Legislacja

Komisje: Samorządu Terytorialnego i Administracji Publicznej, Ustawodawcza oraz Zdrowia zaproponują Senatowi wniesienie do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe, ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 oraz ustawy o podstawowej opiece zdrowotnej, zgłoszonego przez grupę senatorów. Projekt zakłada, że jednym z kryteriów przyjęcia kandydata do publicznego przedszkola, oddziału przedszkolnego w publicznej szkole podstawowej lub publicznej innej formy wychowania przedszkolnego będzie przedłożenie zaświadczenia o posiadaniu przez kandydata wymaganych przepisami obowiązkowych szczepień ochronnych lub zaświadczenia potwierdzającego przeciwwskazania do szczepień przeprowadzanych zgodnie z harmonogramem wynikającym z obowiązujących przepisów.

Przedstawiając projekt, senator Bogdan Zdrojewski podkreślił, że jest on szczególnie potrzebny w warunkach pandemii i przygotowań do szczepień przeciw COVID-19, a także ze względu na potrzebę szerokiego promowania szczepień ochronnych w związku z coraz większą aktywnością ruchów antyszczepionkowych. Poinformował też, że rozszerzenie kryteriów postępowania rekrutacyjnego do publicznego żłobka czy przedszkola o przedstawienie zaświadczenia dotyczącego szczepień obowiązkowych pozytywnie oceniła m.in. Naczelna Rada Lekarska i organizacje samorządowe. W trakcie dyskusji wiceminister zdrowia Waldemar Kraska stwierdził natomiast, że choć ten projekt wymaga doprecyzowania, to generalnie ma on poparcie resortu zdrowia.

W trakcie dyskusji senatorowie pozytywnie ocenili przedstawiony projekt, przede wszystkim ze względu na potrzebę uświadamiania społeczeństwu niezwykłej wagi szczepień ochronnych. Jak wskazywała przewodnicząca Komisji Zdrowia senator Beata Małecka-Libera, społeczeństwu brakuje wiedzy i edukacji zdrowotnej. Tej sytuacji nie ułatwia brak dialogu międzyresortowego dotyczącego zdrowia publicznego. Zgłaszane uwagi dotyczyły m.in. kwestii obligatoryjności zaświadczenia czy osoby wystawiającej taki dokument. Zdaniem senatora Jerzego Czerwińskiego, co do idei projekt jest słuszny, pozostaje kwestia jego realizacji, m.in. sposobu udokumentowania przez rodzica szczepień przeprowadzonych u dziecka.  Senator zgłosił poprawkę, by przedstawienie zaświadczenia o szczepieniach było obligatoryjnym warunkiem przyjęcia dziecka do placówki. Poprawka nie uzyskała jednak poparcia połączonych komisji. Co kierunku z zaproponowanym rozwiązaniem zgodził się przedstawiciel wnioskodawców senator Bogdan Zdrojewski. „Im dalej pójdziemy z tym obligiem, tym lepiej” – wskazywał. Jak wyjaśnił, wprowadzenie takiego rozwiązania wymagałoby jednak skomplikowanej interwencji ustawowej. Przekonywał również, że dzięki projektowi będziemy mieli po raz pierwszy obligatoryjne zaświadczenie potwierdzające przeprowadzenie szczepień obowiązkowych, uchylanie się od których stanowi coraz większy problem społeczny. Pozwoli też uszczelnić system i wychwycić osoby „omijające” prawo w zakresie szczepień obowiązkowych. Wcześniej akceptację senatora Bogdana Zdrojewskiego uzyskały poprawki doprecyzowujące przedstawiony projekt, zaproponowane przez senackie biuro legislacyjne, a przyjęte następnie w wyniku głosowania przez połączone komisje.

