Legislacja

Komisja Środowiska wprowadziła poprawkę do ustawy o zmianie ustawy – Prawo wodne, dotyczącą doprecyzowania, w jakich przypadkach właściciel urządzeń, do których mają być wprowadzane ścieki przemysłowe, zobowiązany jest wyrazić zgodę. Poprawkę zgłosiła senator Jadwiga Rotnicka.

Podczas posiedzenia senatorowie Janusz Pęcherz, Władysław Komarnicki i Stanisław Gawłowski krytycznie ocenili rozwiązania zaproponowane w nowelizacji prawa wodnego. Zarzucali im nadmierną liberalizację, która może doprowadzić do sytuacji, w której prawo w niedostatecznym stopniu będzie chroniło środowisko naturalne i zdrowie obywateli. Wskazywali też, że nowela stanowi kolejny atak na samorządy. Krytyczną opinię na temat ustawy przedstawił też prezes Izby Gospodarczej Wodociągi Polskie, zarzucając jej m.in. daleko idącą liberalizację przepisów służących ochronie środowiska. Mimo krytycznej oceny zaproponował rozwiązanie kompromisowe, polegające na dodaniu w art. 407 prawa wodnego ustępu 5a doprecyzowującego, w jakich przypadkach właściciel urządzeń, do których mają być wprowadzane ścieki przemysłowe, zobowiązany jest wyrazić zgodę. Tę propozycję przejęła senator Jadwiga Rotnicka.

Z tymi zarzutami nie zgodził się podsekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury Grzegorz Witkowski, który przedstawił pozytywne stanowisko rządu w sprawie nowelizacji, uchwalonej przez Sejm na podstawie projektu poselskiego. W jego ocenie nowela pozwoli doprecyzować i uprościć procedurę udzielenia pozwoleń wodnoprawnych na wprowadzanie do kanalizacji ścieków przemysłowych zawierających szkodliwe substancje. Chodzi przede wszystkim o uproszczenie procedur na uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego bez zgody właściciela urządzenia wodnego, wystarczy umowa między 2 podmiotami. Jak dodałwiceminister, wiele samorządów i właścicieli tego nie rozumie, dlatego trzeba było doprecyzować te zapisy.

Nowelizacja prawa wodnego zakłada doprecyzowanie wymogów formalnych w zakresie dokumentów dołączanych do wniosku o udzielenie pozwolenia wodnoprawnego na wprowadzenie do urządzeń kanalizacyjnych ścieków przemysłowych zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego. Spełnieniem warunku formalnego będzie zarówno przedstawienie oświadczenia o wyrażeniu zgody właściciela urządzeń kanalizacyjnych na odbiór ścieków, jak również przedstawienie obowiązującej umowy z takim właścicielem. Zmiana w przepisach ma prowadzić „do ułatwienia uzyskania pozwolenia wodnoprawnego w powyższym zakresie przez podmioty korzystające z urządzeń kanalizacyjnych podmiotów trzecich”.

Podczas posiedzenia Komisji Budżetu i Finansów Publicznych senatorowie dyskutowali na temat odpowiedzi, jakich udzielił Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG) w sprawie spółki GetBack SA.

