15 kwietnia 2021 r. zakończyło się 23. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim sześć ustaw, do trzech wprowadziła poprawki. Podjęła też trzy uchwały okolicznościowe. Senatorowie zapoznali się z informacją o stanie przygotowań do uruchomienia środków z Funduszu Odbudowy Unii Europejskiej (Next Generation EU) i przeprowadzili nad nią debatę.
W ostatnim dniu obrad senatorowie minutą ciszy uczcili uczestników powstania w getcie warszawskim, bohaterskiego wystąpienia ludności żydowskiej przeciwko niemieckiemu okupantowi. Jak mówił Marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki, nierówny bój, który rozpoczął się 19 kwietnia 1943 r. i trwał kilka tygodni, zakończył się krwawą pacyfikacją i ostateczną likwidacją getta.
Senat wprowadził osiem poprawek do ustawy o zmianie ustawy o efektywności energetycznej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Izba postanowiła, że świadectwa efektywności energetycznej będą mogły uzyskiwać także jednostki sektora publicznego, w szczególności jednostki samorządu terytorialnego. Na jednostki sektora publicznego nałożono obowiązek informowania o stosowanych środkach poprawy efektywności energetycznej zarówno na ich stronach internetowych, jak i w inny sposób, zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości. Senackie poprawki dotyczą też częstotliwości dostarczania informacji o zużyciu ciepła przez właścicieli lub zarządców budynków, w których są ciepłomierze lub podzielniki kosztów ogrzewania z funkcją zdalnego odczytu. Ustawa dostosowuje przepisy do unijnej dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej. Ma to pomóc w osiągnięciu krajowego celu oszczędności energii finalnej na koniec 2030 r. w wysokości 5580 toe (tony oleju ekwiwalentnego). Nowela, oprócz świadectw efektywności energetycznej, wprowadza dodatkowe środki alternatywne, służące osiągnięciu celu oszczędności, wyznaczonego przepisami unijnymi. Rozszerza katalog podmiotów, objętych systemem świadectw efektywności energetycznej, o przedsiębiorstwa paliwowe, wprowadzające paliwa ciekłe do obrotu do celów transportowych. Przewiduje też utworzenie centralnego rejestru oszczędności energii finalnej, w którym będą gromadzone dane dotyczące m.in. zrealizowanych projektów efektywności energetycznej za pomocą środków alternatywnych. Wprowadza ponadto zmiany w zakresie informowania odbiorców końcowych o opomiarowaniu i rozliczeniach zużycia ciepła.
Izba z 15 poprawkami legislacyjnymi i redakcyjnymi przyjęła ustawę o zmianie ustaw regulujących przygotowanie i realizację kluczowych inwestycji w zakresie strategicznej infrastruktury energetycznej (projekt rządowy), która ma na celu m.in. przystosowanie sieci do przesyłania energii elektrycznej z farm wiatrowych na morzu. Zakłada przyspieszenie procedur administracyjnych dla infrastruktury objętej przepisami i skrócenie z 19 do 6 miesięcy czasu potrzebnego do uzyskania wszystkich decyzji. Rozszerza listę inwestycji w systemie przesyłowym energii elektrycznej, objętych specjalnymi przepisami, m.in. o 19 inwestycji w sieci dystrybucyjnej gazu.
Senat przyjął bez poprawek:
Ustawę o zmianie ustawy o wstrzymaniu sprzedaży nieruchomości Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa oraz o zmianie niektórych ustaw(projekt rządowy), która przedłuża do 30 kwietnia 2026 r. zakaz sprzedaży państwowej ziemi z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Wprowadza też dodatkowy wymóg dotyczący zgody na sprzedaż udziałów we współwłasności nieruchomości. Dyrektor generalny Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa będzie musiał wskazać we wniosku o wyrażenie zgody na sprzedaż państwowej ziemi, jakie względy społeczno-gospodarcze ją uzasadniają.
Nowelizację prawa oświatowego (projekt poselski), która wprowadza dwie zmiany regulujące kwestie edukacji domowej: likwiduje rejonizację, czyli obowiązek przypisania ucznia do szkoły w województwie jego zamieszkania, a także wymóg uzyskiwania opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej przed rozpoczęciem edukacji domowej. Rodzic może wystąpić o zgodę na prowadzenie edukacji domowej swojego dziecka i wybrać szkołę, do której zostaje ono formalnie przypisane. W ramach edukacji domowej dziecko uczy się w domu, na koniec każdego roku nauki zdaje egzaminy, klasyfikujące do promocji do następnej klasy.
Ustawę o zmianie ustawy – Prawo lotnicze (projekt rządowy) umożliwiającą uzyskania zezwoleń na wykonywanie zarobkowych operacji specjalistycznych wysokiego ryzyka podmiotom, które w wypadku wykonywania operacji statkami powietrznymi niepodlegającymi nadzorowi Agencji Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego dotychczas posługiwały się certyfikatem usług lotniczych.
Izba podjęła uchwałę w sprawie uczczenia 230. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja i Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów (inicjatywa grupy senatorów). Podkreślono w niej, że ta pierwsza spisana konstytucja w Europie opierała się na koncepcji demokratyzacji stosunków społecznych i zasadzie podziału władzy. Do wartości tych nawiązano w Zaręczeniu Wzajemnym Obojga Narodów – ustawie wykonawczej do konstytucji. „Sejm i Senat Rzeczypospolitej Polskiej oraz Sejm Republiki Litewskiej, podkreślając wyjątkowe dla Narodów Polskiego oraz Litewskiego znaczenie aktu z 1791 r., oddają hołd dziedzictwu nowożytnego konstytucjonalizmu i wyrażają przekonanie, że idee przyświecające uchwaleniu Konstytucji 3 Maja i Zaręczenia Wzajemnego stały się podstawą politycznej tożsamości obywateli krajów – spadkobierców Rzeczypospolitej Obojga Narodów” – napisano w uchwale.
