Legislacja

11, 12 i 13 sierpnia 2020 r. odbędzie 14. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzy na nim m.in. nowelizację prawa o ruchu drogowym, wprowadzającą szereg zmian korzystnych dla kierowców, w tym zniesienie obowiązku posiadania przy sobie prawa jazdy. Senat zajmie się też ustawą, która przyznaje specjalny dodatek pieniężny osobom, które w latach 1939–56 były zesłane lub deportowane do ZSRR. Zaplanowano również podjęcie uchwały w 100. rocznicę II Powstania Śląskiego, której projekt wniosła grupa senatorów ze Śląska.

Podczas 14. posiedzenia Izba rozpatrzy następujące ustawy.

Ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu zapewnienia funkcjonowania ochrony zdrowia w związku z epidemią COVID-19 oraz po jej ustaniu (projekt rządowy)  wprowadza kolejne rozwiązania w ochronie zdrowia mające umożliwić skuteczną walkę z COVID-19, m.in. w zakresie kształcenia i uprawnień przedstawicieli zawodów medycznych. Nowela przewiduje elektronizację procedury wystawiania i rozpatrywania zapotrzebowań na produkty lecznicze i środki spożywcze specjalnego przeznaczenia niezbędne do ratowania życia i zdrowia. Umożliwia zdalne egzaminy specjalizacyjne w wybranych zawodach medycznych. Reguluje zasady, na jakich można sprowadzać leki i wyroby medyczne z zagranicy. Nowelizacja przewiduje ponadto, że położne w czasie epidemii będą mogły udzielać świadczeń zdrowotnych wszystkim pacjentom. Znosi też czasowo skierowania do psychologów dla dorosłych i wprowadza przejściową regulację o pobieraniu wymazów górnych dróg oddechowych do badań diagnostycznych na wykrycie wirusa SARS-CoV-2 przez opiekunów medycznych. Nowelizacja wprowadza zmiany w organizacji i zarządzaniu Narodowego Funduszu Zdrowia, polegające na tzw. pionizacji, która zakłada m.in., że funkcję pracodawcy wobec osób zatrudnionych w oddziałach wojewódzkich NFZ będzie wykonywał prezes NFZ. Z kolei minister zdrowia będzie mógł wydawać polecenia Funduszowi i podejmować działania związane z zapewnieniem dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej. Ustawa przewiduje również jednorazową rekompensatę dla podmiotów, które w związku z przeciwdziałaniem COVID-19 zrealizowały polecenie premiera związane bezpośrednio z przeprowadzeniem wyborów prezydenckich z możliwością głosowania korespondencyjnego.

Ustawa o wsparciu rynku ubezpieczeń należności handlowych w związku z przeciwdziałaniem skutkom gospodarczym COVID-19 (projekt rządowy) zawiera rozwiązania prowadzące do ograniczenia ryzyka związanego z możliwością zwiększenia liczby i wysokości odszkodowań wypłacanych w okresie pogorszenia koniunktury gospodarczej. W tym celu umożliwiono przejmowanie przez Skarb Państwa części ryzyka ubezpieczeniowego od zakładów ubezpieczeń – w zamian ubezpieczyciele przekażą Skarbowi Państwa odpowiednią część składki ubezpieczeniowej.

Ustawa o odpowiedzialności za naruszenie przepisów rozporządzenia w sprawie wzajemnego uznawania towarów zgodnie z prawem wprowadzonych do obrotu w innym państwie członkowskim oraz wskazaniu organu prowadzącego punkt kontaktowy do spraw produktów (projekt rządowy) ma pomóc w realizacji rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/515 z 2019 r., wprowadzającego m.in. ujednolicone procedury oceny towarów, punkty kontaktowe ds. produktów rozumiane jako instrument wsparcia dla przedsiębiorców i szybkie ścieżki pozasądowego rozwiązywania problemów w ramach systemu SOLVIT.  Ustawa określa sankcje w wypadku naruszenia postanowień tego rozporządzenia i wskazuje organ odpowiedzialny za prowadzenie punktu kontaktowego ds. produktów.