Prezes Bankowego Funduszu Gwarancyjnego Piotr Tomaszewski podkreślił, że upadłość 1 czy 2 banków rodzi ogromne konsekwencje dla sektora bankowego – umorzenie depozytów niegwarantowanych i 2, 3-krotny wzrost składki dla całego sektora, co spowodowałoby jego nierentowność przez 2–3 lata. Stwierdził, że sytuacja finansowa Idea Banku była „drastycznie zła”, dlatego BFG zdecydował się na przymusową jego restrukturyzację. Podkreślił, że działanie to miało na celu przede wszystkim ochronę depozytów klientów Idea Banku, a także zachowanie stabilności sektora bankowego. Poinformował też, że przed podjęciem decyzji o przymusowej restrukturyzacji oszacowano wartości aktywów i pasywów Idea Banku. Z oszacowania wykonanego przez PwC Advisory wynikało, że luka kapitałowa wynosiła –482,8 mln zł. „Ta suma była nie do pokrycia” – podkreślił prezes BFG. Ponadto Komisja Nadzoru Finansowego w swojej opinii stwierdziła, że Idea Bank jest na „progu upadłości”. „Były tylko 2 wyjścia z tej sytuacji: przymusowa restrukturyzacja lub upadłość” – stwierdził. Poinformował, że BFG wszczął przymusową restrukturyzację, ponieważ zostały spełnione 3 przesłanki, które zobowiązują Fundusz do podjęcia takiego działania: bank był zagrożony upadłością, brakowało przesłanek wskazujących, że możliwe działania nadzorcze lub działania banku pozwolą we właściwym czasie usunąć zagrożenie upadłością, a także interes publiczny, rozumiany jako stabilność sektora finansowego i ograniczenie zaangażowania funduszy publicznych. Prezes Piotr Tomaszewski poinformował, że w ramach przymusowej restrukturyzacji BFG może: sprzedać akcje zagrożonego podmiotu; sprzedać działalność zagrożonego podmiotu lub jej część, utworzyć instytucję pomostową – specjalną instytucję, do której zostaną przeniesione dobre aktywa i zobowiązania zagrożonego podmiotu; przenieść wątpliwe aktywa do wyspecjalizowanej instytucji; wystąpić do sądu z wnioskiem o ogłoszenie upadłości lub likwidacji podmiotu pozostałego po sprzedaży całości lub części jego działalności. Z oszacowań wynikało, że najefektywniejsze będzie przejęcie banku. 3 stycznia 2021 r. Idea Bank został przejęty przez Bank Pekao SA.

Komisja Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej dyskutowała nad obecnym stanem stosunków polsko-amerykańskich. W posiedzeniu udział wzięli członkowie Zespołu Doradców Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej, którzy ocenili, że za sprawą poczynań rządu relacje te są w fazie krytycznej.

Zdaniem przewodniczącego komisji, senatora Bogdana Klicha w relacjach polsko-amerykańskich nie było tak źle od 1989 r. Senator podkreślił, że na posiedzenie nie przyszedł nikt z Ministerstwa Spraw Zagranicznych, co, według niego, jest potwierdzeniem, że kryzys został wywołany świadomie przez rządzących. Zaznaczył, że dotyczy on wielu aspektów, wśród których wymienił kuriozalny – jego zdaniem - projekt ustawy dotyczący stacji TVN, który chce wyeliminować z polskiego rynku amerykański kapitał i ograniczyć dostęp do informacji, wstrzymywanie zgody na przyjazd nowego ambasadora Stanów Zjednoczonych, co jest afrontem w stosunku do strony amerykańskiej i kilka błędów polskich władz po wyborze nowego prezydenta USA Joe Bidena. „Jako Polska i Polacy jesteśmy ofiarami polityki rządzących, którzy przyjęli konfrontacyjny kurs wobec USA” – powiedział senator Klich.

Ekspert komisji Eugeniusz Smolar pytał o priorytety polskiej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa w kontekście wizyty ministra Zbigniewa Raua w Chinach i podpisaniu deklaracji, w której Polska uznaje uzasadnione interesy Chin, w czasie gdy USA pozycjonuje się w kontaktach z Chinami. Mówił o zakupie przez Polskę dronów od Turcji, co jego zdaniem świadczy o tym, że Polska szuka alternatywy wobec sojuszu z USA. Wspomniał także o zwłoce w sprawie powołania nowego ambasadora USA w Polsce. Zdaniem E. Smolara te sprawy się nawarstwiają, a przecież bezpieczeństwo i rozwój Polski zależą od naszych relacji z USA. Mówił także o spóźnionym dementi ws. zaangażowania polskiego prywatnego biznesu w  budowanie elektrowni atomowej w Kaliningradzie. Według E. Smolara wszystko układa się w nieprzyjemny puzel, który antagonizuje naszych partnerów.

