Narzędzia:

Prace w komisjach senackich – 5 września 2022 r.

legislacja środowisko budżet i finanse zdrowie 05.09.2022
Komisja Zdrowia (fot. Tomasz Ozdoba, Kancelaria Senatu)

Na posiedzeniu Komisji Zdrowia dyskutowano na temat realizacji ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych. Nowela wprowadziła 1 lipca 2022 r. wyższe minimalne wynagrodzenia pracowników i zmieniła system ich finansowania.

Jak mówiła przewodnicząca komisji senator Beata Małecka-Libera, posiedzenie zostało zorganizowane w związku z trudną sytuacją w szpitalach po wejściu w życie ustawy. Większość dyrektorów szpitali powiatowych zgłasza brak wystarczających środków na ustawowe podwyżki dla personelu. W ich ocenie przyjęto wadliwy algorytm podziału środków. „Czy chodzi o likwidację części szpitali powiatowych?” – pytała senator.

Wiceprezydent Warszawy Renata Kaznowska poinformowała, że zostały podpisane wszystkie aneksy do umów z NFZ dotyczące realizacji kontraktów przez warszawskie placówki medyczne, dzięki czemu otrzymają one pieniądze na podwyżki najniższych wynagrodzeń. Podkreśliła, że spośród 10 szpitali w 5 brakuje środków na podwyżki. „W przyszłym roku, przy bardzo ostrożnym szacowaniu 30-procentowej inflacji, w szpitalach zabraknie nam 113 mln zł, a w placówkach lecznictwa otwartego – 28 mln zł, czyli kwota niedoszacowania wynosi 140 mln zł” – mówiła wiceprezydent. Poinformowała, że na przykład szpital bielański otrzymał większe środki, w wysokości 67494162 zł, ale po zmniejszeniu przez NFZ liczby zakontraktowanych świadczeń straci prawie 30 mln zł. „Rzeczywista kwota zwiększenia to 38 mln zł przy szacowanych kosztach podwyżek w skali roku na ponad 40 mln zł. Tylko na podwyżki zabraknie 1 mln 800 tys. zł” – wyjaśniła Renata Kaznowska. „A jest to szpital trzeciego poziomu zabezpieczenia!” – dodała. Podkreśliła też, że dotychczas szpital sobie radził, a po zmianach deficyt wyniesie 32 mln zł. Jak dodała, w przyszłym roku szpitale czekają kolejne podwyżki wynagrodzeń minimalnych pracowników, gdyż są one uzależnione nie tylko od współczynnika pracy, ale także od kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej. Wiceprezydent Warszawy negatywnie oceniła podział dodatkowych środków między szpitale pierwszego i drugiego poziomu zabezpieczenia. W jej ocenie każdy szpital powinien być rozpatrywany indywidualnie. Pilnej zmiany wymagają też podpisane aneksy umów z NFZ.

„Należy zadbać, aby do podmiotów leczniczych trafiły środki, które zagwarantują wdrożenie ustawy, bo w innym wypadku dojdzie do paradoksu – wzrost nakładów na ochronę zdrowia nie przełoży się na wzrost dostępności do usług medycznych (…) Jeśli w szpitalach nie będzie pieniędzy na ustawowe podwyżki, to trzeba będzie poszukać oszczędności gdzie indziej” – przekonywał Marek Wójcik ze Związku Powiatów Polskich. Zwrócił też uwagę na ogromne zróżnicowanie podmiotów leczniczych po wprowadzeniu ustawy, szczególnie między szpitalami powiatowymi a wysokospecjalistycznymi.

Podczas dyskusji zwracano uwagę, że szpitale otrzymały więcej pieniędzy z tytułu wyższej wyceny świadczeń, ale odliczono im środki wynikające z tzw. wskaźników korygujących, dlatego wzrost ten jest niewystarczający, aby pokryć koszty podwyżek. Podkreślano, że wycena świadczeń przeprowadzona przez Agencję Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji nie jest adekwatna do ich kosztów. Dyrektorzy szpitali i samorządowcy wskazywali na rosnące koszty utrzymania podmiotów leczniczych, spowodowane nie tylko rosnącą inflacją, ale także wzrostem cen energii, gazu, leków czy wywozu śmieci. Apelowali o urzeczywistnienie wyceny. Wskazywali ponadto na wątpliwości dotyczące przeprowadzania prawidłowej kwalifikacji pracowników do właściwej grupy zawodowej.

