprawek, poparło 60 senatorów, a 24 było przeciw.

Ustawa zostanie teraz skierowana do podpisu prezydenta.

 

Ustawa o zmianie ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej – przyjęta bez poprawek

Izba jednomyślnie, 84 głosami, przyjęła bez poprawek ustawę, uchwaloną na podstawie przedłożenia rządu podczas 71. posiedzenia Sejmu, 9 listopada 2018 r., o co wnosiły komisje: Budżetu i Finansów Publicznych oraz Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Nowela, która trafi teraz do podpisu prezydenta, zwiększa z 86 l do 100 l limit zużywanego przez rolników oleju napędowego na 1 ha upraw rolnych, co oznacza większy zwrot kosztów paliwa. Ze zwrotu części podatku akcyzowego zawartego w cenie paliw będą mogli skorzystać także hodowcy bydła dzięki wprowadzonemu limitowi zużycia oleju napędowego w wysokości 30 l na 1 dużą jednostkę przeliczeniową bydła.

 

Poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy o dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw

Senat, zgodnie z rekomendacją Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, wprowadził do nowelizacji 4 poprawki, w większości techniczno-legislacyjne. Jedna ze zmian doprecyzowuje, że wniosek o wydanie dowodu osobistego z podpisem osobistym dotyczy osoby, która ukończyła 13. rok życia. Ustawę z tymi zmianami jednomyślnie poparło 84 senatorów. Senackimi poprawkami zajmie się teraz Sejm.

Nowela, uchwalona z inicjatywy rządu podczas 71. posiedzenia Sejmu, 9 listopada 2018 r., określa zasady wdrożenia i powszechnego wydawania dowodów osobistych zawierających warstwę elektroniczną, czyli e-dowodów. Nowe dokumenty będą wyposażone w tzw. profil osobisty (środek identyfikacji elektronicznej, który umożliwi potwierdzenie tożsamości on-line) i w aplikację ICAO (dokument podróży z cechą biometryczną). 

 

Ustawa o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw – przyjęta bez poprawek

Izba jednomyślnie, 84 głosami, przyjęła bez poprawek ustawę, uchwaloną z inicjatywy rządu podczas 71. posiedzenia Sejmu, 9 listopada 2018 r., co proponowały komisje: Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.

Nowela, skierowana teraz do podpisu prezydenta, przewiduje wydzielenie w Policji służby odpowiadającej za prowadzenie działań kontrterrorystycznych, czyli wobec sprawców przestępstw o charakterze terrorystycznym i osób przygotowujących lub pomagających w dokonaniu takiego przestępstwa. Obecnie takie działania prowadzą niezależne względem siebie oddziały antyterrorystyczne Policji, czyli Biuro Operacji Antyterrorystycznych KGP i samodzielne pododdziały antyterrorystyczne. Nowo powołana służba składać się będzie z Centralnego Pododdziału Kontrterrorystycznego Policji BOA, podlegającego bezpośrednio komendantowi głównemu, i z samodzielnych pododdziałów kontrterrorystycznych Policji. Przygotowanie sił i środków do działań kontrterrorystycznych będzie koordynował dowódca BOA. W nazwie Centralnego Pododdziału Kontrterrorystycznego pozostawiono skrót nazwy dotychczas istniejącego Biura Operacji Antyterrorystycznych (BOA), m.in. ze względu na zachowanie ciągłości historycznej, rozpoznawalność jednostki za granicą i koszty administracyjne.

 

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw – przyjęta bez poprawek

Nowela, uchwalona przez Sejm na 71. posiedzeniu, 9 listopada 2018 r., na podstawie przedłożenia rządowego, podwyższa z 30% do 100% obowiązek sprzedaży energii elektrycznej przez giełdę. Ma to zapobiec omijaniu zakazu przez grupy energetyczne handlujące energią pomiędzy podmiotami wewnątrz swojej struktury, powodującemu, że znaczna część energii omija główny rynek giełdowy. Noe przepisy umożliwią też stosowanie tzw. kodeksów sieci, dotyczących wymogów związanych z przyłączeniem m.in. jednostek wytwórczych oraz odbiorców do sieci; chodzi o środki służące budowie wspólnego, jednolitego rynku energii elektrycznej w Unii Europejskiej.

Wprowadzono ponadto ustawowe umocowanie operatora systemu dystrybucyjnego do działania w imieniu i na rzecz odbiorcy końcowego (tzw. sprzedaż rezerwowa) oraz dodatkowy mechanizm zabezpieczający na wypadek, gdyby sprzedawca rezerwowy nie rozpoczął sprzedaży. W takiej sytuacji sprzedaż będzie prowadził sprzedawca z urzędu.

