Narzędzia:

7 kwietnia 2021

społeczeństwo 07.04.2021

Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji zapoznała się z „Informacją o działalności Rzecznika Praw Obywatelskich oraz o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela w roku 2020”, którą przedstawił rzecznik Adam Bodnar. Jak podkreślił, z powodu pandemii 2020 r. był bezprecedensowy dla świata i Polski. Doprowadziła ona do kryzysu na wielu płaszczyznach – w ochronie zdrowia, gospodarce czy wymianie gospodarczej. Rzecznik zaznaczył, że ponieważ rząd nie wprowadził stanu klęski żywiołowej, różnego rodzaju ograniczenia nakładane w tym okresie na obywateli nie miały podstawy prawnej, a jej brak powoduje, że sądy kwestionują nakładane w tym czasie mandaty i kary. Adam Bodnar poinformował, że jego biuro otrzymało szereg skarg, m.in. na utrudniony dostęp do usług medycznych, dramatyczną sytuację w domach opieki społecznej, problemy z edukacją zdalną dzieci i młodzieży. Obywatele zwracali się do RPO także w sprawach związanych z kwarantanną, izolacją czy przekraczaniem granic.  

W swoim wystąpieniu rzecznik praw obywatelskich zwrócił także uwagę na szereg naruszeń praw człowieka przy organizacji wyborów prezydenckich w Polsce. Wskazał m.in. na zmianę zasad organizacji wyborów w trakcie trwania procesu wyborczego, na bezprawne przekazanie danych wyborców Poczcie Polskiej, naruszenie biernego prawa wyborczego. Mówił też o ważnych z punktu widzenia praw i wolności obywatelskich protestach, strajkach i demonstracjach, które przetoczyły się przez Polskę w 2020 r. i skargach obywateli na naruszanie przez policję procedur w trakcie ich trwania.

Adam Bodnar zaznaczył, że Biuro RPO zaangażowane było także w sprawy związane z kryzysem praworządności w Polsce. Jak podkreślił, działania Komisji Weneckiej, Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, Marszu Tysiąca Tóg, a także działania podejmowane przez niego wstrzymały działalność Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego.

Rzecznik spraw obywatelskich podkreślił, że mimo doceniania wysiłków rządu w postaci tarcz antykryzysowych na rzecz obywateli i przedsiębiorców dotkniętych pandemią, nie uszło jego uwadze, że przy ich okazji wprowadzane są zmiany prawa, które nie mają nic wspólnego z ochroną obywateli, umożliwiono np. używanie paralizatorów przez służbę więzienną.

Adam Bodnar wyraził zadowolenie, że instytucja RPO cieszy się rosnącym zaufaniem obywateli. W sytuacji narastającego kryzysu do jego biura wpłynęła rekordowa liczba spraw – 72 428, czyli blisko 20% więcej niż w 2019 r. Według niego oznacza to rzeczywistą skalę potrzeb obywateli. W ocenie rzecznika ludzie widzą w tej instytucji swojego obrońcę, powiernika i doradcę. Zgodnie z badaniem CBOS z kwietnia 2020 r., na które się powołał, 64% obywateli ufa jego urzędowi RPO. Podkreślił jednocześnie, że utrzymanie dotychczasowego statusu Rzecznika Praw Obywatelskich jest coraz trudniejsze. Wskazał na niewystarczające środki na funkcjonowanie biura, a także brak poczucia stabilizacji związany z problemami z wyłonieniem przez parlament kolejnego rzecznika. Jak wskazywał Adam Bodnar, jego biuro funkcjonowało, mimo że budżet nie odpowiadał jego potrzebom. „Został ograniczony do poziomu sprzed kilku lat, a na nowe zadania – jak np. przygotowywanie skarg nadzwyczajnych – RPO nie dostał ani złotówki” – mówił. Przewodniczący komisji senator Aleksander Pociej przypominał w tym miejscu, że Senat wielokrotnie opowiadał się za zwiększeniem budżetu RPO. Adam Bodnar podkreślił też, że 2020 r. pod względem konstytucyjnym składał się z 2 podokresów. Po pierwsze, dokończenia kadencji RPO do 9 września 2020 r. i okresu późniejszego, czyli wykonywania zadań RPO do czasu powołania następcy.

Z informacji przekazanej przez RPO wynika m.in., że w 2020 r. rzecznik przedstawił władzom 494 opinie i analizy o charakterze generalnym, był zaangażowany w 188 spraw sądowych, przystąpił do 13 spraw międzynarodowych. Do kwietnia 2021 r. skierował do Sądu Najwyższego ponad 60 skarg nadzwyczajnych.

Przewodniczący Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji senator Aleksander Pociej podziękował Adamowi Bodnarowi za sprawozdanie, za jego zaangażowanie i bezstronność, a także za to, że – w jego ocenie – miał odwagę, mimo niesprzyjających warunków, bronić słabszych. Dziękował także za to, że patrzył władzy na ręce, a dzięki RPO obywatele rozumieją, że instytucje międzynarodowe stoją na straży praw człowieka także w Polsce.

Zobacz inne aktualności Przejdż do wszystkich aktualności

Prace w komisjach senackich – 20 marca 2024 r.

Obradowały komisje: Spraw Unii Europejskiej, Petycji, Obrony Narodowej oraz Spraw Zagranicznych.

Prace w komisjach senackich – 19 marca 2024 r.

Obradowały senackie komisje: kultury, infrastruktury, ustawodawcza,

Prace w komisjach senackich – 13 marca 2024 r.

Komisja Petycji rozpatrzyła 7 petycji.