Legislacja

Wieczorem 24 marca 2021 r. zakończył się pierwszy dzień 22. posiedzenia Senatu. Senatorowie tego dnia rozpatrzyli 12 ustaw oraz przeprowadzili drugie czytanie projektu ustawy o Agencji Spójności i Rozwoju. Głosowania odbędą się pod koniec posiedzenia.

Przed przystąpieniem do obrad senatorowie uczcili minutą ciszy zmarłego senatora I kadencji Jerzego Dietla.

Senat rozpatrzył ustawy.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo celne oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) ma ujednolicić i usprawnić wydawanie decyzji w sprawie naliczania należności celnych i podatkowych oraz opłaty paliwowej i emisyjnej w związku z importem towarów. Zawiera przepisy dotyczące gier hazardowych, skraca też z 3 lat do roku okres przechowywania sygnału audiowizyjnego z salonów. Należności celne, podatkowe i opłaty z tytułu importu towarów będą określone przez naczelnika urzędu celno-skarbowego w 1 decyzji i po przeprowadzeniu jednego, wspólnego dla wszystkich tych należności i opłat, postępowania. Nowelizacja wprowadza ponadto rozwiązanie dotyczące identyfikacji cudzoziemców do celów podatkowych, dzięki czemu zatrudniani w naszym kraju będą mogli uzyskać numer PESEL. Nowe rozwiązania przewidują również zwrot opłaty paliwowej − w wypadkach i na zasadach przewidzianych dla zwrotu podatku akcyzowego na wniosek podmiotu uprawnionego do takiego zwrotu − ze środków wcześniej wpłaconych do Krajowego Funduszu Drogowego, Funduszu Kolejowego i Funduszu Rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) dostosowuje polskie przepisy do unijnego pakietu CRD V/CRR II, wprowadzającego wymogi kapitałowe dla instytucji finansowych ze względu na poprzedni kryzys finansowy. Nowe regulacje mają zwiększyć odporność banków na kryzysy finansowe. Prawo bankowe obejmie swoim zakresem finansowe spółki holdingowe i finansowe spółki holdingowe o działalności mieszanej, obecnie nieobjęte nadzorem finansowym. Nowelizacja ustala zasady organizacji, działalności banków i nadzoru nad nimi. Komisja Nadzoru Finansowego będzie mogła nałożyć na nie dodatkowe obowiązki sprawozdawcze lub zwiększyć ich częstotliwość. Małych banków o prostszym modelu biznesowym będą dotyczyć mniejsze wymogi odnośnie do sprawozdawczości i ujawniania informacji, co ma zmniejszyć ich koszty operacyjne. Podmioty składające wnioski o zezwolenie na utworzenie banku będą zobowiązane także do przekazania informacji o podmiotach należących do tej samej grupy i powiązaniach w jej ramach. Oddziały banków zagranicznych corocznie będą musiały przedkładać Komisji Nadzoru Finansowego sprawozdania z działalności. Uelastyczniony zostanie też mechanizm nakładania bufora ryzyka systemowego.

Ustawa o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) wdraża tzw. piątą dyrektywę AML, modyfikującą prawo unijne i zwiększającą transparentność przepływów finansowych. Ma to podnieść skuteczność organów odpowiedzialnych za wykrywanie środków pochodzących z działalności przestępczej bądź służących działalności terrorystycznej. Nowelizacja implementuje zapisy dyrektywy w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu. Doprecyzowuje też listę instytucji obowiązanych, włączając do niej przedsiębiorców zajmujących się m.in. obrotem lub pośrednictwem w obrocie dziełami sztuki, przedmiotami kolekcjonerskimi i antykami, a także przechowywaniem dzieł sztuki, obrotem lub pośrednictwem w obrocie dziełami sztuki w ramach transakcji o wartości równej lub przekraczającej równowartość 10 tys. euro. Nowe przepisy uszczegółowiają także zasady stosowania środków bezpieczeństwa finansowego i działań podejmowanych przez instytucje obowiązane w zakresie relacji z państwami trzecimi wysokiego ryzyka. Nowela doprecyzowuje również zasady przechowywania przez instytucje obowiązane dokumentów i informacji uzyskanych w wyniku stosowania środków bezpieczeństwa finansowego. Wprowadza też mechanizmy weryfikacji danych zawartych w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych i obowiązek rejestrowania podmiotów świadczących usługi wymiany walut pomiędzy walutami wirtualnymi oraz dostawców kont waluty wirtualnej.

