Narzędzia:

25 września 2020 r.

legislacja środowisko 25.09.2020

Senatorowie z Komisji Nadzwyczajnej do spraw Klimatu zapoznali się z informacją na temat założeń i planów polityki klimatycznej rządu. Podczas posiedzenia zapoznano się także z raportem „Zeroemisyjna Polska 2050”, przygotowanym przez Fundację WWF Polska. Tego samego dnia komisja rozpatrzyła ustawę o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz niektórych innych ustaw i postanowiła zarekomendować Izbie wprowadzenie do niej poprawek legislacyjnych i redakcyjnych, zaproponowanych przez Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu.

Podczas obrad informację na temat założeń i planów polityki klimatycznej rządu przedstawił wiceminister klimatu Adam Guibourgé-Czetwertyński. Jak podkreślił, osiągnięcie neutralności klimatycznej jest największym wyzwaniem stojącym obecnie zarówno przed Polską, jak i Unią Europejską. Nie dotyczy ono tylko modernizacji energetyki, ale nieomal wszystkich obszarów naszego życia: tego jak się poruszamy, co jemy, w jaki sposób żyjemy. Mówiąc o konieczności modernizacji polskiej energetyki przypomniał, że 70% polskich bloków energetycznych ma ponad 30 lat. Uwzględniając zachodzący postęp technologiczny, należy się też zastanowić, jak ma wyglądać nasz miks energetyczny.

Raport „Zeroemisyjna Polska 2050” przedstawił prezes Fundacji WWF Polska Mirosław Proppé. W swoim wystąpieniu zaapelował on m.in. o zaangażowanie i ambitne przywództwo polskiej klasy politycznej we wprowadzaniu polityki klimatycznej.Zdaniem autorów raportu uniknięcie katastrofy klimatycznej możliwe będzie tylko dzięki osiągnięciu najpóźniej do 2050 r. globalnej neutralności klimatycznej, czyli równowagi między emitowaniem i pochłanianiem gazów cieplarnianych. Niestety, dotychczasowy zasięg polskiej debaty o neutralności klimatycznej jest niezadowalający.

Raport przedstawiony senatorom zawiera szereg rekomendacji, wypracowanych we współpracy z wiodącymi ekspertami z sektora publicznego, prywatnego i pozarządowego. Zawarte w nim wnioski dotyczą budownictwa, energetyki, transportu, rolnictwa i leśnictwa. W opinii autorów raportu w każdym z tych obszarów za realistycznym myśleniem o osiągnięciu neutralności klimatycznej muszą podążać zmiany mające na celu natychmiastowe ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. Należy zacząć od zaprzestania działań sprzecznych z osiągnięciem neutralności klimatycznej, m.in. osuszania torfowisk, blokowania rozwoju odnawialnych źródeł energii, braku zrównoważonej polityki transportowej czy nieoptymalnej termomodernizacji budynków. Należy też podjąć strukturalne, wręcz fundamentalne, zmiany w funkcjonowaniu całych sektorów gospodarki, co będzie wymagać wielkiej determinacji i gruntownego zaplanowania procesu. Autorzy raportu postulują podjęcie pilnych działań w każdym sektorze gospodarki, zapewniając spójność tworzonych tam polityk z zeroemisyjnością. «Konieczne jest postawienie sobie ambitnego, cywilizacyjnego celu: zbudowania gospodarki neutralnej klimatycznie. Odejście od pytania „czy?”, na rzecz pytania „jak?”» – napisano w raporcie.

Jeśli chodzi o budownictwo, autorzy raportu postulują m.in. wprowadzenie standardu zeroemisyjnego budynku, instalację fotowoltaiki w każdym nowym budynku jednorodzinnym, równoważne traktowanie poprawy jakości powietrza i głębokiej termomodernizacji w programie „Czyste Powietrze”. W kwestii energetyki zaproponowano wyznaczenie klarownej ścieżki odejścia od spalania węgla, co pozwoli na zaplanowanie procesu przebudowy energetyki i sprawiedliwej transformacji regionów górniczych; budowę strategii energetycznych spójnych z celem neutralności klimatycznej do 2050 r.; daleko posuniętą ostrożność w budowie bloków jądrowych i gazowych; pełne otwarcie na rozproszoną energetykę obywatelską. W dziedzinie rolnictwa i leśnictwa, zdaniem autorów raportu, osiągniecie neutralności klimatycznej możliwe jest m.in. dzięki uprawom bezorkowym, racjonalizacji nawożenia, rozwiązaniom technologicznym w hodowli czy biogazowi. Zahamowanie spadku pochłaniania w lasach byłoby natomiast możliwe poprzez zwiększenie powierzchni lasów,  a także badań i działań dotyczących pochłaniania i trwałości magazynowania w lasach. Według autorów raportu należy zaprzestać odwadniania gleb organicznych, konieczne są też zmiany w konsumpcji: ograniczenie (również globalnie) marnowania żywności oraz popytu na produkty pochodzenia zwierzęcego. Rekomendacje odnoszące się do transportu dotyczyły przede wszystkim jego elektryfikacji. Wskazano też na potrzebę wymuszenie przesunięć międzygałęziowych (modal split) w przewozie osób i towarów w kierunku kolei i transportu zbiorowego, redukcję potrzeb transportowych (zmiana wzorców konsumpcji, lepsze planowanie przestrzenne, rozwój telepracy czy optymalizacja łańcuchów dostaw). Kolejny postulat dotyczył uzależnienia podatków i opłat od emisyjności (akcyza dla używanych samochodów, zmniejszenie odpisów VAT dla samochodów spalinowych).

