Posiedzenia Senatu

12–15 grudnia odbyło się 52. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła 9 ustaw, do 2 wprowadziła poprawki. Podjęła też 3 uchwały okolicznościowe.

Ustawa o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw – przyjęta bez poprawek

Nowelizacja, uchwalona z inicjatywy prezydenta na 53. posiedzeniu Sejmu, 8 grudnia 2017 r., przewiduje, że zgodnie z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego 15 członków KRS Sejm będzie wybierał spośród sędziów na wspólną 4-letnią kadencję; dotychczas wybierały ich środowiska sędziowskie. Każdy klub poselski ma wskazywać nie więcej niż 9 kandydatów. Sejm będzie ich wybierać większością 3/5 głosów, głosując na ustaloną przez sejmową komisję listę 15 kandydatów, na której musi być co najmniej 1 kandydat wskazany przez każdy klub. W wypadku niemożności wyboru większością 3/5 głosowano by na tę samą listę, ale o wyborze decydowałaby bezwzględna większość głosów. Marszałek Sejmu – nie wcześniej niż na 120 i nie później niż na 90 dni przed upływem kadencji członków KRS wybranych spośród sędziów – ma obwieszczać w „Monitorze Polskim” rozpoczęcie procedury zgłaszania kandydatów. Prawo do zgłoszenia kandydata będą mieć grupy 25 sędziów i grupa co najmniej 2 tys. obywateli. Ustawa przewiduje wprowadzenie transmisji obrad KRS za pośrednictwem internetu, co ma przyczynić się do zwiększenia zaufania obywateli do prac tego organu. Nowelizacja ma również poprawić reprezentatywność KRS dzięki zwiększeniu udziału w niej sędziów niższych szczebli instancyjnych, a także zapewnić większą transparentność jej prac.

W sprawie tej ustawy Senat wysłuchał wystąpienia rzecznika praw obywatelskich Adama Bodnara.

Izba w wyniku głosowań poparła wniosek Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji o przyjęcie noweli bez poprawek (26 głosów za, 61 – przeciw), odrzucając wcześniej wniosek mniejszości komisji oraz senatorów Bogdana Borusewicza i Jana Rulewskiego o jej odrzucenie (60 głosów za, 26 – przeciw, 1 wstrzymujący się). W trakcie dyskusji senatorowie: Marek Borowski, Bogdan Borusewicz, Piotr Florek, Aleksander Pociej i Jan Rulewski proponowali łącznie 15 poprawek do ustawy.

Nowela zostanie teraz skierowana do podpisu prezydenta.

Poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi oraz ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych

Nowelizacja, którą Sejm uchwalił z inicjatywy poselskiej na 52. posiedzeniu, 24 listopada 2017 r., modyfikuje zasady ustalania przez radę gminy liczby zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych, również tych zawierających do 4,5% alkoholu i piwa. Jeżeli liczba wniosków o wydanie zezwolenia przewyższy maksymalną liczbę zezwoleń, wynikającą z uchwały rady gminy, zezwolenie w pierwszej kolejności zostanie wydane po uwzględnieniu kryterium jak największej odległości punktu, w którym ma być prowadzona sprzedaż napojów alkoholowych, od najbliższego działającego punktu sprzedaży napojów alkoholowych, liczonej najkrótszą drogą dojścia ciągiem dróg publicznych, a w następnej kolejności – kryterium prowadzenia przez wnioskodawcę jak najmniejszej liczby punktów sprzedaży. Rada gminy będzie mogła ustalać maksymalną liczbę zezwoleń odrębnie dla poszczególnych jednostek pomocniczych gminy (sołectwa, dzielnice, osiedla), które jej podlegają, a także ograniczyć godziny nocnej sprzedaży alkoholu między 22.00 a 6.00.

Ustawa wprowadza zakaz spożywania napojów alkoholowych w miejscu publicznym z wyjątkiem do tego przeznaczonych. Obecnie zakaz obejmuje ulice, place i parki z wyjątkiem miejsc przeznaczonych do spożycia napojów alkoholowych na miejscu, w punktach ich sprzedaży. Sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych w czasie trwania imprezy masowej będą mogły być prowadzone wyłącznie przez podmioty posiadające jednorazowe zezwolenie.