Nowe przepisy upraszczają procedury dostępu do infrastruktury energetycznej znajdującej się na terenie nieruchomości niebędących własnością przedsiębiorstwa energetycznego, a także umożliwiają jednostkom samorządu terytorialnego wykorzystanie pojazdów napędzanych gazem ziemnym dla spełnienia wymogu 10-procentowego udziału pojazdów ekologicznych w transporcie publicznym.

Komisja Gospodarki Narodowej i Innowacyjności wniosła o wprowadzenie do ustawy 2 poprawek. Pierwsza miała na celu zmniejszenie wymiaru obowiązku korzystania z ekologicznych pojazdów, druga zaś – objęcie obligiem giełdowym części energii sprzedanej przed wejściem ustawy w życie. Podczas dyskusji senator Mieczysław Augustyn proponował skreślenie przepisu nakładającego rygor natychmiastowej wykonalności na decyzje umożliwiające wejście na cudzą nieruchomości w celu serwisowania instalacji elektrycznej. Zmiany te nie uzyskały jednak akceptacji Izby. Senat 57 głosami, przy 26 przeciwnych, poparł wniosek senatora Aleksandra Szweda o przyjęcie noweli bez poprawek.

Ustawa zostanie skierowana teraz do podpisu prezydenta.

 

Ustawa o zmianie ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego oraz niektórych innych ustaw – przyjęta bez poprawek

W wyniku głosowania nowelizacja, zgodnie z rekomendacją Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności, została przyjęta bez poprawek (81 głosów za, 1 – przeciw, 1 wstrzymujący się).

Ustawa, którą może już podpisać prezydent, została uchwalona z inicjatywy rządu podczas 71. posiedzenia Sejmu, 9 listopada 2018 r. Wydłuża do końca 2023 r. finansowanie ze środków budżetowych restrukturyzacji sektora górnictwa węgla kamiennego w ramach dotychczas obowiązującej puli 7 mld zł. Dotyczy to jednak tylko majątku przekazanego do Spółki Restrukturyzacji Kopalń przed końcem 2018 r. Jeśli zostanie przekazany po tym terminie, za rekultywację terenów poprzemysłowych będą musiały zapłacić spółki węglowe. Na wydłużenie o 5 lat możliwości udzielenia przez państwo pomocy publicznej na restrukturyzację górnictwa węgla kamiennego zgodziła się Komisja Europejska.

Nowela przewiduje ponadto, że tzw. urlopami górniczymi zostaną objęci pracownicy z restrukturyzowanych zakładów, którzy przepracowali na stanowiskach górniczych co najmniej 10 lat przed wyborem do organizacji związkowych.

 

Ustawa o zmianie ustawy o dozorze technicznym – przyjęta bez poprawek

Izba jednomyślnie, 83 głosami, poparła nowelizację w brzmieniu uchwalonym przez Sejm na 71. posiedzeniu, 9 listopada 2018 r., na podstawie projektu rządowego, co proponowała Komisja Gospodarki Narodowej i Innowacyjności. Teraz zostanie ona skierowana do podpisu prezydenta.

Ustawa realizuje „Strategię na rzecz odpowiedzialnego rozwoju” oraz zalecenia Najwyższej Izby Kontroli po kontroli w Urzędzie Dozoru Technicznego w 2016 r. Ma na celu doprecyzowanie przepisów ustawy oraz usprawnienie systemu dozoru technicznego przy jednoczesnym zmniejszeniu barier administracyjnych dla przedsiębiorców.

 

Poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz niektórych innych ustaw

Nowela, uchwalona z inicjatywy rządu podczas 71. posiedzenia Sejmu, 9 listopada 2018 r., ma umożliwić termomodernizację jednorodzinnych budynków mieszkalnych zamieszkiwanych przez osoby dotknięte ubóstwem energetycznym, a także wymianę lub likwidację kotłów na paliwo stałe niespełniających standardów emisyjnych. Zgodnie z ustawą planowanie i realizacja termomodernizacji oraz wymiany pieców będzie zadaniem gminy. Program niskoemisyjny w 70% będzie finansowany z funduszu termomodernizacji i remontów, a w 30% przez gminę w wypadku miast do 100 tys. mieszkańców i powyżej 30% w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców. Oszacowano, że koszt termomodernizacji 1 domu to ok. 53 tys. zł brutto. Osoby, które skorzystają z programu, nie będą ponosiły kosztów takiej wymiany. Gmina może jednak ustalić, że konieczne jest wniesienie wkładu własnego w postaci pracy na rzecz gminy lub innego wkładu w wysokości nieprzekraczającej 10% szacowanej wartości przedsięwzięcia niskoemisyjnego.