Ustawa o szczególnych rozwiązaniach dotyczących wsparcia służb mundurowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) ma na celu zapewnienie funkcjonariuszom optymalnych warunków pełnienia służby i wprowadzenie instrumentów motywujących ich do pozostania jak najdłużej w służbie. Ustawa przewiduje m.in. specjalne dodatki motywacyjne dla funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej, którzy zdecydują się pozostać w służbie zamiast odejść na emeryturę po 25 latach pracy. Dodatki będą przyznawane zamiast emerytury: w wysokości 1,5 tys. zł brutto miesięcznie po 25 latach służby, a po 28,5 – w wysokości 2,5 tys. zł. Ustawa reguluje też świadczenia przysługujące funkcjonariuszom Policji, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa oraz Służby Więziennej w wypadku uczestniczenia przez nich w postępowaniu karnym. Przewidziano, że funkcjonariuszowi będzie przysługiwać zwrot kosztów poniesionych na ochronę prawną, jeżeli postępowanie karne prowadzone w związku z wykonywaniem przez niego czynności służbowych zakończy się wyrokiem uniewinniającym lub zostanie umorzone. Ustawa wprowadza przejrzyste zasady i procedury prowadzenia postępowań dyscyplinarnych w Policji, Straży Granicznej i Służby Ochrony Państwa. Uregulowano również kwestię ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy.

Ustawa o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 oraz ustawy o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności (projekt rządowy) umożliwia wdrożenie w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 tymczasowego wsparcia dla rolników, mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw szczególnie dotkniętych kryzysem związanym z COVID-19. Na poprawę ich sytuacji przewidziano ponad 1 mld zł. Według szacunków resortu rolnictwa z pomocy będzie mogło skorzystać ok. 180 tys. gospodarstw, a pierwsze środki trafią do rolników jeszcze jesienią 2020 r. Przewiduje się, że w formie jednorazowej płatności ryczałtowej otrzymają ją producenci krów mięsnych i mlecznych, świń, owiec, kóz, drobiu rzeźnego i nieśnego oraz upraw roślin ozdobnych. Pomoc będzie przyznawana i wypłacana na podstawie decyzji administracyjnej przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Szacuje się, że wsparcie na gospodarstwo wyniesie od 1 do 30 tys. zł. Maksymalna kwota pomocy to 7 tys. euro.

Ustawa o zmianie ustawy o delegowaniu pracowników w ramach świadczenia usług oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) wprowadza do polskiego prawa przepisy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady UE z 28 czerwca 2018 r., które przewidują m.in., że po okresie delegowania pracownik będzie objęty prawem kraju przyjmującego. Nowela ograniczy okres delegowania pracowników do 12 miesięcy z możliwością przedłużenia go o 6 miesięcy na podstawie umotywowanego powiadomienia. Celem wdrażanej dyrektywy jest rozwiązanie problemu nieuczciwych praktyk i promowanie zasady, że za tę samą pracę w tym samym miejscu powinno przysługiwać to samo wynagrodzenie, a także zapewnienie uczciwych warunków wynagrodzenia pracownikom delegowanym i równych warunków konkurencji między przedsiębiorstwami delegującymi pracowników a lokalnymi przedsiębiorstwami w kraju przyjmującym.

Ustawa o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom zesłanym lub deportowanym do Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w latach 1939-1956 (projekt prezydencki) przewiduje przyznanie takim osobom jednorazowych świadczeń pieniężnych w wysokości proporcjonalnej do długości przebywania na zesłaniu lub deportacji. Za każdy miesiąc okresu podlegania w latach 1939–56 tego rodzaju represji ma przysługiwać 200 zł; jednorazowe świadczenie nie może wynieść mniej niż 2,4 tys. zł. Szacuje się, że z ustawy skorzysta ok. 22 tys. osób; biorąc pod uwagę średni czas przebywania na zesłaniu, świadczenie może wynieść 13,2 tys. zł. Koszt wypłaty świadczeń oszacowano na ok. 290 mln zł.

Ustawa o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii (projekt rządowy) zmienia czasowo definicję drewna energetycznego. Ma to umożliwić wykorzystanie surowca drzewnego oraz produktów jego przetworzenia na cele energetyczne.

Ustawa o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski) przewiduje likwidację Funduszu Niskoemisyjnego Transportu i przejęcie jego zadań przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.  Ma to uprościć, odbiurokratyzować i przyspieszyć finansowanie ze środków publicznych rozwoju transportu niskoemisyjnego.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) przewiduje zniesienie obowiązku posiadania przy sobie prawa jazdy i okazywania go podczas kontroli. Nowelizacja umożliwia rejestrację pojazdu w miejscu czasowego zamieszkania właściciela, zachowanie numeru rejestracyjnego przy przerejestrowywaniu pojazdu przez nowego właściciela, a także rejestrację online nowych pojazdów kupionych w salonach, dokonywaną przez sprzedawców w imieniu kupujących. Nowela znosi też obowiązek wydawania karty pojazdu.