Odpowiadając na zarzuty, wiceminister zdrowia Piotr Bromber przypomniał, że 12 września 2022 r. odbyło się posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego poświęcone sytuacji finansowej szpitali po wprowadzeniu ustawy i uzgodniono na nim wprowadzenie zmian. Wiceminister zdrowia Maciej Miłkowski poinformował, że ustalono m.in. wzrost o 3 gr do ceny punktu (świadczenia rozliczane punktem – przyp. red.) dla wszystkich podmiotów leczniczych, a nie tylko dla tych z pierwszego i drugiego poziomu referencyjnego. Obecnie średnia cena punktu to 1,40 zł, a w 2023 r. minimum wyniesie 1,62 zł. Ponadto 1 października 2022 r. wprowadzone zostaną szacunkowe wyceny dla szpitalnych oddziałów ratunkowych, izb przyjęć, nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej, a także dla oddziałów internistycznych. Docelowy model stawek będzie obowiązywał od 1 stycznia 2023 r.

Przewodnicząca komisji senator Beata Małecka-Libera zapowiedziała kolejne posiedzenie w tej sprawie 5 października 2022 r.

W drugiej części posiedzenia Komisja Zdrowia zapoznała się z informacją na temat sytuacji epidemicznej i podjętych działań dla mieszkańców w związku z zatruciem Odry, którą przedstawił wiceminister zdrowia Maciej Miłkowski. Podkreślił, że to Państwowa Inspekcja Sanitarna jest odpowiedzialna za bezpieczeństwo żywności i wody. To ona nadzoruje wszystkie ujęcia wody pitnej i bezpieczeństwo wody pitnej dla ludzi i zwierząt i w tym zakresie monitoruje wszystkie próbki zgodnie z planem działań, ma też nadzór nad kąpieliskami, także tymi, które są na Odrze i jej dorzeczach. Dodał, że resort zdrowia uczestniczył w spotkaniach dotyczących sytuacji na Odrze, ale jako obserwator. Jednocześnie zapewnił, że resort ma nadzór nad zdrowiem obywateli i tym, czy sytuacja na Odrze miała wpływ na zdrowie obywateli.  

Przewodnicząca komisji zdrowia senator Beata Małecka-Libera pytała, czy resort zdrowia lub podległy mu główny inspektor sanitarny wiedzieli o niepokojących zdarzeniach na Odrze przed 10 sierpnia. „Dlaczego Ministerstwo Zdrowia nie podjęło żadnych działań z własnej inicjatywy?” – pytała.

Zastępczyni głównego inspektora sanitarnego Izabela Kucharska poinformowała, że 10 sierpnia odebrała telefon od wojewódzkiego inspektora sanitarnego z Gorzowa Wielkopolskiego, który poinformował, że tego dnia powiatowy inspektor w Słubicach otrzymał informację o dużej ilości śniętych ryb na odcinku Odry, który nadzoruje. Dodała, że z informacji otrzymanych od wojewodów i inspektorów z innych województw wynika, że działania były podejmowane regionalnie i nie wymagały, jak stwierdzono, interwencji na poziomie krajowym. Zapewniła, że działania dotyczące monitoringu wody przeznaczonej do spożycia i kąpielisk, kontrole w zakresie bezpieczeństwa żywności, żywienia, jak też nadzór nad przypadkami zatruć lub zakażeń pokarmowych czy innych zjawisk, które mogły mieć związek z kontaktem z wodą lub śniętymi rybami z Odry, były prowadzone na bieżąco. Po 10 sierpnia Państwowa Inspekcja Sanitarna zintensyfikowała znacznie te działania na poziomie centralnym.

Izabela Kucharska poinformowała, że w kwestii monitoringu ujęć wody przeznaczonej do spożycia w związku z sytuacją na Odrze wydano polecenia dla 5 wojewódzkich inspekcji sanitarnych i później okresowo jeszcze dla woj. łódzkiego i wielkopolskiego, dotyczących rzek Ner i Barycz, dopływów Odry, gdzie obserwowano śnięte ryby. Dodała, że kontrolowano wodę surową, czyli jeszcze przed przefiltrowaniem, z ujęć powierzchniowych, jak i głębinowych do 2 km od rzeki Odry, a także ze studni prywatnych i z tych, z których czerpana jest woda do działalności gospodarczej, gdzie istniało ryzyko przesączenia się wody z Odry.

