Legislacja

28 października 2021 r. po północy zakończył się pierwszy dzień 32. posiedzenia Senatu. Zdominowała go wielogodzinna debata poświęcona ustawie o budowie zabezpieczenia granicy państwowej, zwieńczona jej przyjęciem z poprawkami. Senatorowie rozpatrzyli też 5 ustaw, z których ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, wprowadzająca rozwiązania zapisane w Polskim Ładzie, również wywołała wielogodzinną dyskusję.

Porządek obrad został uzupełniony o punkty: drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych; rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Zostaną dodane też punkty: drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg oraz ustawy o Funduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej oraz informacja Prezesa Rady Ministrów o kontroli inflacji przez rząd i rosnących cenach.

Izba przyjęła z 13 poprawkami ustawę o budowie zabezpieczenia granicy państwowej (projekt rządowy). Jedna z przyjętych poprawek usuwa z ustawy przepis, który wyłączał informacje dotyczące konstrukcji, zabezpieczeń i parametrów technicznych bariery granicznej spod działania zapisów ustawy o dostępie do informacji publicznej. Senatorowie przesądzili tym samym, że obywatele i dziennikarze na podstawie ustawy będą mieli prawo dostępu do informacji na temat budowania muru granicznego. Inna poprawka likwiduje całkowite wyłączenie stosowania prawa zamówień publicznych przy realizacji inwestycji i przesądza, że do zamówień związanych z budową zapory znajdą zastosowanie przepisy, regulujące zasady udzielania zamówień publicznych w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa. Senat zdecydował też, że w pracach zespołu do spraw przygotowania i realizacji zabezpieczenia granicy państwowej będą mogli uczestniczyć przedstawiciele klubów i kół poselskich, senackich i parlamentarnych. Senatorowie wyeliminowali też wątpliwości konstytucyjne, związane z przepisem o zakazie przemieszczania się w granicach 200 metrów od linii granicy państwowej.  Nałożyli ponadto na ministra właściwego do spraw wewnętrznych, a także pełnomocnika do spraw przygotowania i realizacji zabezpieczenia granicy państwowej obowiązek przedstawiania Sejmowi cyklicznych sprawozdań z przebiegu inwestycji i jej użytkowania. Przyjęto również poprawki o charakterze doprecyzowującym, legislacyjnym i redakcyjnym.

Podczas dyskusji ustawę negatywnie ocenili senatorowie Koalicji Obywatelskiej. Podkreślali, że ich zastrzeżeń nie budzi cel ustawy – ochrona wschodniej granicy Polski, ale sposób jego realizacji. W ich ocenie ustawa nie będzie skuteczna, pozwoli zaś na niekontrolowane wydatkowanie ogromnej kwoty na budowę bariery. Senator Marcin Bosacki złożył wniosek o odrzucenie ustawy, a senatorowie Jacek Bury i Wadim Tyszkiewicz – poprawki. Ustawy bronili senatorowie PiS, wskazując na potrzebę budowy bariery. Wicemarszałek Marek Pęk apelował o niepopieranie wniosku o odrzucenie ustawy. Jak mówił, w tym bardzo trudnym stanie prawnym i faktycznym, gdy naruszana jest integralność Rzeczypospolitej i Unii Europejskiej, potrzebna jest jedność państwa i polskich elit politycznych. Wyraził nadzieję, że uda się szybko zbudować zaporę. Senator Marek Komorowski wniósł o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Senator Magdalena Kochan odczytała apel Parlamentarnego Zespołu do spraw Dzieci skierowany do prezydenta RP i Rady Ministrów o podjęcie działań mających na względzie zabezpieczenie praw dzieci migrantów, a także oświadczenie, w którym senatorowie żądają od obecnych władz Białorusi natychmiastowego zaprzestania używania dzieci jako broni politycznej. Apelowała do senatorów o poparcie tego oświadczenia. 

Specustawa przewiduje pilną budowę na polskiej granicy z Białorusią zapory zabezpieczającej przed nielegalną migracją. Budowa ma być celem publicznym, a jej inwestorem – Komendant Główny Straży Granicznej. Do inwestycji nie mają być stosowane przepisy odnoszące się do inwestycji, nie będzie też potrzebne uzyskanie decyzji, zezwoleń, opinii i uzgodnień, co ma umożliwić szybką realizację. Do zamówień związanych z inwestycją nie ma też być stosowane prawo zamówień publicznych, a kontrolą zajmie się Centralne Biuro Antykorupcyjne. Informacje dotyczące konstrukcji, zabezpieczeń i parametrów technicznych bariery nie mają podlegać prawu do informacji publicznej ani udostępnieniu w trybie odrębnych przepisów. Ustawa zakłada ponadto, że wojewoda może zakazać przebywania na określonym obszarze nie szerszym niż 200 m od linii granicy państwowej. Nie będzie to jednak dotyczyć właścicieli nieruchomości znajdujących się w tej strefie i osób, którym na przebywanie tam zezwoli komendant oddziału Straży Granicznej. Możliwe będzie wywłaszczenie z nieruchomości niezbędnych do budowy bariery i wypłata odszkodowania za nie, a wydatki te pokryją wojewodowie. Szacowany koszt inwestycji to 1 mld 615 mln zł, w tym 1 mld 500 mln zł na budowę fizycznej bariery i 115 mln zł na urządzenia techniczne. Ustawa ma wejść w życie dzień po jej ogłoszeniu.