Jak napisano w uzasadnieniu projektu, w ciągu ostatnich 10 lat można zaobserwować coraz częstsze uchylanie się od obowiązku szczepień, a spadek liczby szczepionych dzieci powoduje, że poziom tzw. „wyszczepialności” wynosi obecnie ok. 90%, co stanowi granicę działania odporności zbiorowiskowej. Dalszy spadek wyszczepialności będzie prowadzić do realnego zagrożenia epidemią. Dlatego powstała inicjatywa społeczna, która przygotowała projekt nazwany „Szczepimy, bo myślimy”, którego skutkiem będzie zmniejszenie liczby osób uchylających się od realizacji obowiązku szczepień.

Komisje: Ustawodawcza, Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej oraz Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przeprowadziły pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej, przygotowanego przez Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji,  i zaproponują Izbie jego przyjęcie.

Projektowana nowelizacja stanowi realizację postulatu zawartego w petycji P9–47/19, skierowanej do Senatu. Jej autor wnosi o zmianę ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, dotyczącą przepisu, zgodnie z którym „rodzinny dom pomocy jest prowadzony na podstawie umowy zawartej przez osobę fizyczną albo organizację pożytku publicznego z gminą właściwą ze względu na miejsce położenia rodzinnego domu pomocy”. Komisja w projektowanej nowelizacji proponuje zmianę, która pozwoli na zawarcie umowy na prowadzenie rodzinnego domu pomocy z gminą sąsiadującą, pod warunkiem że gmina właściwa ze względu na miejsce położenia domu nie zapewnia na swoim terenie możliwości korzystania całodobowo z usług bytowych i opiekuńczych prowadzonych w tej formie.

Wiceminister rodziny i polityki społecznej Stanisław Szwed pozytywnie ocenił zmiany zaproponowane w projekcie. Poinformował także, że trwają prace nad rządowym projektem nowelizacji ustawy o pomocy społecznej, który uwzględnia również zajęcie się tą kwestią.

Podczas dyskusji senatorowie Jerzy Czerwiński i Andrzej Pająk zastanawiali się, czy zapis, że umowę  na prowadzenie rodzinnego domu pomocy można zawrzeć z gminą sąsiadującą, nie ogranicza obszarowo możliwości powstawania takich domów. Jak wyjaśnił przewodniczący Komisji Ustawodawczej senator Krzysztof Kwiatkowski, zgodnie z istniejącym orzecznictwem przez gminy sąsiadujące rozumie się te leżące w pobliżu. Wiceminister Stanisław Szwed stwierdził, że pensjonariusz domu pomocy powinien przebywać placówce położonej niezbyt daleko od miejsca zamieszkania, aby nie tracić kontaktu ze swoim otoczeniem, stąd takie określenie w przepisach. Z opinią tą zgodzili się senatorowie Ryszard Majer i Magdalena Kochan, która oceniła, że to dobry projekt, a rodzinne domy pomocy są dobrą formą opieki senioralnej.

Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji zdecydowała o podjęciu inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany ustawy o petycjach. Jak mówił przewodniczący komisji senator Aleksander Pociej, proponowana nowela wynika m.in. z rozmów na temat dotychczasowego funkcjonowania ustawy. Jako podstawowy cel projektu wskazał niedublowanie pracy różnych podmiotów nad tymi samymi petycjami. Przyjęty przez komisję praw człowieka projekt przewiduje, że petycję w danej sprawie będzie można składać wyłącznie do jednego z podmiotów wskazanych w ustawie. Wnoszący petycję będzie musiał  dołączyć oświadczenie, że jej adresat jest jedynym podmiotem, do którego wnoszona jest petycja dotycząca danego zagadnienia. Projekt określa też warunki pozostawienia petycji bez rozpatrzenia. Podmiot, do którego została wniesiona petycja, będzie mógł ją pozostawić bez rozpatrzenia, jeśli dotyczy sprawy, która była już przedmiotem petycji rozpatrzonej przez niego wcześniej, a w petycji rozpatrywanej obecnie nie powołano się na nieznane mu nowe fakty lub dowody. Bez rozpatrzenia będzie można też pozostawić petycję w tej samej sprawie, złożoną przez ten sam podmiot, jeżeli została złożona do innego podmiotu właściwego do rozpatrzenia petycji.

