Legislacja

Informacji o działalności Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” oraz Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”, w tym wsparcia materialnego dla organizacji polskich i polonijnych w 2021 r., wysłuchali członkowie Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą.

Prezes Zarządu Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” Dariusz Piotr Bonisławski omówił najważniejsze działania zrealizowane przez stowarzyszenie w ubiegłym roku ze środków przekazanych przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów za pośrednictwem Biura Pełnomocnika Rządu ds. Polonii i Polaków za Granicą, ale także Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Ministerstwa Sportu i Turystyki i in.

Działania SWP w obszarze edukacji polegały m. in. na udzieleniu dotacji dla szkół społecznych oraz ich inicjatyw, a także na wsparciu dydaktycznym nauczycieli polonijnych pracujących w różnego rodzaju szkołach polskich i polonijnych. Zrealizowano 14 dużych projektów w zakresie utrzymania i bieżącego funkcjonowania szkół i przedszkoli polskich i polonijnych za granicą. Wsparciem objęto łącznie 285 placówek, do których uczęszczało 35 tys. 382 uczniów i w których pracuje 3 tys. 428 nauczycieli z 24 krajów. W Europie dofinansowanie na bieżącą działalność otrzymały 224 szkoły w 12 krajach. W Ameryce Północnej i Australii wsparciem objęto 42 placówki. Na Wschodzie pomocą objęto 11 szkół z takich krajów jak Gruzja, Rosja, Litwa, Uzbekistan, Białoruś i Ukraina. W Ameryce Łacińskiej – w Brazylii, Meksyku i Argentynie – wsparcie otrzymało 8 organizacji, które opiekowały się procesem edukacyjnym w zakresie nauczania języka polskiego. Dofinansowano również działalność 14 organizacji parasolowych – z Wielkiej Brytanii, Irlandii, Francji, Holandii, Belgii, Włoch, Republiki Czeskiej, USA, Kanady i Białorusi. Dotacje przeznaczono ponadto na 4 projekty i organizację 10 wydarzeń uzupełniających kształcenie.

W 2021 r. działający od 10 lat Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli SWP opracował i wydał trzy publikacje. „Po prostu po polaku” – publikacja opracowana we współpracy ze Zrzeszeniem Nauczycieli Polonijnych w Chicago – zawiera 22 lektury dla uczniów klas 4–6, dostosowane do kompetencji językowych dzieci polonijnych. „Album o Polsce” –przygotowany we współpracy ze Związkiem Nauczycielstwa Polskiego w Kanadzie – to przewodnik po współczesnej Polsce, opracowany z myślą o najmłodszych czytelnikach. Obie publikacje zostały udostępnione na stronie www.podrecznikipolonijne.pl i pobrane przeszło 20 tysięcy razy. We współpracy z Centrum Pedagogicznym w Czeskim Cieszynie ODN SWP wydał „Vademecum polonisty-bohemisty” – dwujęzyczną publikację pozwalającą nauczycielom języka polskiego i czeskiego na tworzenie wspólnych programów nauczania w szkołach polskich na Zaolziu. Ponadto ODN SWP kontynuował wydawanie kwartalnika metodycznego skierowanego do nauczycieli polonijnych „Uczymy, jak uczyć”. Publikacja jest dostępna również do pobrania na stronie ODN SWP. Ze środków własnych ODN SWP zrealizował wiele przedsięwzięć edukacyjnych w formule online, w tym 266 szkoleń, 4 kursy języka polskiego jako obcego, kurs asystenta dziecka wielokulturowego, studium metodyczne dla nauczycieli pracujących w Chicago. Łączna liczba polonijnych uczestników wszystkich wydarzeń wyniosła ponad 8 tysięcy nauczycieli polonijnych z 54 krajów.