Zdaniem innego eksperta Piotra Łukasiewicza, sprawa projektu elektrowni w Kaliningradzie nie jest zakończona, bo prywatny polski biznes chce współpracować w zakresie drukarek 3D, które służą do budowy minireaktorów atomowych, co stoi w sprzeczności z amerykańskimi planami energetycznymi w Europie i interesami państw bałtyckich. Ekspert zwracał też uwagę na doraźny charakter zakupów uzbrojenia z USA, co poprzednio miało strategiczny wymiar i było fundamentem sojuszu polsko-amerykańskiego.

Eksperci wskazywali na konieczność utrzymywania i intensyfikacji kontaktów polskiego Senatu z amerykańskim i docieranie do członków administracji amerykańskiej z informacją, że w Polsce jest nie tylko strona rządowa, ale znaczna część społeczeństwa, która podziela wartości Zachodu. W tym kontekście mówiono o wizycie w Polsce doradcy szefa dyplomacji USA Dereka Cholleta i o planowanym z nim spotkaniu w Senacie. Według Artura Nowaka-Fara Polska musi dbać o sojusze strategiczne, czyli o swoją pozycję w NATO i UE, tymczasem dezawuuje swój udział w tych gremiach, m.in. poprzez nieuznawanie wyroków Trybunału Sprawiedliwości UE, traci swoją wiarygodność. USA wraca do budowy wspólnoty świata zachodniego, dla którego najważniejsza jest demokracja, praworządność, wiarygodność, prawa człowieka.

W ocenie senatora Marcina Bosackiego, jeśli uchwalona zostanie nowelizacja ustawy i radiofonii i telewizji dotycząca TVN, to będzie oznaczało exodus z Polski inwestorów amerykańskich. Zdaniem senatora obecny rząd nie ma strategii, ma słabe kontakty międzynarodowe i zawsze przedkłada interes własny nad interes Rzeczypospolitej.

Zdaniem senatora Klicha trzeba pamiętać, że nowy prezydent USA chce odnowić więź transatlantycką, a w realizacji tej wizji nie ma polskiego rządu, co jest dla naszego państwa niebezpieczne. Nie ma Polski we współpracy instytucjonalnej  NATO-UE za sprawą antyeuropejskiego kursu i konfrontacyjnego kursu wobec USA. Nie ma też Polski w relacjach USA-Rosja w kwestii rozbrojenia. Zdaniem senatora Klicha kwestia rozbrojenia jest fundamentalną sprawą dla Polski i Polska powinna odgrywać rolę wspomagającą. W jego ocenie, jeśli Polska nie będzie aktywnym uczestnikiem tych zdarzeń, to pozostanie na marginesie, a izolacja Polski będzie się pogłębiać, co stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa naszego państwa. Podkreślił, że na spotkaniu z doradcą szefa dyplomacji USA senatorowie zamierzają przekazać, że USA są najważniejszym sojusznikiem Polski i filarem naszego bezpieczeństwa narodowego.

Komisja Praw Człowieka Praworządności i Petycji rozpatrzyła 2 informacje: o działalności Prokuratora Generalnego o łącznej liczbie osób, wobec których został skierowany wniosek o zarządzenie kontroli i utrwalania rozmów lub wniosek o zarządzenie kontroli operacyjnej oraz Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na temat kontroli operacyjnej oraz wykorzystania informacji stanowiącej tajemnice m.in. skarbową, bankową czy zawodową w 2020 r.

Z przedstawionych przez Prokuratora Generalnego danych wynika, że w 2020 r. uprawnione organy skierowały wobec 6537 osób wnioski o zarządzenie kontroli i utrwalanie rozmów lub wnioski o zarządzenie kontroli operacyjnej, przy czym wobec 6384 osób sąd zarządził kontrolę i utrwalanie rozmów lub kontrolę operacyjną, wobec 35 osób sąd odmówił, zaś w przypadku 118 osób wnioski o kontrolę operacyjną nie uzyskały zgody prokuratora.