Projekt umożliwia ponadto opatrzenie petycji składanej za pomocą środków komunikacji elektronicznej kwalifikowanym podpisem elektronicznym, zaufanym albo osobistym. Zaproponowano również, by w rocznych informacjach instytucji rozpatrujących petycje oprócz danych dotyczących liczby, przedmiotu i sposobu ich załatwienia, znalazła się informacja dotycząca pism, które wpłynęły do nich i nie zostały uznane za petycje.

Komisja Nauki, Edukacji i Sportu zapoznała się z informacją Ministra Edukacji i Nauki na temat zdalnego nauczania w szkołach i na uczelniach, którą przedstawili wiceminister edukacji narodowej Maciej Kopeć i wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego Anna Budzanowska.

Wiceminister Maciej Kopeć poinformował, że ministerstwo edukacji chce, jeśli sytuacja pandemiczna pozwoli, by po feriach zimowych do nauki w systemie stacjonarnym wrócili uczniowie klas 1-3. Resortplanuje, by były prowadzone wśród uczniów badania przesiewowe,  a nauczyciele poddali się szczepieniom. Wiceminister poinformował także, że - jeśli sytuacjana to pozwoli - uczniowie końcowych klas szkoły podstawowej i średnich będą się uczyli w formie hybrydowej. Wiceminister  Kopeć poinformował, że praca  w szkołach jest dostosowana do wytycznych Głównego Inspektora Sanitarnego, Ministerstwa Zdrowia i Ministerstwa Edukacji Narodowej. Przypomniał, że od 9 listopada zawieszone zostały zajęcia stacjonarne w szkołach i od tamtej pory jedynie przedszkola działają stacjonarnie.

Wiceminister poinformował także, że dziś zostanie podpisane przez ministra edukacji i nauki Przemysława Czarnka rozporządzenie dotyczące formuły egzaminu ósmoklasisty i matur oraz wymagań egzaminacyjnych, jakie będą obowiązywały wiosną. Rozporządzenie będzie dotyczyło formy egzaminu, będzie zawierało też dwa załączniki dotyczące wymagań na egzaminie ósmoklasisty i wymagań egzaminu maturalnego na obu poziomach: podstawowym i rozszerzonym.

Wiceminister przypomniał, że w 2021 r. egzamin ósmoklasisty i egzamin maturalny mają być przeprowadzone wyjątkowo na podstawie wymagań egzaminacyjnych, a nie jak w ubiegłych latach na podstawie wymagań określonych w podstawie programowej. Jak wyjaśnił, zapowiedziana zmiana wynika z analizy wyników tegorocznych egzaminów. Od 20 do 27 listopada br. trwały prekonsultacje projektu wymagań, podczas których każdy zainteresowany mógł przekazać swoje opinie do Ministerstwa Edukacji Narodowej na temat treści proponowanych wymagań.

Wiceminister powiedział też o zapowiedzianych egzaminach próbnych. Zaznaczył, że ich formuła, to czy odbędą się w szkole, czy tak jak wiosną tego roku uczniowie rozwiązywali arkusze w domu – zależeć będzie od sytuacji pandemicznej. Jak powiedział  nie ma planów przesuwania egzaminów ósmoklasisty i maturalnych, które są planowane na maj. Podobnie egzaminów zawodowych, czy egzaminów potwierdzających kwalifikacje w zawodzie, których część odbędzie się w styczniu, a część w czerwcu.

Senator Wojciech Konieczny podniósł, że izolacja uczniów i nauczanie zdalne powoduje wśród młodzieży depresje. Pytał, czy resort przewiduje jakieś wsparcie dla tych uczniów.

Wiceminister Kopeć poinformował, że przepisy oświatowe przewidują wsparcie psychologiczne dla uczniów. Działają poradnie psychologiczno-pedagogiczne i w związku z napływającymi sygnałami o narastającym zjawisku depresji wśród uczniów resort uważa, że przydatne będzie uruchomienie takich poradni on-line.

