Marszałek i Prezydium

Przed nami czas wspólnej próby i tylko od nas zależy, czy wyjdziemy z niej zwycięsko dla nas, dla naszych obywateli, dla UE i dla wolnej, niepodległej Ukrainy - powiedział Marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki podczas  odbywającej się w Brdzie w Słowenii w dniach 28-29 marca br. konferencji Przewodniczących Parlamentów Unii Europejskiej. Marszałek Senatu przemawiał podczas pierwszej sesji obrad, zatytułowanej „Rola parlamentów w polityce kryzysowej - Budowanie odporności demokratycznych rządów".

W swoim wystąpieniu Marszałek Senatu powiedział, że tuż po tym, jak wydawało się, że świat wraca do normalności po pandemii koronawirusa, agresja Rosji na wolną i niepodległą Ukrainę doprowadziła do wybuchu regularnej wojny na terytorium naszego sąsiada i związanego z nią największego od końca drugiej wojny światowej kryzysu humanitarnego w Europie. „Do Polski przybyło już niemal 2,5 miliona Ukrainek i Ukraińców, dla których moja ojczyzna stała się bezpiecznym domem” – zaznaczył. Prof. Tomasz Grodzki podkreślił, że dokonana przy wsparciu Białorusi napaść Rosji to rażące pogwałcenie norm prawa międzynarodowego i ogromne zagrożenie dla bezpieczeństwa europejskiego, ale i światowego, bo atak ten wymierzony jest w całą cywilizację zachodnią wolnego świata. Jak mówił, Rosja musi zapłacić za tę napaść, bo jeśli tak się nie stanie, będzie to oznaczało przyzwolenie na atakowanie słabszych oraz na gwałcenie praw i wolności suwerennych narodów. 

Marszałek przestrzegał, że konsekwencje zburzenia ładu, ustanowionego po II wojnie światowej, będą dramatyczne i tragiczne. Dlatego też w jego przekonaniu w obliczu ostatnich wydarzeń kluczowa jest gotowość państw członkowskich UE do współpracy wewnątrz Wspólnoty, do współdziałania transatlantyckiego i do mówienia jednym głosem. Wyrazem tego są otwarte drzwi dla Ukrainy w UE. „Musimy czuwać nad rządami naszych państw, by dopełniły tego zobowiązania” – podkreślił prof. Tomasz Grodzki. Poinformował, że 9 marca br. Senat jednomyślnie podjął uchwałę w sprawie europejskich aspiracji Ukrainy, w której wezwał wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej do solidarnego wsparcia przyspieszonego procesu integracji tego kraju ze Wspólnotą. „Dziś Ukraińcy są sumieniem wolnego świata, dlatego naszym moralnym i cywilizacyjnym obowiązkiem jest wspierać ich na wszystkie możliwe sposoby” – oświadczył Marszałek Senatu. Dodał, że pozostaje w stałym kontakcie z przewodniczącym Rady Najwyższej Ukrainy Rusłanem Stefanczukiem. „Nasze wsparcie dla ukraińskich parlamentarzystów, dla całego społeczeństwa ukraińskiego, jest niezwykle ważne i cenne” - powiedział.

Nawiązując do tematu sesji, prof. Tomasz Grodzki powiedział, że w czasach nadzwyczajnych władza wykonawcza naturalnie przyjmuje rolę dominującą. „Nie można jednak zapominać, że to władza ustawodawcza daje rządowi do ręki narzędzia w postaci przepisów i aktów prawnych, które służą realizacji określonych celów” – zaznaczył. Marszałek podkreślił, że  dziś dla Senatu priorytetem jest ustawodawstwo związane bezpieczeństwem naszego kraju i z pomocą Ukrainie, a Izba Wyższa - mimo różnic politycznych – współpracuje w tej sprawie z Sejmem i rządem. Prof. Tomasz Grodzki zaznaczył, że w warunkach kryzysowych parlamenty nie mogą być jednak sprowadzane do roli drugorzędnej i biernego akceptowania wszystkiego, co przynosi rząd – ich kluczowym zadaniem jest zagwarantowanie respektowania konstytucji i czuwanie nad tym, aby wśród sił politycznych nie zwyciężyły tendencje niedemokratyczne i autorytarne.

