Legislacja

18 lutego 2021 r. zakończył się drugi dzień 21. posiedzenia Senatu. 

Tego dnia senatorowie nie wyrazili zgody na powołanie Piotra Wawrzyka na Rzecznika Praw Obywatelskich. Przeciwko tej kandydaturze opowiedziało się 51 senatorów, za było 48 , a jedna osoba wstrzymała się od głosu. Przed podjęciem decyzji w tej sprawie odbyła się debata, a wcześniej Piotr Wawrzyk odpowiadał na pytania senatorów. Dotyczyły one szerokiego spektrum zagadnień. Wiele z nich dotyczyło kontynuacji wystąpień podejmowanych przez dotychczasowego rzecznika Adama Bodnara. Senatorowie pytali kandydata m.in. o niezależność kandydata i dotychczasową przynależność partyjną, postępowania toczące się przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka  w sprawie nadużywania przez polskie służby specjalne inwigilowania obywateli, niewprowadzenie stanu klęski żywiołowej w związku z pandemią i ograniczanie w tym czasie praw obywatelskich, m.in. prawa do prowadzenia działalności gospodarczej czy demonstrowania poglądów. Pytania senatorów dotyczyły też  kwestii związanych z ubezwłasnowolnieniem całkowitym, udziałem kobiet we władzach spółek, mechanizmem wymierzania kar porządkowych przez polskie sądy, ochroną praw osób LGBT czy narodowości śląskiej, projektem tzw. ustawy mandatowej, oceną ustawy o służbie zagranicznej, ściganiem sprawców pedofilii w Kościele, edukacją seksualną w szkole, problemami, które wywołały strajki kobiet na polskich ulicach, wypowiedzeniem konwencji stambulskiej przemocy. Pytano również kandydata o jego doświadczenia w zakresie praw człowieka, rozwiązanie problemów związanych z Krajowym Ośrodkiem Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym czy brutalizacją działań Policji wobec demonstrujących.

W trakcie debaty senator Sławomir Rybicki przedstawił niezwykle krytyczną ocenę ostatnich 5 lat rządów Zjednoczonej Prawicy. W tym kontekście kandydatura Piotra Wawrzyka, czynnego przedstawiciela tej władzy, jest, zdaniem senatora, prowokacją wobec zasad, jakimi kierują się demokratyczne państwa. Dlatego należy głosować przeciw powołaniu go na Rzecznika Praw Obywatelskich. W ocenie senatora Marka Borowskiego chodzi przede wszystkim o niewybranie rzecznika i temu właśnie służy kandydatura Piotra Wawrzyka, czynnego polityka formacji rządzącej. Senatorowie Bogdan Zdrojewski i Krzysztof Brejza podkreślali, że Senat nie uzyskał odpowiedzi na zdecydowaną większość zadanych pytań, zwłaszcza tych, które dotyczyły łamania praworządności i praw obywatelskich przez obecną władzę, brutalizacji działań Policji czy respektowania praw kobiet. Według wicemarszałka Michała Kamińskiego kandydatura Piotra Wawrzyka nie różni się niczym od innych osób nominowanych na najwyższe urzędy w państwie przez partię rządzącą. Została wskazana przez człowieka, który swój pogląd na prawa obywatelskie przedstawił w wystąpieniu o Polakach lepszego i gorszego sortu. Jak stwierdził wicemarszałek, kandydat na RPO będzie jedynie politycznym wykonawcą poleceń centrali partii rządzącej. O powołanie nowego Rzecznika Praw Obywatelskich i poparcie na tę funkcję Piotra Wawrzyka apelował natomiast wicemarszałek Marek Pęk. Jego zdaniem sytuacja, w której rzecznik nie zostanie wybrany negatywnie świadczy o polskim parlamencie. Poparcie dla tej kandydatury zadeklarował też senator Szwed.

