Legislacja

Komisja Zdrowia wysłuchała informacji wiceministra zdrowia Macieja Miłkowskiego na temat  zdrowia w Polskim Ładzie i realizacji programów zdrowotnych. Jak wyjaśniła przewodnicząca komisji senator Beata Małecka-Libera, celem posiedzenia było zbadanie, jak została uwzględniona w Polskim Ładzie realizacja wielu rządowych obietnic, często złożonych dużo wcześniej,  dotyczących ochrony zdrowia.  Senatorowie i eksperci zaproszeni do udziału w posiedzeniu komisji zadali wiele szczegółowych pytań odnoszących się w większości do praktycznych aspektów   rządowych programów, jak również wygłosili wiele krytycznych  uwag z nimi związanych.

Zdaniem senator Beaty Małeckiej-Libery, istotnie są powody do zmartwienia, ponieważ system opieki zdrowotnej stał się niewydolny, w rezultacie pandemii pogorszyła się profilaktyka, diagnostyka i  leczenie pacjentów, wzrosła śmiertelność, stan kadr medycznych także ulega pogorszeniu i nie są one w stanie zapewnić bezpieczeństwa swoim pacjentom, a to wszystko dzieje się w obliczu czwartej fali koronawirusa i czwartej fali związanej z chorobami przewlekłymi. „Stajemy się krajem o najgorszych wskaźnikach zdrowotnych w Europie” - mówiła przewodnicząca Komisji Zdrowia . W związku z tym pytała ona o realizację takich programów, jak „40plus”, Krajowa Sieć Kardiologiczna czy Krajowa Sieć Onkologiczna, oraz o funkcjonowanie Funduszu Kompensacyjnego i Funduszu Medycznego.  Wskazywała, że program „40plus” to „kompletna porażka”, ponieważ był adresowany do ponad 11 mln osób, ankiety wypełniło 200 tys., a uczestniczyło w nim jedynie 70 tys. Zwracała uwagę na fakt, że nie są jeszcze nawet realizowane pilotaże zarówno Krajowej Sieci Kardiologicznej, jak i Krajowej Sieci Onkologicznej. Mówiła , że nie działa Fundusz Kompensacyjny, który miał być wprowadzony wraz z programem szczepień na Covid, co jest tym bardziej niepokojące, że ruchy antyszczepionkowe przybierają na sile. Przypomniała, że nie została opracowana Krajowa Strategia Onkologiczna (obiecywano m.in. szczepienie populacyjne dziewczynek na HPV).  Krytykowała także zbyt niskie wydatkowanie środków z Funduszu Medycznego (na ok. 6 mld zł wydano ponad 170 mln zł).  

Odpowiadając na liczne zapytania, wiceminister zdrowia Maciej Miłkowski podkreślił, że mówiąc o niedociągnięciach nie należy zapominać, iż obecny rząd jest jedynym, który zaplanował tak znaczne zwiększenie nakładów na opiekę zdrowotną - do 7 % PKB w 2027 r. Przypomniał też, że podwyższone zostały minimalne place w służbie zdrowia.  W odpowiedzi na pytanie senator Alicji Chybickiej,  z czego finansowany będzie Polski Ład, jeśli Polska nie otrzyma środków z Brukseli na Krajowy Plan Odbudowy,   wiceminister Miłkowski powiedział, że w ochronie zdrowia te środki są zapewnione i w większości nie mogą pochodzić z KPO.

Z uwagi na to, że zakres pytań był rozległy i bardzo szczegółowy, przewodnicząca komisji Beata  Małecka-Libera zadecydowała, że będą im poświęcone kolejne posiedzenia komisji, natomiast na niektóre Ministerstwo Zdrowia udzieli odpowiedzi na piśmie.  

Tego dnia Komisja Zdrowia rozpatrzyła ustawę o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw i zarekomenduje Senatowi do niej 5 poprawek. Dwie z nich, o charakterze legislacyjnym, przygotowało Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu, a 3 zgłosiła przewodnicząca komisji senator Beata Małecka-Libera. Zaproponowała, aby kwalifikować do szczepień przeciwko grypie mogli także fizjoterapeuci, żeby 30-procentowy dodatek otrzymywali też ratownicy medyczni pracujący w lotniczym pogotowiu ratunkowym, na szpitalnych oddziałach ratunkowych i w centrach urazowych. Senator Beata Małecka-Libera zaproponowała ponadto, aby możliwością umorzenia lub zapłaty za koszty stałe, poniesione z powodu pandemii, objąć także placówki świadczące opiekę opiekuńczą, rehabilitacyjną, pielęgnacyjną i paliatywną.