W wyniku głosowań Izba wprowadziła 3 poprawki do ustawy, postulowane przez Komisję Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Za przyjęciem noweli wraz z nimi głosowało 62 senatorów, 5 było przeciw, a 18 wstrzymało się od głosu. Zgodnie z pierwszą zmianą zakaz spożywania napojów alkoholowych w miejscu publicznym nie będzie dotyczył miejsc przeznaczonych do spożywania alkoholu na miejscu, w punktach sprzedaży. Druga upoważnia radę gminy do wprowadzenia w określonym miejscu publicznym na jej terenie odstępstwa od zakazu spożywania alkoholu. Trzecia modyfikuje termin wejścia ustawy w życie (w wersji uchwalonej przez Sejm 1 stycznia 2018 r.), wprowadzając 30-dniowe vacatio legis.

Do senackich poprawek ustosunkują się teraz posłowie.

Ustawa o zmianie ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora – przyjęta bez poprawek

Nowelizacja, uchwalona przez Sejm podczas 52. posiedzenia, 24 listopada 2017 r., na podstawie projektu poselskiego, umożliwia obniżenie uposażenia, a także obniżenie diety parlamentarnej lub utratę prawa do niej posłów i senatorów również w wypadku naruszenia przez nich swoim zachowaniem na sali posiedzeń powagi Sejmu, Senatu lub Zgromadzenia Narodowego. Obecnie to możliwe, jeśli parlamentarzysta uniemożliwia, poprzez rażące naruszanie przepisów odpowiednich regulaminów, pracę Sejmu, Senatu lub Zgromadzenia Narodowego oraz ich organów albo bez usprawiedliwienia nie uczestniczy w posiedzeniach Sejmu, Senatu lub Zgromadzenia Narodowego i ich organów.

Komisja Regulaminowa, Etyki i Spraw Senatorskich wniosła o przyjęcie nowelizacji bez poprawek, co Senat poparł w wyniku głosowania (43 głosy za, 28 – przeciw, 12 wstrzymujących się), odrzuciwszy wcześniej wniosek senatora Roberta Dowhana o jej odrzucenie (22 głosy za, 54 – przeciw, 6 wstrzymujących się). Poprawki w trakcie dyskusji zaproponowali senatorowie: Bogdan Borusewicz, Piotr Florek, Aleksander Pociej i Jadwiga Rotnicka.

Nowelizacja trafi teraz do podpisu prezydenta.

Ustawa o dotacji dla Fundacji Dziedzictwa Kulturowego przeznaczonej na uzupełnienie kapitału wieczystego – przyjęta bez poprawek

Ustawa określa cel, wykorzystanie i sposób udzielenia dotacji z budżetu państwa dla fundacji. Dotacja w wysokości 100 mln zł ma być przeznaczona na uzupełnienie kapitału wieczystego fundacji, a dochody z inwestowania części tego kapitału mają być przeznaczone na prace renowacyjne, konserwatorskie i inwestycyjne na Cmentarzu Żydowskim w Warszawie.

Uchwała w 75. rocznicę utworzenia Rady Pomocy Żydom „Żegota” oraz misji Jana Karskiego

W uchwale, podjętej jednomyślnie, 76 głosami, na wniosek senatora Jana Żaryna, przypomniano, że we wrześniu 1942 r. powstał Tymczasowy Komitet Pomocy Żydom, 5 grudnia 1942 r. przekształcony w Radę Pomocy Żydom „Żegota” ‒ oficjalny organ Polskiego Państwa Podziemnego w strukturze delegatury rządu. W jego skład weszli przedstawiciele zarówno żydowskiej konspiracji, jak i części środowiska Polski podziemnej, głównie socjaliści i ludowcy oraz działacze FOP. Rada Pomocy Żydom „Żegota” była jedyną organizacją w skali całego świata, której wyłącznym celem było ratowanie Żydów i Polaków pochodzenia żydowskiego mordowanych przez Niemców. Stanowiła kolejną część cywilną Polskiego Państwa Podziemnego. Była finansowana ze środków budżetowych rządu RP na uchodźstwie i z funduszy żydowskich, przesyłanych dzięki polskim emisariuszom do okupowanego kraju. Korzystała z pomocy wszystkich struktur zarówno cywilnej administracji Polskiego Państwa Podziemnego, jak i wojskowej konspiracji. Działała w Warszawie, w okręgach krakowskim i lwowskim. Rada Pomocy Żydom oraz współpracujący z nią Polacy, w tym szczególnie żeńskie i męskie zgromadzenia zakonne i kapłani diecezjalni Kościoła katolickiego, uratowali w latach okupacji niemieckiej co najmniej kilkadziesiąt tysięcy Żydów i Polaków pochodzenia żydowskiego.