Sprawozdawca Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności senator Andrzej Stanisławek zaznaczył, że Polska od lat znajduje się w czołówce europejskich krajów najbardziej zanieczyszczonym powietrzem. 33 polskie miasta zostały umieszczone na liście 50 o najbardziej zanieczyszczonym powietrzu w Europie, sporządzonej przez Światową Organizację Zdrowia w 2016 r. Na zaktualizowanej w 2018 r. liście pojawiło się 8 nowych polskich miast. Minister przedsiębiorczości Jadwiga Emilewicz wyjaśniła, że ustawa dotyczy w pierwszej kolejności miast z listy Światowej Organizacji Zdrowia. Wśród nich najwięcej jest miast liczących do 100 tys. mieszkańców. W tych miastach jest też największa liczba gospodarstw domowych, dotkniętych problemem ubóstwa energetycznego.

Komisja Gospodarki Narodowej i Innowacyjności wnosiła o przyjęcie noweli z 5 poprawkami, a komisje: Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, Środowiska oraz Infrastruktury z 3 zmianami. Podczas dyskusji senator Piotr Florek proponował m.in. wprowadzenie takich samych zasad współfinansowania przedsięwzięć niskoemisyjnych niezależnie od liczby mieszkańców miasta. Izba w wyniku głosowania (81 głosów za, 1 wstrzymujący się) wprowadziła do ustawy 4 poprawki komisji. Senat postanowił, że wynagrodzenie notariusza za sporządzenie w postaci aktu notarialnego oświadczenia beneficjenta o poddaniu się egzekucji wprost z tego aktu, w wypadku powstania obowiązku zwrotu kosztów przedsięwzięcia niskoemisyjnego, wyniesie nie więcej niż 1/10 minimalnego wynagrodzenia za pracę. Izba podkreśliła, że skoro beneficjentami przedsięwzięć niskoemisyjnych będą osoby dotknięte zjawiskiem tzw. ubóstwa energetycznego, to należy ograniczyć do minimum koszty realizacji przedsięwzięcia niskoemisyjnego.

Do senackich poprawek ustosunkuje się teraz Sejm.

 

Ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym – przyjęta bez poprawek

Izba, zgodnie z rekomendacją komisji: Gospodarki Narodowej i Innowacyjności oraz Budżetu i Finansów Publicznych, jednomyślnie, 83 głosami, poparła bez poprawek ustawę, uchwaloną na podstawie przedłożenia rządu podczas 71. posiedzenia Sejmu, 9 listopada 2018 r. Teraz zostanie ona skierowana do podpisu prezydenta.

Ustawa usprawnia procedury, likwiduje zbędne obciążenia biurokratyczne i wprowadza rozwiązania, które ułatwią prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce. Nowela, tzw. Pakiet MŚP, stanowi kolejny etap realizacji rządowej „Strategii na rzecz odpowiedzialnego rozwoju”. Dokonuje zmian w 34 ustawach, wprowadza prawie 50 uproszczeń, dzięki którym przez 10 lat przedsiębiorcy zaoszczędzą blisko 4 mld zł. To kolejne – po pakiecie 100 zmian dla firm i Konstytucji dla Biznesu – przepisy, które mają ułatwić życie polskim przedsiębiorcom. Pakiet skierowany jest głównie do sektora małych i średnich przedsiębiorstw.

Ustawa przewiduje m.in. zwolnienie z podatku niektórych dochodów alternatywnych spółek inwestycyjnych, uzyskanych ze zbycia udziałów/akcji, a także odszkodowań przeznaczonych na odtworzenie zniszczonego majątku z wyjątkiem samochodu osobowego. Wprowadza możliwość wliczenia pracy małżonka w koszt uzyskania przychodu czy jednorazowego rozliczenia straty podatkowej do 5 mln zł. Znosi obowiązek okresowych szkoleń BHP dla 5 mln pracowników najmniej wypadkowych branż. Ujednolica ponadto formularze deklaracji podatkowych w wypadku podatków lokalnych (podatek od nieruchomości czy leśny) i umożliwia składanie ich drogą elektroniczną. Skraca też do 5 lat okres obowiązkowego przechowywania zatwierdzonych sprawozdań finansowych. Inne wprowadzone rozwiązania to możliwość wezwania telefonicznego lub mailowego przez ZUS lub pracodawcę ubezpieczonego w sprawie „kontroli czasowej niezdolności do pracy”.