Senator Agnieszka Kołacz-Leszczyńska pytała, czy resort ma plan na zmniejszanie strat edukacyjnych, spowodowanych zdalnym nauczaniem. Zdaniem wiceministra Kopciatrudno określić rozmiar strat, bo nie wiadomo, jak dalej będzie wyglądała sytuacja pandemiczna.

Senator Joanna Sekuła z kolei pytała  ilu uczniów zniknęło z systemu informacji oświatowej w czasie edukacji zdalnej iczy ktoś to monitoruje. Wiceminister Kopeć odpowiedział, że system informacji oświatowej nie zbiera takich danych. A za wykonywanie obowiązku szkolnego uczniów odpowiadają dyrektorzy szkół, których nadzorują kuratorzy oświaty.

Wiceminister nauki Anna Budzanowska poinformowała, że po pierwszej fali pandemii resort przygotował wytyczne w zakresie nauczaniawzależności od koloru strefy, w jakiej dana uczelnia się znalazła. Poinformował, że w październiku w związku z lockdownem wszystkie uczelnie przeszły na tryb zdalny. Zaznaczyła, że kontakt bezpośredni utrzymany jest ze studentami ostatnich lat. Dodała, że jak tylko będzie to możliwe to uczelnie wrócą do zajęć w formie stacjonarnej. Zdaniem wiceminister największym utrudnieniem w czasie pandemii są praktyki. Poinformowała, że ministerstwo przygotowało rozwiązania prawne dotyczące m.in. praktyk, rekrutacji na studia i innych kwestii organizacyjnych w czasie pandemii, które znajdą się w przygotowywanej tzw. tarczy 7.

Komisja rozpatrzyła ponadto wniosek grupy senatorów dotyczący petycji studentów w sprawie odwołania ministra edukacji i nauki Przemysława Czarnka w związku z jego wypowiedziami i działaniami.  Senator Bogdan Zdrojewski zaproponował, by zaprosić ministra Czarnka na posiedzenie komisji dotyczące polityki grantowej resortu i autonomii wyższych uczelni.

Komisja Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej rozpatrzyła akty ustawodawcze Unii Europejskiej dotyczące rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie: rynków kryptoaktywów i zmieniającego dyrektywę (UE) 2019/1937 – COM(2020) 593; systemu pilotażowego na potrzeby infrastruktur rynkowych opartych na technologii rozproszonego rejestru – COM(2020) 594; dyrektywy w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej – COM(2020) 682; decyzji w sprawie ogólnego unijnego programu działań w zakresie środowiska do 2030 r. – COM(2020) 652; rozporządzenia ustanawiającego wspólną procedurę ubiegania się o ochronę międzynarodową w Unii i uchylającego dyrektywę 2013/32/UE – COM(2020) 611; rozporządzenia wprowadzającego kontrolę przesiewową obywateli państw trzecich na granicach zewnętrznych oraz zmieniającego rozporządzenia (WE) nr 767/2008, (UE) 2017/2226, (UE) 2018/1240 i (UE) 2019/817 – COM(2020) 612; rozporządzenia w sprawie reagowania na sytuacje kryzysowe i spowodowane działaniem siły wyższej w dziedzinie migracji i azylu – COM(2020) 613; rozporządzenia w sprawie: ustanowienia systemu Eurodac do porównywania danych biometrycznych, zarządzania azylem i migracją, zmieniające dyrektywę Rady 2003/109/WE i proponowane rozporządzenie – COM(2020), a także komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów dotyczący nowego paktu o migracji i azylu – COM(2020) 609.

Komisja Ustawodawcza odroczyła do początku stycznia 2021 r.  posiedzenie dotyczące pracy nad projektem uchwały na zakończenie Roku Świętego Jana Pawła II. Senatorowie zgodzili się, by nad tym projektem pracować przed pierwszym, w nowym roku, posiedzeniem Senatu.