Senat podjął jednogłośnie, 86 głosami, uchwałę w 50. rocznicę strajku włókniarek w Łodzi (inicjatywa senatora Krzysztofa Kwiatkowskiego), która przypomina o tym wyjątkowym i zakończonym pełnym sukcesem proteście społecznym przeciwko decyzji o podwyżce cen żywności, który miał miejsce w lutym 1971 r. w Zakładach Przemysłu Bawełnianego im. Marchlewskiego. Efektem było całkowite wycofanie się komunistycznych władz PRL z wprowadzonych podwyżek cen żywności. W projektowanej uchwale Senat wyraża najwyższe uznanie dla wszystkich protestujących, ich odwagi i determinacji, a także mądrości i dalekowzroczności co do sposobu i formy przeprowadzenia protestu. „Strajk z lutego 1971 r. to jeden z wyjątkowych momentów polskiej drogi do niepodległego i demokratycznego państwa polskiego” – czytamy w projektowanej uchwale.

Drugiego dnia 21. posiedzenia przeprowadzono drugie czytanie 3 projektów ustaw:

Projekt ustawy o zmianie ustawy o osobach deportowanych do pracy przymusowej oraz osadzonych w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (inicjatywa Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji) podwyższa o 50% wysokość świadczenia pieniężnego dla osób deportowanych do III Rzeszy. Zgodnie z projektem wyniesie ono za każdy pełny miesiąc pracy przymusowej – 17,29 zł, a najwyższe, przyznawane łącznie za nie więcej niż 20 miesięcy – 344,86 zł. Zaproponowane rozwiązanie zmniejszy dysproporcję w stosunku do wysokości świadczeń wypłacanych osobom deportowanym do ZSRR; obecnie najwyższe świadczenie dla tej grupy represjonowanych wynosi 435,8 zł, podczas gdy od 1 marca 2020 r. maksymalna wysokość świadczenia dla osób represjonowanych przez III Rzeszę to 229,91zł.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym (inicjatywa grupy senatorów) znosi obowiązek przedłożenia odpisów aktów urodzenia dzieci przez osoby występujące o to świadczenie. Przewiduje, że wypadku konieczności weryfikacji danych zawartych we wniosku i oświadczeniu organ rozpatrujący wniosek (ZUS, KRUS) sam pobierze z rejestru stanu cywilnego odpisy aktów urodzenia dzieci wnioskodawcy poprzez dedykowaną do tego celu usługę sieciową. W wypadku braku aktów urodzenia dzieci w rejestrze stanu cywilnego organ wyśle poprzez ePUAP wniosek do kierownika urzędu stanu cywilnego o wydanie odpisów z rejestru stanu cywilnego. Zaproponowane rozwiązanie ma odformalizować i uprościć procedury związane z przyznaniem rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego, a tym samym odciążyć obywateli od nadmiernych obowiązków administracyjnych. Skróci też czas załatwienia  sprawy i obniży koszty funkcjonowania administracji publicznej.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o Sądzie Najwyższym (inicjatywa grupy senatorów) zakłada wydłużenie o 2 lata terminu na wniesienie do SN skargi nadzwyczajnej od wyroków sądów, które uprawomocniły się po 1997 r. Obecnie obowiązujące przepisy przewidują 3-letni termin na składanie skarg nadzwyczajnych, który mija 3 kwietnia 2021 r. Autorzy projektu uzasadniają potrzebę zmian m.in. sytuacją pandemii, która utrudnia złożenie i następnie rozpatrzenie wniosku o skierowanie skargi nadzwyczajnej.

Odbyło się też drugie czytanie projektu uchwały Senatu w 40. rocznicę podpisania Porozumień Rzeszowsko-Ustrzyckich i powstania „Solidarności” Rolników Indywidualnych (inicjatywa grupy senatorów), który przypomina wydarzenia związane z powstaniem NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność” w lutym 1981 r. i oddaje hołd wszystkim, którzy w tamtym czasie odważyli się wystąpić w obronie polskich rolników. W ocenie senatorów zapoczątkowane wtedy działania doprowadziły do historycznych przemian w Polsce w 1989 r., zmieniły obraz naszej wsi i były pierwszym, zasadniczym krokiem do rozwoju obszarów wiejskich i wejścia Polski do Unii Europejskiej w 2004 r.