10 grudnia 1942 r. na podstawie raportu emisariusza Polskiego Państwa Podziemnego Jana Karskiego powstała nota rządu RP na uchodźstwie, nawołująca państwa koalicji antyhitlerowskiej do ratowania ginącego narodu żydowskiego. W 75. rocznicę tego wydarzenia Senat RP wspomina bohatera Polski Walczącej, Jana Karskiego, który całe swoje życie poświęcił sprawie Polski – „wolnej, niepodległej, nowoczesnej, tolerancyjnej i szanującej wszystkich jej obywateli bez względu na narodowość i religię”. W listopadzie 1942 r. jako emisariusz podziemnych władz cywilnych i wojskowych dotarł do rządu RP na uchodźstwie. Przekazał raport, skierowany przez polską dyplomację do rządów i przywódców Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych. Dostarczył liderom alianckim Wielkiej Brytanii i USA relację naocznego świadka, czyli niepodważalne dowody zbrodni, dokonywanej przez hitlerowców na narodzie żydowskim. By móc zdać tę relację, przed wyjazdem wszedł dwukrotnie do warszawskiego getta, a w przebraniu ukraińskiego strażnika ‒ do obozu tranzytowego w Izbicy k. Krasnegostawu, skąd więźniowie szli na zagładę do obozów śmierci w Bełżcu i Sobiborze. W wieku niespełna 29 lat był już 2 razy odznaczony Orderem Virtuti Militari, co w historii tego orderu nie ma precedensu. 28 lipca 1943 r. w Białym Domu Jan Karski osobiście przedstawił swój raport prezydentowi USA Franklinowi Delano Rooseveltowi, przekazując równocześnie apel konspiracyjnych środowisk żydowskich w kraju o efektywne włączenie się aliantów w obronę narodu żydowskiego przed zagładą. Apel ten nie spowodował, niestety, adekwatnych i skutecznych działań Zachodu. Po wojnie Jan Karski osiadł w Stanach Zjednoczonych, gdzie zrobił karierę akademicką na Georgetown University. W zbiorowej świadomości Polski i Polaków po 1989 r. zapisał się niezwykle silnie i wyraziście jako wielki patriota, człowiek głębokiej wiary, także krytyczny wobec społeczeństwa polskiego targanego konfliktami, a jednocześnie jako rzecznik porozumienia Polaków i Żydów. 8 maja 1995 r. został odznaczony Orderem Orła Białego, w czerwcu 1982 r. ‒ tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata. W maju 1998 r. nominowano go do Pokojowej Nagrody Nobla za wojenną misję ratowania ginącego narodu żydowskiego, a w maju 2012 r. uhonorowano najwyższym cywilnym odznaczeniem amerykańskim – Prezydenckim Medalem Wolności. W grudniu 2016 r. za swój heroizm wojenny Jan Karski został pośmiertnie mianowany na stopień generała brygady.

W 75. rocznicę powstania Rady Pomocy Żydom „Żegota” Senat „składa hołd władzom polskim na uchodźstwie, rządowi RP i prezydentowi RP, wszystkim działaczom cywilnych i wojskowych struktur Polskiego Państwa Podziemnego, a szczególnie działaczom Rady, którzy z narażeniem życia pomagali Żydom w latach okupacji niemieckiej. Aby przeciwdziałać ucieczkom Żydów z gett Niemcy wprowadzili i stosowali, wobec Polaków udzielających im pomocy i schronienia, karę śmierci”. Senat składa także hołd tym wszystkim Polakom, którzy w warunkach okupacji niemieckiej, pod groźbą utraty życia, zdecydowali się nieść pomoc Żydom indywidualnie. Dobrze przysłużyli się nie tylko ratowanym, ale także Polsce i Polakom.