Od 10 sierpnia do 4 września organy państwowej inspekcji wykonały 974 sprawdzenia wody. Łącznie wykonano 59 612 tys. oznaczeń parametrów powierzchniowych wody, z których 58 277 pochodziło z ujęć , a 1297 oznaczeń wody dotyczyło kąpielisk. „Badaliśmy 34 parametry chemiczne i fizykochemiczne, które wynikają wprost z ustawy” – mówiła Kucharska. „Nie stwierdzono przekroczenia parametrów. W zasadzie nie badaliśmy ujęć na sieci, tzn. wody z kranu” – dodała . „Wykryto pierwiastki charakterystyczne dla ujęć głębinowych, głównie nikiel, przekroczenia na wodzie surowej były nieznaczne i nie stanowiły zagrożenia dla zdrowia ludzi i zwierząt”– zapewniła.  Poinformowała, że do końca sierpnia było zamkniętych 6 kąpielisk z powodu przekroczenia  parametrów mikrobiologicznych, które są ustawowo monitorowane. Bezpośredni stan na temat kąpielisk jest prezentowany w internetowym serwisie. W trakcie kontroli żywności w związku z podejrzeniem ryzyka nieuczciwego handlu rybami z Odry nie stwierdzono zmian jakości i innych nieprawidłowości. Podkreśliła, że odławiając śnięte ryby, mając kontakt z wodą z Odry, należało przestrzegać zasad BHP. Stacje sanitarne razem z wojewodami były w gotowości w kwestii dostarczania środków bezpieczeństwa. Pomagały też osoby indywidualne i podmioty lecznicze mieszczące się nad Odrą. Zdarzeń zagrożenia życia lub zdrowia, które mogły mieć związek z pracami przy Odrze, oprócz wspomnianych wcześniej 6 przypadkach, nie było.

Komisje: Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, Budżetu i Finansów Publicznych oraz Ustawodawcza przystąpiły do pierwszego czytania 2 projektów senackich inicjatyw ustawodawczych dotyczących dochodów jednostek samorządu terytorialnego, wniesionych przez grupę senatorów reprezentowanych przez senatora Zygmunta Frankiewicza. Jak uzasadniał przewodniczący komisji samorządu, oba projekty mają charakter epizodyczny, a ich uchwalenie jest niezbędne ze względu na pogarszającą się dramatycznie sytuację finansową jednostek samorządu terytorialnego, podyktowaną systematycznym umniejszaniem dochodów samorządowych, spowodowanym m.in. ich zryczałtowaniem, zmianami podatkowymi, podwyżką stóp procentowych czy galopującą inflacją. W ocenie senatora w Polsce konieczna jest gruntowana reforma finansów samorządowych, która umożliwi jednostkom samorządowym rozwój i pozwoli na nie zaprzepaszczenie osiągnięć najbardziej z udanych reform polskiej transformacji ustrojowej.

Podczas posiedzenia połączone komisje poparły projekt ustawy o wysokości części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego na rok 2022, zmierzający do zwiększenia wysokości części oświatowej subwencji ogólnej o wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w I półroczu 2022 r. dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego. Projekt przyjęto wraz ze zmianami zaproponowanymi przez senackie biuro legislacyjne. Zgodnie z komunikatem GUS wskazany w projekcie ustawy wskaźnik wyniósł w lipcu br. 111,8 (wzrost cen o 11,8%). Jak podkreślano, do 2016 r. kwota części oświatowej subwencji ogólnej rosła nieco wolniej niż wydatki bieżące w oświacie, ale dynamika zmian obu tych wartości była w miarę stabilna. Subwencja oświatowa w 2004 r. stanowiła 2,72% PKB, a w 2021 r. spadła do 1,98% PKB. W efekcie w 2021 r. bieżące wydatki oświatowe JST na zadania objęte subwencją były wyższe od łącznej kwoty subwencji już o 19,7 mld zł i pozwalała na sfinansowanie tylko 72,9% wydatków bieżących. Zdaniem autorów projektu docelowo konieczne jest wprowadzenie systemowych rozwiązań, które wpłyną na urealnienie kwot przekazywanych na realizację zadań oświatowych. Poparty przez połączone komisje projekt ma charakter epizodyczny i ma jedynie wesprzeć finansowo samorządy w realizacji zadań oświatowych w 2022 r.