Prokuratura przedstawiła dane, z których wynika, że  w 2020 r. poszczególne organy wnioskowały o kontrolę operacyjną wobec następującej liczby osób: Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego – 214 osób, Centralne Biuro Antykorupcyjne – 298 osób, Krajowa Administracja Skarbowa – 16 osób, Policja – 5364 osoby, Służba Kontrwywiadu Wojskowego – 133 osoby, Straż Graniczna – 328 osób, Żandarmeria Wojskowa – 87 osób.

Inspektor Nadzoru Wewnętrznego oraz Służba Ochrony Państwa nie kierowały w 2020 r. wniosków o zarządzenie kontroli operacyjnej.

W dyskusji senatorowie pytali m.in. o dane statystyczne operacyjnego wykorzystania oprogramowania Pegasus. Senator Aleksander Pociej poprosił o wyjaśnienie czy prezentowane dane dotyczą również spraw, gdy działania operacyjne poprzedzają złożenie wniosku o wydanie zgody na przeprowadzenie kontroli.

Przedstawiciel Prokuratury Krajowej prokurator Aleksander Tomaszuk wyjaśnił, że dane statystyczne obejmują wnioski skierowane zarówno w trybie zwykłym jakim i w trybie bez zbędnej zwłoki. Działania operacyjne, w zależności od charakteru sprawy, mogą być prowadzone w długim okresie czasu i dopiero ich wynik może stanowić podstawę do przedłożenia wniosku w celu prowadzenia działań w sprawie.

Prokurator Paweł Opitek dodatkowo wyjaśnił, że organy uprawnione do prowadzenia zadań kontrolno-operacyjnych działają w ramach określonych przez ustawę pól eksploatacyjnych, które wyznaczają zakresy działania, a nie wskazują na konkretne środki techniczne.

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji przygotowało sprawozdanie z działalności Policji, Biura Nadzoru Wewnętrznego oraz Służby Ochrony Państwa w 2020 r. Ujęte w dokumencie dane wskazują, że organy Policji uprawnione do wnioskowania o działania operacyjne dotyczącą przestępstw określonych w art. 19 ust. 1-21 ustawy o Policji zarejestrowały 10 555 wniosków i zarządzeń o zastosowanie kontroli operacyjnej, z czego 171 z nich nie uzyskało zgody.

Ogółem w 2020 r. zarządzono 9 984 kontroli operacyjnych, które zarządza się na okres nie dłuższy niż 3 miesiące z możliwością jednorazowego przedłużenia tego okresu o kolejny kwartał, co miało miejsce w 1 422 wnioskach. W 1 471 przypadkach uzyskano dowody do procesu karnego.

Ponadto w 2020 r. Policja prowadząc działania operacyjne wnioskowała o ujawnienie danych stanowiących tajemnicę skarbową, bankową czy zawodową. Akceptację sądu uzyskały 504 wnioski z 630 złożonych.

W 2020 roku Biuro Nadzoru Wewnętrznego oraz Służba Ochrony Państwa nie korzystały z nadanych im uprawnień w tym zakresie.

Senatorowie zwrócili uwagę, że prezentowane dane z obu sprawozdań są odmienne i trudno dokonać ich porównania. Przedstawiciel MSWiA wyjaśnił, że dane statyczne prezentowanego przez niego sprawozdania opisują wnioski o przeprowadzenie kontroli konkretnych urządzeń, zaś sprawozdanie Prokuratury odnosi się do analizy wniosków o kontrolę osób.

Senator Pociej zwrócił również uwagę, że liczba prowadzonych kontroli w stosunku do przypadków, w których uzyskano dowody dla potrzeb procesu karnego jest znacząco inna. Zatem tylko niewielki procent osób, w stosunku do których potwierdziły się zarzuty zostały poinformowane o prowadzanych działaniach operacyjnych. Pozostałe osoby takich informacji nie uzyskują.