 

Ustawa o zmianie ustawy o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej – przyjęta bez poprawek

Nowelizację, wydłużającą z 10 do 15 lat okres planowania szczegółowych kierunków przebudowy i modernizacji technicznej Sił Zbrojnych RP, Sejm uchwalił z inicjatywy rządu podczas 71. posiedzenia, 9 listopada 2018 r. Wydłużenie okresu planowania dostosowuje ten cykl do długookresowych inwestycji i do systemu planowania przyjętego w NATO.

Senat, zgodnie z wnioskiem Komisji Obrony Narodowej, przyjął ustawę bez poprawek, co poparło 83 senatorów, 1 wstrzymał się od głosu.

Nowelę może już podpisać prezydent.

 

Ustawa o zmianie ustawy o rybołówstwie morskim oraz niektórych innych ustaw – przyjęta bez poprawek

Nowela, uchwalona przez Sejm na 71. posiedzeniu, 9 listopada 2018 r., na podstawie projektu rządowego, ujednolica sposób prowadzenia inspekcji podmiotów zajmujących się rybołówstwem komercyjnym i rekreacyjnym. Przewiduje utworzenie Głównego Inspektoratu Rybołówstwa Morskiego, który będzie kontrolował przestrzeganie przepisów o rybołówstwie morskim i organizację rynku rybnego, a także koordynował działania Polski w ramach realizacji celów wspólnej polityki rybołówstwa. Obecnie działają 3 inspektoraty okręgowe i 14 oddziałów terenowych.

Nowelizacja umożliwia ponadto wymianę przyznanej indywidualnej kwoty połowowej na inną kwotę połowową innego armatora statku rybackiego, a także przekazywanie indywidualnych kwot połowowych między statkami tego samego armatora, który jest jednocześnie ich właścicielem.

Komisja Infrastruktury oraz Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi proponowały przyjęcie ustawy bez poprawek, co poparło 60 senatorów, 4 było przeciw, a 20 wstrzymało się od głosu.

Nowelizacja zostanie teraz skierowana do podpisu prezydenta.

 

Ustawa o finansowym wspieraniu produkcji audiowizualnej – przyjęta bez poprawek

Izba 79 głosami, przy 1 wstrzymującym się, przyjęła nowelę w wersji uchwalonej przez Sejm podczas 71. posiedzenia, 9 listopada 2018 r., na podstawie projektu rządowego. Propozycję taką przedstawiła Komisja Kultury i Środków Przekazu.

Nowela, którą teraz może podpisać prezydent, ma m.in. poprawić warunki funkcjonowania sektora produkcji audiowizualnej, stworzyć możliwości inwestowania zagranicznego kapitału w produkcje w Polsce i współpracy między polskimi a zagranicznymi producentami audiowizualnymi, zwiększyć aktywność polskich przedsiębiorców działających w sektorze produkcji audiowizualnej. Przewiduje, że Polski Instytut Sztuki Filmowej będzie wspierał finansowo produkcję utworów audiowizualnych powstających w Polsce. Wsparcie finansowe będzie przyznawane w wysokości 30% kosztów poniesionych na produkcję w Polsce, polskie koszty kwalifikowalne, które stanowią podstawę naliczania wsparcia finansowego, nie mogą jednak przekroczyć 80% całkowitych kosztów produkcji audiowizualnej.

Maksymalnie twórcy jednego filmu będą mogli otrzymać 15 mln zł wsparcia, przedsiębiorcy rocznie zaś 20 mln zł. Wysokość wsparcia finansowego wraz z innymi źródłami pomocy publicznej nie może przekroczyć łącznie 50% całości kosztów produkcji utworu audiowizualnego. Warunek ten nie dotyczy jednak tzw. filmów trudnych, czyli filmów i seriali dla dzieci do lat 12 oraz filmów i seriali, które w swoim założeniu promują polskie dziedzictwo historyczne lub kulturowe na świecie. W tym wypadku udział środków publicznych w budżecie projektu wyniesie 70%.

Ustawa zakłada, że w ramach wsparcia finansowego przewidzianego na dany rok Polski Instytut Audiowizualny przyznaje co najmniej 10% wsparcia na produkcję filmów animowanych i seriali animowanych. Zgodnie z ustawą wsparcia finansowego nie przyznaje się na produkcję utworów audiowizualnych o charakterze reklamowym i powstałych w wyniku rejestracji: wykonań utworów słownych, słowno-muzycznych, muzycznych lub pantomimicznych; zdarzeń z życia politycznego, społecznego, kulturalnego, religijnego, gospodarczego lub sportowego; zdarzeń z życia prywatnego; treści pornograficznych, a także na produkcję utworów audiowizualnych sporządzanych na potrzeby nauki, nauczania, techniki, promocji, informacji lub instruktażu; sporządzanych na użytek wewnętrzny kościołów i innych związków wyznaniowych.