Senatorowie zdecydowali natomiast o zawieszeniu prac nad drugim projektem dotyczącym zmiany ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw oraz ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw. Prace nad tą inicjatywą zawieszono ze względu na uchwalenie przez Sejm 2 września br. nowelizacji ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw, która ma umożliwić przekazanie samorządom 13,7 mld zł na zrekompensowanie jednostkom samorządu terytorialnego ubytków w dochodach bieżących, m.in. na inwestycje czy poprawę efektywności energetycznej. Jak wskazał przedstawiciel wnioskodawców senator Zygmunt Frankiewicz, z procedowaniem projektu senackiego należy się wstrzymać do wyników senackich prac nad ustawą uchwaloną z inicjatywy rządu.  W ocenie wiceministra finansów Sebastiana Skuzy, ustawa przyjęta przez Sejm na podstawie projektu rządowego wzmacni jednostki samorządu terytorialnego jeszcze w 2022 r. o kwotę 13,673 mld zł, dużo wyższą od tej, która byłaby oszacowana jako subwencja rozwojowa w 2023 r. Wiceminister przypomniał też że wprowadza ona czasowe poluzowanie reguł fiskalnych, czyli możliwość bilansowania strony dochodów bieżących nadwyżkami. Jak zauważył, zwiększenie udziału w podatkach nie jest remedium na wszystkie bolączki JST, szczególnie w gminach mniej zamożnych. 

„Te dwie ustawy: nasza inicjatywa legislacyjna i rządowa, która przeszła już przez Sejm są w prostej kolizji, nie da się tym roku realizować i jednej i drugiej. Proponuję, aby zawiesić prace nad ustawa senacką i poczekać na zakończenie procedury legislacyjnej ustawy rządowej. Do tej ustawy rządowej będziemy proponowali zmiany” – zapowiedział senator wnioskodawca Zygmunt Frankiewicz. „Skoro to mają być dodatkowe środki, to nie powinny one pomniejszać subwencji rozwojowej w 2023 r. Sposób dzielenia tych pieniędzy też powinien być inny, dlatego, że ten, który jest w ustawie, ze sprawiedliwością i rozsądkiem nie ma wiele wspólnego. Będziemy mieli odrębne posiedzenia komisji, które zajmą się tą ustawą rządową. Składam formalny wniosek o nie procedowanie projektu ustawy” – stwierdził. 

Projekt ustawy wniesiony przez grupę senatorów przewiduje zmianę sposobu podziału kwoty stanowiącej zwiększenie kwoty podstawowej części rozwojowej subwencji ogólnej, przyznanej poszczególnym jednostkom samorządu terytorialnego w wypadku nieuzyskania przez nie łącznej kwoty udziału w PIT i CIT na poziomie odpowiadającym referencyjnej łącznej kwocie dochodów z tych podatków. Zgodnie z proponowanymi przepisami kwota ta byłaby dzielona między gminy proporcjonalnie do planowanych na rok budżetowy dochodów gmin z tytułu udziału we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych. Z rozwiązania tego skorzystałyby też powiaty, miasta na prawach powiatu i województwa. Projekt zakłada ponadto zwiększenie kwoty referencyjnej ustalonej na 2022 r. w związku z jej nieprawidłowym ustaleniem podczas prac nad ustawą nowelizującą ustawę o dochodach JST w ramach Polskiego Ładu.

Podczas posiedzenia połączonych komisji senatorowie zapoznali się z opiniami i ekspertyzami przygotowanymi w związku z pracami nad projektami dotyczącymi finansów samorządowych. Przedstawili je prof. dr hab. Stanisław Mazur  z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, prof. Adam Mariański z Uczelni Łazarskiego w Warszawie, prezes Polskiego Instytutu Analiz Ekonomiczno-Prawnych oraz prof. Artur Nowak-Far ze Szkoły Głównej Handlowej. Zarówno eksperci, jak zabierający w dyskusji senatorowie i przedstawiciele władz samorządowych wskazywali na pogarszającą się sytuację materialną polskich samorządów, co może doprowadzić do zapaści polskiej samorządności i szans rozwojowych naszego kraju. Już teraz, jak mówiono, mamy do czynienia z destabilizacją samorządu terytorialnego. Zdaniem uczestników senackiej debaty oprócz zmian doraźnych konieczne są zmiany systemowe, inaczej grozi nam cywilizacyjna zapaść. „Potrzebna jest nowa ustawa o dochodach Jednostek Samorządu Terytorialnego. Przede wszystkim zwiększenie udziału nie tylko w PIT, ale w CIT, ponieważ następuje przesunięcie działalności gospodarczej na te formy prowadzenia działalności, a tym samym gminy powinny mieć znacząco zwiększony udział w podatku dochodowym od osób prawnych” – wskazywał prof. Adam Mariański. W jego cenie konieczne jest zapewnienie jednostkom samorządu terytorialnego takiego samego udziału, takiej samej wysokości w ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych.