W trakcie dyskusji senatorowie krytycznie ocenili informację na temat założeń i planów polityki klimatycznej rządu, przedstawioną przez wiceministra klimatu Adam Guibourgé-Czetwertyński. Jak mówił przewodniczący komisji klimatu senator Stanisław Gawłowski, zaprezentowane w niej kierunki dochodzenia do neutralności klimatycznej „zostały zrujnowane 20 minut temu” przez porozumienie zawarte z górnikami przez rząd. O koordynowanie rządowych działań dotyczących realizacji polityki klimatycznej apelowała wicemarszałek Gabriela Morawska–Stanecka. Jej zdaniem ostatnie 30 lat i kolejne reformy polskiego górnictwa dowiodły wciąż zmieniającego się i niekonsekwentnego podejścia do transformacji energetycznej. Jak podkreśliła, w tej kwestii działania rządu powinny być konsultowane ponad podziałami politycznymi, a przyjęte ustalenia konsekwentnie realizowane przez kolejne ekipy rządzące. Wicemarszałek apelowała też, by przygotowując ludzi na konieczne zmiany, uczciwie z nimi rozmawiać i mówić prawdę. Senatorowie zarzucali rządowej informacji nadmierną ogólnikowość i koncentrowanie się głównie na kwestiach związanych z modernizacją energetyki. Wskazywano również na ogromne znaczenie edukacji ekologicznej dla skutecznej realizacji polityki rozwojowej. Mówiono o potrzebie uświadamiania społeczeństwu znaczenia polityki klimatycznej i dochodzenia do neutralności energetycznej. Senator Magdalena Kochan apelowała, by w centrum wszystkich działań zmierzających do osiągnięcia neutralności energetycznie zawsze znajdował się człowieka. Na ścisły związek polityki klimatycznej z polityką zdrowotną zwracały uwagę senator Alicja Chybicka i senator Beata Małecka-Libera.

Podczas posiedzenia ustawę o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz niektórych innych ustaw, uchwaloną przez Sejm z inicjatywy rządu przedstawił wiceminister klimatu Adam Guibourgé-Czetwertyński. Zapewnił, że ma ona na celu poprawę efektywności energetycznej, walkę ze smogiem i ubóstwem energetycznym poprzez udoskonalenie działania programów antysmogowych „Czyste powietrze” i „Stop smog”, wsparcie samorządów w identyfikacji źródeł niskiej emisji budynków dzięki utworzeniu Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków. Przewiduje zmniejszenie z 2 do 1% lub 20 budynków minimalnej liczby budynków jednorodzinnych, która umożliwi samorządom staranie się o środki z programu, a także zmniejszenie z 50 do 30% wymaganej redukcji zapotrzebowania na ciepło grzewcze łącznie dla wszystkich przedsięwzięć niskoemisyjnych gminy, w tym m.in. przyłączenia budynku do sieci elektroenergetycznej, modernizacji przyłącza ciepłowniczego, gazowego lub elektroenergetycznego. Z tworzonego ustawą Funduszu Ekologicznego Poręczeń i Gwarancji będą udzielane gwarancje lub poręczenia spłaty kredytów i pożyczek na projekty ekologiczne.

Podczas dyskusji senator Joanna Sekuła zgłaszała m.in. wątpliwości co do sposobu zbierania danych do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków. Senator Janusz Pęcherz wskazywał na konieczność koordynacji ich zbierania.

Zobacz inne aktualności Przejdż do wszystkich aktualności

Prace w komisjach senackich – 20 marca 2024 r.

Obradowały komisje: Spraw Unii Europejskiej, Petycji, Obrony Narodowej oraz Spraw Zagranicznych.

Prace w komisjach senackich – 19 marca 2024 r.

Obradowały senackie komisje: kultury, infrastruktury, ustawodawcza,

Prace w komisjach senackich – 13 marca 2024 r.

Komisja Petycji rozpatrzyła 7 petycji.