 

Poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy o zwalczaniu dopingu w sporcie

Izba jednomyślnie, 83 głosami, wprowadziła 7 poprawek, głównie legislacyjnych, do ustawy, uchwalonej z inicjatywy rządu podczas 71. posiedzenia Sejmu, 9 listopada 2018 r., o co wnosiła Komisja Nauki, Edukacji i Sportu. Nowelizacja zostanie teraz skierowana do podpisu prezydenta.

Ustawa zakłada wydzielenie Zakładu Badań Antydopingowych z Instytutu Sportu – Państwowego Instytutu Badawczego i powołanie Polskiego Laboratorium Antydopingowego (PLA), wyposażonego w podmiotowość prawną. Nowela określa też zakres działania PLA, jego organy i zakres ich zadań.

 

Ustawa o Instytucie Europy Środkowej – przyjęta bez poprawek

Ustawa, uchwalona z inicjatywy rządu podczas 71. posiedzenia Sejmu, 9 listopada 2018 r., powołuje Instytut Europy Środkowej, który ma być strategicznym zapleczem w zakresie polityki zagranicznej państwa w obrębie państw Trójmorza, powadzić m.in. działalność analityczną wspierającą działania polityczne na rzecz współpracy z państwami Europy Środkowej i Środkowo-Wschodniej, współpracę z zagranicznymi podmiotami zajmującymi się stosunkami międzynarodowymi, badania naukowe w dziedzinie nauk społecznych i humanistycznych, a także promować poza granicami polską myśl w zakresie współpracy międzynarodowej, polityki zagranicznej i historycznej.

Komisja Nauki, Edukacji i Sportu wniosła o przyjęcie ustawy bez poprawek. Taki sam wniosek złożyła Komisja Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej, a jej mniejszość proponowała odrzucenie ustawy lub wprowadzenie do niej poprawki. W wyniku głosowań Senat odrzucił wniosek o odrzucenie ustawy (26 głosów za, 57 – przeciw) i przyjął ją bez poprawek (56 głosów za, 26 – przeciw, 1 wstrzymujący się).

Ustawę może teraz podpisać prezydent.

 

Ustawa o ratyfikacji Poprawek do Protokołu montrealskiego w sprawie substancji zubożających warstwę ozonową, sporządzonego w Montrealu dnia 16 września 1987 r., przyjętych w Kigali dnia 15 października 2016 r. – przyjęta bez poprawek

Senat 82 głosami przyjął bez poprawek ustawę, uchwaloną z inicjatywy rządu podczas 71. posiedzenia Sejmu, 9 listopada 2018 r., o co wnosiły komisje: Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej oraz Środowiska.

Ustawa przewiduje ratyfikację dokumentu, który tworzy ramy prawne i zasady wspólnego działania państw na rzecz ochrony warstwy ozonowej. Chodzi o wycofywanie z użycia substancji HFC, stosowanych w klimatyzatorach.

 

Ustawa o ratyfikacji Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Rumunii o zakończeniu obowiązywania Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Rumunii w sprawie popierania i wzajemnej ochrony inwestycji, sporządzonej w Warszawie dnia 23 czerwca 1994 r. – przyjęta bez poprawek

Izba, zgodnie z wnioskiem Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej, wyraziła zgodę na ratyfikowanie porozumienia z Rumunią o usunięciu z obrotu umów międzynarodowych sprzecznych z porządkiem prawnym UE. Stanowisko takie poparło jednomyślnie 83 senatorów. Sejm wyraził zgodę na 71. posiedzeniu, 9 listopada 2018 r.

 

Ustawa o ratyfikacji Porozumienia między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeską o zmianie i zakończeniu obowiązywania Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czeską o popieraniu i wzajemnej ochronie inwestycji, sporządzonej w Budapeszcie dnia 16 lipca 1993 r. – przyjęta bez poprawek

Senat jednomyślnie, 84 głosami, wyraził zgodę na ratyfikację porozumienia z Czechami o usunięciu z obrotu umów międzynarodowych sprzecznych z porządkiem prawnym UE, o co wnosiła Komisja Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej. Ustawa ratyfikacyjna została uchwalona z inicjatywy rządu podczas 71. posiedzenia Sejmu, 9 listopada 2018 r.