Komisje: Środowiska, Nadzwyczajna ds. Klimatuoraz Ustawodawcza przeprowadziły pierwsze czytanie projektu uchwały w sprawie katastrofy ekologicznej na rzece Odrze.

W przyjętym projekcie, przygotowanym przez grupę senatorów, komisje przypominają, że od lipca tego roku na Odrze trwa katastrofa ekologiczna o niespotykanej skali, przybierająca coraz większe rozmiary. Nadal nie jest znana jej przyczyna. Nie ulega wątpliwości, że dopuszczenie do katastrofy o takiej skali to wynik zaniechań i błędów ludzkich.

Jak czytamy w projekcie, wszystkie kompetencje w zakresie gospodarowania wodami podziemnymi i otwartymi oraz ochrony środowiska znalazły się w rękach rządu, co czyni struktury państwowe odpowiedzialnymi za brak potrzebnej i szybkiej reakcji na zaistniałe zagrożenie, a także za jego przekształcenie się w katastrofę ekologiczną Odry. „Nie zadziałały prawidłowo instytucje odpowiedzialne za monitoring, wczesne ostrzeganie o zagrożeniu i prognozowanie skali katastrofy, zawiódł system zarządzania kryzysowego u wojewodów w województwach dotkniętych kryzysem, ponadto strona polska nie wywiązała się należycie z obowiązku ostrzeżenia międzynarodowego o katastrofie ekologicznej, wynikającego z Międzynarodowego Planu Ostrzegawczo-Alarmowego dla Odry” – napisały komisje w projekcie.

W opinii senatorów sytuacja wykazała bezradność państwa i całkowite nieprzygotowanie na sytuację kryzysową. Największą odpowiedzialność za bezczynność i dramatycznie spóźnione działania należy przypisać Państwowemu Gospodarstwu Wodnemu Wody Polskie, które na żadnym szczeblu nie podjęło właściwych działań. Senatorowie podkreślili też, że struktury państwowe powinny zapewnić każdej z poszkodowanych grup adekwatną pomoc, konieczne są również działania na rzecz odtworzenia życia biologicznego w rzece, a także powstanie profesjonalnego monitoringu jakości wód na całej długości Odry.

W projekcie uchwały Senat – w obliczu katastrofy ekologicznej na Odrze – wzywa rząd „do podjęcia zdecydowanych i szybkich działań na rzecz usunięcia skutków tej katastrofy, do pociągnięcia do odpowiedzialności osób, które nie podjęły w ramach swoich obowiązków służbowych należytych działań, do udzielenia pomocy osobom i podmiotom, których egzystencja została zagrożona, a także do wsparcia procesów odbudowy życia biologicznego w rzece i w jej otoczeniu, które winny być planowane i realizowane w ścisłej współpracy z ekspertami. Katastrofa ekologiczna Odry musi stać się również powodem do rewizji obecnego systemu zarządzania państwem w obszarze gospodarki wodnej, ochrony środowiska i zmian klimatu oraz przygotowania zmian systemowych i strukturalnych, które w przyszłości zapobiegną takiemu imposybilizmowi państwa, jaki wystąpił w końcu lipca i w sierpniu 2022 r.”.


 

 

Zobacz inne aktualności Przejdż do wszystkich aktualności

Debata „Senat blisko obywatela. Co jest ważne dla Polski?” w Żyrardowie

28 marca 2024 r. w Żyrardowie kontynuowano dyskusję o samorządzie w ramach cyklu „Senat blisko obywatela. Co jest ważne dla Polski?”.

Wiceprzewodniczący Zgromadzenia Narodowego Wietnamu Tran Quang Phuong w Senacie

Wicemarszałek Michał Kamiński spotkał się w Senacie z wiceprzewodniczącym Zgromadzenia Narodowego Socjalistycznej Republiki Wietnamu Tranem Quang Phuongiem.

Konkurs „Poznajemy Senat Rzeczypospolitej Polskiej”

Kancelaria Senatu wspólnie z biurami senatorskimi organizuje ogólnopolski konkurs wiedzy o historii i działalności Senatu RP, jego roli w polskim systemie konstytucyjnym, mający przybliżyć funkcjonowanie władzy ustawodawczej.