Ustawy rozpatrzone przez Senat.

Ustawa o zmianie ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) wydłuża do końca 2023 r. możliwość przekazywania do Spółki Restrukturyzacji Kopalń (SRK) kopalni Jastrzębie III i kopalni Pokój. Ich likwidacja ze środków budżetowych będzie możliwa do 2027 r. Do SRK przejdzie też grupa pracowników obu kopalń, którzy będą mogli skorzystać z osłon socjalnych: urlopów górniczych, urlopów dla pracowników zakładów przeróbki węgla oraz jednorazowych odpraw pieniężnych. Ustawa ustala maksymalny limit wydatków z budżetu państwa na restrukturyzację górnictwa w latach 2021–27 na 8 mld 245 mln zł.

Ustawa o ustanowieniu Narodowego Dnia Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego (projekt prezydencki) ustanawia święto państwowe mające upamiętniać zwycięski zryw Polaków przeciwko Niemcom z lat 1918–19, które będzie przypadać w rocznicę wybuchu powstania, czyli 27 grudnia.

Ustawa o zmianie ustawy o sporcie (projekt rządowy) przewiduje  wprowadzenie od 2022 r. 4 nowych programów stypendialnych dla utalentowanych zawodniczek i zawodników w wieku 16–23 lata i dla trenerów. Dodatkowe stypendium będzie można otrzymać w ramach programów: Team100 Junior (sportowcy w wieku 16–17 lat), Team100 (18–23 lata), Team100 Trener i stypendium ministra. Nowelizacja zakłada także wzrost wysokości stypendiów specjalnych i świadczeń olimpijskich, np. „emerytura olimpijska” wzrośnie o 812,78 zł, z 2844,74 zł do 3657,52 zł. Zostaną nią również objęci reprezentanci Polski na olimpiadzie szachowej, organizowanej przez Międzynarodową Federację Szachową (FIDE).

Ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) wprowadza możliwość wystawiania – oprócz papierowych i elektronicznych – faktur ustrukturyzowanych jako jednej z form dokumentowania transakcji. Faktury ustrukturyzowane zostaną uznane za rodzaj faktur elektronicznych, będą wystawiane i otrzymywane przez podatników za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, czyli Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Korzystanie z e-faktur stanie się obligatoryjne 1 stycznia 2023 r. Ma to m.in. przyspieszyć zwrot VAT, a także zmniejszyć obowiązki przedsiębiorców.

Ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) wprowadza rozwiązania zapisane w Polskim Ładzie. Przewiduje podwyżkę do 30 tys. zł kwoty wolnej od podatku, a do 120 tys. zł – pierwszego progu podatkowego, do którego obowiązuje stawka 17%, a powyżej niego rośnie do 32%. Zmienia także zasady odliczania składki zdrowotnej, jej część przestanie podlegać odliczeniu. Dla osób o dochodach od 68,4 tys. zł do 133,6 tys. zł ustawa wprowadza tzw. ulgę dla klasy średniej, aby brak możliwości odliczenia składki zdrowotnej nie podwyższał ich progu podatkowego. Z tej ulgi będą mogli skorzystać zatrudnieni na etacie i przedsiębiorcy rozliczający się na zasadach ogólnych. Ustawa przewiduje też ulgę dla pracujących emerytów. Osoby, które osiągną wiek emerytalny, ale nadal będą pracować i nie pobierać emerytury, otrzymają dodatkowe odliczenie w kwocie 85 tys. zł, czyli nie będą płacić podatku od dochodów nieprzekraczających 115 tys. zł. Każdy z rodziców w rodzinie mającej więcej niż 4 dzieci również uzyska odliczenie w kwocie 85 tys. zł, które powiększy kwotę wolną od podatku. Zgodnie z ustawą przedsiębiorcy rozliczający się podatkiem liniowym będą płacić składkę zdrowotną w wysokości 4,9% dochodów, ale nie mniej niż 270 zł. Składka płacących podatek według karty podatkowej będzie liczona od minimalnego wynagrodzenia i wyniesie 270 zł. Osoby rozliczające się podatkiem zryczałtowanym o rocznych przychodach do 60 tys. zł będą płacić składkę w wysokości 9% od 60% przeciętnego wynagrodzenia, te o przychodach między 60 tys. zł a 300 tys. zł – składkę liczoną od 100% przeciętnego wynagrodzenia, a o przychodach ponad 300 tys. zł – od 180% przeciętnego wynagrodzenia. Ustawa wprowadza również tzw. ulgi na robotyzację, ulgi na badania i rozwój oraz ulgi na innowacyjnych pracowników. Będzie je można rozliczyć przez 6 lat. Poszerza też możliwości stosowania tzw. estońskiego CIT (zysk firmy nie jest opodatkowany, dopóki w niej pozostaje). Ustawa zawiera także przepisy mające na celu walkę z szarą strefą.