 

Uchwała w 100. rocznicę powołania Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej

Za podjęciem uchwały, przygotowanej z inicjatywy senatora Grzegorza Peczkisa, głosowało jednomyślnie 65 senatorów. Przypomniano w niej, że Urząd Patentowy RP powołano już w grudniu 1918 r. Zapoczątkowało to instytucjonalne gwarantowanie przez państwo prawnej ochrony własności przemysłowej. Od tamtej pory dorobek intelektualny polskich wynalazców, innowatorów oraz twórców rozwiązań technicznych i projektowych chroniony jest na mocy prawa regulującego nadawanie patentów i innych praw wyłącznych. W ciągu 100 lat nieprzerwanej działalności Urząd Patentowy udzielił ponad 220 tys. patentów na wynalazki, zarejestrował ponad 60 tys. wzorów użytkowych, 23 tys. wzorów przemysłowych i ok. 300 tys. znaków towarowych.

 

Informacja o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela w 2017 r. oraz o działalności rzecznika praw obywatelskich.

Przedstawiając informację, rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar zaznaczył, że liczba nowych skarg od lat utrzymuje się na poziomie ponad 20 tys. To sprawy zarówno systemowe, jak i nowe, związane z aktualnymi problemami. Jak stwierdził, „w obecnych realiach ustrojowych rola rzecznika staje się coraz bardziej złożona. Wymaga konsekwencji i pryncypialności, jeśli chodzi o dochowanie standardów demokracji i realizację ustawowych celów, a jednocześnie wymaga poszukiwania rozwiązań, które będą służyć poprawie sytuacji obywateli”.

Rzecznik Adam Bodnar szczególną uwagę poświęcił zmianom legislacyjnym dotyczącym systemu konstytucyjnego. W tym kontekście odniósł się do sytuacji Sądu Najwyższego. Zdaniem rzecznika w Polsce dochodzi do licznych ograniczeń praw i wolności o charakterze osobistym i politycznym. Jak wskazał rzecznik, „nie zostały usunięte zagrożenia dla ochrony prawa do prywatności”, wynikające z obowiązywania wielu przepisów dających Policji i służbom specjalnym szerokie uprawnienia w zakresie stosowania kontroli operacyjnej i pobierania danych telekomunikacyjnych, pocztowych oraz internetowych, a w szczególności sprawdzania billingów telefonicznych i danych geolokacyjnych. Wątpliwości budzi zarówno zakres pozyskiwanych danych, jak i brak efektywnej kontroli sądowej nad procesem ich pozyskiwania i wykorzystywania.

Rzecznik podkreślił, że nie został także rozwiązany problem niewykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego świadczeń finansowych dla opiekunów dorosłych osób z niepełnosprawnością. Na pozytywną ocenę rzecznika zasługuje natomiast powstanie rządowego programu „Dostępność +”, bo to faktyczny krok w kierunku udostępnienia przestrzeni publicznej osobom z niepełnosprawnościami, choć wciąż pozostaje wiele barier, które utrudniają im realizację prawa do niezależnego życia. Pewne problemy udaje się czasami rozwiązać na szczeblu lokalnym dzięki dobrej współpracy samorządów z organizacjami pozarządowymi, ale brakuje jednolitego podejścia na wyższym szczeblu.

Rzecznik powiedział, że wciąż nie uregulowano kwestii skutków powojennych wywłaszczeń i nacjonalizacji, do tej pory nie został wykonany wyrok TK z 2015 r., orzekający częściową niekonstytucyjność przepisu umożliwiającego stwierdzenie nieważności decyzji administracyjnej, wydanej z rażącym naruszeniem prawa bez żadnych ograniczeń czasowych.

Według rzecznika daje się zauważyć wzrost liczby przestępstw motywowanych uprzedzeniami lub nienawiścią, np. wobec osób innej rasy, pochodzenia etnicznego lub narodowości i religii. Z badań, które przeprowadziło niedawno biuro rzecznika z Organizacją Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, wynika, że tylko 5% tzw. przestępstw z nienawiści jest zgłaszanych organom państwa. Zdaniem rzecznika w Polsce jest wciąż wiele do zrobienia, jeśli chodzi o poszanowanie praw osób homoseksualnych i pozostających w związkach osób tej samej płci, a także w zakresie walki z homofobią.