Nowelizacja, którą omówił wiceminister zdrowia Maciej Miłkowski, umożliwia korzystanie ze świadczeń opieki zdrowotnej w Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej na podobnych zasadach jak obowiązujące przed wystąpieniem tego kraju z Unii Europejskiej. Przewiduje też, że cudzoziemcy mogą być objęci ubezpieczeniem społecznym z tytułu wykonywania legalnej pracy w Polsce, status objętych ubezpieczeniem zdrowotnym otrzymają ci, którzy dotychczas nie mogli go uzyskać.

Zgodnie z nowelizacją szczepić przeciwko grypie osoby dorosłe będą mogli także ratownicy medyczni, a kwalifikować do tych szczepień – felczerzy, pielęgniarki i farmaceuci. Ustawa gwarantuje również 30-procentowy dodatek dla członków wyjazdowych zespołów ratownictwa medycznego. Dla lecznictwa uzdrowiskowego przewiduje 70% umorzenia lub zapłaty za koszty stałe, które poniosło z powodu pandemii.

Przewodniczący Komisji Budżetu i Finansów Publicznych senator Kazimierz Kleina wydłużył do 22 października br. możliwość zgłaszania propozycji poprawek do wdrażającej Polski Ład ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw.

Przedstawiając ustawę, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów Jan Sarnowski powiedział, że kluczowe zmiany, które są w niej wprowadzane, obejmują podwyższenie kwoty wolnej od podatku, podwyższenie do 120 tys. zł drugiego progu podatkowego oraz obniżenie stawek ryczałtu dla strategicznych branż. Zdaniem podsekretarza stanu Sarnowskiego to rozwiązanie oznacza de facto brak podatku w przypadku osób otrzymujących płacę minimalną oraz w przypadku dwóch trzecich emerytów. „Jest to historyczna obniżka podatków, z której w przyszłym roku skorzysta aż 18 mln Polaków. (…) Będzie to dodatkowe paliwo dla polskiej gospodarki i polskich przedsiębiorców, do których środki pośrednio trafią” – zadeklarował.

Przewodniczący komisji, senator Kazimierz Kleina zwrócił uwagę, że procedowana ustawa wprowadza generalną zmianę przepisów podatkowych, tymczasem z wypowiedzi wiceministra wynikałoby, że jest to tylko kosmetyczna zmiana obecnie obowiązujących przepisów.

Zdaniem senatora Adama Szejnfelda ustawa nie była uczciwie konsultowana. W ocenie senatora konsultacje nad zmianą ustawy systemowej powinny trwać dwa, trzy lata. Podkreślił, że ustawa nie wprowadza vacatio legis i w związku z tym proponowane rozwiązania są „absurdalne, niewyobrażalne i niewykonalne”. Według senatora wprowadzenie ustawy w życie spowoduje po 1 stycznia chaos. "Ta ustawa musi zostać albo odrzucona w całości, albo musi być w stosunku do niej zastosowane tak długie vacatio legis, żeby od razu przygotować nowelizację. Uważam, że vacatio legis w okresie 12 miesięcy to za mało, jedynym wyjściem będzie 3-letnie vacatio legis i do takiej poprawki będę się skłaniał" – powiedział senator Szejnfeld.

Senator Antoni Mężydło zapowiedział zgłoszenie poprawek, które zaproponował Związek Dużych Rodzin 3+. Chodzi m.in. o zastosowanie ilorazu rodzinnego, gdzie dochód liczy się nie na podatnika, ale na członka rodziny". Jednak ze względu na zaawansowanie prac legislacyjnych, Związek chciałby wprowadzenia wyższej kwoty wolnej od podatku już dla rodzin z trojgiem dzieci, a także likwidacji drugiego progu podatkowego dla rodzin z dużą liczbą dzieci.

W trakcie dyskusji o wprowadzenie poprawek i wydłużenie vacatio legis ustawy przynajmniej do 1 stycznia 2023 r. apelowali przedstawiciele wielu środowisk – m.in. Związku Banków Polskich, Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorstw, Konfederacji „Lewiatan”, Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych, Związku Dużych Rodzin 3+, Krajowej Rady Doradców Podatkowych, Międzynarodowej Izby Podmiotów Handlowych.