Inny ważny obszar działalności Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” to rozwijanie struktur organizacji polonijnych na świecie. W 2021 r. zrealizowano 10 projektów, w ramach których dofinansowano funkcjonowanie 204 organizacji z 37 krajów. Były to zarówno organizacje o charakterze społeczno-kulturalnym, jak i organizacje nastawione wyłącznie na działalność sportową czy kulturalną. Organizacje otrzymały środki na utrzymanie siedzib, na opłaty eksploatacyjne, na zakup wyposażenia biur, w tym sprzętu komputerowego, a także strojów ludowych, instrumentów, nut, jak również na zatrudnienie pracowników – wykwalifikowanej kadry choreografów, dyrygentów i muzyków. Największą część wydatków stanowiło wsparcie dla zespołów folklorystycznych, chórów i teatrów (w sumie dla 81 podmiotów z 23 krajów).

Stowarzyszenie zrealizowało również 3 projekty skierowane do polonijnych wydawców prasy, audycji radiowych oraz portali internetowych, a polegające na dofinansowaniu bieżącego utrzymania mediów, ich modernizacji oraz na wsparciu działalności redakcyjnej. Wsparcie uzyskały media z 27 krajów Europy, Azji oraz obu Ameryk, w tym 28 tytułów drukowanych, 24 portale internetowe, 8 rozgłośni radiowych (4 tytuły z Kanady, 3 z Brazylii oraz 2 z Argentyny. 5 tytułów z Austrii, 4 z Włoch, 4 z Wielkiej Brytanii, 4 z Rosji, 4 z Irlandii, 2 z Węgier i 2 z Ukrainy oraz pojedyncze tytuły z innych krajów). Stowarzyszenie wsparło również działalność Polonijnej Agencja Informacyjnej, będącej źródłem informacji o aktywności środowisk polonijnych oraz o bieżącej sytuacji Polski, a także o jej historii, kulturze i tradycjach.

Kolejnym ważnym obszarem działalności stowarzyszenia była pomoc charytatywna i medyczna dla Polaków na Wschodzie i w Ameryce Południowej. Zrealizowano 2 projekty. „SOS Białoruś”, w ramach którego powstało Centrum Pomocy Humanitarnej prowadzące działalność na rzecz osób polskiego pochodzenia, które znalazły się w trudnej sytuacji i zdecydowały się na wyjazd do Polski, a także na rzecz osób pozostających na terenie Białorusi. Projekt „Misja medyczna” miał na celu udzielenie pomocy medycznej i charytatywnej osobom w różnym stopniu zagrożonym wykluczeniem społecznym z powodu wieku, stanu zdrowia, sytuacji materialnej itp. Ponadto Stowarzyszenie Wspólnota Polska” od kilkunastu lat realizuje program pobytów wakacyjnych w Polsce pod nazwą „Lato z Polską”. Program ten, w ramach którego co roku przyjeżdżały do Polski tysiące dzieci, zainicjowany został jeszcze przez śp. Macieja Płażyńskiego. Pomimo pandemii w 2021 r. udało się zorganizować w partnerstwie z 26 samorządami lokalnymi z całej Polski wakacyjne pobyty w kraju ponad 1000 dzieci, głównie ze Wschodu. W 2021 r. ministerstwo sportu dofinansowało 12 polonijnych wydarzeń sportowych, w których uczestniczył blisko 2400 osób z 34 krajów.

Ze środków z dotacji MSZ w 2021 r. Stowarzyszenie wsparło także 14 inwestycji polonijnych. Na obszarze Europy dofinansowano remonty, rozbudowy i modernizacje 5 domów polskich, zlokalizowanych w Wielkiej Brytanii, Czechach, Rumunii i Ukrainie. Dofinansowano również budowę budynku szkoły w ukraińskich Łanowicach, wykończenie sali Atrium w Polskim Ośrodku Społeczno-Kulturalnym w Londynie, remont Klubu Polskiego przy parafii MB Częstochowskiej w Nottingham, remont budynku Koła Polskiego Kulturalno-Oświatowego w Cieszynie oraz rozbudowę Domu Kultury Polskiej w Wilnie. W nowo wybudowanym skrzydle DKP w Wilnie będzie miała siedzibę Telewizja Wilno, znajdzie się tam profesjonalne studio telewizyjne i inne pomieszczenia, przeznaczone na potrzeby innych instytucji mieszkających na Litwie Polaków. Dofinansowano również renowację wnętrza siedziby Towarzystwa Polsko-Brazylijskiego im. Tadeusza Kościuszki i remonty innej infrastruktury polonijnej w Buenos Aires, a także remont i przebudowę budynku z salą koncertową na potrzeby Akademii Muzyki przy Paderewski Symphony Orchestra w Chicago.