Istotna część pracy rzecznika praw obywatelskich to kwestia praw rodziców w kontekście funkcjonowania współczesnej rodziny. Niepłacenie alimentów, kontakty rodziców z dziećmi po rozwodzie, problemy małżeństw transgranicznych, walka z przemocą domową, sytuacja rodziców opiekujących się osobami z niepełnosprawnościami – to problemy, które cały czas budzą zainteresowanie rzecznika i są przedmiotem jego różnych działań. W czerwcu 2018 r. został zorganizowany kongres praw rodzicielskich, w którym uczestniczyli przedstawiciele różnych środowisk, w tym pokrzywdzonych ojców. „Uważam, że w tej sferze życia potrzebne są dialog, rozmowa i zrozumienie tego, że zmiany społeczne, zmieniający się model rodziny powodują dodatkowe wyzwania dla organów państwa. Potrzebne są także sprawne i efektywne sądy, gdyż każde opóźnienie postępowań w sprawach rodzinnych może mieć tragiczne skutki dla życia rodziny i dla życia poszczególnych rodziców” – zaznaczył rzecznik Adam Bodnar. Docenił inicjatywy i zmiany legislacyjne przyjęte w ostatnim czasie, które poprawiają skuteczność postępowań transgranicznych i centralizują wysiłki państwa w kwestii odpowiadania na potrzeby sądów innych państw członkowskich w tym zakresie.

Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich podejmuje także wiele działań na rzecz ochrony praw kobiet – prawa do ochrony zdrowia, faktycznej realizacji ustawy o planowaniu rodziny i warunkach przerywania ciąży, dostępności terapii in vitro, walki z przemocą domową, równoważenia ról zawodowych i prywatnych lub opieki okołoporodowej. W tym zakresie, zdaniem rzecznika Adama Bodnara, wyraźnie widać różnicę między sytuacją kobiet zamożnych, mieszkających w dużych miastach a mniej zamożnych, pochodzących z mniejszych miejscowości.

Kolejne działania rzecznika dotyczą dyskryminacji osób starszych w ochronie zdrowia i dostępie do różnych usług, a przede wszystkim wsparcia w ich miejscu zamieszkania zamiast organizowania im opieki instytucjonalnej – tworzenia dużych instytucji, izolowania seniorów, zapominania o nich. Rzecznik podkreślił, że naruszenia praw człowieka dotykają w Polsce najsłabszych, którzy nie potrafią się o siebie upomnieć albo nie mają na to szans. W tym kontekście wspomniał o osobach dotkniętych kryzysem bezdomności (powyżej 30 tys. osób w Polsce) i kryzysem zdrowia psychicznego oraz o osobach z terenów wiejskich, ponoszących konsekwencje różnych inwestycji energetycznych, budowlanych czy przemysłowych.

W ramach swoich obowiązków rzecznik praw obywatelskich zajmuje się prawami osób pozbawionych wolności. Stale monitoruje wszystkie miejsca pozbawienia wolności w Polsce, zarówno zakłady karne, areszty śledcze, jak i szpitale psychiatryczne, domy pomocy społecznej, młodzieżowe ośrodki wychowawcze, zakłady poprawcze itd. W 2017 r. przedstawiciele Krajowego Mechanizmu Prewencji przeprowadzili łącznie prawie 100 wizytacji. Wciąż aktualne pozostają problemy przeludnienia, osób z niepełnosprawnościami i niskich standardów opieki zdrowotnej w więzieniach. Osobnym problemem jest funkcjonowanie Krajowego Ośrodka Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym w Gostyninie.

Jak poinformował rzecznik, w 2017 r. Krajowy Mechanizm Prewencji Tortur przygotował analizę prawomocnych orzeczeń sądowych w latach 2008–15, które związane były z wymierzeniem kary pozbawienia wolności funkcjonariuszom publicznym za stosowanie tortur. W ciągu tych 8 lat skazano 33 funkcjonariuszy policji w 22 sprawach karnych za stosowanie tortur. Efektem badań zespołu rzecznika było wystąpienie do ministra sprawiedliwości, wskazujące działania mające naprawić sytuację.

Rzecznik Adam Bodnar poinformował, że w ostatnich latach na rzecznika praw obywatelskich sukcesywnie nakładane są nowe zadania: wykonanie mandatu Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur; realizacja zasady równego traktowania, czyli przepisów antydyskryminacyjnych, które Polska wdrożyła w wyniku implementacji dyrektyw unijnych; monitorowanie wdrożenia konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami; monitorowanie niewłaściwych działań Policji i innych służb. Wszystko to następowało w zasadzie bez przyznania wystarczających, dodatkowych środków finansowych. Po ostatniej zmianie legislacyjnej prawo do składania skargi nadzwyczajnej w odniesieniu do przeszłości, czyli ostatnich 20 lat, oprócz prokuratora generalnego uzyskał też rzecznik praw obywatelskich. Do tej pory do biura rzecznika wpłynęło 2 tys. 407 wniosków o wniesienie skargi nadzwyczajnej. Jak zaznaczył rzecznik, ich rozpatrzenie w sposób rzetelny i odpowiedzialny w rozsądnym terminie przekracza obecne możliwości kadrowe i finansowe Biura Rzecznika Praw Obywatelskich.