Marszałek ocenił, że agresja Rosji na Ukrainę to największe wyzwanie dla parlamentów krajów członkowskich UE od czasu II wojny światowej. „Dziś jako parlamentarzyści musimy uczynić wszystko, by ochronić nie tylko wolność i demokrację w naszych krajach, ale także wspierać i inspirować nasze rządy w podejmowaniu mądrych i odpowiedzialnych decyzji” – podkreślił prof. Grodzki. Zaznaczył też, że parlamenty mimo kryzysowej sytuacji nie mogą rezygnować ze swojego prawa do demokratycznej kontroli nad władzą wykonawczą, a rządy nie mogą traktować tego jako utrudnianie czy uniemożliwianie działania. Dodał, że jest szczególnie ważne, aby w czasie kryzysów parlamentarzyści stali na straży wspólnych wartości, do których należą rządy prawa, podział władzy, prawa człowieka i poszanowanie praw mniejszości. Kluczowe jest także znaczenie wolnych mediów, które gwarantują pluralizm i obiektywne przedstawianie rzeczywistości.

Marszałek Senatu RP spotkał się z przewodniczącą Parlamentu Europejskiego, Robertą Metsolą.W rozmowie poruszone zostały m.in. kwestie relokacji uchodźców z Ukrainy oraz wsparcia finansowego Polski i Polaków, którzy – jak powiedział Marszałek -  oddają serce i energię, aby jak najlepiej wspierać ludzi wygnanych ze swojego kraju. "Rozmawialiśmy także o roli parlamentów i Parlamentu Europejskiego w zakończeniu inwazji w Ukrainie oraz o bieżącej sytuacji politycznej" - poinformował prof. Tomasz Grodzki.

Podczas dwudniowych obrad Konferencji Przewodniczących Parlamentów Unii Europejskiej Marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki spotkał się także z przewodniczącą Senatu Republiki Włoskiej Marią Elisabettą Alberti Caselatti oraz parlamentarzystami z Irlandii. W drugim dniu obrad planowane jest spotkanie z przewodniczącym szwedzkiego Riksdagu Andreasem Norlénem.

W obradach Konferencji Przewodniczących bierze także udział Szef Kancelarii Senatu, Adam Niemczewski.

W drugim dniu obrad, 29 marca br. uczestnicy wysłuchali wystąpienia on-line przewodniczącego Rady Najwyższej Ukrainy Rusłana Stefanczuka, który apelował o jeszcze większą pomoc Ukrainie w obliczu rosyjskiej agresji i ludobójstwa, jakiego dopuszcza sie Rosja. Stefanczuk dziękował jednocześnie za opiekę nad uchodźcami, którzy opuścili Ukrainę. "Każdy, kto odwiedza Polskę, Słowację lub granicę mołdawską, dowiaduje się, jak wygląda solidarność. Każdy, kto przespaceruje się ulicami Lublany czy Warszawy (...), zobaczy, czym jest człowieczeństwo” - mówił przewodniczący Rady Najwyższej Ukrainy. Przewodniczący parlamentów wzięli udział w drugiej sesji Konferencji "Unia Europejska jako gwarant stabilności, bezpieczeństwa i dobrobytu w regionie i poza nim".

Obrady zakończyły się przyjęciem konkluzji, w których przewodniczący m.in. jednoznacznie potępili agresję Rosji na Ukrainę podkreślając, że stanowi ona rażące naruszenie prawa międzynarodowego i potwierdzili poparcie dla suwerenności i integralności Ukrainy. Szefowie parlamentów krajów UE wezwali Rosję do natychmiastowego i bezwarunkowego zaprzestania wszelkich działań wojennych oraz natychmiastowego i całkowitego wycofania wszystkich sił zbrojnych z terytorium Ukrainy. Przewodniczący potępili także bezpośrednie zaangażowanie Białorusi w rosyjską agresję i wezwali ten kraj do natychmiastowego zaprzestania udzielania pomocy siłom rosyjskim poprzez umożliwianie im przeprowadzania ataków ze swojego terytorium.