Liczne uwagi do ustawy zgłosiło senackie Biuro Legislacyjne, zwracając uwagę na niekonstytucyjność wielu zawartych w niej zapisów.

Komisja opowiedziała się za wprowadzeniem poprawek do nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw wdrażającej Krajowy System e-Faktur (KSeF). Nowy system, który ma być fakultatywny dla firm ma zacząć funkcjonować od nowego roku. Od 1 stycznia 2023 r korzystanie z e-faktury stanie się obligatoryjne.

Większość proponowanych zmian ma charakter legislacyjny. Jedna z nich dotyczy tego, aby wzór e-faktury został określony w rozporządzeniu do ustawy, a nie - jak stanowi nowela - w formie dokumentu elektronicznego w BIP. Senacki legislator zwracał uwagę, że jeśli materia ma charakter powszechnie obowiązujący, to musi być ona uregulowana także w akcie powszechnie obowiązującym, na co zwraca uwagę także orzecznictwo TK. Komisja przyjęła także poprawkę polegającą na skreśleniu artykułu, który wprowadzał nierealistyczny termin noweli ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu w związku z nowelizowaną ustawą.

Zgodnie z nowelą faktura ustrukturyzowana będzie uznana za rodzaj faktury elektronicznej. Tym samym do faktur ustrukturyzowanych, co do zasady, będą miały zastosowanie ogólne regulacje prawne dotyczące faktur elektronicznych, za wyjątkiem przepisów szczególnych wprowadzanych nowelizacją. Faktury ustrukturyzowane będą wystawiane i otrzymywane przez podatników za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, tj. Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF).

Według podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów Jana Sarnowskiego korzystanie z e-faktury przyspieszy zwrot VAT, zagwarantuje bezpieczny obrót fakturami, gdyż faktura trafi do bazy danych MF i nigdy nie ulegnie zniszczeniu czy zaginięciu, nie będzie też konieczności wydawania jej duplikatów. Korzystający z e-faktur będą mieli pewność, że trafi ona do kontrahenta, a dzięki standaryzacji dokumenty te będą łatwiejsze w użyciu. Łatwiejsze będą też wzajemne rozliczenia oraz księgowanie faktur w systemach finansowo-księgowych. Wiceminister Sarnowski podkreślił, że jest to pionierskie rozwiązanie.

Komisja bez poprawek przyjęła nowelizację ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Określa ona nowe wymogi, które będą musiały spełniać firmy inwestycyjne.

Przedstawiając nowelizację w Senacie wiceminister finansów Piotr Patkowski zaznaczył, że ma ona na celu implementację uregulowań prawnych UE dotyczących wymogów kapitałowych dla firm inwestycyjnych. Wyjaśnił, że wprowadza pakiet, który "ustanawia nowy system ostrożnościowy dla firm inwestycyjnych". Dodał, że w polskich warunkach dotyczy to przede wszystkim domów maklerskich.

"Celem wprowadzanych zmian jest stworzenie jednolitych, zintegrowanych ram regulacyjnych dla firm inwestycyjnych, które w odpowiedni sposób uwzględnią specyfikę działalności i odzwierciedlą poziom ponoszonego ryzyka w odniesieniu do skali oraz rodzaju prowadzonej przez nich działalności" - wyjaśnił Patkowski.

"Zmiany te będą sprzyjały też unikaniu nakładania nadmiernych obciążeń administracyjnych na firmy inwestycyjne oraz umożliwią osiągnięcie równowagi między zapewnieniem bezpieczeństwa klientów firm inwestycyjnych, a unikaniem nadmiernych kosztów, które mogłyby zagrozić rentowności ich działalności gospodarczej" - powiedział wiceminister.

W ramach nowych przepisów firmy inwestycyjne zostaną podzielone na trzy kategorie ze względu na ich wielkość i wzajemne powiązania z innymi podmiotami finansowymi i gospodarczymi. Pierwsza będzie obejmować instytucje o charakterze systemowym, a druga - grupować podmioty mniejsze, bez znaczenia systemowego, ale charakteryzujące się najwyższym prawdopodobieństwem generowania ryzyka dla klientów, rynków lub prawidłowego funkcjonowania firm inwestycyjnych. Trzecia kategoria będzie dotyczyć małych i wzajemnie niepowiązanych firm inwestycyjnych, dla których określono najmniej restrykcyjne wymogi.