Senat „chyli czoła w hołdzie wielkiemu Polakowi, Janowi Karskiemu, w 75-lecie Jego misji wojennej, której jednym z efektów było opublikowanie przez władze polskie w Londynie Jego raportu dotyczącego tragedii Żydów w okupowanej przez Niemców Polsce oraz dostarczenie wiedzy naocznego świadka zbrodni przywódcom i opinii publicznej państw alianckich” – głosi uchwała.

Uchwała w 95. rocznicę pierwszego posiedzenia Senatu Rzeczypospolitej Polskiej Polski Odrodzonej

Jednomyślnie, 74 głosami, Senat, na wniosek grupy senatorów, podjął uchwałę, w której przypomniano, że 28 listopada 1922 r. odbyło się pierwsze posiedzenie Senatu RP Polski odrodzonej. Wprowadzając Senat do ustroju Polski odrodzonej, parlamentarzyści Sejmu Ustawodawczego nawiązali do dorobku ustrojowego I Rzeczypospolitej, a także do współczesnego wyzwania, jakim była powszechna zgoda na wzmocnienie demokratycznego porządku ustrojowego. Pierwszym marszałkiem Senatu RP został Wojciech Trąmpczyński. W uchwale wymieniono też innych wybitnych senatorów tego okresu. „Przez ławy Senatu II Rzeczypospolitej przewinęło się ponad 450 parlamentarzystów, spośród których aż 155 poległo, zostało zamordowanych bądź zmarło z wycieńczenia w latach okupacji niemieckiej i sowieckiej” – napisano w uchwale.

Wojna i nowa sowiecka dominacja nad Polską zakończyły żywot Senatu. Stało się tak za sprawą referendum czerwcowego z 1946 r., którego wyniki zostały sfałszowane przez komunistów, sprawdzających w ten sposób wytrzymałość Zachodu na postępujący proces podporządkowywania narodu antypolskiej doktrynie i praktyce rządzenia. Brak Senatu w porządku ustrojowym Polski Ludowej podkreślał rzeczywisty charakter ówczesnej władzy, zależnej od Moskwy. Jak napisano w uchwale, „Nic zatem dziwnego, że w III Rzeczypospolitej Senat został wprowadzony do ustroju państwa już w pierwszych, kontraktowych wyborach z 4 czerwca 1989 r.”. W przeprowadzonych faktycznie demokratycznych wyborach jedynie do tej izby wygrał obóz „Solidarności”, zdobywając 99 mandatów na 100. Przypomniano obecne zadania Senatu, w tym ‒ oprócz tych spoczywających na nim jako organie władzy ustawodawczej ‒ opiekę nad Polonią i Polakami za granicą, zwłaszcza na Wschodzie.

„W 95. rocznicę powstania Senatu Rzeczypospolitej Polskiej chylimy czoła przed dokonaniami naszych poprzedników, szczególnie współtwórców II Rzeczypospolitej, i tych wszystkich senatorów, którzy oddali swe życie w latach wojny i okupacji oraz byli prześladowani w Polsce Ludowej. Szczególną pamięcią otaczamy zmarłych senatorów III Rzeczypospolitej, którzy zasiadali obok nas w ławach Izby wyższej. Cześć ich pamięci!” – napisano w uchwale.

Ustawa o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw – przyjęta bez poprawek

Nowelizacja, którą może teraz podpisać prezydent, zakłada przeniesienie zadań związanych z poborem opłaty elektronicznej za przejazd samochodami po drogach krajowych od Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) do Głównego Inspektora Transportu Drogowego (GITD). Do GITD przeniesiono również zadania związane z systemem poboru opłaty elektronicznej za przejazd samochodami po drogach krajowych i opłaty za przejazd autostradą na odcinkach zarządzanych przez GDDKiA. Proponowane rozwiązania mają zapewnić ciągłość działania Krajowego Systemu Poboru Opłat i przyczynić się do optymalizacji kosztów jego funkcjonowania, a także wzmocnić nadzór ministra infrastruktury nad organem dokonującym poboru opłat na drogach zarządzanych przez państwo.