Ustawa o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) wprowadza rozwiązania uszczelniające system opłat akcyzowych, dotyczących m.in. rynku obrotu skażonym alkoholem etylowym, wyrobami energetycznymi czy suszem tytoniowym. Ma także wyeliminować nieprawidłowości w opodatkowaniu samochodów osobowych. Przewiduje, że od 2022 r. przedsiębiorcy będą składać deklaracje elektroniczne w zakresie akcyzy, co umożliwi automatyczną weryfikację i szybsze wykrycie firm dokonujących nadużyć, a w wypadku uczciwych przedsiębiorców pozwoli na szybsze wydawanie decyzji. Zmiany mają też umożliwić bardziej efektywne zwalczanie używania niżej opodatkowanego oleju opałowego do celów napędowych, a także utrudnić uzyskiwanie zezwoleń na obrót towarami akcyzowymi przez tzw. Słupy i proceder odzyskiwania alkoholu etylowego z produktów zawierających alkohol częściowo skażony.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo łowieckie oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski) wydłuża do końca 2021 r. termin na podjęcie przez samorządy województw (sejmiki) uchwał dotyczących podziału województw na obwody łowieckie. M.in. z powodu pandemii COVID-19 8 sejmików (województwa: łódzkie, mazowieckie, małopolskie, lubelskie, śląskie, podlaskie, wielkopolskie i zachodniopomorskie) nie podjęło jeszcze odpowiednich uchwał w tej sprawie. Zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego obwody łowieckie mają się pokrywać z obszarami województw. Nowelizacja przewiduje ponadto, że dokonane już podziały województw na obwody łowieckie zachowają ważność i zaczną obowiązywać od 1 kwietnia 2022 r., a umowy dzierżawy obwodów łowieckich obowiązujące w dniu wejścia w życie ustawy będą obowiązywać do 31 marca 2022 r.

Ustawa o zmianie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) ma na celu usunięcie wskazanych przez Komisję Europejską uchybień w implementacji unijnej dyrektywy w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (tzw. dyrektywa EIA). Nowe przepisy umożliwiają m.in. składanie wniosków o zastosowanie środków tymczasowych, czyli czasowego wstrzymania inwestycji, na etapie wydawania decyzji środowiskowych i inwestycyjnych. Wydłużają do 60 dni okres ochronny, po upływie którego sąd nie może uchylić decyzji inwestycyjnej, a w wypadku niezgodności decyzji inwestycyjnej z decyzją środowiskową znoszą go. Organizacje ekologiczne i strony postępowania zyskają ponadto możliwość wnoszenia odwołania od decyzji inwestycyjnej, a także składania skarg do sądu administracyjnego w zakresie jej niezgodności z decyzją środowiskową.

Ustawa o zmianie ustawy o transporcie drogowym (projekt rządowy) wprowadza europejski system wymiany informacji o pojazdach użytkowych wykazujących poważne lub niebezpieczne usterki wykryte podczas kontroli drogowej. Informacje mają być wysyłane do tego kraju w UE, gdzie dany pojazd został zarejestrowany. Wymiana informacji o pojazdach z usterkami będzie się odbywała z wykorzystaniem danych zgromadzonych w Centralnej Ewidencji Naruszeń (CEN), czyli systemie informatycznym prowadzonym przez głównego inspektora transportu drogowego. CEN ma zawierać informacje o numerze VIN kontrolowanego pojazdu i wynikach kontroli ujawniającej poważne bądź niebezpieczne usterki, przekazywane przez głównego inspektora transportu drogowego do innych punktów kontaktowych w Unii Europejskiej, właściwych dla kraju rejestracji pojazdu. Nowe przepisy powinny też zapobiegać nieuczciwej konkurencji w transporcie drogowym, wynikającej z różnych poziomów kontroli stosowanych przez państwa członkowskie.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) określa zasady poruszania się hulajnogami elektrycznymi, urządzeniami transportu osobistego (elektryczne deskorolki i elektryczne urządzenia samopoziomujące) i urządzeniami wspomagającymi ruch (wrotki, rolki, deskorolki, hulajnogi). Zgodnie z nowymi przepisami hulajnogą elektryczną będzie można poruszać się przede wszystkim na ścieżkach rowerowych z prędkością nie większą niż 20 km/h.W wypadku ich braku będzie można korzystać z jezdni, na której dozwolony jest ruch z prędkością maksymalnie 30 km/h, ale też z prędkością nie większą niż20 km/h. Hulajnogą elektryczną będzie można wyjątkowo poruszać się na chodniku lub drodze dla pieszych z prędkością zbliżoną do prędkości pieszego. Osoby w wieku 10–18 lat, korzystające z e-hulajnóg, będą musiały mieć kartę rowerową lub prawo jazdy kategorii AM, A1, B1 lub T.

