Senat i senatorowie

Delegacja Senatu RP – w tym członkowie senackiej Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Senackiego Zespołu ds. Rozwoju Województwa Śląskiego – złożyli wizytę studyjną na Górnym Śląsku. Wizyta – zorganizowana z okazji przypadającej w tym roku 100. rocznicy pierwszego posiedzenia Senatu II RP – związana była z wyjazdowym posiedzeniem KSTiAP nt. roli samorządu terytorialnego w transformacji regionu śląskiego, które odbyło się 5 lipca br. w Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach.

Drugiego dnia wizyty studyjnej, która została wznowiona po zakończeniu posiedzenia KSTiAP, delegacji przewodniczyli Marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki oraz Wicemarszałkini Senatu Gabriela Morawska-Stanecka. W wyjeździe uczestniczyli także m.in. przewodniczący KSTiAP Zygmunt Frankiewicz, wiceprzewodniczący Komisji Marek Komorowski i Wadim Tyszkiewicz, przewodnicząca Senackiego Zespołu ds. Rozwoju Województwa Śląskiego Halina Bieda oraz Szef Kancelarii Senatu Adam Niemczewski.

Senatorowie odwiedzili Regionalne Centrum Gospodarki Wodno-Ściekowej w Tychach, po którym oprowadził ich Zbigniew Gieleciak. Prezes zarządu spółki omówił proces technologiczny wytwarzania biogazu, wskazując na potrzebę wprowadzania rozwiązań legislacyjnych, które ułatwiłyby sprzedaż nadwyżki energii elektrycznej z zasilanych biogazowniami generatorów prądu.
Opowiedział także o testowym wdrożeniu w centrum tzw. ciemnej fermentacji, czyli wytwarzaniu biometanu z wykorzystaniem mikroorganizmów. Prezes wskazywał przy tym na potencjał, który tkwi w tej nowatorskiej metodzie produkcji energii. „My zużywamy co roku 103 tys. ton odpadów biodegradowalnych. Szacuje się, że z samych odpadów rolniczych można by w Polsce produkować ok. 8 miliardów metrów sześciennych biometanu rocznie” – powiedział. Szef spółki podkreślał także znaczenie holistycznego myślenia o tego rodzaju inwestycjach, które – jak przekonywał – powinny być tworzone na zasadzie synergii, np. zespolenia gospodarki wodno-ściekowej z ciepłownictwem.

Następnie delegacja udała się do pobliskiego aquaparku „Wodny Park Tychy”, bezpośrednio powiązanego z CGWŚ systemem ciepłowniczym, gdzie obejrzała maszynownię znajdującą się pod płytą basenu. Dyskutując o kosztach utrzymania pływalni, senatorowie zgodnie stwierdzili, że w przypadku dużych inwestycji najważniejsza jest nie sama budowa obiektu, lecz stworzenie modelu finansowego jego funkcjonowania.

Przejazd z RCGWŚ do aquaparku był dla senatorów okazją do obejrzenia Tyskiej Podstrefy Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej – miejsca inwestycji 49 przedsiębiorstw, zatrudniających prawie 11 tysięcy osób. W trakcie objazdu wywiązała się dyskusja nt. przedsiębiorczości, gospodarki i rynku pracy.

Kolejnym puntem wyjazdu studyjnego pod przewodnictwem Marszałka Senatu była wizytacja siedziby Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia, która wraz z Muzeum Śląskim, Międzynarodowym Centrum Kongresowym i halą „Spodek” tworzy w Katowicach tzw. Strefę Kultury. „Nad akustyką sali koncertowej NOSPR czuwał mistrz w swoim fachu – Yasuhisa Toyota z Nagata Acoustics, mający w portfolio realizacje dla najlepszych sal koncertowych świata. Toyota zgodził się na ten projekt za namową Krzysztofa Pendereckiego” – poinformował przewodnik.
Jak zauważono podczas dyskusji, choć Katowice są miastem średniej wielkości, w zasięgu 45 minut jazdy samochodem mieszka około 3 milionów ludzi, co czyni NOSPR niezwykle atrakcyjnym obiektem kulturalnym.

Wcześniej – pierwszego dnia wizyty – 4 lipca br. – delegacja Senatu odwiedziła Centrum Edukacji i Biznesu „Nowe Gliwice” w Górnośląskim Akceleratorze Przedsiębiorczości Rynkowej, po którym oprowadził ją prezes zarządu GAPR Bogdan Traczyk. O historii dawnej Kopalni Gliwice opowiedział przewodniczący KSTiAP Zygmunt Frankiewicz. „Wydawało się, że tutaj – gdzie była hałda, koksownia i inne zakłady przemysłowe – nie może być życia. Stworzenie tu centrum kulturalno-biznesowego jest wielkim sukcesem miasta” – podkreślił. Przewodniczący przybliżył senatorom także specyfikę społeczno-gospodarczą regionu w ujęciu diachronicznym, wyjaśniając m.in. przyczyny wyższej niż w sąsiednich miejscowościach średniej płacy w Gliwicach.

Podczas dyskusji przewodnicząca Senackiego Zespołu ds. Rozwoju Województwa Śląskiego Halina Bieda wyjaśniła, że centrum znajduje się na Szlaku Zabytków Techniki, który – jak zaznaczała – „jest dumą województwa śląskiego”. Senator nakreśliła genezę szlaku oraz jego corocznego, popularnego również wśród turystów święta – Industriady.

Podczas zwiedzania centrum Wicemarszałkini Senatu Gabriela Morawska-Stanecka nawiązała do historii Spółki Restrukturyzacji Kopalń, zaangażowanej w transformację terenów GAPR.

Kolejnym punktem wizyty studyjnej na Górnym Śląsku było zwiedzanie Areny Gliwice – jednego z najnowocześniejszych i największych obiektów widowiskowo-sportowych w Polsce. Po obejrzeniu małej (mieszczącej ok. 2 tys. osób na trybunach i 1 tys. na płycie) i dużej areny (ok. 4,5 tys. miejsc na płycie) członkowie zarządu prywatnego operatora obiektu zapoznali seniorów ze swoim modelem biznesowym i strategią zarządzania.

W Tarnowskich Górach senatorowie wizytowali Kopalnię rud ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi – jedyny w województwie śląskim obiekt (składający się z 28 podobiektów) wpisany na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. „Teren dawnej kopalni jest własnością Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej, powstałego jeszcze przed wojną w celu ratowania pozostałości po kopalniach cynku, które zakończyły działalność po I wojnie światowej” – poinformował pracownik kompleksu. Senatorowie zobaczyli trzy szyby kopalniane – Anioł, „Szczęść Boże” i Żmija – oraz fragment podziemi i wyrobiska. Oprowadzająca senatorów przewodniczka opowiedziała m.in. o tarnogórskich początkach kultu św. Barbary i procesie mechanizacji kopalni, w której działała jedna z pierwszych w Europie „machin ogniowych”, czyli maszyna parowa. „Skomplikowany system odwadniania kopalni można uznać za początek rewolucji przemysłowej w tej części kontynentu” – przekonywała. Przy tej okazji przewodniczący KSTiAP Zygmunt Frankiewicz nawiązał do przyjętej w Senacie w czerwcu 2021 r. nowelizacji ustawy umożliwiającej udzielenie dotacji z budżetu państwa podmiotowi zarządzającemu kopalnią w celu pokrycia kosztów odwadniania obiektu. „Szkoda, że senacka propozycja nowelizacji prawa geologicznego i górniczego nie znalazła uznania w Sejmie” – powiedział.

Następnie senatorowie udali się do Bytomia, do dzielnicy Rozbark, w której odwiedzili Teatr Tańca i Ruchu – przykład adaptacji infrastruktury przemysłowej do celów społecznych. Kopalnia Rozbark została zamknięta w 2004 r., a w 2012 r. zakończyła się rewitalizacja części jej zabudowań, której koszt wyniósł ok. 17 mln zł – poinformowano. W teatrze zaprezentowany został ukazujący możliwości techniczne sceny pokaz świateł oraz film „Made in Bytom”, reklamujący ofertę kulturalną miasta.
Drugim obiektem pokopalnianym w Bytomiu, który odwiedziła delegacja, było Centrum Sportów Wspinaczkowych i Siłowych. Centrum, będące jednym z największych tego typu obiektów w Europie, jest jednocześnie placówką wsparcia dziennego dla dzieci z okolicy, a teraz także z Ukrainy. Jak podkreślano, Klub Sportowy Skarpa Bytom we współpracy ze Szkołą Mistrzostwa Sportowego w Bytomiu organizuje ponadto jedyną w Polsce klasę o profilu wspinaczka sportowa.

Na koniec pierwszego dnia wizyty studyjnej delegacja dyskutowała o problemach Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii podczas objazdu na trasie Bytom Szombierki, Karb, Bobrek → Ruda Śląska → Świętochłowice. Senatorowie przyjrzeli się m.in. Kopalni Węgla Kamiennego Bobrek, przyległej do kopalni bytomskiej dzielnicy czy nazywanej „katedrą industrialu” elektrociepłowni Szombierki. Pochodząca z Bytomia senator Halina Bieda przybliżyła najważniejsze problemy regionu. Przewodnicząca Senackiego Zespołu ds. Rozwoju Województwa Śląskiego opowiedziała między innymi o szkodach górniczych i rewitalizacjach zrealizowanych z funduszy naprawczych.