Komisja bez poprawek przyjęła nowelizację ustawy o zwrocie podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej. Nowelizacja wprowadza zwiększenie limitu oleju napędowego zużywanego przez rolników, od którego przysługuje zwrot części akcyzy.

Nowelizacja jest elementem „Polskiego Ładu” i ma służyć zrekompensowaniu producentom rolnym skutków wzrostu kosztów produkcji w ostatnich latach, w tym związanych z wykorzystaniem paliwa. Ma ona poprawić konkurencyjność polskich gospodarstw na rynku unijnym. Nowela zakłada zwiększenie limitu oleju napędowego, od którego przysługuje zwrot akcyzy. Ustawa zwiększa limit paliwa ze 100 l do 110 l zużywanego na 1 ha upraw rolnych. Rośnie też limit zużycia oleju napędowego w przeliczeniu na dużą jednostkę przeliczeniową bydła (DJP) z 30 l do 40 l w przypadku prowadzenia przez producenta rolnego chowu i hodowli bydła. Nowe rozwiązania mają wejść w życie 1 stycznia 2022 r.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Ryszard Bartosik poinformował, że po zmianach zwrot części akcyzy zawarty w paliwie rolniczym będzie miał łączną wartość ok. 1,3 mld zł rocznie.

Komisja nie zaproponowała poprawek do ustawy o gwarantowanym kredycie mieszkaniowym. Celem ustawy jest eliminacja bariery przy udzielaniu kredytu hipotecznego w postaci braku własnych środków stanowiących wymagany przez bank wkład własny. Nowe przepisy przewidują, że państwo za pośrednictwem BGK będzie gwarantować do 20 proc. kwoty kredytu mieszkaniowego, jednak nie więcej niż 100 tys. zł.

Nowe uregulowania wchodzą w skład pakietu rozwiązań Polskiego Ładu i przewidują pomoc państwa przy spłacie kredytów mieszkaniowych.

Sekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii Piotr Uściński podkreślił, że ustawa realizuje cele polityki mieszkaniowej i prorodzinnej. Ma ułatwić zakup mieszkań osobom, które mają zdolność kredytową, ale nie mają pieniędzy na wkład własny.

Przewodniczący komisji budżetu senator Kazimierz Klejna zaznaczył, że nad szczegółowymi rozwiązaniami, zawartymi w tej ustawie będzie jeszcze debatowała senacka komisja infrastruktury.

Zgodnie z ustawą państwo za pośrednictwem BGK będzie gwarantować do 20 proc. kwoty kredytu, jednak nie więcej niż 100 tys. zł. BGK będzie jednorazowo spłacał część gwarantowanego kredytu mieszkaniowego w związku z urodzeniem się dziecka. Będzie to tzw. spłata rodzinna, która wyniesie 20 tys. zł w przypadku powiększenia gospodarstwa domowego o drugie dziecko i 60 tys. zł w przypadku powiększenia gospodarstwa domowego o trzecie albo kolejne dziecko. Kredyt będzie udzielany na minimum 15 lat w walucie polskiej. Ustawa zawiera ponadto mechanizmy, które mają ograniczać ryzyko stymulowania wzrostu cen mieszkań. Będzie to wprowadzenie maksymalnego limitu ceny (w tym wkładu budowlanego) w przeliczeniu na 1 metr kwadratowy powierzchni użytkowej finansowanego mieszkania. Drugim z możliwych do zastosowania mechanizmów będzie upoważnienie dla Rady Ministrów pozwalające obniżyć, w rozporządzeniu, wysokość współczynników wpływających na ustawowe limity cenowe.

Ustawa przewiduje też maksymalne limity środków, jakie z budżetu państwa będą przezywane do Rządowego Funduszu Mieszkaniowego na cele ustawowe. W 2022 r. ma być to 100 mln zł; w 2023 r. - 200 mln zł; 2024 r. - 500 mln zł; 2025 r - 700 mln zł; 2026 r. - 900 mln zł; 2027 r. - 1,2 mld zł; 2028 r. - 1,4 mld zł; 2029 r. - 1 mld 650 mln zł; 2030 r. - 1 mld 850 mln zł; 2031 r. - 2 mld zł; 2032 r. - 2 mld 150 mln zł.