Ustawa o zmianie ustawy o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. (projekt rządowy) wydłuża o 3 miesiące czas trwania narodowego spisu powszechnego. Będzie on trwał 6 miesięcy – od 1 kwietnia do 30 września 2021 r., a nie – jak pierwotnie przewidywano – do 30 czerwca 2021 r. Ustawa przesuwa też okres, w którym zostaną przeprowadzane badania kontrolne i uzupełniające (od 1 października do 31 grudnia 2021 r.). Ujednolica także stawkę wynagrodzenia dla rachmistrzów spisowych bez względu na metodę przeprowadzania przez nich wywiadu z osobami fizycznymi, objętymi spisem powszechnym; wyniesie ona 6 zł brutto za każdy przeprowadzony wywiad bezpośredni albo telefoniczny, skutkujący prawidłowym spisaniem danej osoby fizycznej.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) określa zasady pozyskiwania i przetwarzania danych rejestrowych potrzebnych do prowadzenia przez ministra właściwego ds. oświaty i wychowania monitoringu karier absolwentów publicznych i niepublicznych szkół ponadpodstawowych. Informacje te mają być wykorzystywane w polityce oświatowej państwa na poziomie krajowym, regionalnym i lokalnym.

Ustawa o zmianie ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych oraz niektórych innych ustaw (projekty senacki i poselski), przewiduje m.in. zwiększenie progów dochodowych uprawniających do jednorazowej i okresowej pomocy pieniężnej oraz umożliwia przyznanie 2 razy w roku jednorazowej pomocy pieniężnej m.in. działaczom opozycji antykomunistycznej i osobom represjonowanym. Będą oni mogli skorzystać z dodatkowego, 5-dniowego urlopu wypoczynkowego, a także z całkowitego lub częściowego zwolnienia z opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej. Nowela przyznaje ponadto prawo do świadczenia pieniężnego osobom represjonowanym przez władze ZSRR także w innym okresie niż w latach 1936–56.

Ustawa o zmianie ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (projekt poselski) przewiduje, że na szczepienie przeciw COVID-19 obok lekarzy kwalifikować będą mogli także przedstawiciele innych zawodów medycznych. Grupa ta zostanie określona w rozporządzeniu ministra zdrowia. Nowelizacja przedłuża także okres obowiązywania aktualnych wykazów świadczeniodawców zakwalifikowanych do systemu podstawowego szpitalnego zabezpieczenia świadczeń opieki zdrowotnej, tzw. sieci szpitali, do końca 2021 r., z przesunięciem terminu kolejnej kwalifikacji na 1 października 2021 r.

Izba przeprowadziła drugie czytanie projektu ustawy o Agencji Spójności i Rozwoju (inicjatywa grupy senatorów), który określa zadania i zasady działania agencji, której celem ma być programowanie i zarządzanie środkami finansowymi Unii Europejskiej z pakietu odbudowy po COVID-19. W skład agencji weszliby przedstawiciele administracji rządowej i samorządu terytorialnego. Zdaniem wnioskodawców utworzenie politycznie bezstronnej i profesjonalnej agencji pozwoli na zwiększenie efektywności zarządzani funduszami unijnymi.