Senatorowie zapoznali się z informacją o stanie przygotowań do uruchomienia środków z Funduszu Odbudowy Unii Europejskiej (Next Generation EU), którą przedstawił Sekretarz Stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej Waldemar Buda. Przypomniał, że 12 lutego 2021 r. Parlament Europejski zatwierdził Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, którego celem jest wsparcie odbudowy gospodarek państw członkowskich UE po pandemii koronawirusa. Podstawą do otrzymania środków z tego instrumentu są krajowe plany odbudowy. Polska ma otrzymać ponad 23,9 mld euro w formie dotacji i ponad 34,2 mld euro pożyczek.Poinformował, że projekt KPO został przedstawiony Komisji Europejskiej 26 lutego 2021 r. Konsultacje i wysłuchania publiczne trwały do 2 kwietnia, a ostateczna wersja KPO musi trafić do KE do 30 kwietnia 2021 r. Komisja ma 2 miesiące na ocenę i podjęcie decyzji o wsparciu finansowym w ramach KPO. Uruchomienie funduszu będzie możliwe dopiero po ratyfikacji przez parlamenty narodowe decyzji Rady w sprawie systemu zasobów własnych UE; obecnie ratyfikacji dokonało 15 państw.
Wiceminister Waldemar Buda podkreślił, że KPO musi być zgodny z kierunkami rozwoju KE związanymi z Europejskim Zielonym Ładem oraz wyzwaniami cyfryzacyjnymi. Projektowane inwestycje nie mogą też znacząco utrudniać realizacji celów środowiskowych. Ponadto 37% środków ma być przeznaczone na klimat, a co najmniej 20% – na działania w dziedzinie cyfryzacji. Jak mówił wiceminister funduszy, w odpowiedzi na sześć wyzwań Komisji Europejskiej został przygotowany KPO w pięciu komponentach: transformacja cyfrowa, odporność i konkurencyjność gospodarki, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia, zielona i inteligentna mobilność oraz zielona energia i zmniejszenie energochłonności.
Wiceminister Waldemar Buda poinformował, że w ramach konsultacji KPO zgłoszono 5,5 tys. uwag. Jak zaznaczył, wiele postulatów zostało uwzględnionych. „Zdecydowaliśmy, że zarówno przedstawiciele samorządów, jak i przedsiębiorców oraz trzeciego sektora będą uczestniczyli w Komitecie Monitorującym wdrażanie KPO, czyli włączyliśmy samorząd do wdrażania KPO (…) Zwiększyliśmy kwoty przeznaczone na rolnictwo, m.in. 677 mln euro zostanie przeznaczonych na tzw. małą retencję i 204 mln euro na sieć wodno-kanalizacyjną w małych miejscowościach, dofinansowane zostaną też inwestycje związane ze skracaniem łańcucha dostaw w przetwórstwie rolno-spożywczym” – wyliczał wiceminister. „Uwzględnione zostały także uwagi dotyczące systemu ochrony zdrowia. Ponad 800 mln euro zostanie przeznaczonych na budowanie zasobu kadrowego służb medycznych” – dodał.
W trakcie dyskusji Krajowy Plan Odbudowy krytycznie ocenili senatorowie KO. Najważniejszy zarzut dotyczył braku w nim długofalowej strategii odbudowy i rozwoju kraju. Senator Marcin Bosacki wyraził zadowolenie, że rząd pod naciskiem Komisji Europejskiej, samorządów i opozycji spełnił część postulatów odnośnie KPO. Podkreślił, że opozycja poprze Program pod warunkiem przystąpienia Polski do Prokuratury Europejskiej, która będzie tropić przestępstwa związane z wydawaniem pieniędzy, a także pod warunkiem, że w komitecie monitorującym wydawanie pieniędzy znajdą się przedstawiciele samorządów niezależnych od partii rządzącej. Z kolei senator Bogdan Klich podkreślił, że warunkiem poparcia KPO przez opozycję będzie jasny zestaw reguł wydawania pieniędzy i komitet monitorujący, w skład którego wejdą przedstawiciele Sejmu, Senatu, samorządu terytorialnego, samorządów zawodowych i gospodarczych, organizacje pracodawców i pracowników. KPO w sferze ochrony zdrowia krytycznie oceniła senator Beata Libera-Małecka, a jego założenia uznała za oderwane od rzeczywistości i nierozwiązujące dramatycznych problemów, z jakimi mierzy się obecnie zdrowie publiczne w Polsce. Wynikają one nie tylko z walki z epidemią koronawirusa, a przede wszystkim z „odroczenia” leczenia Polaków. Jak podkreśliła, nasz kraj jest obecnie na pierwszym miejscu pod względem liczby zgonów na świecie, a w najbliższym czasie grozi nam epidemia chorób przewlekłych. Krajowego Planu Odbudowy bronił senator Aleksander Szwed. Za sukces rządu PiS uznał przyznanie Polsce tak dużej kwoty dotacji. W jego opinii KPO umożliwi skok rozwojowy naszego kraju.
Więcej o posiedzeniu w Diariuszu Senatu