Prezes SWP Bonisławski poinformował również, że 8 kwietnia br. przez rosyjskie ministerstwo spraw wewnętrznych została podjęta decyzja o zakazie legalnej działalności SWP na terenie Federacji Rosyjskiej.

O działalności Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzi” w roku 2021 mówił członek Zarządu Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” Juliusz Szymczak-Gałkowski. Była onarealizowana była ze środków uzyskanych przede wszystkim z KPRM na w ramach konkursu „Polonia i Polacy za granicą”, a także ze środków MSZ, MKiDN, MSWiA, ministerstwa sportu oraz Instytutu Polonika. Niektóre działania były realizowane dzięki środkom uzyskanym od sponsorów prywatnych oraz fundacji spółek Skarbu Państwa. W 2021 r. FPPnW dysponowała budżetem przekraczającym 36 mln zł, w tym ponad 27 mln zł z KPRM, ponad 3 mln zł z MKiDN, ponad 5 mln zł z MSZ.

W obszarze edukacji do najważniejszych działań należały programy stypendialne, w tym „Bon studenta”, obejmujący stypendia dla ok. 350 studentów polskiego pochodzenia studiujących w krajach zamieszkania, z dawnego bloku wschodniego, „Bon maturzysty” dla 800 uczniów z Litwy i Łotwy, a także „Bon pierwszaka” przeznaczony dla uczniów rozpoczynających naukę w pierwszych klasach w szkołach polskich na terenie Czech, Litwy i Łotwy (1331 bonów), a także wyprawki szkolne dla 2,5 tysiąca uczniów z Ukrainy. FPPnW dofinansowała ponadto zakup książek i działalność szkół funkcjonujących na terenie przede wszystkim byłego Związku Radzieckiego; dofinansowanie obejmowało głównie koszty utrzymania budynków i prowadzenia działań edukacyjnych.

Innym ważnym obszarem działalności fundacji było wspieranie struktur organizacji polonijnych na terenie byłego bloku wschodniego. Problemem dla nas było to, co się działo na Białorusi. Mimo praktycznie zamrożenia działalności polonijnej udało się, we współpracy z SWP, kontynuować wsparcie dla Polaków zarówno na terenie Białorusi, jak i w Polsce. Fundacja przekazywała ponadto środki na utrzymanie mediów polonijnych. Są to projekty dwuletnie, co zapewnia ciągłość finansowania i daje możliwość zatrudnienia pracowników. Prowadzony jest także portal IDA , czyli „Internet dla aktywnych”, który ma na celu merytoryczne wspieranie mediów polskich na Wschodzie oraz prowadzenie szkoleń. Działania FPPnW polegały również na promowaniu kultury i języka polskiego, m.in. w ramach kampanii „Kto ty jesteś?”.

Za istotny obszar działań fundacji Juliusz Szymczak-Gałkowski uznał ponadto pomoc charytatywną i medyczną dla Polaków mieszkających na Ukrainie, w tym m. in. zakup leków, środków medycznych, a także żywności. Za pośrednictwem parafii przekazywano także niewielkie jednorazowe zapomogi finansowe dla konkretnych potrzebujących.

W ramach Wschodniego Funduszu Dobroczynności, na który środki pozyskiwane są od darczyńców prywatnych i od fundacji spółek Skarbu Państwa (w 2021 r. budżet tego funduszu przekroczył 1,5 mln zł), przeznaczono środki na wsparcie zdrowotne oraz na wsparcie osób funkcjonujących w szczególnie trudnych warunkach życiowych, zwłaszcza na terenie Białorusi, Ukrainy i Rosji.