Ustawa o ratyfikacji Porozumienia między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Białorusi o współpracy w dziedzinie ochrony i racjonalnego wykorzystania wód transgranicznych, podpisanego w Białowieży dnia 7 lutego 2020 r. (projekt rządowy) dotyczy umowy międzynarodowej, która określa podstawowe warunki współpracy między obu krajami w zakresie wykorzystania wód transgranicznych.

Ustawa o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Argentyńską o ekstradycji, podpisanej w Buenos Aires dnia 5 grudnia 2019 r.  (projekt rządowy) dotyczy umowy między obu krajami, która określa zasady wzajemnego wydawania osób, tworzy podstawy umożliwiające polskim sądom i prokuraturom prowadzenie postępowań ekstradycyjnych pozwalających na wydawanie z Argentyny osób, wobec których toczy się w naszym kraju postępowanie karne.

Podczas 14. posiedzenia planowane jest podjęcie uchwały w 100. rocznicę II Powstania Śląskiego. W projekcie przypomniano ważne i dramatyczne wydarzenia, które poprzedziły wybuch powstania. Z okazji 100. rocznicy II Powstania Śląskiego Senat składa hołd powstańcom śląskim za ich męstwo i poświęcenie w walce o powrót Górnego Śląska do Polski.

Na tym posiedzeniu Senat przeprowadzi także drugie czytanie 4 projektów ustaw. Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz ustawy – Kodeks karny wykonawczy (inicjatywa Komisji Ustawodawczej) dostosowuje przepisy do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 11 czerwca 2019 r. (sygn. akt P 20/17). Proponowane przepisy likwidują obowiązek łączenia kary pozbawienia wolności i ograniczenia wolności. Decyzja o połączeniu tych kar byłaby w gestii sądu.

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego (inicjatywa Komisji Ustawodawczej) uwzględnia wskazania rzecznika praw obywatelskich, który zwrócił uwagę na zaostrzenie przesłanek umożliwiających wniesienie przez osobę pokrzywdzoną przestępstwem subsydiarnego aktu oskarżenia. Projekt ma na celu uproszczenie procedury karnej odnośnie możliwości wnoszenia przez pokrzywdzonego subsydiarnego aktu oskarżenia poprzez przywrócenie przepisu obowiązującego przed nowelizacją kpk 5 października 2019 r., umożliwiającego wniesienie go bezpośrednio do sądu, a nie jak obecnie zaskarżenie go do prokuratora nadrzędnego.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich (inicjatywa Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji) realizuje postulat zawarty w petycji P10-11/20 wniesionej do Senatu 9 stycznia 2020 r. przez Helsińską Fundację Praw Człowieka oraz wykonuje wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 30 czerwca 2015 r. w sprawie Grabowski przeciwko Polsce. Projekt reguluje kwestie umieszczenia i przedłużania pobytu nieletniego w schronisku dla nieletnich. Nakłada na sąd obowiązek wydawania każdorazowo osobnego postanowienia o przedłużeniu pobytu w schronisku dla nieletnich, a także kontroli zasadności pobytu nieletniego w schronisku co 3 miesiące, także po wyznaczeniu rozprawy.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw (inicjatywa Komisji Ustawodawczej) przewiduje m.in. skrócenie do 1 września 2020 r. vacatio legis ustawy z 30 kwietnia 2020 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, skrócenie z 72 do 48 godzin terminu na rozpatrzenie przez sąd zażalenia wniesionego przez osobę stosującą przemoc, a także stosowanie procedury „Niebieskie Karty” przez Żandarmerię Wojskową. Doprecyzowano ponadto, że zawiadomienia kierowane do osób stosujących przemoc w rodzinie powinny być napisane prostym, jasnym językiem, tak aby były zrozumiałe dla osób, które nie korzystają z profesjonalnej pomocy prawnej.

Podczas 14. posiedzenia senatorowie zapoznają się ze sprawozdaniem Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji z rozpatrzonych w 2019 r. petycji. Wysłuchają też informacji o działalności Rzecznika Praw Obywatelskich oraz o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela w 2019 r. oraz informacji o działalności Rzecznika Praw Dziecka za rok 2019 wraz z Uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka.