Senat i senatorowie

W godzinach nocnych 6 maja 2020 r. zakończył się drugi dzień 10. posiedzenia Senatu. Senatorowie tego dnia rozpatrzyli  3 ustawy, do 1 wprowadzili poprawki.  Izba po długiej, blisko 5-godzinnej, burzliwej debacie podjęła uchwałę wzywającą Rząd Rzeczypospolitej Polskiej do natychmiastowego wprowadzenia stanu klęski żywiołowej na całym terytorium Państwa Polskiego.

Izba z 4 poprawkami przyjęła ustawę o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy), która wprowadza program „Ciąża Plus”, zapewniający bezpłatne leki dla kobiet w ciąży. Nowela przewiduje, że wykaz bezpłatnych leków przygotuje minister zdrowia, uwzględniając m.in. konieczność zaspokojenia potrzeb zdrowotnych kobiet wynikających z ciąży, a także dostępność i bezpieczeństwo stosowania leków w poszczególnych okresach ciąży. Bezpłatne leki będą finansowane z budżetu państwa. Maksymalny limit wydatków na ten cel w latach 2020–29 ma wynieść 336 314 000 zł. Senat na wniosek senator Ewy Mateckiej wprowadził do ustawy poprawki, by dostęp do bezpłatnych leków  obowiązywał nie tylko w okresie ciąży, ale także w okresie połogu. Przyjął także poprawkę senator Beaty Małeckiej-Libery, by przepis, nakładający na lekarza i położną obowiązek weryfikacji ilości oraz rodzajów przepisywanych leków w systemie informatycznym ochrony zdrowia wszedł w życie wtedy, gdy ten system będzie funkcjonalny.

Bez poprawek senatorowie przyjęli ustawę o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) wprowadzającą odrębne, szybkie postępowanie w sprawach o zobowiązanie osoby stosującej przemoc do opuszczenia wspólnie zajmowanego mieszkania i zakazanie zbliżania się do niego. Natychmiastowy nakaz w tych sprawach będą wydawane przez Policję i Żandarmerię Wojskową. Nakaz będzie obowiązywał przez 14 dni, jednak na wniosek osoby dotkniętej przemocą, sąd może przedłużyć ten okres. Nakaz opuszczenia mieszkania będzie egzekwowany – łącznie z możliwością użycia środków przymusu – bez względu na ewentualne twierdzenie sprawcy, że nie ma dokąd się wyprowadzić. Policja będzie zobowiązana do regularnego sprawdzania, czy osoba objęta nakazem opuszczenia mieszkania lub niezbliżania się do niego stosuje się do nałożonych na niego sankcji. Jeżeli nie będzie tego robić, będzie podlegać karze aresztu, ograniczenia wolności lub grzywny.

Senatorowie rozważali skrócenie vacatio legis tej ustawy. Senator Krzysztof Kwiatkowski opowiedział się za przyjęciem ustawy bez poprawek, bo pandemia i konieczność pozostawania w domu nasiliła zjawisko przemocy domowej. Poinformował, że w Polsce w 2019 r. było 166 tys. przypadków przemocy domowej. „Naszą odpowiedzialnością jako parlamentarzystów jest, by jak najszybciej weszły te przepisy w życie” – zaznaczył. „Nikt nie da nam gwarancji, że wprowadzenie poprawek nie wydłuży tego procesu” – dodał. Podkreślił, że ustawa jest dobrze przygotowana i potrzebna.

Izba bez poprawek przyjęła ustawę o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz ustawy o promowaniu energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji (projekt rządowy). Dostosowuje ona polskie prawo do dyrektywy unijnej dotyczącej wspólnych zasad rynku wewnętrznego gazu ziemnego. Na podstawie nowych przepisów będą obowiązywać takie same zasady dla wszystkich gazociągów przesyłowych przebiegających przez polską granicę niezależnie od tego, czy łączą one nasz kraj z systemem gazowym innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej i EFTA, czy też innego kraju.

Senat podjął uchwałę wzywającą Rząd Rzeczypospolitej Polskiej do natychmiastowego wprowadzenia stanu klęski żywiołowej na całym terytorium Państwa Polskiego (inicjatywa grupy senatorów KO). Podkreślono w niej, że w związku ze stanem epidemii wprowadzono w Polsce wiele ograniczeń, w tym z zakresu praw człowieka, wolności osobistych i obywatelskich. Zaznaczono, że w sytuacji, z jaką w związku z epidemią mamy do czynienia w Polsce, formą właściwą jest stan klęski żywiołowej. Zwrócono uwagę, że unikanie wprowadzenia stanu nadzwyczajnego może mieć także bardzo niekorzystny wpływ na finanse państwa. Podkreślono ponadto, że wprowadzenie stanu klęski żywiołowej pozwoli na legalne, zgodne z konstytucją, przesunięcie w czasie wyborów prezydenckich, niezbędne zarówno ze względu na ciągle istniejące zagrożenie dla zdrowia i życia Polaków, jak i ze względu na niemożliwość przeprowadzenia w najbliższym czasie dobrze zorganizowanych, rzetelnych i uczciwych wyborów.

W trakcie dyskusji senator Aleksander Szwed (PiS) wniósł o odrzucenie projektu uchwały, argumentując, że powodem jego wniesienia są wyłącznie względy polityczne. Jak mówił, chodzi przede wszystkim o przesunięcie terminu wyborów prezydenckich. Taki sam wniosek złożyli senatorowie PiS: Rafał Ambrozik, Jerzy Czerwiński i Marek Pęk. Senator Bogdan Klich (KO) przekonywał, że intencje wnioskodawców projektu nie miały charakteru politycznego. „W uchwale pokazujemy, w jaki sposób lepiej zadbać o zdrowie i bezpieczeństwo Polaków” – mówił. Jak dodał, w obecnej sytuacji, kiedy w Polsce nadal rośnie liczba zachorowań na COVID-19, wprowadzenie stanu klęski żywiołowej jest najlepszym rozwiązaniem. W ocenie wicemarszałek  Gabrieli Morawskiej-Staneckiej (Lewica) jest ostatni moment na to, by ogłosić stan klęski żywiołowej w Polsce, aby zacząć działać i móc wreszcie rozwiązać problemy. Zdaniem senatora Jerzego Chróścikowskiego (PiS) i rządzącym, i opozycji chodzi o  bezpieczeństwo obywateli, ale są terminy konstytucyjne, które obligują. „Państwo chcecie tą uchwałą zmusić rząd do działania.To dlaczego ustawy o wyborach korespondencyjnych nie rozpatrzyliście dwa tygodnie wcześniej?” – pytał. Dodał, że ani ten, ani poprzednie rządy nie chciały korzystać z możliwości wprowadzenia stanu klęski żywiołowej.

Na początku drugiego dnia posiedzenia Izby senator Marek Martynowski w imieniu grupy senatorów PiS złożył wniosek o przeprowadzenie imiennych głosowań nad rozpatrywanymi na tym posiedzeniu ustawami. W przerwie w obradach Prezydium Senatu podjęło uchwałę, w której określono sposób przeprowadzania głosowania imiennego w wypadku posiedzenia Senatu z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej umożliwiających porozumiewanie się na odległość.