Główne działania FPPnW w zakresie inwestycji w 2021 r. prowadzone były na terenie Republiki Czeskiej, Litwy, Łotwy, Szwajcarii i Węgier. Ze środków pochodzących z MSZ dofinansowano remont elewacji, dachu i wnętrz Domu Polskiego w Dyneburgu. Dofinansowano ponadto m.in. remont Muzeum Kościuszki w szwajcarskiej Solurze.

W zakresie działań kulturalnych fundacja dofinansowała prace porządkowe i renowacyjne w miejscach pamięci narodowej w ramach stałej opieki nad polskimi cmentarzami i kwaterami wojskowymi przede wszystkim na terenie krajów z dawnego bloku wschodniego. Dzięki wsparciu KPRM fundacja przeprowadziła ponadto nabory małych projektów w zakresie dziedzictwa kulturowego i historycznego w ramach tzw. małych grantów, w wysokości do 7 tys. zł. Mogły się o nie ubiegać środowiska polonijne, również nieformalne czy niezarejestrowane grupy. W 2021 r. udało się zrealizować 160 takich projektów.

Dyrektor Departamentu Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Jan Badowski wskazał, że środki przekazane w 2021 r. na omówione działania Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” oraz Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” stanowiły 75% całego budżetu KPRM przewidzianego na działania w zakresie wsparcia Polonii i Polaków za granicą. Podkreślił także, że są to dwie najbardziej doświadczone organizacje prowadzące działania w zakresie opieki nad Polonią na świecie.

W drugiej części posiedzenia senator Halina Bieda pokrótce opowiedziała o swojej wizycie na XXVII Zjeździe Związku Polaków we Włoszech, a także o spotkaniu Grupy Polsko-Niemieckiej z Polonią w Berlinie. Wskazała na problemy Związku Polaków we Włoszech z wydawaniem biuletynu Polonii włoskiej, który ukazuje się już od kilkudziesięciu lat. Przedstawiciele włoskiej Polonii opowiadali również o kradzieży miedzianego dachu z kaplicy przy polskiej kwaterze na Cmentarzu Prima Porta. Z kolei w trakcie spotkania z Polonią w Berlinie poruszano problem braku dofinansowania nauki języka polskiego, co jest niezrozumiałe w kontekście przeniesienia w budżecie państwa polskiego środków z finansowania szkół mniejszości niemieckiej w Polsce na finansowanie nauki języka polskiego w Niemczech. Senator Bieda zwróciła uwagę na konieczność ustalenia, w jaki sposób te środki zostaną rozdysponowane i dlaczego Polonia w Niemczech nie otrzymała dofinansowania.

W odpowiedzi dyrektor Badowski z KPRM zadeklarował, że jeżeli Ministerstwo Edukacji i Nauki nie sfinansuje funkcjonowania szkół polonijnych w Niemczech, to KPRM postara się je wesprzeć.

Przewodniczący komisji, senator Kazimierz Ujazdowski zapowiedział skierowanie zapytania do Ministerstwa Edukacji i Nauki w sprawie rozdysponowania kwoty 40 milionów zł.

Senatorowie z Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej wysłuchali informacji ministra rodziny i polityki społecznej o działaniach rządu na rzecz deinstytucjonalizacji opieki społecznej i rozwoju usług społecznych w Polsce.

Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej zaproponuje Izbie przyjęcie bez poprawek ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz będzie rekomendować wprowadzenie 1 poprawki do ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym.

Celem nowelizacji Karty Nauczyciela jest zapewnienie nauczycielom podwyżki od 1 maja do 31 grudnia 2022 r. poprzez zwiększenie średniego wynagrodzenia nauczycieli. Zmiana ta umożliwi jednocześnie podwyższenie od 1 maja 2022 r. wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli oraz dodatków do wynagrodzenia. Ustawa nie budziła zastrzeżeń Biura Legislacyjnego.

Druga z omawianych ustaw – ustawa o zmianie ustawy o samorządzie gminnym – została opracowana na podstawie petycji. Proponowana zmiana przepisów umożliwi radom gmin dokonanie podziału środków budżetu obywatelskiego w sposób znacznie bardziej elastyczny i dostosowany do uwarunkowań w konkretnej gminie. Biuro Legislacyjne zwróciło uwagę na brak przepisów przejściowych, co stanowi istotne uchybienie natury legislacyjnej i przedstawiło 2 propozycje poprawek zawierających rozwiązania intertemporalne do spraw w toku. Komisja zaakceptowała poprawkę, zmierzającą do niewłocznego jej zastosowania w obecnie trwających procedurach dotyczących budżetu obywatelskiego na rok 2023 pod warunkiem, że nie upłynął termin zgłaszania propozycji do nich. 

Po rozpatrzeniu ustawy o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz ustawy o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami komisje: Infrastruktury oraz Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej zaproponują Senatowi przyjęcie jej z poprawką. Ma ona na celu skreślenie przepisu, który wydłuża o 2 lata termin obowiązywania rozporządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki. Efektem tej poprawki jest też zmiana tytułu noweli. Na niekonstytucyjność przepisu art. 2 ustawy zwróciło uwagę senackie biuro legislacyjne. Regulacja ta została bowiem dodana w trakcie prac sejmowych i wykracza poza materię projektu ustawy. Senatorowie podzielili obawy legislatorów.

Ustawa wydłuża o 3 lata spoczywający na gminie do 31 grudnia 2021 r. obowiązek zapewnienia najemcom prawa do lokalu zamiennego oraz pokrycia kosztów przeprowadzki w związku z koniecznością remontu lub rozbiórki budynku, który jest w złym stanie technicznym i wymaga opróżnienia. Wydłuża ponadto termin na określenie nowych warunków technicznych budynków w celu zapewnienia ich dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami.

Komisje: Środowiska oraz Rolnictwa i Rozwoju Wsi zapoznały się z informacją Ministerstwa Klimatu i Środowiska na temat realizacji ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw, ze szczególnym uwzględnieniem osiągnięcia poziomów recyklingu oraz innowacyjnych technologii spełniających wymogi BAT, przedstawioną przez zastępcę dyrektora Departamentu Gospodarki Odpadami w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Joannę Darską.

Senatorowie z Komisji Infrastruktury zarekomendują Izbie wprowadzenie 3 poprawek do ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z rozwojem publicznych systemów teleinformatycznych. Poprawki o charakterze legislacyjnym, w tym ujednolicającą terminologię zmienianych przepisów ustawy o doręczeniach elektronicznych, zaproponowało Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu.

Nowelizacja ma usprawnić zasady wykonywania zadań administracji publicznej w związku z rozwojem publicznych systemów teleinformatycznych. Umożliwia budowę jednolitych rozwiązań do obsługi rejestracji pojazdów i wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia, przyspiesza budowę Centralnej Ewidencji Kierowców (CEK 2.0), rozszerza też funkcjonalność systemu CEPiK (Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców) o aplikację, z której będą korzystać organy wydające dokumenty uprawniające do kierowania pojazdami. Ustawa usprawnia także utrzymanie prawidłowego funkcjonowania Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej (OSE) i zadania jej operatora – Naukowej i Akademickiej Sieci Komputerowej (NASK) o działania wspierające cyfryzację systemu oświaty, funkcjonowanie organów prowadzących szkoły i samych szkół. Z kolei NFZ, bez czekania na weryfikację z rejestrem Straży Granicznej, na podstawie numeru PESEL będzie mógł umożliwić osobom, które przyjechały do Polski z Ukrainy, korzystanie ze świadczeń opieki zdrowotnej.

Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi zapoznała się z informacją na temat bezpieczeństwa  żywnościowego w Polsce w związku z aktualną sytuacją w Ukrainie, którą przedstawił wiceminister rolnictwa Norbert Kaczmarczyk. Jak wskazał przewodniczący komisji senator Jerzy Chróścikowski, wobec wojny na Ukrainie i przybycia do naszego kraju ponad 2 mln uchodźców z tego kraju, rosnącej inflacji i wzrostu cen, senatorowie chcą wiedzieć, czy bezpieczeństwo żywnościowe Polski jest zachowane. 

Wiceminister Norbert Kaczmarczyk zapewnił, że w kwestii produkcji podstawowych produktów żywnościowych nasze bezpieczeństwo nie jest zagrożone, a Polska jest pod tym względem samowystarczalna. Dane dotyczące ich produkcji i eksportu wskazują na dużą rezerwę w dysponowaniu żywnością, co oznacza, że jej w Polsce nie zabraknie. W ocenie wiceministra względy bezpieczeństwa żywnościowego i występujące sytuacje nadzwyczajne wymagają jednak ciągłego i wnikliwego monitorowania poszczególnych rynków rolnych. W ten proces włączone są instytucje podległe i nadzorowane przez resort rolnictwa, utrzymywany jest też stały kontakt z organizacjami reprezentującymi różne ogniwa łańcucha rynkowego (rolnicy, przetwórcy, handlowcy). Wśród innych elementów ważnych dla bezpieczeństwa żywnościowego w obecnej sytuacji wojennej wymienił m.in. krótki łańcuch dostaw czy sprawne reagowanie na kłopoty z ich logistyką. Za niepokojącą wiceminister Norbert Kaczmarczyk uznał sytuację na rynku wołowiny, której tylko 25% pozostaje w Polsce, a 75% produkcji jest eksportowane. Interwencji wymaga też sytuacja na rynku wieprzowiny. Krajowa produkcja tego mięsa pokrywa zapotrzebowanie wewnętrzne w 88–94%, w związku z tym jesteśmy importem netto wieprzowiny. Dlatego podejmowane są wysiłki na rzecz odbudowy krajowego stada i zapewnienia samowystarczalności.

Odpowiadając na zgłaszany przez senatorów postulat zorganizowania posiedzenia niejawnego poświęconego żywnościowym rezerwom strategicznym tworzonym na wypadek zagrożenia bezpieczeństwa państwa, porządku i zdrowia publicznego czy klęski żywiołowej, wiceminister rolnictwa zapewnił, że wniosek w tej sprawie przekaże premierowi. Senatorowie postulowali także prowadzenie rzetelnej analizy rezerw żywnościowych mogących pozostawić u rolników i producentów. W ich ocenie jest to szczególnie ważne ze względu na dynamikę obecnej sytuacji żywnościowej zarówno w Unii Europejskiej, jak i na świecie. Ukraina i Rosja odpowiadają za prawie 30% światowego eksportu pszenicy i jęczmienia, są także jednymi z największych eksporterów kukurydzy i olejów roślinnych. Rosja odgrywa też kluczową rolę w światowym handlu nawozami. Jak podkreślano podczas posiedzenia, inwazja Federacji Rosyjskiej na Ukrainę zdestabilizowała jeszcze bardziej i tak już niestabilne rynki rolne. Jeszcze przed agresją odnotowano znaczący wzrost cen energii, paliw i nawozów, co spowodowało w konsekwencji wzrost kosztów produkcji, cen skupu produktów rolnych i żywności.

W ocenie wiceministra rolnictwa Norberta Kaczmarczyka bardzo ważne jest, by w tym trudnym czasie reagować szybko na dynamicznie zmieniającą sytuację na poszczególnych rynkach rolnych. Szybko należy też reagować w wypadku ewentualnego wzmożonego eksportu towarów rolnych z naszego kraju.

Podczas posiedzenia senackiej komisji rolnictwa dyskutowano także o potrzebie uświadamiania społeczeństwu znaczenia produkcji rolnej i zwierzęcej dla bezpieczeństwa państwa. Jak wskazywano, należy pokazywać wieś przede wszystkim jako miejsce pracy rolników, którzy troszczą się o dobrostan zwierząt, a produkcją rolną wpływają na zmniejszanie emisji gazów cieplarnianych. Zdaniem senatora Ryszarda Bobera należy walczyć z panującymi w tym względzie stereotypami i hejtem. W jego ocenie bez zmian w społecznym podejściu do rolnictwa nie zachęcimy młodych ludzi do pozostania w tym sektorze gospodarki. Polska powinna także energicznie zabiegać o dopłaty do szczególnie zagrożonych dziedzin, takich jak np. nawozy. Ważna jest też dywersyfikacja i elastyczność w podejściu – umożliwianie rozwoju zarówno gospodarstwom rodzinnym, jak i towarowym. 

Podczas obrad przypomniano również, że Komisja Europejska w swoim komunikacie dotyczącym zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego i wzmocnienie odporności systemów żywnościowych, opublikowanym 23 marca br., wskazała środki, które podejmuje w celu zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego na świecie oraz wsparcia unijnych rolników i konsumentów, którzy ucierpieli w wyniku agresji Rosji na Ukrainę. Na bezpośrednie wsparcie rolników najbardziej dotkniętych wyższymi kosztami środków produkcji i zamknięciem rynków eksportowych przeznaczano 500 mln euro, a państwa członkowskie mogą uzupełnić to wsparcie do 200% środkami krajowymi. KE umożliwiła też produkcję roślin na gruntach odłogowanych w UE, przy jednoczesnym utrzymaniu pełnych płatności związanych z zazielenieniem.

Komisje: Budżetu i Finansów Publicznych, Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej wniosą o wprowadzenie poprawek do ustawy o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021–2027. Większość z nich zgłosił senator Janusz Pęcherz; dotyczą one głównie tworzenia programów rozwoju. Jedna z poprawek zmienia definicję instytucji odpowiedzialnych za realizację inwestycji poprzez uwzględnienie zarządu województwa i związku zintegrowanych inwestycji terytorialnych (ZIT). Zarząd województwa i ZIT uzyskałyby także uprawnienie do uregulowania kwestii związanych z pomocą publiczną. Kolejna zmiana rozszerza katalog zadań komitetu monitorującego o zatwierdzanie kryteriów wyboru przedsięwzięć i monitorowanie ich przestrzegania. Przyjęto też poprawkę, która wydłuża z 14 do 30 dni termin na zgłoszenie przedstawicieli do składu komitetu monitorującego dla organizacji zdecentralizowanych. Zgodnie z inną poprawką program rozwoju mógłby być realizowany w miejskich obszarach funkcjonalnych, wyznaczonych w wyniku zawarcia porozumienia terytorialnego. Przyjęto też zmiany, których celem jest skreślenie przepisów umożliwiających emisję obligacji przez Polski Fundusz Rozwoju w wypadku nieprzekazania przez Komisję Europejską przekazu płatności z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, a także przepisów przewidujących tworzenie rezerwy celowej o charakterze bezzwrotnym. Akceptację komisji uzyskały ponadto zmiany legislacyjne, pozytywnie zaopiniowane przez Ministerstwo Finansów.

Uwagi do ustawy i propozycje poprawek przedstawiło Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu, a także Związek Miast Polskich.

Ustawa o zasadach realizacji zadań finansowanych ze środków europejskich w perspektywie finansowej 2021–2027, tzw. ustawa wdrożeniowa, umożliwia wydawanie przez Polskę środków z nowego budżetu wieloletniego UE na lata 2021–2027 oraz z unijnego Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności. Wprowadza mechanizmy koordynacji programów współfinansowanych ze środków funduszy strukturalnych, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Funduszu Spójności. Ustala też podmioty zaangażowane we wdrażanie tych funduszy, ich zadania i tryb współpracy. W ustawie określono również zasady wyboru projektów, procedurę odwoławczą oraz zasady monitorowania postępu i sprawozdań z realizacji programów i projektów współfinansowanych z funduszy UE. Zawarto też w niej przepisy szczegółowe dotyczące wdrożenia planu rozwojowego, tj. Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO), m.in. wyboru i sposobu realizacji przedsięwzięć, ich finansowania, a także kontroli i audytu oraz monitorowania KPO.