Kończąc swe wystąpienie, zapowiedział, że jako rzecznik będzie „robił wszystko (…), aby obywatelom pomagać”. „Jeśli uda się pomóc kolejnej osobie, kolejnej grupie wykluczonej, to jest to warte każdego wysiłku. Będę domagał się także, konsekwentnie i stanowczo, respektowania ich praw obywatelskich, bo przestrzeganie praw obywatelskich jest obowiązkiem każdego organu państwa, a moją rolą jest o to się upominać, to przypominać i o to zabiegać”.

 

Ustawa o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy o ochronie baz danych – przyjęta bez poprawek

Jednomyślnie 80 senatorów głosowało za przyjęciem ustawy w wersji, jaką uchwalił Sejm podczas 72. posiedzenia, 22 listopada 2018 r., na podstawie przedłożenia rządu. Stanowisko takie proponowała Komisja Kultury i Środków Przekazu.

Nowelizacja, która trafi teraz do podpisu prezydenta, wdraża do polskiego prawa unijne dyrektywy w sprawie niektórych dozwolonych sposobów korzystania z określonych utworów i innych przedmiotów chronionych prawem autorskim i prawami pokrewnymi z korzyścią dla osób niewidomych, osób słabowidzących lub osób z niepełnosprawnościami uniemożliwiającymi zapoznawanie się z drukiem, a także w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym. Mają one na celu zwiększenie dostępności utworów i innych chronionych przedmiotów, np. książek, czasopism, gazet, magazynów, partytur muzycznych i innych materiałów drukowanych, w tym także wydanych w formie dźwiękowej dla osób niewidomych, słabowidzących oraz osób z innymi dysfunkcjami uniemożliwiającymi czytanie.

Ustawa przewiduje zniesienie przeszkód uniemożliwiających osobom niewidomym, słabowidzącym i z innymi niepełnosprawnościami dostęp do utworów drukowanych. Dzięki nowym przepisom łatwiejsza będzie transgraniczna wymiana kopii utworów i innych przedmiotów objętych prawem pokrewnym w odpowiednich dla nich formatach. Chodzi np. o druk alfabetem Braille'a, duży druk, książki elektroniczne i książki mówione ze specjalną nawigacją, audiodeskrypcję i transmisje radiowe.

 

Ustawa o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym – przyjęta bez poprawek

Nowelizacja została uchwalona przez Sejm na 72. posiedzeniu, 21 listopada 2018 r., na podstawie projektu poselskiego. Umożliwia sędziom Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego, którzy przeszli w stan spoczynku po osiągnięciu 65. roku życia, powrót do pełnienia urzędu. Zgodnie z ustawą o Sądzie Najwyższym, która weszła w życie 3 kwietnia 2018 r., w stan spoczynku przeszli i od 4 lipca przestali pełnić funkcję sędziowie SN, którzy ukończyli 65. rok życia. Mogli dalej orzekać, jeśli złożyli stosowne oświadczenie i przedstawili odpowiednie zaświadczenia lekarskie, a prezydent wyraził zgodę na dalsze zajmowanie przez nich stanowiska sędziego SN. Zgodnie z nowelą sędzia SN albo sędzia NSA, który przeszedł w stan spoczynku na podstawie obecnych przepisów, z dniem wejścia w życie tej nowelizacji powraca do pełnienia urzędu na stanowisku zajmowanym 3 kwietnia 2018 r. Sędziowie ci mogą jednak pozostać w stanie spoczynku, jeśli w terminie 7 dni od dnia wejścia w życie nowelizacji złożą oświadczenie, że mają taką wolę.

W ocenie rządu nowelizacja wdraża wstępne postanowienie Trybunału Sprawiedliwości UE z 19 października 2018 r., przychylające się do wniosku Komisji Europejskiej o zastosowaniu tzw. środków tymczasowych, w ramach których znalazło się m.in. zawieszenie stosowania przepisów ustawy o SN dotyczących przechodzenia sędziów, którzy ukończyli 65. rok życia, w stan spoczynku i przywrócenie do orzekania sędziów, przeniesionych już w stan spoczynku na mocy nowych przepisów.

Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji rekomendowała przyjęcie noweli bez poprawek. Wniosek o jej odrzucenie złożył senator Piotr Zientarski. Izba 58 głosami, przy 24 przeciw i 2 wstrzymujących się, odrzuciła ten wniosek i poparła propozycję komisji (57 głosów za, 26 przeciw, 2 wstrzymujące się).

Nowela trafi teraz do podpisu prezydenta.